Các Vitamin

62 Ch−¬ng 2 C¸C VITAMIN Vitamin b¶o ®¶m cho qu¸ tr×nh sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c¬ thÓ ®−îc b×nh th−êng. Vitamin tuy chØ cÇn mét l−îng rÊt nhá cho c¬ thÓ nh−ng v« cïng cÇn thiÕt cho ®éng vËt. NÕu ®éng vËt thiÕu Vitamin sÏ rèi lo¹n trao ®æi chÊt, mÆt kh¸c tuy chØ cÇn l−îng rÊt nhá, nh−ng c¬ thÓ kh«ng thÓ tù tæng hîp mµ ph¶i do thøc ¨n cung cÊp hoÆc do vi sinh vËt trong ruét tù tæng hîp nªn gia sóc non, gia sóc chöa, ®ang nu«i con, cho s÷a, gia sóc m¾c bÖnh nhiÔm trïng, rèi lo¹n tiªu ho¸ cÇn Vitamin h¬n. C¸c Vitamin tan trong n−íc: Vitamin B1, B2, B6, B12, PP, C, K. C¸c lo¹i Vitamin tan trong dÇu mì: Vitamin A, D, E Lo¹i tan trong dÇu bÒn v÷ng h¬n tan trong n−íc. VITAMIN A 1. TÝnh chÊt Vitamin A tan trong dÇu, chÞu ®−îc nhiÖt ®é nh−ug dÔ bÞ ph¸ huû bëi c¸c tia cùc tÝm vµ c¸c chÊt oxy ho¸. V× vËy cÇn b¶o qu¶n Vitamin A tr¸nh ¸nh s¸ng vµ kh«ng khÝ 2. T¸c dông - ThiÕu Vitamin A: Gia sóc chËm lín, thiÕu m¸u, viªm loÐt gi¸c m¹c, ch¶y n−ãc m¾t, kh« m¾t, dÔ bÞ nhiÔm trïng ®−êng h« hÊp vµ ®iÒu hoµ kh¶ n¨ng sinh dôc gia sóc kÐm vµ vÕt th−¬ng chËm lµnh. Gia cÇm ®øng run rÈy b¹i liÖt, vµ th−êng t¸i x¸m niªm m¹c miÖng vµ l−ìi. - T¸c dông ®iÓn h×nh cña thiÕu Vitamin A lµ kh« m¾t (Xerophatalmic) nh×n kh«ng râ khi trêi tèi. - ThiÕu Vitamin A: gia sóc cã hiÖn t−îng niªm m¹c da kh«, biÓu b× tho¸i ho¸ n−íc m¾t ngõng hÖ, dÔ nhiÔm trïng gi¸c m¹c cã thÓ ph¸ huû gi¸c m¹c. Sóc vËt còng bÞ bÖnh loÐt d¹ dµy vµ ruét... v× c¸c mµng nhÇv bÞ tæn th−¬ng - Vitamin A cßn kÝch thÝch sù sù sinh tr−ëng vµ sinh s¶n ë gia sóc c¸i, nÕu thiÕu Vitamin A gµ chËm lín, rèi lo¹n sinh s¶n, cã khi v« sinh vµ sÈy thai (ë lîn). - Vitamin A ¶nh h−ëng ®Õn trao ®æi chÊt vµ ho¹t ®éng hÖ thÇn kinh ë lîn: ThiÕu Vitamin g©y co giËt, tª liÖt vµ 3. ChØ ®Þnh - Bæ sung vµo thøc ¨n cña gia sóc, nhÊt lµ gia sóc non ®Ó ®¶m b¶o sù sinh tr−ëng b×nh th−êng vµ t¨ng c−êng søc ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ chèng c¸c bÖnh nhiÔm trïng - Cïng phèi hîp víi kh¸ng sinh vµ Sulfamid nh− lµ chÊt båi bæ c¬ thÓ trong ®iÒu trÞ c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm, bÖnh do Mycoplasma, bÖnh cÇu trïng, bÖnh giun ®òa v.v... WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 63 - ¸p dông t¹i chç: b«i, b¨ng d−íi d¹ng thuèc mì trªn c¸c vÕt th−¬ng, vÕt loÐt l©u ngµy, vì vai, viªm m¾t, loÐt gi¸c m¹c. Nhu cÇu Vitamin A hµng ngµy cña gia sóc vµ gia cÇm. Tr©u, bß s÷a: 3.600-12.000UI/100kg thÓ träng Tr©u, bß t¬: 8.000UI/100 kg thÓ träng Tr©u, bß chöa: 12.000UI/100 kg thÓ träng Bª s¬ sinh: 8.600UI/100 kg thÓ träng Ngùa kÐo, ngùa chöa: 15.000UI/100 kg thÓ träng Ngùa c¸i nu«i con: 20.000-25.000 UI/100kg thÓ träng Chã: 2.000 UI/100 kg thÓ träng Thá: 800 UI/100 kg thÓ träng Gµ thÞt: 2.000 ®¬n vÞ U.P.S/1kg thøc ¨n Gµ m¸i ®Î: 4.000 ®on vÞ U.P.S/1kg thøc ¨n Lîn ®ùc (150 kg): 9.000 UI Lîn con (5-10 kg): 1.200-2.000 UI Lîn vç bÐo (80-100 kg): 4.000-4.700 UI Lîn n¸i nu«i con: 16.500 UI 4. LiÒu l−îng Trong thó y cã nhiÒu lo¹i chÕ phÈm kh¸c nhau: 1. ACTIVAN Activan do Liªn X« cò s¶n xuÊt. §ãng lä 300ml chøa 40g Vitamin A. T−¬ng ®−¬ng víi 40.000.000 UI (bèn m−¬i triÖu ®¬n vÞ). 1 gam c¸ thu cã chøa kho¶ng 1 triÖu UI Vitamin A - pha 300ml Activan víi 1 lÝt n−íc Êm s¹ch vµ cho liÒu l−îng nh− sau: Bª, nghÐ: uèng ngay sau khi ®Î: 50-80ml/ngµy Lîn con: uèng sau 1 ngµy tuæi: 2-5ml/ngµy Lîn n¸i: 20 - 30 ml/ngµy Gia cÇm: Pha lo·ng thªm 20 lÇn n÷a vµ cho uèng 0,5 ml/ngµy lóc 3 - 4 ngµy tuæi. §èi víi gµ: 1 ml/ngµy. 2- URSOVIT A Hoµ víi s÷a hay n−íc cho uèng hµng ngµy, liªn tôc trong nhiÒu tuÇn. Tr©u, bß chöa nay ®ang cho s÷a: 4-8 ml/ngµy Lîn, dª, cõu chöa hay ®ang cho s÷a: 2-4 ml/ngµy Mét tr¨m con gµ con: 10 ml/ngµy Mét tr¨m con gµ lín: 50 ml/ngµy WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 64 DÇu gan c¸ DÇu gan c¸ cã thÓ chiÕt suÊt tõ gan c¸ mory (c¸ thu) c¸ b¬n; c¸ ngõ vµ l−ìi bß. ë n−íc ta th−êng ®−îc s¶n xuÊt tõ gan c¸ nh¸m. Mét sè n−íc ®−îc s¶n xuÊt tõ gan c¸ mËp, c¸ ®uèi. 1. TÝnh chÊt DÇu gan c¸ cã mµu vµng s¸ng, mïi vÞ ®Æc biÖt, kh«ng bÞ oi khÐt, mïi tanh, kh«ng ®«ng ®Æc ë nhiÖt ®é 00C - vµ cã ph¶n øng axit nhÑ. Tuú tõng nguån gèc nguyªn liÖu, tuú ph−¬ng ph¸p chiÕt xuÊt mµu dÇu: gan cã cã mµu vµng sÉm, vµng n©u... thµnh phÇn chñ yÕu cña dÇu gan c¸ lµ c¸c chÊt bÐo vµ chÊt kho¸ng (nhu Clo, Ièt, Br«m, Photpho); c¸c chÊt kiÒm h÷u c¬, c¸c axit h÷u c¬ vµ c¸c Vitamin kh¸c nh− A; D. DÇu gan c¸ s¶n xuÊt á n−íc ta tõ gan c¸ nh¸m cã chøa 1.920 UI Vitamin A trong 1 gam dÇu gan c¸. DÇu gan c¸ b¶o qu¶n trong lä kÝn, tr¸nh ¸nh s¸ng vµ nhiÖt ®é, v× dÔ bÞ Oxy ho¸ lµm mÊt t¸c dông d−íi ¸nh s¸ng mÆt trêi. 2. T¸c dông - Båi bæ c¬ thÓ nhê c¸c chÊt bÐo dÔ tiªu ho¸ vµ dÔ hÊp thu - T¨ng qu¸ tr×nh sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn c¬ thÓ v× dÇu gan c¸ cã chøa c¸c chÊt kho¸ng cÇn thiÕt cho c¬ thÓ nh− Leucªtin, phosphat canxi, glycerophotphat v.v...) - Cã t¸c dông cung cÊp c¸c Vitamin A vµ D cÇn thiÕt cho sù trao ®æi vµ hÊp thu canxi, t¨ng sù s¶n sinh tinh dÞch vµ tinh trïng cña gia sóc ®ùc. - Cã t¸c dông cung cÊp nguån Iot cho c¬ thÓ. - Cã t¸c dông kÝch thÝch t¨ng träng l−îng, t¨ng s¶n l−îng trøng vµ t¨ng tiÕt s÷a. 3. ChØ ®Þnh DÇu gan c¸ ®−îc sö dông trong c¸c tr−êng hîp sau: - Gia sóc non, chËm ph¸t triÓn, suy nh−îc, cßi cäc, xï l«ng, sót c©n. - KÝch thÝch gia sóc c¸i t¨ng l−îng s÷a, t¨ng s¶n l−îng trøng, ë gia cÇm. - KÝch thÝch gia sóc ®ùc t¨ng s¶n xuÊt tinh trïng vµ tinh dÞch. - Phßng bÖnh x¶y thai, ®Î con hay bÞ chÕt yÓu, ®Î non, ®Î Ýt con. - Ch÷a bÖnh cßi x−¬ng, mÒm x−¬ng, sinh tr−ëng chËm - Phèi hîp víi Vitamin D chòa bÖnh thiÕu canxi huyÕt cña gia sóc c¸i. - Ch÷a c¸c bÖnh vÒ m¾t (cho uèng vµ nho m¾t) ë gia sóc - Ch÷a bÖnh kh« da, kh« gi¸c m¹c, vÕt th−¬ng ngoµi da, báng, loÐt, ho¹i tö da. - KÕt hîp víi c¸c lo¹i kh¸ng sinh ®iÒu trÞ trong c¸c bÖnh nhiÔm trïng gia sóc. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 65 4. LiÒu l−îng DÇu gan c¸ Mory (c¸ thu) - Gia sóc lín: 100 - 200 g/ngµy - Gia sóc nhá: 30 - 80 g/ngµy - Chã: 10 - 20 g/ngµy DÇu gan c¸ b¬n, l−ìi bß: - Gia sóc nhá: 0,05 - 0,5 g/ngµy DÇu gan c¸ ë n−íc ta s¶n xuÊt: - Lîn lín: trén 1 - 2 th×a cµ phª hay 3 - 5 ml dÇu gan c¸ cho 1 kg thøc ¨n hçn hîp. - Lîn nhá: cho uèng 0,5 th×a cµ phª hay 1,5 - 3 ml cho mçi con. - Gµ lín: trén 1 th×a cµ phª gan c¸ vµo 1 kg thøc ¨n, cho ¨n tuú thÝch. - Gµ nhá: cho uèng 1 th×a cµ phª cho 20 gµ con. Chó ý: Trong thó y cã thÓ dïng cµ rèt, cµ chua ®Òu chøa nhiÒu Vitamin A cho gia sóc ¨n phÇn nµo thay thÕ dÇu gan c¸. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 66 DÇu GÊC Lµ dÇu chiÕt tõ mµng bäc h¹t qu¶ gÊc. Trung b×nh 100 gam mµng h¹t gÊc t−¬i chøa 0,338 gam tiÒn sinh tè A. 100 gam mµng h¹t gÊc kh« chøa 1 gam tiÒn sinh tè A. 1 kg dÇu gÊc chøa 3580 mg Beta caroten t−¬ng ®−¬ng 6425 UI, l−îng Vitamin A cña dÇu gÊc gÊp 1,8 lÇn dÇu gan c¸ thu gÊp 1,5 lÇn cµ rèt vµ gÊp 68 lÇn cµ chua. 1. TÝnh chÊt DÇu gÊc mµu ®á m¸u, chøa tiÒn sinh tè A (Beta caroten). DÇu gÊc kh«ng bÒn v÷ng bëi nhiÖt ®é vµ ¸nh s¸ng. CÇn b¶o qu¶n n¬i tho¸ng m¸t, tr¸nh ¸nh s¸ng, ®ùng trong lä kÝn, mµu tèi. Khi dÇu gÊc bÞ oxy ho¸, mµu nh¹t dÇn vµ gi¶m ho¹t tÝnh. Cã thÓ cho thªm hydro quinin víi tû lÖ mét phÇn ngh×n sÏ b¶o qu¶n ®−îc l©u h¬n. 2. T¸c dông Khi uèng dÇu gÊc vµo c¬ thÓ d−íi t¸c dông cña men Carotenaza trong gan biÕn Bcaroten thµnh Vitamin A nªn t¸c dông nh− Vitamin A trong c¬ thÓ. 3. ChØ ®Þnh Dïng dÇu gÊc trong c¸c tr−êng hîp thiÕu Vitamin A. - Chøng viªm kÕt m¹c kh« m¾t, c¸c bÖnh vÒ m¾t kh¸c ë gia sóc, gia cÇm. - BÖnh co giËt, tª liÖt gia sóc, gia cÇm c¸i. - Ch÷a héi chøng v« sinh, ®Î nou, sÈy thai cña gia sóc - T¨ng kh¶ n¨ng ®éng dôc cña gia sóc ®ùc. - T¨ng kh¶ n¨ng sinh s¶n cña gia sóc c¸i. - T¨ng kÝch thÝch kh¶ n¨ng sinh tr−ëng cña gia sóc non. - Båi bæ c¬ thÓ trong c¸c bÖnh nhiÔm khuÈn. - T¨ng søc ®Ò kh¸ng ®Ò phßng vµ chèng bÖrth cho gia sóc. - KÝch thÝch vÕt th−¬ng mau lµnh, chãng lªn da non 4. LiÒu l−îng DÇu gÊc dïng cho gia sóc uèng víi liÒu trung b×nh sau: - Tr©u, bß, ngùa: 10 - 20 ml/ngµy - Bª, nghÐ, ngùa con: 5 - 15 ml/ngµy - Dª, cõu, lîn: 3 - 5 ml/ngµy - Chã: 2 - 3 ml/ngµy - Gia cÇm: 0,5 - 2 ml/ngµy cho 10 con (hay mçi con nhá 2 - 3 giät) WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 67 VIT-ADE 1. TÝnh chÊt VIT-ADE tiªm do XÝ nghiÖp d−îc vµ vËt t− thó y TW s¶n xuÊt. Thµnh phÇn Vitamin A (Retinol cicetat) 1.000.000 UI Vitamin D (Engocalciferol) 1.000.000 UI Vitamin E (DLα-tocoferol acetat) 300 mg Dung m«i vµ chÊt b¶o qu¶n ®Æc biÖt v® 10 ml 2. T¸c dông VIT-ADE tiªm lµ mét l−îng thuèc tiªm gåm c¸c Vitamin A, D, E hoµ tan trong dÇu, cã t¸c dông cho sù ph¸t triÓn cña c¬ thÓ, tham gia vµo sù t¹o ra c¸c m«, da vµ niªm m¹c còng nh− vâng m¹c thÞ gi¸c. Vitamin A cßn ®iÒu hoµ chøc n¨ng cña tuyÕn gi¸p vµ tuyÕn sinh dôc, t¨ng cuêng søc ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ, chèng viªm nhiÔm ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh nang trøng, tinh trïng, ph¸t triÓn cña bµo thai. Vitamin A kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña gia sóc con, ®Î trøng cña gµ m¸i, kÝch thÝch qu¸ tr×nh rùng trøng, thô thai vµ lµm æ cña bµo thai. Vitamin D b¶o ®¶m cho sù hÊp thu c¸c hîp chÊt canxi vµ phospho ë ruét, ®iÒu chØnh nång ®é c¸c chÊt nµy trong m¸u vµ tÝch chóng trong x−¬ng, t¹o vá trøng. Vitamin E kÝch thÝch thuú tr−íc tuyÕn yªn tõ ®ã lµm t¨ng tiÕt c¸c Hormon; Gonadotropin, Thyreotropin vµ ACTH. KÝch thÝch qu¸ tr×nh t¹o tinh trïng, kh¶ n¨ng thô thai, mang thai. Vitamin E cßn lµ chÊt b¶o qu¶n lµm bÒn v÷ng c¸c axit bÐo kh«ng no, øc chÕ sù t¹o thµnh c¸c Lipoperoxid ®éc vµ c¸c Phospholipit kh«ng b×nh th−êng. KÝch thÝch qu¸ tr×nh t¹o s¾c tè da, lßng ®á trøng... Ngoµi ra Vitamin E t¸c dông nh− mét chÊt b¶o qu¶n Vitamin A, kÝch thÝch sù hÊp thô vµ dù tr÷ Vitamin A trong c¬ thÓ. 3. ChØ ®Þnh VIT-ADE dïng trong c¸c tr−êng hîp sau: - Phßng vµ ch÷a c¸c triÖu chøng thiÕu Vitamin A, D, E - Dïng khi m¾c c¸c bÖnh nhiÔm khuÈn, ký sinh trïng, hoÆc c¸c bÖnh néi khoa, ®Æc biÖt víi c¸c bÖnh viªm nhiÔm ®−êng h« hÊp vµ tiªu ho¸, t¨ng søc ®Ò kh¸ng ®Ó chèng Stress cho gµ, lîn nu«i c«ng nghiÖp. - T¨ng kh¶ n¨ng thô thai, mang thai, sinh tr−ëng. - T¨ng tû lÖ ®Î trøng, tû lÖ në cao, kÝch thÝch sinh tr−ëng cña gia sóc con, gia sóc chËm lín, cßi x−¬ng, viªm x−¬ng, viªm c¬, ®i ®øng xiªu vÑo. - Phßng vµ trÞ bÖnh qu¸ng gµ, kh« m¾t, tæn th−¬ng biÓu m« ë gia sóc. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 68 4. LiÒu l−îng Tiªm b¾p thÞt: - Tr©u, bß, ngùa: . 5 - 10 ml/ngµy - Bª, nghÐ, lîn, dª, cõu: 3 - 7 ml/ngµy - Lîn con: 1 - 3 ml/ngµy - Chã, mÌo: 0,1 - 0,2 ml/ngµy - Thá vµ gia cÇm: 0,1 ml/ngµy BÖnh nÆng cã thÓ lÆp l¹i 2 - 3 lÇn, c¸ch nhau 2 ngµy. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 69 VITAMIN D Cã nhiÒu lo¹i Vitamin D ®ã lµ Vitamin D2, D3, D4, D5, D6 cã cÊu t¹o gièng nhau, chØ kh¸c nhau ë ho¹t tÝnh sinh häc vµ quan träng nhÊt lµ Vitamin D2, vµ D3. Vitamin D2 cßn gäi lµ Canciferon hay Ergocanciferon. Vitamin D3 Cßn gäi lµ Colecanciferon. Trong thó y th−êng dïng Vitamin D2 vµ D3. 1. TÝnh chÊt Vitamin D lµ nh÷ng tinh thÓ tr¾ng, hoµ tan trong dÇu, Ýt tan trong cån, kh«ng tan trong n−íc, bÒn v÷ng trong m«i tr−êng kiÒm bÞ ph©n huû trong m«i tr−êng axit v« c¬. NhiÖt ®é th−êng kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn Vitamin D. 1mg Vitamin D tu¬ng ®−¬ng 40.000 UI (®¬n vÞ quèc tÕ). 2. T¸c dông Vitamin D cã t¸c dông ®iÒu hoµ tû lÖ Ca/P trong m¸u, gióp cho viÖc h×nh thµnh bé x−¬ng cña gia sóc non ®−îc b×nh th−êng. ThiÕu Vitamin D xuÊt hiÖn bÖnh cßi x−¬ng do sù mÊt c©n b»ng cña tû lÖ Ca/P. Vitamin D cã t¸c dông ®Õn c¸c tuyÕn néi tiÕt: Vitamin D kÝch thÝch ho¹t ®éng cña tuyÕn gi¸p tr¹ng. Gia sóc bÞ suy tho¸i tuyÕn gi¸p tr¹ng, chØ cÇn cung cÊp Vitamin D lµ cã thÓ chòa khái. Vitamin D3 t¸c dông ®Õn tuyÕn sinh dôc t¨ng c−êng ®éng dôc cña bß. 3. ChØ dÞnh Vitamin D dïng ®Ó phßng vµ trÞ c¸c bÖnh sau: - Phßng vµ trÞ chøng cßi x−¬ng ë gia sóc, gia cÇm non. - Viªm x−¬ng, viªm khíp x−¬ng, chøng mÒm xu¬ng ë gia sóc. - C¸c rèi lo¹n trao ®æi chÊt kÌm theo hay kh«ng kÌm theo sù biÕn d¹ng x−¬ng do thiÕu dinh d−ìng. - T¨ng søc ®Ò kh¸ng chèng bÖnh cña gia sóc non vµ bæ sung Vitamin D trong giai ®o¹n lµnh bÖnh. - KÝch thÝch ®éng dôc cña bß c¸i, ngùa c¸i. - Trong bÖnh sèt s÷a cña bß vµ gia sóc c¸i - C¸c chøng ¨n: ®Êt, ®¸, v«i t−êng... cña lîn c¸i, chã c¸i do thiÕu canxi. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 70 4. LiÒu l−îng Cho uèng: - Gia sóc lín (ngùa, tr©u, bß): 10.000 - 25.000 UI/ngµy - Ngùa con: 5.000 - 10.000 Ul/ngµy - Bª, nghÐ : 2.000 - 5.000 UI/ngµy - Dª, cõu, lîn lín: 1.500 - 3.000 UI/ngµy - Chã: 1.000 - 3.000 UI/ngµy - MÌo: 400 - 800 UI/ngµy - Gia cÇm (Vitamin D3): 250 UI cho 10 gµ/ngµy. - G©y ®éng dôc cho bß c¸i (tiªm d−íi da): 1.000.000 - 2.000.000 UI/ngµy. Chó ý: - Nguån Vitamin D tô nhiªn trong gan c¸ (c¸ thu, c¸ ngõ, c¸ nh¸m, c¸ mËp) vµ trong nÊm men còng cã chøa tiÒn sinh tè D lµ Erogosterol. - Vitamin D cßn ®−îc chøa trong s÷a, trøng, gan cña chim vµ loµi cã vó. - Thøc ¨n thùc vËt hÇu nh− kh«ng chøa Vitamin D. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 71 VITAMIN E Vitamin E chÝnh lµ 2 Tocoferon cã ho¹t tÝnh cao nhÊt cña c¸c Tocofecon. Vitamin E cßn gäi lµ Vitamin cña sù sinh s¶n. Vitamin E cã nhiÒu trong mÇm lóa, cã thÓ s¶n xuÊt tõ dÇu mÇm lóa, nh−ng còng cã thÓ s¶n xuÊt b»ng con ®−êng tæng hîp ho¸ häc (DL α-Tocoferol) tuy nhiªn ho¹t tÝnh cã kÐm h¬n Vitamin E tù nhiªn. 1. TÝnh chÊt Vitamin E tan trong dÇu, kh«ng tan trong n−íc, kh«ng mµu, søc chÞu nhiÖt cao (1700C trong 2 giê). Nh−ng dÔ bÞ oxy ho¸ trë nªn mÊt t¸c dông. DL α-Tocoferol acetat (Vitamin E tæng hîp) lµ lo¹i dÇu qu¸nh, mµu vµng s¸ng, hoµ tan trong dÇu, ªte, cloroform acetyl, t−¬ng ®èi bÒn v÷ng ë ngoµi kh«ng khÝ. . 1mg DL α-Tocoferol t−¬ng ®−¬ng 1 UI (®¬n vÞ quèc tÕ). 1mg Tocoferol kh«ng ®éc, nªn khi dïng qu¸ liÒu kh«ng g©y h¹i. 2. T¸c dông - Vitamin E lµ Vitamin sinh tr−ëng, t¸c dông næi bËt lµ kÝch thÝch sinh s¶n. ThiÕu Vitamin con ®ùc s¶n sinh ra tinh trïng kh«ng di ®éng, dÞ h×nh, yÕu ít, nÆng h¬n lµ v« sinh mÊt b¶n n¨ng sinh dôc vµ cuèi cïng lµ tho¸i ho¸ biÓu m« mÇm. - ThiÕu Vitamin E ë con c¸i ¶nh h−ëng rÊt lín tíi sù ph¸t triÓn cña bµo thai, dÉn ®Õn chÕt thai, sÈy thai, lµm rèi lo¹n ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan sinh dôc phô. - ThiÕu Vitamin E ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn sù trao ®æi chÊt cña tæ chøc c¬ vµ thÇn kinh cña gia sóc vµ gia cÇm. Gia sóc non thiÕu Vitamin E g©y ra c¸c bÖnh c¬ tr¾ng, b¹i liÖt c¬, lîn con chËm lín, teo c¬ vµ cuèi cïng chÕt v× tho¸i ho¸ c¬ (nhÊt lµ c¬ tim). - C¸c Tocoferon lµ nh÷ng chÊt chèng oxy ho¸ tÕ bµo chñ yÕu, nã cã t¸c dông nh− c¸c chÊt ®éc, ng¨n c¶n sù ph©n huû cña c¸c chÊt bÐo cña mµng tÕ bµo, v× vËy duy tr× tÝnh toµn vÑn cña tÕ bµo. ThiÕu Vitamin E ë gia cÇm g©y chøng nhòn n·o do dinh d−ìng (gµ con 3 - 5 tuÇn tuæi). Th−êng biÓu hiÖn qua triÖu chøng: rèi lo¹n ®éng t¸c run rÈy, b¹i liÖt, teo c¬, chøng t¨ng tiÕt dÞch (bÖnh mµu xanh lôc) víi phï thòng d−íi da, bÖnh ''tÝm trßn'' ë gµ t©y vµ vÞt, chøng ho¹i tö ë mÒ, xèp x−¬ng, khÌo ch©n ë gia cÇm. - Vitamin E cã t¸c dông lµm gi¶m chøng ®ôc thuû tinh thÓ ë gia sóc. - Vitamin E cã ho¹t tÝnh miÔn dÞch cao ®èi víi c¸c héi chøng nhiÔm khuÈn ë gia sóc. T¨ng søc ®Ò kh¸ng chèng c¸c bÖnh m·n tÝnh ®−êng h« hÊp vµ ®−êng tiªu ho¸. 3. ChØ ®Þnh Vitamin E ®−îc sö dông trong nh÷ng tr−êng hîp sau: - Chøng v« sinh cña con ®ùc, t¨ng kh¶ n¨ng t¹o tinh trïng. - §iÒu chØnh sù rèi lo¹n chøc n¨ng sinh dôc cña con c¸i - Phßng vµ trÞ bÖnh c¬ tr¾ng cña bª nghÐ. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 72 - Phßng vµ trÞ bÖnh teo c¬ cña gµ con - Phßng vµ trÞ bÖnh cøng c¬ cña cõu - Phßng vµ trÞ bÖnh nhòn n·o cña gµ con - Phßng vµ trÞ bÖnh tÝm trßn cña vÞt vµ gµ t©y - Phßng vµ trÞ rèi lo¹n chøc n¨ng cña gan - Phßng vµ trÞ bÖnh liÖt ch©n tr©u bß do thiÕu Vitamin E. - Gióp c¬ thÓ sóc vËt cã søc ®Ò kh¸ng víi c¸c bÖnh m·n tÝnh ®−êng h« hÊp vµ ®−êng tiªu ho¸ ë gia sóc. - §iÒu trÞ chøng ®ôc thuû tinh thÓ cña chã. 4. LiÒu l−îng Cã thÓ tiªm b¾p, cho uèng vµ trén thøc ¨n. LiÒu chung: tiªm b¾p 1,5 - 3 mg/kg thÓ träng/ngµy Uèng 1 - 5 mg/kg thÓ träng/ngµy - BÖnh c¬ tr¾ng bª, nghÐ: 1-2 mg/kg TT/ngµy - BÖnh b¹i liÖt ch©n tr©u, bß: 500 - 800 mg/ngµy - BÖnh cøng c¬ cña cõu: 100 - 250 mg/ngµy - Phßng bÖnh nhòn n·o gµ con: 25 mg/kg thøc ¨n - Phßng bÖnh teo c¬ gµ con: 25 mg/kg thøc ¨n - Chèng bÖnh nhiÔm trïng trong ch¨n nu«i: 300 UI/kg thøc ¨n WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 73 CHÕ PHÈM A.D.E DïNG TRONG THó Y Trong thó y th−êng dïng ®Ó phßng trÞ c¸c bÖnh thiÕu hôt Vitamin lµ phøc hîp c¸c lo¹i Vitamin tan trong dÇu. Nh÷ng Vitamin nµy bæ sung cho nhau, kÕt hîp víi nhau t¨ng hiÖu qu¶ cho nhau vÒ kh¶ n¨ng sö dông vµ hÊp thu c¸c Vitamin. PHILAZON l. TÝnh chÊt Lµ mét phøc hîp Vitamin A vµ D do Hungari s¶n xuÊt. Mét mililit chÕ phÈm chøa: - Vitamin A: 20.000 UI - Vitamin D3: 10.000 UI/ngµy. 2. T¸c dông §−îc dïng trong c¸c bÖnh thiÕu Vitamin A vµ D. 3. ChØ ®Þnh - §iÒu trÞ kÕt hîp víi kh¸ng sinh trong c¸c bÖnh phã th−¬ng hµn, Øa ch¶y do E. Coli, giun ®òa, ®Ëu gµ, cÇu trïng gµ ë vËt nu«i. - KÕt hîp víi c¸c lo¹i thuèc kh¸c ®Ó n©ng cao søc ®Ò kh¸ng chèng bÖnh tËt vµ båi bæ c¬ thÓ. 4. LiÒu l−îng Dïng ®Ó uèng: - Bª, nghÐ non: 25 ml/ngµy - Dª, cõu s¬ sinh: 4 ml/ngµy - Lîn s¬ sinh: 5 ml/ngµy - 100 gµ con: 50 ml/ngµy ChØ dïng mçi tuÇn mét lÇn trong ngµy. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 74 URSOVIT AD3EC 1. TÝnh chÊt Lµ phøc hîp c¸c lo¹i Vitamin D D3 E vµ C. Trong 100ml chÕ phÈm cã chøa - Vitamin A: 50.000 UI - Vitamin D3: 5.000 UI - Vitamin E: 30 UI - Vitamin C: 50 mg 2. T¸c dông Ursovit AD3EC phßng chèng chøng cßi cäc, chËm ph¸t triÓn, chøng gÇy r¹c vµ rông l«ng cña gµ vµ gia sóc, gióp cho thai ph¸t triÓn tèt, t¨ng l−îng s÷a cña gia sóc c¸i vµ s¶n l−îng trøng cña gia cÇm, t¨ng søc ®Ò kh¸ng chèng c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm. LiÒu l−îng Trén Ursovit AD3EC vµo thøc ¨n, n−íc uèng - Tr©u, bß, ngùa: 20 ml/mét tuÇn - Tr©u, bß chöa, v¾t s÷a: 5 - 6 ml/mét tuÇn - Lîn vç bÐo: 2 - 3 ml/mét tuÇn - 100 gµ con: 10 ml/mét tuÇn - 100 gµ lín: 20 ml/mét tuÇn Cho uèng liªn tôc 4 - 6 tuÇn. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 75 CALXI A.D.E 1. TÝnh chÊt Calxi ADE lµ mét hçn hîp Tricalcifotfat vµ c¸c Vitamin AD3E, trong ®ã: - Vitamin A: 12.500 UI - Vitamin D3: 12.500 UI - Vitamin E: 300 UI - Niaciamit: 250mg - Tricalcifotfat: 3g - T¸ d−îc võa ®ñ: 6g 2. T¸c dông Calci ADE ®−îc dïng trong c¸c tr−êng hîp sau: - Phßng vµ trÞ chøng cßi x−¬ng, b¹i liÖt, chËm lín ë gµ lîn do thiÕu calci. Vitamin A, D, E. - KÝch thÝch vµ duy tr× sù ®Î trøng cña gia cÇm. - T¨ng kh¶ n¨ng sinh tr−áng cña gµ vµ lîn con. LiÒu l−îng - Trén vµo thøc ¨n hçn hîp - Trén 1 gíi calci ADE (6 gam) vµo 10g thøc ¨n hçn hîp - cho ¨n liªn tôc. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 76 VITAJECT A.D.E Vitaject ADE lµ mét hçn hîp Vitamin A, D vµ E hoµ tan trong dÇu. Dung dÞch tiªm dÇu, ®Ëm ®Æc, mµu vµng s¸nh. Thµnh phÇn: - Vitamin A: 80-000 UI - Vitamin D3: 40.000 UI - Vitamin E: - 15mg. 2. T¸c dông Vitaject ADE ®−îc sö dông trong nh÷ng tr−êng hîp sau: - Phßng vµ trÞ bÖnh thiÕu Vitamin A D E ë gia sóc. - T¨ng søc ®Ò kh¸ng chèng nhiÔm khuÈn vµ bÖnh ký sinh trïng ë vËt nu«i - Rèi lo¹n c¬ n¨ng t¹o x−¬ng ë sóc vËt non. - KÝch thÝch sinh tr−ëng vµ t¨ng träng ë lîn, gia cÇm. - N©ng cao kh¶ n¨ng thô tinh gia sóc ®ùc - T¨ng kh¶ n¨ng thô thai gia sóc c¸i. - T¨ng kh¶ n¨ng tiÕt s÷a ë gia sóc c¸i. 3. LiÒu l−îng Dïng ®Ó tiªm d−íi da hay b¾p thÞt Tr©u, bß: 6 - 10 ml/tuÇn Bª, nghÐ: 2 - 4 ml/tuÇn Cõu: 4 ml/tuÇn Cõu vç bÐo: 2 mltuÇn Cõu s¬ sinh: 1 ml/tuÇn Lîn gièng: 4 ml/tuÇn Lîn choai: 2 ml/tuÇn Lîn s¬ sinh: 1 ml/tuÇn Dïng liªn tôc 4 - 5 tuÇn. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 77 ADE 500 ADE 500 lµ mét chÕ phÈm bao gåm c¸c Vitamin A, D3 vµ E ®Ëm ®Æc dïng ®Ó tiªm cho gia sóc do h·ng Rh«ne-MÐrieux cña Ph¸p s¶n xuÊt. 1. TÝnh chÊt ChÕ phÈm ADE 500 chøa c¸c Vitamin tan trong dÇu lµ: Vitamin A: 50 triÖu UI Vitamin D3 : 7,5 ttiÖu UI Vitamin E: 5.000 UI T¸ d−îc võa ®ñ: 100 ml. ChÕ phÈm ADE 500 cã thÓ dïng ®Ó tiªm b¾p hay d−íi da. 2. T¸c dông Sù kÕt hîp c©n ®èi gi÷a Vitamin A; D3 Vµ E ®· t¹o nªn mét chÕ phÈm cã −u viÖt h¬n riªng tõng lo¹i Vitamin. T¸c dông hiÖp ®ång nµy ®· c¶i thiÖn nhanh chãng søc ®Ò kh¸ng vµ t¨ng n¨ng suÊt cña gia sóc: Vitamin AD3E gióp cho sù hÊp thu Ca tèt h¬n, t¹o sù c©n b»ng P/Ca trong c¬ thÓ, t¸c ®éng tèt h¬n ®Õn sù sinh tr−ëng, sinh s¶n, t¹o x−¬ng, kÝch thÝch hä¹t ®éng vµ c©n b»ng tr¹ng th¸i thÇn kinh, t¨ng søc ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ chèng c¸c bÖnh nhiÔm trïng. Vitamin AD3E trong dung m«i thÝch hîp cã thÓ tiªm vµo c¬ thÓ gia sóc mét hµm l−îng cao khi gia sóc thiÕu hôt nghiªm träng mµ kh«ng thÓ cho uèng ®−îc, ®Æc biÖt khi niªm m¹c ruét bÞ tæn th−¬ng do n«n, Øa ch¶y... C¸c Vitamin nµy dù tr÷ ë gan vµ sau ®ã cã thÓ cung cÊp dÇn cho c¬ thÓ, truyÒn qua tÕ bµo thai ë gia sóc cã chöa. 3. ChØ ®Þnh - Ch÷a vµ phßng nh÷ng bÖnh thiÕu Vitamin A, D3 vµ E. - Phèi hîp ch÷a vµ phßng nh÷ng bÖnh do nhiÔm khuÈn vµ ký sinh trïng. - Ch÷a vµ phßng c¸c héi chøng rèi lo¹n chÊt kho¸ng t¹o x−¬ng. §Æc biÖt chÕ phÈm AD3 ®−îc dïng trong nh÷ng tr−êng hîp sau: - KÝch thÝch sinh t~áng cho gia sóc non khi cßi cäc, chËm lín, thiÕu m¸u - T¨ng søc ®Ò kh¸ng c¬ thÓ chèng l¹i c¸c bÖnh nhiÔm khuÈn. - Båi bæ c¬ thÓ, gi¶m tiªu tèn thøc ¨n, æn ®Þnh vi khuÈn cã lîi trong ®−êng ruét ë vËt nu«i. - Ch÷a bÖnh v« sinh, ®Î non, s¶y thai cña gia sóc c¸i - KÝch thÝch lµm t¨ng s¶n l−îng s÷a ë lîn, bß. - N©ng cao tû lÖ sinh tr−áng cña gia sóc c¸i. - T¨ng kh¶ n¨ng ®Ò kh¸ng bÖnh tËt cña gia sóc s¬ sinh do sù truyÒn Vitamin AD3E qua bµo thai vµ s÷a WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 78 4. LiÒu l−îng Tiªm b¾p thÞt - d−íi da. - Tr©u, bß, ngùa: 6 - 10 ml/ngµy - Bª, nghÐ, ngùa nhá: 4 - 6 ml/ngµy - S¬ sinh: 2 - 4 ml/ngµy - Cõu dª, lîn: 2 - 4 ml/ngµy - Cõu dª, lîn nhá: 1 - 2 ml/ngµy - S¬ sinh: 1 ml/ngµy Sö dông liªn tôc trong 4 - 5 tuÇn. Mçi tuÇn tiªm 1 - 2 lÇn. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 79 VITAMIN B1 Tªn kh¸c: Thiamin Vitamin B1 cã nhiÒu trong men bia, trong nÊm kh¸ng sinh, trong rau xanh, qu¶, h¹t ngò cèc, c¸m, gan, tim ®éng vËt. Trong d¹ cá loµi nhai l¹i vµ ruét giµ gia sóc cã mét sè vi sinh vËt gióp cho sù tæng hîp ®−îc Vitamin B1. - Vitamin B1 cßn ®−îc s¶n xuÊt b»ng con ®−êng tæng hîp ho¸ häc. 1. TÝnh chÊt Vitamin B1 lµ tinh thÓ tr¾ng, h¬i vµng, cã mïi th¬m men, vÞ ®¾ng, dÔ tan trong n−íc, Ýt tan trong r−îu vµ kh«ng tan trong c¸c dung m«i h÷u c¬, dÔ bÞ ph©n huû ë nhiÖt ®é cao, m«i tr−êng kiÒm vµ m«i tr−êng trung tÝnh. BÒn v÷ng trong m«i tr−êng axit. 2. T¸c dông - Vitamin B1 rÊt cÇn cho sù ho¹t ®éng cña hÖ thÇn kinh gióp cho qu¸ tr×nh dinh d−ìng vµ chuyÓn ho¸ n¨ng l−îng cña c¬. - Vitamin B1 tham gia c¸c qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ axit amin thµnh nh÷ng protit quan träng. - Nã rÊt cÇn cho sù tæng hîp mì, chÊt bÐo tõ gluxit tiªu ho¸ cho nªn khi khÈu phÇn vç bÐo nhiÒu chÊt bét ®−êng cÇn bæ sung thªm Vitamin B1. - Khi thiÕu Vitamin B1 ë ngùa vµ lîn xuÊt hiÖn bÖnh phï (beriberi) cßn gia sóc kh¸c biÓu hiÖn viªm d©y thÇn kinh kÌm theo suy nh−îc, rèi lo¹n ho¹t ®éng c¬ b¾p, vÑo ®Çu liÖt c¸c c¬ biÕng ¨n ë lîn, cã thÓ dÉn ®Õn n«n möa, khã thë tÝm t¸i, suy yÕu vµ chÕt ®ét ngét do suy tim ë gia sóc. 3. ChØ ®Þnh Vitamin B1 ®−îc dïng trong c¸c tr−êng hîp sau: - Chøng b¹i liÖt, viªm d©y thÇn kinh vµ rèi lo¹n thÇn kinh ë gia sóc. - Rèi lo¹n ho¹t ®éng tim m¹ch do tæn th−¬ng d©y thÇn kinh tim ë lîn, tr©u bß. - C¸c bÖnh vÒ d¹ dµy, gan, ruét ë lîn - Héi chøng suy nh−îc c¬ thÓ. - Héi chøng biÕng ¨n, cßi cäc, thiÕu m¸u, tr× trÖ tiªu ho¸ - Trong thêi kú vç bÐo vµ ®ang cã chöa cña gia sóc c¸i - KÕt hîp víi c¸c lo¹i kh¸ng sinh trong ®iÒu trÞ c¸c bÖnh nhiÔm khuÈn ®Ó nhanh chãng håi phôc søc khoÎ. - Båi bæ c¬ thÓ gióp cho t¨ng träng gia sóc, gia cÇm. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 80 4. LiÒu l−îng Tiªm d−íi da, tiªm b¾p - Ngùa, tr©u, bß: 300 - 500 ml/ngµy - Dª, cõu, lîn: 50 - 100 ml/ngµy - Chã: 100 - 200 ml/ngµy - Gia cÇm: 50 ml/ngµy Cho uèng: liÒu cã thÓ t¨ng lªn gÊp ®«i. WWW.RUMENASIA.ORG/VIETNAM 81 VITAMIN B12 (Cyanocobalamin) Vitamin B12 ®−îc s¶n xuÊt tõ chÊt th¶i cña c«ng nghiÖp s¶n xuÊt Streptomycin tõ nÊm Streptomyces Griseus. Trong c«ng nghiÖp thøc: ¨n gia sóc, Vitamin B12 th« ®−îc s¶n xuÊt tõ sinh khèi Bacterium propionicin. Trong mçi gam sinh khèi vi khuÈn cã chøa 14γ Vitamin B12. Vitamin B12 lµ mét phøc hîp cã chøa 4% Coban. ë gia sóc ®Æc biÖt lµ loµi nhai l¹i, hÖ vi sinh vËt ®−êng ruét cã kh¶ n¨ng tæng hîp B12 cung cÊp cho vËt chñ. 1. TÝnh chÊt Vitamin B12 cã d¹ng tinh thÓ mµu ®á sÉm, tan trong 80 phÇn n−íc vµ trong cån. ChÞu t¸c dông víi ¸nh s¸ng, ®é toan vµ ®é kiÒm. Dung dÞch B12 v« trïng kh¸ bÒn v÷ng, b¶o qu¶n trong 1 n¨m kh«ng bÞ mÊt t¸c dông. 2. T¸c dông - Vitamin B12 lµ chÊt xóc t¸c m¹nh cña sù trao ®æi protein thóc ®Èy sù tæng hîp c¸c axit amin lµ thµnh phÇn chñ chèt cña nguyªn sinh chÊt vµ nh©n tÕ bµo. - Vitamin B12 t¹o ®iÒu kiÖn tèt ®Ó tæng hîp Hemoglobin vµ c¸c hîp chÊt cã nhãm sunfidrin trong hång cÇu (lµ yÕu tè chèng thiÕu m¸u) v× vËy Vitamin B12 cã t¸c dông kÝch thÝch t¹o hång cÇu, ng¨n chÆn sù tiÕn triÓn cña sù thiÕu m¸u ¸c tÝnh. - Vitamin B12 cã t¸c dông tèt víi chøc phËn gan t¸c ®éng h−íng thÇn kinh vµ chèng dÞ øng. 3. ChØ ®Þnh Vitamin B12 ®−îc dïng ®Ó phßng trÞ c¸c bÖnh sau: - TÊt c¶ c¸c tr−êng hîp thiÕu m¸u ¸c tÝnh, thiÕu m¸u do thiÕu hôt Vitamin B12 - axit folic, thiÕu m¸u trong ®Î khã b¨ng huyÕt... - ThiÕu m¸u trong c¸c bÖnh do ký sinh trïng ®−êng m¸u, ®−êng ruét g©y ra (bÖnh giun xo¾n, giun mãc, giu