Chính sách tự chủ đại học của nhà nước và năng lực thực tế của hệ thống giáo dục đại học Việt Nam hiện nay

ị động không còn đóng vai trò chủ đạo, mà thay vào đó là các mối quan hệ theo chức năng và nhiệm vụ. Điều đó có nghĩa là trong các mối quan hệ này, vấn đề không phải nằm ở chỗ ai quyết định và ai lệ thuộc, mà tất cả đều có các chức năng và nhiệm vụ của riêng mình và nếu tất cả các đều hoàn thành tốt tất cả các chức năng và nhiệm vụ đã được giao trong khuôn khổ của pháp luật, thì cũng có thể xem như đã phần nào thực hiện được cơ chế tự chủ bằng nhiều hình thức và mức độ khác nhau. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng các trường có tiềm lực và có khả năng tự vận động, thường yêu cầu được tự chủ nhiều hơn. Ngược lại, các cơ sở giáo dục đại học còn nhiều khó khăn và khó có thể tự đứng trên đôi chân của chính mình thường vẫn muốn dựa dẫm vào các cơ quan chủ quản và chủ sở hữu nhiều hơn. Chính mối quan hệ chồng chéo và phức tạp này làm cho bức tranh tự chủ và mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ của hệ thống giáo dục đại học Việt Nam nhiều lúc thiếu tính thống nhất và đồng bộ nghiêm trọng. Chính vì vậy, bên cạnh các cơ chế và chính sách đã có, chính các cơ quan chủ quản và chủ sở hữu và các trường đại học cần đưa ra một hệ thống các bộ tiêu chí rõ ràng và tiêu chuẩn cụ thể để luật hóa các mức độ tự chủ của các trường đại học. Điều đó có nghĩa là các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam cần phải hội tụ đầy đủ một số yếu tố nhất định nào đó để được thực hiện cơ chế tự chủ, nhưng một khi đã đạt được các tiêu chuẩn theo quy định, thì họ cũng tự động được triển khai mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ của mình. Thứ ba là đối với các cơ sở giáo dục đại học: các cơ sở giáo dục đại học là đầu tàu và trung tâm sáng tạo tri thức lớn nhất cả nước. Cho dù được sở hữu bởi bất cứ ai và vận hành theo bất cứ mô hình nào, nhưng một trong những chức năng cơ bản và quan trọng nhất của các trường đại học là phải sáng tạo ra các tri thức mới cho cộng đồng, dân tộc, và nhân loại. Dựa trên cơ sở các tri thức mới đó, các trường đại học mới có thể cung cấp các dịch vụ khoa học, công nghệ, giáo dục, đào tạo, và các gói hàng hóa có liên quan cho thị trường. Theo mô hình phát triển này, việc đào tạo và cung cấp cho thị trường lao động một đội ngũ nguồn nhân lực chất lượng cao và đáp ứng đến mức tối đa các nhu cầu học tập ngày càng đa dạng và phong phú của cộng chỉ là một bộ phận rất nhỏ trong hệ thống các chức năng và nhiệm vụ của các cơ sở giáo dục đại học hiện đại. Tuy nhiên, trước khi nói đến các chức năng cơ bản và nhiệm vụ mấu chốt 332 đó, muốn thực hiện mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ một cách lâu dài và bền vững, bản thân các trường đại học phải tự đứng trên đôi chân của chính mình. Điều đó có nghĩa là các cơ sở giáo dục đại học phải tự sống được bằng hệ thống các hàng hóa và dịch vụ mà mình có thể cung cấp cho thị trường và các bên có nhu cầu. Để có thể cung cấp cho thị trường một hệ thống các dịch vụ giáo dục và đào tạo cũng như khoa học và công nghệ càng phong phú và chất lượng chừng nào tốt chừng đó, bản thân các cơ sở giáo dục đại học phải chứng minh được năng lực thực tế và chất lượng hoạt động của mình. Để khẳng định được vị trí của mình trên bản đồ giáo dục đại học trong và ngoài nước, bản thân các trường đại học phải có tiềm lực và chiến lược phát triển đúng hướng. Tuy nhiên, ngoài các trường đại học ngoài công lập và một số ít các trường đại học đã bước đầu thực hiện có hiệu quả mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ, thì đa phần các trường đại học công lập của Việt Nam hiện nay gần như không thể tồn tại được, nếu thiếu vắng bầu sữa ngân sách nhà nước. Chính vì thế, ngoài năng lực tự thân vận động của chính bản thân các cơ sở giáo dục đại học, thì bản thân họ cũng cần phải có một lộ trình rõ ràng và cụ thể để biến các khoản viện trợ không hoàn lại của nhà nước trở thành một nguồn thu càng nhỏ và không đáng kể trong tổng thu ngân sách của mình chừng nào tốt chừng đó. Chỉ có thể độc lập và tự chủ trên lĩnh vực tài chính, mới có thể triển khai một mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ hiệu quả, nhưng năng lực sáng tạo và khả năng giải quyết các vấn đề đặt ra trong thực tiễn cuộc sống mới thực sự là thước đo giá trị tự chủ của các trường đại học trong thời gian tới. Thứ tư là người học và xã hội: một trong những bộ phận quan trọng và không thể thiếu trong quá trình tồn tại và phát triển của các trường đại học là người học. Trong bối cảnh của Việt Nam hiện nay, người học không chỉ là nguồn cung cấp tài chính chủ yếu cho quá trình vận hành và hoạt động của hệ thống các cơ sở giáo dục đại học ngoài công lập và các trường bước đầu thực hiện thành công mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ, mà còn là sản phẩm đầu ra quan trọng nhất của hệ thống giáo dục đại học Việt Nam. Thành công của người học là một trong những tiêu chí quan trọng để khẳng định chất lượng đào tạo của hệ thống các cơ sở giáo dục đại học. Mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ cho phép người học có thể thỏa mãn đến mức tối đa các nhu cầu học tập đa dạng và yêu cầu nghiên cứu phong phú của bản thân mình. Tuy nhiên, mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ trong các trường đại học cũng buộc người học phải có tinh thần chủ động và tự chịu trách nhiệm cao hơn đối với chính tương lai của bản thân mình và tất cả các bên liên quan. Với cơ chế tự chủ, người học có quyền lựa chọn tất cả các gói dịch vụ giáo dục và đào tạo phù hợp nhất với nhu cầu, mong muốn, và điều kiện thực tế của bản thân mình, nhưng họ cũng tự chịu trách nhiệm đối với quyết định của mình. Trong cơ chế tự chủ, không ai có quyền bắt người học phải chọn ngành nào, học bằng cách nào, và lúc nào thì mới bắt đầu. Tuy nhiên, cần lưu ý thêm rằng một khi người học đã lựa chọn các gói dịch vụ giáo dục, tham gia vào các mối quan hệ giáo dục, và thực hiện các hợp đồng giáo dục đã được ký kết với cơ sở giáo dục đại học bằng nhiều hình thức và mức độ khác nhau, họ buộc phải thực hiện các điều khoản đã được ký kết trong hợp đồng đó. Ví dụ, không một ai có quyền bắt người học phải tham gia học chương trình cao học công nghệ thông tin trong một trường đại học nào đó. Vì không ai có quyền buộc họ phải học, nên họ có quyền lựa chọn phương thức học và lúc bắt đầu khóa học. Tuy nhiên, một khi họ đã lựa chọn khóa học nói trên, thì người học buộc phải thực hiện các điều khoản đã ký kết trong toàn bộ khóa học theo quy định của cơ sở giáo dục đại học. Ở đây, cần lưu ý thêm là trong bối cảnh của Việt Nam hiện nay có rất nhiều điều khoản không được ký kết bằng các hợp đồng giấy trắng mực đen rõ ràng, mà thường được quy định trong quy chế 333 hoạt động của nhà trường và các tiêu chí hoàn thành khóa học. Điều đó có nghĩa là mặc dù có nhiều quyền chủ động và nhiều lựa chọn hơn, nhưng bản thân người học cũng buộc phải có trách nhiệm với quyết định của mình nhiều hơn. Thực tiễn cho thấy trước khi đưa ra quyết định các nền giáo dục đại học tiên tiến với một truyền thống tự chủ lâu dài thường khuyên người học nên nghiên cứu và tìm hiểu kỹ càng trước khi đưa ra quyết đinh, nhưng các chương trình đào tạo và cơ sở giáo dục đại học cũng cung cấp thêm nhiều cơ hội có thể thay đổi lựa chọn bất cứ lúc nào và trong mọi điều kiện có thể. Thứ năm là thị trường lao động, xã hội, và bên thứ ba: cho đến hiện nay một trong những tiêu chí đánh giá chất lượng hoạt động quan trọng nhất của các trường đại học là năng lực giải quyết việc làm của thị trường lao động đối với người học sau khi tốt nghiệp. Trong một chừng mực nhất định nào đó có thể nói rằng thị trường lao động là một trong những thước đo quan trọng nhất đối với chất lượng hoạt động của hệ thống các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, cần lưu ý thêm mối quan hệ giữa năng lực đào tạo thực tế của các trường đại học và khả năng giải quyết việc làm của nền kinh tế. Xét về bản chất, chức năng và nhiệm vụ của các cơ sở giáo dục đại học là cung cấp các gói dịch vụ giáo dục và đào tạo cũng như khoa học và công nghệ cho các bên có nhu cầu, chứ không phải giải quyết việc làm cho người học. Quyền lựa chọn ngành học, phương thức đào tạo, và quy mô gói dịch vụ thuộc về người học, còn chức năng giải quyết việc làm cho người lao động là của thị trường lao động và nền kinh tế. Tuy nhiên, đó là các lập luận mang tính chất lý thuyết của cơ chế thị trường, còn trong thực tế một khi hiện tượng thị trường lao động thừa đội ngũ nguồn nhân lực đã qua đào tạo hàng loạt, thì chất lượng đào tạo của các cơ sở giáo dục đại học cũng cần phải được xem xét lại. Mặc dù khả năng kiếm được việc làm trên thị trường lao động là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng hoạt động của các trường đại học, nhưng thành công của các cơ sở giáo dục đại học còn được quyết định bởi nhiều yếu tố khác nữa, chứ không nhất thiết chỉ duy nhất yếu tố người học. Trong bối cảnh đó, xã hội có thể tham khảo thêm các thông số nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, và chuyển giao công nghệ. Tất cả các thông số này không chỉ có ý nghĩa ngày càng quan trọng đối với chất lượng đào tạo, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến vị thế xã hội và uy tín lâu dài của các cơ sở giáo dục đại học trong cộng đồng. Bên thứ ba chính vì thế nên được khuyến khích tham gia một cách tích cực và chủ động hơn vào trong các quá trình hoạt động của các trường đại học muốn thực hiện mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ. Trong thực tế, bên thứ ba không chỉ là một trong những nguồn cung cấp ngân quỹ quan trọng nhất cho quá trình hoạt động của các trường đại học và quỹ học bổng cho người học, mà còn là lực lượng thường xuyên tham gia và có một tiếng nói rất có trọng lượng trong toàn bộ quá trình thiết kế chương trình, mở chuyên ngành đào tạo, và thậm chí cả kiểm tra và đánh giá của các cơ sở giáo dục đại học của các nước công nghiệp phát triển. Mặc dù khả năng này chắc còn xa mới cỏ thể được áp dụng đại trà ở Việt Nam, nhưng những mô hình tự chủ thành công thời gian gần đây đều không thể thiếu các đóng góp tích cực của các yếu tố thị trường lao động, đóng góp của xã hội, và sự tham gia tích cực và chủ động của bên thứ ba vào trong quá trình hoạt động của các cơ sở giáo dục đại học. Ví dụ, hội đồng trường của rất nhiều trường đại học hiện nay đều có sự tham gia của đại diện chính quyền, doanh nghiệp, và thậm chí của cả người học. 334 5. Kết luận Tóm lại, tự chủ đại học không chỉ là một quy luật tất yếu khách quan, mà còn là nhu cầu cấp thiết của nhiều nền giáo dục đại học trên thế giới. Hệ thống giáo dục đại học Việt Nam hiện nay là một trong số đó. Tuy nhiên, quá trình triển khai xây dựng mô hình quản trị theo phương thức tự chủ trong giáo dục đại học phải tuân thủ theo một số nguyên tắc khoa học và thực tiễn nhất định. Một trong số đó là tự vận hành và tự hoạt động. Mặc dù vậy, cho dù có được tự do hoạt động đến đâu, cơ chế tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học cũng phải tuân thủ và vận hành trong khuôn khổ của pháp luật. Điều đó có nghĩa là mặc dù cơ chế tự chủ có thể cho phép các cơ sở giáo dục đại học phát huy tối đa tiềm năng và lợi thế của mình trong quá trình hoạt động, nhưng đồng thời cũng đặt ra các yêu cầu ngày càng cấp thiết về mức độ tuân chủ các quy chuẩn pháp luật. Một trong những yếu tố như thế chính là tự chủ đại học phải nằm trong quy hoạch mạng lưới giáo dục đại học của cả nước cũng như chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của từng vùng miền. Bên cạnh đó, ngoài nguyên tắc tự giải trình và tự chịu trách nhiệm, chấp nhận sự giám sát của bên thứ ba mới là một bằng chứng thực sự cho năng lực tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học. Tất cả các nguyên tắc này đã được đề cập trong hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam về tự chủ đại học bằng nhiều hình thức và mức độ khác nhau, nhưng tựu chung lại một khi nói đến mô hình quản thị theo cơ chế tự chủ thì các trường đại học phải thực hiện được ít nhất 5 tiêu chí cụ thể, gồm: 1) tự chủ mục tiêu, sứ mệnh, và nhiệm vụ, 2) tự chủ học thuật, 3) tự chủ về cơ cấu tổ chức và nhân sự, 4) tự chủ tài chính, và 5) tự chủ cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ đào tạo. Trong số này, tự do học thuật, tự chủ nguồn thu, và cạnh tranh nhân giáo dục đại học lực đóng vai trò quyết định hàng đầu. Mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ này đã được cụ thể hóa trong hệ thống các cơ chế, chính sách, và quy định của pháp luật Việt Nam từ lúc bắt đầu thành lập các trường đại học quốc gia và đại học vùng đầu tiên trong những năm 1993-1995 và hoàn thiện dần dần cho đến Luật Giáo dục năm 2019. Mặc dù vẫn còn không ít vấn đề cần phải được tiếp tục nghiên cứu, sửa chữa, và bổ sung, nhưng hệ thống các cơ chế, chính sách, và quy định của Việt Nam về tự chủ đại học đã tạo hành lang pháp lý cho quá trình ra đời, vận hành, và phát triển của mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam trong gần 3 thập kỷ qua. Tuy vậy, năng thực tế, tiềm lực vốn có, và khả năng triển khai thực hiện trong thực tế của các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam không chỉ rất khác xa nhau, mà còn tương đối hạn chế so với luật định xét về tổng thể. Ngoài các trường đại học ngoài công lập thực hiện cơ chế tự chủ về tài chính, cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ đào tạo, và cơ cấu tổ chức và nhân sự ngay từ đầu cũng như một số trường đại học công lập có tiềm lực đã bước đầu thực hiện thành công mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ, phần lớn các trường đại học công lập còn lại của Việt Nam hiện đang gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình chuyển đổi mô hình hoạt động có tính chất bước ngoặt này. Điều đó có nghĩa là mặc dù hành lang pháp lý đã sẵn sàng, nhưng tự chủ đại học trong thực tế không phải là câu chuyện ngày một ngày hai của cả một hệ thống. Bên cạnh truyền thống chưa muốn cởi trói của một số cơ quan chủ quản và chủ sở hữu, thì năng lực thực tế của không ít cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam hiện nay chưa thể đáp ứng đầy đủ các yêu cầu tự chủ đại học theo quy định bằng nhiều hình thức và mức độ khác nhau. Trong khi hệ thống giáo dục đại học Việt Nam được cấu thành bởi nhiều bộ phận khác nhau, thì cho đến nay vẫn chưa có các văn bản quy định rõ ràng đối với cơ chế tự chủ đối với từng mô hình cụ thể này. Thực tế đó đòi hỏi ngoài việc hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về mặt quản lý nhà nước, thì các cơ quan chủ quản và chủ sở hữu cũng cần xác định một 335 mối quan hệ rõ ràng trong mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ đối với các chính các bộ phận cấu thành của mình theo nguyên tắc chức năng và nhiệm vụ. Cùng lúc đó, bản thân các cơ sở giáo dục đại học cũng phải phất đấu đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn cụ thể của cơ chế tự chủ theo quy định và từng bước khẳng định năng lực thực tế của mình trên bản đồ giáo dục đại học trong cũng như ngoài nước để triển khai mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ một cách lâu dài và bền vững. Tuy nhiên, năng lực tự giác, tự chủ động, và tự chịu trách nhiệm của người học cũng là một yếu tố không thể thiếu, trong khi sự tham gia của bên thứ ba ngày càng đóng một vai trò ngày càng quan trọng trong mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ của các trường đại học. Trong bối cảnh đó, tăng cường khả năng năng giải quyết việc làm của nền kinh tế, xây dựng mô hình đại học nghiên cứu, và chấp nhận sự giám sát của bên thứ ba là các nhân tố có tính chất quyết định cho thành công của mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ của các trường đại học Việt Nam trong thời gian tới. Mặc dù vậy, không bao giờ được phép nhầm lẫn giữa mục tiêu phục vụ cộng đồng của hệ thống giáo dục đại học tự chủ theo đúng bản chất của nó với mô hình quản trị theo cơ chế tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Hạ Anh (2019), 2 đại học Việt Nam lọt tốp 1.000 bảng xếp hạng uy tín thế giới, trong: https://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/tuyen-sinh/2-dai-hoc-viet-nam-lot-top-1- 000-bang-xep-hang-uy-tin-the-gioi-566880.html (truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2020). 2. Nguyệt Anh (2018), Ngân sách cho giáo dục còn nhiều bất cập?, trong: https://baoquocte.vn/ngan-sach-cho-giao-duc-con-nhieu-bat-cap-81691.html (truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2020). 3. Hoàng Bách (2019), Hơn 100.000 cử nhân thất nghiệp và sự lãng phí tiền bạc, tuổi trẻ, trong: https://news.zing.vn/hon-100000-cu-nhan-that-nghiep-va-su-lang-phi-tien- bac-tuoi-tre-post1000476.html (truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2020). 4. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (1993, ngày 14 tháng 1), Nghị quyết về tiếp tục đổi mới sự nghiệp giáo dục và đào tạo, Số: 04-NQ/HNTW, ngày 14 tháng 1 năm 1993, Hà Nội. 5. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2013, ngày 4 tháng 11), Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, Số: 29-NQ/TW, ngày 4 tháng 11 năm 2013. 6. Lê Văn Bình và Hoàng Văn Liêm (2019), Giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại Đại học Huế, Tạp chí Khoa học Đại học Huế: Kinh tế và Phát triển, Tập 128, Số 5A, 2019, tr. 177-178 (169-185). 7. Chính phủ (1993, ngày 10 tháng 12), Nghị định của Chính phủ về việc thành lập đại học quốc gia Hà Nội, Số: 97/CP. ngày 10 tháng 12 năm 1993, Hà Nội. 8. Chính phủ (1994, ngày 4 tháng 4), Nghị định của Chính phủ Số 30-CP ngày 4-4- 1994 về việc thành lập Đại học Huế, Số: 30-CP, ngày 4 tháng 4 năm 1994, Hà Nội. 336 9. Chính phủ (1994, ngày 4 tháng 4), Nghị định của Chính phủ Số 31-CP ngày 4-4- 1994 về việc thành lập Đại học Thái Nguyên, Số: 31-CP, ngày 4 tháng 4 năm 1994, Hà Nội. 10. Chính phủ (1994, ngày 4 tháng 4), Nghị định của Chính phủ Số 32-CP ngày 4-4- 1994 về việc thành lập Đại học Đà Nẵng, Số: 32-CP, ngày 4 tháng 4 năm 1994, Hà Nội. 11. Chính phủ (1995, ngày 27 tháng 1), Nghị định Chính phủ Số: 16/CP ngày 27 tháng 1 năm 1995 về việc thành lập đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Số: 16-CP, ngày 27 tháng 1 năm 1995, Hà Nội. 12. Chính phủ (2014, ngày 24 tháng 10), Nghị quyết về thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với các cơ sở giáo dục đại học công lập giai đoạn 2014 – 2017, Số: 77/NQ-CP, ngày 24 tháng 10 năm 2014. 13. Công báo (2018, ngày 22 tháng 12), Số 1135 + 1136. 14. Đại học Huế (2016), Kế hoạch chiến lược phát triển Đại học Huế giai đoạn 2016- 2020 và tầm nhìn 2030, ban hành kèm theo Quyết định Số 1217/QĐ-ĐHH ngày 28 tháng 9 năm 2016, Huế. 15. Đại học Huế (2019), Đề án phát triển Đại học Huế thành đại học quốc gia, tháng 9 năm 2019, Thừa Thiên Huế. 16. Nguyễn Tấn Dũng (2007), Quyết định của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Quy hoạch mạng lưới các trường đại học và cao đẳng giai đoạn 2006 - 2020, Số: 121/2007/QĐ-TTg, ngày 27 tháng 7 năm 2007, Hà Nội, trong: (truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2020). 17. Vũ Tiến Dũng, Cao Văn Đan, Lưu Xuân Công (2019), Mở rộng cơ chế tự chủ đại học ở Việt Nam, trong: chu-dai-hoc-o-viet-nam-28271.html (truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2020). 18. Minh Giảng (2019), Báo động chất lượng đại học - Kỳ 2: Khi cử nhân dạy đại học, trong: https://tuoitre.vn/bao-dong-chat-luong-dai-hoc-ky-2-khi-cu-nhan-day- dai-hoc-2019060909480538.htm (truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2020). 19. Thanh Hà (2019), Người giỏi đều tìm cách đi đào tạo ở nước ngoài, trong: https://tuoitre.vn/nguoi-gioi-deu-tim-cach-di-dao-tao-o-nuoc-ngoai- 20190323144323526.htm (truy cập ngày 5 tháng 3 năm 2020). 20. Trịnh Vĩnh Hà và Trần Huỳnh (2010), Cơ sở vật chất các trường đại học, cao đẳng, trong: https://tuoitre.vn/co-so-vat-chat-cac-truong-dai-hoc-cao-dang- 411904.htm (truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2020). 21. Tăng Thu Hằng (2019), Tìm lời giải cho những tồn tại trong đầu tư giáo dục đào tạo nước ta, trong: dau-tu-giao-duc-dao-tao-nuoc-ta-n12552.html (truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2020). 22. Phan Huy Hùng (2005), Thiết lập môi trường cho sự vận hành tự chủ của hệ thống đậi học, Tạp chí Nghiên cứu Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, Số 4, tr. 216- 221. 337 23. Thanh Hùng (2019), Èo uột trường đại học tỉnh, trong: https://www.sggp.org.vn/eo-uot-truong-dai-hoc-tinh-611483.html (truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2020). 24. Trần Quang Huy và Phạm Thị Bích Ngọc (2016), Học hỏi của tổ chức trong bối cảnh tự chủ đậi học tại Việt Nam, Tạp chí Khoa học Giáo dục, Số 127, tháng 4 năm 2016, tr. 1-9. 25. Trần Huỳnh (2019), Tỉ lệ người học đại học Việt Nam thuộc loại thấp nhất thế giới, trong: https://tuoitre.vn/ti-le-nguoi-hoc-dai-hoc-vn-thuoc-loai-thap-nhat-the- gioi-20190617134102003.htm (truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2020). 26. Đào Văn Khánh (2004), Bàn về tự chủ và phân cấp quản lý đào tạo trong trường đại học, Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, Số 1, tr. 179-189. 27. L.Đ (2009), Năm 2020 Việt Nam sẽ có trường Đại học nằm trong top 200 thế giới?, trong: https://thethaovanhoa.vn/the-gioi/nam-2020-viet-nam-se-co-truong- dai-hoc-nam-trong-top-200-the-gioi-n2009020802011568.htm (truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2020). 28. Thùy Linh (2018), Đại học địa phương và con đường khấp khểnh khó đi, trong: https://giaoduc.net.vn/giao-duc-24h/dai-hoc-dia-phuong-va-con-duong-khap- khenh-kho-di-post186682.gd (truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2020). 29. Đỗ Đức Minh (2018), Cơ chế quản trị đại học tự chủ và yêu cầu hoàn thiện pháp luật tự chủ đại học ở Việt Nam, Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội: Luật học, Tập 34, Số 4, tr. 62-74. 30. Nguyễn Thị Yến Nam (2013), Bước đầu tìm hiểu về quản lí tài chính trong giáo dục đại học theo hướng tự chủ, Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM, Số 54, tr. 155-164. 31. Nguyễn Thị Nguyệt (2019), Cơ chế tự chủ tài chính của những đơn vị sự nghiệp công lập, trong: chinh-cua-nhung-don-vi-su-nghiep-cong-lap-60970.htm (truy cập ngày 24 tháng 9 năm 2019). 32. Nguyễn Việt Phương (2019), Tăng cường tự chủ chương trình đào tạo – yếu tố căn bản nâng cao chất lượng đào tạo của các trường đại học Việt Nam, Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4 năm 2019, tr. 96-99, 123. 33. Quốc hội (2005, ngày 14 tháng 6), Luật Giáo dục của Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam Số 38/2005/QH11 ngày 14 tháng 6 năm 2005, ngày 14 tháng 6 năm 2005, Hà Nội. 34. Quốc hội (2012, ngày 18 tháng 6), Luật Giáo dục đại học, Luật số: 08/2012/QH13, ngày 18 tháng 6 năm 2012, Hà Nội. 35. Quốc Hội (2018, ngày 22 tháng 12), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học (Luật số: 34/2018/QH14), Công báo, Số 1135 + 1136, tr. 85-86. 36. Quốc hội (2018, ngày 19 tháng 11), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học, Luật số: 34/2018/QH14, Ngày 19 tháng 11 năm 2018, Hà Nội. 37. Quốc hội (2019, ngày 16 tháng 6), Luật Giáo dục, Luật số: 43/2019/QH14, ngày 14 tháng 6 năm 2019, Hà Nội. 338 38. Trương Thanh Quý (2019), Tự chủ trong các trường đại học công lập ở Việt Nam: Thách thức và giải pháp, trong: trong-cac-truong-dai-hoc-cong-lap-o-Viet-Nam.aspx (truy cập ngày 24 tháng 9 năm 2019). 39. Thanh tra Chính phủ (2015), Thông báo kết luận thanh tra Số 880/TB-TTCP về trách nhiệm trong việc tổ chức và thực hiện Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ tại Đại học Huế, Hà Nội, ngày 16 tháng 4 năm 2015. 40. Thủ tướng Chính phủ (2003, ngày 30 tháng 7), Quyết định của Thủ tướng Chính phủ Số 153/2003/QĐ-TTG ngày 30 tháng 7 năm 2003 về việc ban hành “Điều lệ trường đại học,” Số: 153/2003/QĐ-TTg, ngày 30 tháng 7 năm 2003, Hà Nội. 41. Thủ tướng Chính phủ (2014, ngày 21 tháng 12), Điều lệ trường đại học (Ban hành kèm theo Quyết định Số 70/2014/QĐ-TTg ngày 10 tháng 12 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ), Công báo, Số 1075+1076. 42. Thủ tướng Chính phủ (2014, ngày 10 tháng 12), Quyết định ban hành Điều lệ trường Đại học, Số: 70/2014/QĐ-TTg, ngày 10 tháng 12 năm 2014, Hà Nội. 43. Trần Sông Thương (2018), Tự chủ tài chính giáo dục đại học và một số vấn đề đặt ra, trong: dai-hoc-va-mot-so-van-de-dat-ra-301206.html (truy cập ngày 24 tháng 9 năm 2019). 44. Nguyễn Thu Thủy và Trần Tú Uyên (2019), 10 năm, số lượng công bố quốc tế của Việt Nam tăng gần 5 lần, trong: https://dantri.com.vn/giao-duc- khuyen-hoc/10-nam-so-luong-cong-bo-quoc-te-cua-viet-nam-tang-gan-5- lan-20190115081238291.htm (truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2020). 45. Trường Đại học Hoa Lư (2019), Báo cáo Thực hiện Quy chế công khai năm học 2018-2029 và Kế hoạch triển khai Quy chế công khai năm học 2019- 2020, trong: (truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2020). 46. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, đại học quốc gia Hà Nội (2019), Báo cáo ba công khai năm học 2019-2020, Số 4874/XHNV-KHTC, ngày 24 tháng 12 năm 2019, Hà Nội. 47. Trường Đại học Kinh tế Quốc dân (2019), Thông báo Công khai tài chính của trường Đại học Kinh tế Quốc dân năm 2019-2020, Hà Nội. 48. Trường Đại học Phú Yên (2018), Công khai thông tin cơ sở vật chất của Trường Đại học Phú Yên, năm học 2018-2019, trong: khai/cong-khai-thong-tin-co-so-vat-chat-cua-truong-dai-hoc-phu-yen-nam-hoc- 2018-2019 (truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2020). 49. Trường Đại học Quảng Nam (2018),