Chăm sóc bệnh nhân tai biến mạch máu não

Chăm sóc bệnh nhân tai biến mạch máu nãoThs Nguyễn Thanh Bình Bộ môn Thần kinh- ĐH Y Hà nộiĐịnh nghĩa Là một hội chứng thiếu sót chức năng não khu trú hơn là lan toả, xẩy ra đột ngột, tồn tại quá 24 giờ hoặc tử vong trong vòng 24 giờ, loại trừ nguyên nhân sang chấn não. Phân loại Xuất huyết não: vỡ mạchNhồi máu não: tắc mạch Xuất huyết dưới nhệnViêm tắc tĩnh mạch nãoCác yếu tố nguy cơ: THA, ĐTĐ, tăng lipid máu, tăng acid uric, dị dạng mạch máu não, bệnh về máu, xơ vữa động mạch, bệnh lí van tim (cục máu đông từ tim lên gây tắc mạch), tiến sử hút thuốc lá, uống rượu Triệu chứngHôn mê (±), Liệt nửa người, liệt mặt cùng bên hoặc khác bên.Phản xạ gân xương giảm hoặc mất bên liệt, Babinski/Hoffmann (+).Thất ngôn, liệt hầu họng.Rối loạn cơ tròn,Rối loạn dinh dưỡng: loét.Điều trị- Điều trị dự phòng: yếu tố nguy cơ.- Khi có TBMMN: Điều trị sớm (24h đầu). + Duy trì chức năng sống + Chăm sóc tích cực- Phòng chống TBMMN tái phát.Chăm sóc Mục đíchNgăn chặn tử vong do đột quỵDuy trì hô hấp, tuần hoàn, bài tiết.Ngăn ngừa biến chứng.PHCN, hạn chế di chứng.GDSK và các biện pháp tự theo dõi, chăm sóc cho gia đình BN.Chăm sócNhận định tình trạngTình trạng cấp cứu : Đánh giá các dấu hiệu sinh tồn.- Hỏi và khám bệnh.Chăm sócLập kế hoạch chăm sócTheo dõi dấu hiệu sinh tồnThực hiện y lệnh của bác sỹVệ sinh thân thểPhòng và chống loétNuôi dưỡngPHCN, hạn chế di chứngGDSK, hướng dẫn chăm sóc và luyện tậpChăm sóc1. Theo dõi dấu hiệu sinh tồn:HA, nhịp tim, nhịp thở, nước tiểuCách thức theo dõi: tần suất theo dõi Báo cáo đầy đủ và chính xác, kịp thời Chăm sóc2. Thực hiện y lệnh:Thuốc: thời gian dùng thuốc, đường dùngXét nghiệm: chọc dò tuỷ sống điện tim, điện nãoChăm sóc3. Vệ sinh thân thể và chăm sóc các cơ quan:Vệ sinh răng miệng, lau người: 2-3 lần/ngàyThay ga, quần áo: ≥ 1 lần/ngàyTắm, gội đầu 3 ngày/lầnBN hôn mê, có sonde tiểu, chọc tuỷ sống: CS theo quy trình kỹ thuậtVỗ rung vùng ngực, lưng  long đờm, tăng cường tuần hoàn ngoại biênChăm sóc4. Phòng chống loét:Nằm đệm nước hoặc giữ ga giường khô, không có nếp nhăn, trở mình cho BN 2h/lầnĐiều trị vết trợt ngayCắt lọc, làm sạch và băng vết loét hoại tửĐảm bảo dinh dưỡng: 1-1,5g protid/kg/ngày 30-50 calo/kg/ngàyChăm sóc5. Nuôi dưỡng:Nước uống hàng ngày: Vnv = Vnt + (300+500ml) – VdtĂn: + Ăn nhiều bữa trong ngày+ Bổ sung vitamin nhóm A, B, C+ Chế biến TA đảm bảo vệ sinh, cân đối khẩu phần: Protid/Lipid/Glucid = 1:1:4 Chăm sóc6. Phục hồi chức năng, hạn chế di chứng:- Càng sớm càng tốtTập PHCN và hướng dẫn cho BNĐề phòng biến chứng viêm tắc tĩnh mạch: sưng, nóng đỏ vùng da ở tay, chânChăm sóc7. GDSK, hướng dẫn chăm sóc và tập luyện:- Hướng dẫn cho BN và gia đình:+ Chế độ CS, VS hàng ngày+ Chế độ ăn uống và thuốc men hàng ngày+ Luyện tập+ Tránh các yếu tố gây TBMMN: stress, ráng sức, lạnh đột ngột, rượu+ Xử lý kịp thời nếu có những dấu hiệu báo trước: nhức đầu, chóng mặt, ù tai, tê chân tay- Theo dõi chính xác, đầy đủ, báo ngay cho BS nếu có bất thường.Đánh giá quá trình chăm sócBN không bị mắc các biến chứng (nhiễm khuẩn, loét, teo cơ cứng khớp)Toàn trạng tiến triển tốt lênĐược nuôi dưỡng đảm bảo, biểu hiện không sụt cânGia đình BN yên tâm, cộng tác với nhân viên y tế