Chăm sóc chế độ dinh dưỡng cho người lớn tuổi

791 CHĂM SÓC CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG CHO NGƯỜI LỚN TUỔI Lâm Thị Thư, Trần Phi Yến, Mai Thị Thanh Huyền, Phạm Yến Thành, Huỳnh Trung Nhân Viện Công nghệ Việt – Nhật, Trường Đại học Công nghệ TP.Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Nguyễn Thị Ngọc Anh 86 TÓM TẮT Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu liên quan đến chất lượng cuộc sống của người lớn tuổi, thiếu sự hướng dẫn nên thường bị thiếu chất dinh dưỡng là một trong các nguyên nhân chủ yếu, qua đó đưa ra giải pháp để sớm giải quyết tình trạng này. Thêm vào đó, các số liệu điều tra, khảo sác, sát với thực tế, tác giả đã tổng hợp các giải pháp thích hợp được dựa trên các biểu đồ khảo sát trực tiếp và gián tiếp trên mẫu google form với đối tượng khảo sát là từ người thân và những người thường tiếp xúc với người lớn tuổi, cuối cùng chọn ra dịch vụ nấu ăn và thiết kế thực đơn nấu ăn của Bếp tre Xanh làm giải pháp cuối để giải quyết vấn đề này. Từ khóa: Chất lượng cuộc sống, dinh dưỡng, dịch vụ, nấu ăn, thực đơn. 1 GIỚI THIỆU CHUNG 1.1 Thực trạng Theo báo cáo của Ủy ban Quốc gia về Người cao tuổi (năm 2016), cả nước có hơn 10 triệu người lớn tuổi, chiếm 10,94% trên tổng dân số, trong đó có 1.892.000 người có tuổi trên 80 (chiếm 18,6% tổng số người cao tuổi). Số người lớn tuổi sống ở vùng nông thôn là 6.636.000 người (chiếm 65,7%). Vì thế, do tính chất công việc và chất lượng cuộc sống ở nông thôn nên vấn đề dinh dưỡng của người lớn tuổi chưa được quan tâm. Trên trang Nestlé Nutrition Institute có đề cập đến “Trên toàn thế giới, dân số cao tuổi đang gia tăng, và cùng với đó là tỷ lệ suy dinh dưỡng”. Mặc dù có những tiến bộ y tế đáng kể, tình trạng thiếu dinh dưỡng vẫn là một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng kể và rất phổ biến của các nước phát triển. Tuy nhiên, tỷ lệ suy dinh dưỡng cao không thể phủ nhận: tỷ lệ hiện mắc chung là 22,6%. Gần 40% người già nhập viện và 50% những người trong các cơ sở phục hồi chức năng bị suy dinh dưỡng, và 86% bị suy dinh dưỡng hoặc có nguy cơ bị suy dinh dưỡng. Có tới 67% người cao tuổi ở Viện Dưỡng lão bị suy dinh dưỡng hoặc có nguy cơ bị suy dinh dưỡng. Trong số người cao tuổi sống trong cộng đồng, 38% bị suy dinh dưỡng hoặc có nguy cơ suy dinh dưỡng. Suy dinh dưỡng đặt ra một chi phí kinh tế rất lớn cho xã hội. Người già suy dinh dưỡng có nhiều khả năng yêu cầu các dịch vụ y tế và xã hội, nhập viện nhiều hơn và gây gánh nặng cho người chăm sóc. 792 Hình 1: Minh họa tình trạng suy dinh dưỡng ở người lớn tuổi trên toàn thế giới (2010) 1.2 Khảo sát nhu cầu giải quyết vấn đề của các bên liên quan 1.2.1 Một số câu hỏi khảo sát Độ tuổi, nghề nghiệp; Có người thân hay người quen là người lớn tuổi hay không? Bạn nghĩ gì về vấn đề ăn uống và dinh dưỡng ở người lớn tuổi? Trong bốn mức độ: Rất quan tâm, quan tâm, không quan tâm, không cần thiết thì bạn nghĩ sao về vấn đề thiếu dinh dưỡng ở người lớn tuổi. Hình 2: Minh họa phiếu khảo sát 793 1.2.2 Kết quả của cuộc khảo sát Hình 3: Biểu đồ hình tròn thể hiện kết quả của cuộc khảo sát Tổng cộng có 94% số người làm khảo sát có mức độ quan tâm trở lên, vì thế đây là một vấn đề cần được giải quyết. 1.3 Nguyên nhân của vấn đề Đối với vấn đề trên, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sự thiếu chất dinh dưỡng ở người lớn tuổi. Dưới đây là một số nguyên nhân chủ yếu: – Bản thân người lớn tuổi còn hạn chế nhiều trong sử dụng thiết bị công nghệ thông minh, kiến thức về sức khỏe dinh dưỡng không cao, không có thu nhập hoặc có nhưng tương đối thấp. – Gia đình ít có thời gian quan tâm, điều kiện kinh tế còn tùy vào gia đình. – Ngoài ra còn có việc sản phẩm chăm sóc sức khỏe tràn lan, thực phẩm chức năng giả, giá cao, không hiệu quả. – Và đặc biệt nhất là người lớn tuổi thường bị thiếu sự hướng dẫn nên thường bị thiếu chất dinh dưỡng (đây là nguyên nhân chính dẫn đến sự thiếu dinh dưỡng ở người lớn tuổi). 1.4 Một số ví dụ minh họa cho việc người lớn tuổi còn thiếu sự hướng dẫn về dinh dưỡng Hình 4: Bà Nguyễn Thị Sỹ (80 tuổi, trú xã Bìn Hinh Giang) đã bị lừa mua thực phẩm chức năng giả 794 Hình 5: Bà Nguyễn Thị Kim Nh. (53 tuổi, TPHCM) do thiếu hiểu biết nên thực hiện chế độ ăn kiêng sai cách dẫn đến suy kiệt phải nhập viện 2 NỘI DUNG TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU 2.1 Đặc tính của vấn đề Theo Tổ chức Y tế Thế giới, cứ 2 phụ nữ trên 85 tuổi sẽ có 1 người bị gãy xương và tương tự cứ 3 nam giới ở cùng độ tuổi có 1 người bị gãy xương. Ở Việt Nam, khoảng 20% phụ nữ Việt Nam trên 60 tuổi có triệu chứng loãng xương, ước tính hàng năm có 17.000 ca ở nữ và 6.300 ca ở nam bị gẫy cổ xương đùi và con số này sẽ tăng lên gấp 2 lần trong vòng 20 năm tới. Trong thời gian tới khi thực hiện giải pháp thì mục tiêu sẽ giảm số người lớn tuổi bị loãng xương còn 15% từ đó giảm thiểu các tai nạn gẫy xương. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, suy dinh dưỡng bao gồm nhóm bệnh thiếu năng lượng trường, thừa cân béo phì, và thiếu vi chất dinh dưỡng. Trong đó, tình trạng suy dinh dưỡng do thiếu dưỡng chất ở người 40 tuổi trở lên khá phổ biến ở nước ta, trung bình 20-30%, có nơi lên tới >40. Thông qua giải pháp sẽ giảm tình trạng suy dinh dưỡng ở nước ta xuống trung bình còn 20-25%. Và trong quá trình thực hiện phải đảm bảo được thông tin dinh dưỡng cơ bản, nguồn hàng cũng như nguyên liệu và địa điểm triển khai thực hiện giải pháp. 2.2 Đề xuất giải pháp 2.2.1 Tên giải pháp Dịch vụ nấu ăn và thiết kế thực đơn cho người lớn tuổi thuộc chương trình Bếp của Tre xanh. 2.2.2 Nội dung thực hiện của giải pháp Bếp của Tre xanh là dịch vụ nấu ăn và thiết kế thực đơn gồm hai thực đơn chính là món chay và món mặn nhằm cung cấp đủ chất dinh dưỡng hợp lý trong mỗi bữa ăn cho người lớn tuổi nhưng vẫn đảm bảo đậm vị “thuần Việt”. «Bếp của Tre xanh»: Lấy ý nghĩa từ câu “Tre già măng mọc” nói lên sự kính trọng và tận tình chăm sóc bữa ăn dành cho người lớn tuổi. Slogan: Bếp của Tre xanh cho tuổi già vẫn mãi còn xanh. Ý nghĩa slogan: Bếp của Tre xanh cho tuổi già vẫn mãi còn xanh với ý nghĩa cung cấp đủ dưỡng chất để nuôi dưỡng cơ thể và cải thiện sức khỏe, kéo dài độ trường thọ. 795 2.2.3 Kế hoạch thực hiện Địa điểm triển khai dịch vụ: TP.HCM. Thời gian: 12/24h (6h- 18h). Đối tượng: Người lớn tuổi với mức thu nhập từ hộ gia đình ở ngưỡng trung bình- khá (Trên 8 triệu đồng/tháng). Phân bố dịch vụ: Các mạng xã hội phổ biến và các dịch vụ liên kết giới thiệu ăn uống (foody, flyfood, Now.vn, GrabFood,). Nguồn hàng nhập từ các nông trại xanh, nuôi trồng theo VietGap và có Giấy Chứng nhận an toàn thực phẩm. Giao hàng bằng phương thức liên kết với công ty giao hàng dễ lưu động. Bữa ăn được thiết kế theo từng bệnh (lấy thông tin từ gia đình, sổ khám bệnh) chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ dinh dưỡng sẽ tư vấn để tạo thực đơn hợp lý. Bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng sẽ được thuê hợp đồng từ các bệnh viện. (Trung tâm Dinh dưỡng Tp.HCM, BV Nhân dân Gia Định). Ngoài ra, còn có thể kết hợp với Viện Dưỡng lão để cung cấp thực phẩm và đảm bảo dinh dưỡng cho người lớn tuổi. Dụng cụ ăn uống và giao hàng sẽ hướng về môi trường xanh, sử dụng túi giấy đựng thức ăn, hộp giấy và mỗi khách hàng sẽ được tặng kèm combo: Muỗng, đũa, thìa bằng gỗ sử dụng. Giá thành trung bình từ 3,7 triệu/tháng – 4 triệu/tháng. Bảng 1: Thông tin thực đơn Chỉ tiêu Nội dung Số bữa/ngày 3 Tiêu chuẩn/ngày Nam: 2.000 – 2.400 Calo Nữ 1.600 - 1.800 Calo Giá thành/bữa 45.000 vnd - 50.000 vnd Ưu đãi Giảm 10% khi đăng ký tháng Bảng 2: Kinh phí ước tính Chỉ tiêu Chi phí Tiền thuê mặt bằng 8-10 Triệu Trang trí, thiết kế 9-10 Triệu Dụng cụ 20-30 Triệu Giao hàng, đóng gói 10-12 tr/tháng Lương nhân viên 100 tr/tháng Khác 20 triệu Tổng 180 - 200 triệu 796 2.2.4 Điểm mạnh và điểm yếu của giải pháp Điểm mạnh: Dịch vụ nấu ăn và thiết kế bữa ăn đầu tiên cho người lớn tuổi ở Việt Nam, tiết kiệm được giá thành thuê mặt bằng. Có hai thực đơn nổi bật chay và mặn phù hợp. Thực đơn sẽ được thông qua đội ngũ bác sĩ, chuyên viên chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi. Điểm yếu: Dịch vụ mới nên vốn khá cao. Khó tiếp cận người lớn tuổi ít dùng internet, cần nguyên liệu rõ ràng, nhân viên có kinh nghiệm. 2.2.5 Hình ảnh minh họa Hình 6: Logo, Đồng phục, Poster của Bếp của Tre xanh 2.2.6 Cách thức thanh toán và dòng doanh thu của giải pháp Với giải pháp trên vì đối tượng khách hàng ở đây là người lớn tuổi nên phương pháp thanh toán ở đây được áp dụng là nhận tiền trực tiếp từ khách hàng. Ngoài ra, cũng có thể sử dụng thẻ tín dụng hoặc ứng dụng thông minh trên điện thoại để thanh toán đặc biệt là khi khách hàng đăng ký tháng, thường thì là người thân của người lớn tuổi sẽ sử dụng phương pháp này. Còn đối với dòng doanh thu: Vì là một hình thức dịch vụ mới nên khách hàng thân chưa nhiều, trong một tháng đầu có danh thu là 50 triệu và 50 triệu này sẽ lấy để trả lương cho nhân viên chi vào mua nguyên liệu, quảng cáo, để hỗ trợ cho giải pháp, sau đó rút ra được các kinh nghiệm và nhiều bài học quý giá từ quá trình thực hiện để hoàn thiện hơn tiết kiệm chi phí và tăng thêm doanh thu. Sau khi dư doanh thu chúng ta có thể mở thêm nhiều chi nhánh, và áp dụng cách dòng tiền di chuyển để tạo ra nhiều tiền hơn, và có thể góp phần cải thiện, bảo vệ sức khỏe của người lớn tuổi. 2.3 Kết luận Suy dinh dưỡng làm tăng đáng kể tỷ lệ mắc bệnh và tử vong và làm tổn hại đến kết quả của các điều kiện và bệnh tìm ẩn khác. Suy dinh dưỡng có thể trì hoãn phục hồi và kéo dài thời gian nằm viện, dẫn đến tăng khả năng nhiễm bệnh, cản trở sự độc lập và chất lượng cuộc sống của cá nhân, và thậm chí làm tăng nguy cơ tử vong ở nhiều bệnh nhân. Thông qua việc khảo sát, đưa ra các nguyên nhân cụ thể, sát thực tế về các việc ảnh hưởng đến cuộc sống thoải mái của người lớn tuổi. Kết quả của nghiên cứu cho thấy, tác giả đã đưa ra một 797 giải pháp thiết thực và hợp lý phù hợp với đối tượng. Tuy nhiên, mỗi một vấn đề sẽ có nhiều cách giải quyết khác nhau, miễn là nó có hiệu quả và giải quyết được vấn đề. Như giải pháp trên thì chúng ta có thể tận dụng được các nguồn lực sẵn có về cả con người lẫn thiên nhiên và công nghệ. Và một việc không thể thiếu cho bất cứ việc gì đó là phải lập kế hoạch cụ thể để có thể thực hiện được. Tôi tin chắc rằng với giải pháp trên sẽ cải thiện phần nào về chế độ dinh dưỡng của người già và góp phần làm cho cuộc sống của họ những người lớn tuổi sẽ thoải mái hơn. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Nestlé Nutrition Institute. 2010. Tình trạng suy dinh dưỡng ở người già. Truy xuất từ: https://www.mna-elderly.com/the_problem_malnutrition.html [2] Đỗ Bình. 2016. Chú trọng tình hình sức khỏe người cao tuổi vùng nông thôn, miền núi. Truy xuất từ: https://baomoi.com/chu-trong-cham-soc-suc-khoe-nguoi-cao-tuoi-vung-nong- thon-mien-nui/c/21188734.epi [3] Hứa Xuyên Huỳnh. 2016. Bị lừa mua thực phẩm chức năng. Truy xuất từ: https://thanhnien.vn/thoi-su/bi-lua-mua-thuc-pham-chuc-nang-691694.html [4] Vân Sơn. 2017. Những sai lầm tai hại trong chế độ dinh dưỡng sau tuổi 50. Truy xuất từ: https://dantri.com.vn/suc-khoe/nhung-sai-lam-tai-hai-trong-che-do-dinh-duong-sau-tuoi- 50-20170522164025083.htm [5] Anh Hiếu. 2019. Suy dinh dưỡng ở người lớn tuổi: Hậu quả nghiêm trọng. Truy xuất từ: https://www.sggp.org.vn/suy-dinh-duong-o-nguoi-lon-tuoi-hau-qua-nghiem-trong- 3974.html [6] BS. Bùi Thị Thanh Hoa. 2019. Bệnh loãng xương: Một số điều cần biết. Truy xuất từ: