Chẩn đoán và điều trị gan nhiễm mỡ

 CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ GAN NHIỄM MỠ BS.TRẦN CÔNG NGÃIChuyên đề:ĐẶT VẤN ĐỀGan nhiễm mỡ là bệnh lý tương đối phổ biến ở Việt Nam và trên thế giới. Cần phát hiện sớm để tư vấn điều trị tránh những biến chứng cho bệnh nhân.ĐẶT VẤN ĐỀ (tt)Mục tiêu: 1. Chẩn đoán gan nhiễm mỡ. 2. Điều trị gan nhiễm mỡ.TỔNG QUANGan nhiễm mỡ là:*Hiện tượng thoái hóa mỡ gan*Lượng mỡ tích tụ trong gan >5% trọng lượng ganTỔNG QUANGan nhiễm mỡ là sự tích tụ chất béo chủ yếu là trigliceride ở tế bào gan.Gan có thể to hơn bình thường tùy mức độ tích tụ mỡ.Bệnh nhân thường không có triệu chứng nên phát hiện gan nhiễm mỡ thường là ngẫu nhiên (khi đi khám sức khỏe tổng quát hoặc khám các bệnh khác được làm siêu âm bụng)TỔNG QUANPhân loại gan nhiễm mỡ:*Gan nhiễm mỡ đơn thuần*Gan nhiễm mỡ do rượu*Gan nhiễm mỡ không do rượu NỘI DUNGChẩn đoán gan nhiễm mỡ Thử máu có tăng men sGOT, sGPT, xét nghiệm cholesterol và trigliceride máu thường tăng Chẩn đoán hình ảnh gan nhiễm mỡ như: siêu âm bụng, CT scan bụng, chụp cộng hưởng từ (1) Sinh thiết gan là tiêu chuẩn vàng chẩn đoán gan nhiễm mỡ (thực tế bệnh nhân không dễ chấpnhận)(2)(1)Radiographics 2006,26,1639-1642(2)Anna Wieskowska, Diagnostic of Nonalcoholic Fatty Liver Disease: Invasive versus Noninvasive,2008, 387-388- Gan nhiễm mỡ là một thực thể khá phức tạp, là hệ quả của nhiều bệnh lý.- Cần quan tâm tìm nguyên nhân để điều trị bệnh căn CHẨN ĐOÁN GAN NHIỄM MỠ Qua siêu âm, CT scan, cộng hưởng từ đều có thể chẩn đoán được gan nhiễm mỡ. Trước đây các nhà chuyên môn cho rằng muốn chẩn đoán chính xác nhất phải sinh thiết gan. Hiện nay sinh thiết gan để chẩn đoán gan nhiễm mỡ ít áp dụng. Các phương tiện chẩn đoán hình ảnh ngày một tốt hơn như siêu âm, CT scan, chụp cộng hưởng từ. Các XN máu cholesterol, trigliceride máu, men gan để kiểm tra sức khỏe trở nên dễ dàng, đủ để phát hiện gan nhiễm mỡ hay không.Medinet.hochiminhcity.gov.vnHÌNH ẢNH GAN NHIỄM MỠ TRÊN SIÊU ÂM Gan có độ hồi âm dày hơn bình thường, giảm âm vùng xa (gan nhiễm mỡ lan tỏa) Gan nhiễm mỡ khu trú: Nền echo dày, có những vùng echo kém. Gan nhiễm mỡ trên siêu âm được đọc và hiểu là “gan có độ hồi âm dày hơn bình thường, nghĩ đến gan nhiễm mỡ” Siêu âm chẩn đoán gan nhiễm mỡ có độ nhạy#89,10%(1)(1) Hình ảnh siêu âm chẩn đoán trong bệnh lý gan lan tỏa,2008,BS Nguyễn Thiện Hùng,Phan Thanh Hải TTYK MEDIC TP.HCMPHÂN ĐỘ GAN NHIỄM MỠ TRÊN SIÊU ÂMTheo Hasen-Ansert chia 3 độ theo độ hồi âm và hút âm:*Độ 1: Gan tăng âm nhẹ, còn xác định được cơ hoành và đường bờ các tĩnh mạch trong gan.*Độ 2: Gia tăng lan tỏa độ hồi âm và hút âm, khả năng nhìn thấy bờ các tĩnh mạch trong gan và cơ hoành bị giảm nhiều.*Độ 3: Gia tăng rõ rệt mức độ hồi âm và hút âm, không còn nhận diện được đường bờ các TM trong gan, cơ hoành và một phần nhu mô gan ở phân thùy sau gan phải trên mặt cắt dưới sườn. G ggg GGGA.Gan bình thườngB.Gan nhiễm mỡA.Gan nhiễm mỡ độ 1 B.Gan nhiễm mỡ độ 2C.Gan nhiễm mỡ độ 3.(1)(1)Siêu âm bụng tổng quát, Nguyễn Phước Bảo Quân,2011A.Gan nhiễm mỡ khu trú hạ phân thùy 8B.Gan nhiễm mỡ khu trú hạ phân thùy 7CT SCAN GAN NHIỄM MỠ CT scan là phương tiện chẩn đoán hình ảnh tốt nhất trong trường hợp gan nhiễm mỡ dạng hạt nhỏ. Kỹ thuật này hữu ích trong việc theo dõi điều trị.(1)(1)Lê Thành Lý và cs, Gan nhiễm mỡ: Giải phẩu bệnh, Cơ chế bệnh sinh và chẩn đoán, Tạp chí y học,3, 1999 – Thành phố Hồ Chí MinhGan nhiễm mỡ (tỷ trọng của chủ mô gan thấp hơn lách)MRI GAN NHIỄM MỠGan nhiễm mỡ (tăng tín hiệu)CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH Sinh thiết gan để chẩn đoán mô họcĐIỀU TRỊ GAN NHIỄM MỠ Hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho gan nhiễm mỡ. Gan nhiễm mỡ đơn thuần không cần điều trị (nếu không làm tăng men gan và không biểu hiện lâm sàng) Điều trị bệnh căn gây gan nhiễm mỡĐIỀU TRỊ (NGUYÊN NHÂN GÂY GAN NHIỄM MỠ) + Béo phì (hay thừa cân): *Giảm lượng mỡ dư thừa bằng chế độ ăn kiêng*Tập thể dục+ Nghiện rượu: Cai rượuĐIỀU TRỊ NGUYÊN NHÂN+ Đái tháo đường: Nên kiểm soát tốt bằng: *Hoạt động thể lực *Hạn chế thức ăn từ bột, đường *Dùng thuốc điều trị đái đường *Theo dõi chặt chẽ đường huyết+ Giảm mỡ trong máu bằng chế độ ăn hợp lý*Cân đối, giàu củ quả*Giảm lượng mỡ bảo hòa trong khẩu phần ăn *Thay bằng mỡ không bảo hòa (mỡ cá hay dầu thực vật)ĐIỀU TRỊ+ Gan nhiễm mỡ không do rượu :*Không nên uống nhiều rượu*Giảm cân nếu thừa cân*Thuốc: - Vitamin E 800UI/ngày - Omega 3Metformin (không khuyến cáo ở bệnh viêm gan nhiễm mỡ không do rượu)Statin (trường hợp rối loạn mỡ máu)Pioglitazone (có thể dùng trong viêm gan nhiễm mỡ)(1)(1)Laurie Barcley,NAFLD Diagnosis and Management Guidelines issue,2012BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH GAN NHIỄM MỠKhông tạo thói quen uống rượuGiảm cân nếu thừa cânDùng thức ăn thiên nhiên giảm quá tải cho ganTránh chất phụ gia, chất béo nguồn gốc động vật (mỡ động vật, trứng.)Giảm sử dụng carbohydrates và đường- Tạo nếp sống tập thể dục đều đặn.KẾT LUẬNGan nhiễm mỡ khá thường gặp trên thực tế lâm sàngCó thể dùng phương tiện chẩn đoán hình ảnh để chẩn đoán (siêu âm thuận lợi và kinh tế)Dùng chế độ ăn uống, luyện tập thể dục để hỗ trợ Tìm nguyên nhân để điều trị bệnh căn.XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN