Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai

1Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai PGS. TS. Phạm Nguyễn Vinh 2Hệ thống tuần hoàn thai nhi  TL: Gupta R. Step by step Fetal Echocardiography Mc Graw Hill Medial 2008, 1st ed, p 9 Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 3Khác biệt giữa tim thai và tim người lớn  Trao đổi khí/ tim thai = ở nhau (placenta)  Các vị trí giúp trao đổi máu:  Ductus venosus (ống TM)  Foramen ovale (lổ bầu dục)  Ductus arteriosus (ống ĐM)  Hai thất P T co bóp đồng thời  Thất P : bơm 2/3 cung lượng thất (300ml/ kg trọng lượng thai/phút)  Thất T : bơm 150ml/ Kg TL thai/phút  Chỉ 8% cung lượng thất qua ĐMP; phần còn lại của cung lượng TP qua ống ĐM  ĐMC xuống  Khoảng 21% cung lượng thất trái lên não, đầu, chi trên, phần trên ngực TL: Gupta R. Step by step Fetal Echocardiography Mc Graw Hill Medial 2008, 1st ed, p 9 Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 4Phân loại bệnh tim thai dựa trên sinh bệnh học (1) 1. Các bất thường chuyển dịch mô  TLT  TP2ĐR  Tứ chứng Fallot  Không lỗ van ĐMP kèm TLT  Cửa sổ phế chủ  Thân chung động mạch  Hoán vị (chuyển vị) đại động mạch Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 5Phân loại bệnh tim thai dựa trên sinh bệnh học (2) 2. Dòng chảy bất thường trong tim  TLT quanh màng  Khiếm khuyết tim trái  Giảm sản thất trái  Không lỗ van ĐMC  Không lỗ van 2 lá  Van ĐMC hai mảnh  Hẹp van ĐMC  Hẹp eo ĐMC  Đứt đoạn ĐMC, týp A  Khiếm khuyết tim phải  Van ĐMP hai mảnh  TLN lỗ thứ 2  Hẹp van ĐMP  Không lỗ van ĐMP kèm VLT nguyên vẹn  Giảm sản tim phải Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 6Phân loại bệnh tim thai dựa trên sinh bệnh học (3) 3. Các bất thường về thoái hoá tế bào (tế bào chết)  TLT phần cơ  Bệnh Ebstein 4. Các bất thường chất nền ngoài tế bào (Extracellular Matrix Abnormalities)  Các khiếm khuyết của gối nội mạc  TLN lỗ thứ nhất  TLN buồng nhận  Kênh nhĩ thất Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 75. Phát triển có mục tiêu bất thường (Abnormal Targeted Growth)  Nối liền bất thường tĩnh mạch phổi (TMP) bán phần  Nối liền bất thường TMP toàn phần  Tim 3 buồng nhĩ Phân loại bệnh tim thai dựa trên sinh bệnh học (3)  TL: Gupta R. Step by step Fetal Echocardiography Mc Graw Hill Medial 2008, 1st ed, p 9 Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 8Dụng cụ siêu âm tim thai  Đầu dò 3 – 7 MHz, tuỳ theo tuổi thai, lượng nước ối  Máy siêu âm: M-mode, B mode Pulsed Doppler Color Doppler Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 9Vị thế phủ tạng (Visceral situs) 1. Situs solitus 2. Situs inversus 3. Situs ambigus (ambiguous) Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 10 Xác định hướng thai trong tử cung Các mặt cắt cần thiết cho siêu âm tim thai 1. Mặt cắt 4 buồng • Từ mỏm • Dưới sườn 2. Mặt cắt trục dọc ĐMC 3. Mặt cắt trục dọc ĐMP 4. Mặt cắt trục ngang thất 5. Mắt cắt trục ngang đại động mạch 6. Mặt cắt cung ĐMC 7. Mặt cắt cung ống động mạch 8. Mặt cắt TMC trên và TMC dưới * Siêu âm tim trẻ đã ra đời: 14 mặt cắt  TL: Gupta R. Step by step Fetal Echocardiography Mc Graw Hill Medial 2008, 1st ed, p 9 Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 11 Kỹ thuật định vị (1)  Bước 1: xác định đầu thai/ tử cung  Bước 2: thế nằm của thai/ tử cung Nằm dọc: thai nằm song song cột sống bà mẹ Nằm ngang: cột sống của thai thẳng góc cột sống bà mẹ Nằm nghiêng: cột sống của thai nghiêng so với cột sống bà mẹ Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 12 Hình ảnh cắt ngang qua tim thai: hướng tim thai bình thường  TL: Gupta R. Step by step Fetal Echocardiography Mc Graw Hill Medial 2008, 1st ed, p 9 Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai S= Cột sống A= Động mạch chủ LA= Nhĩ trái RA= Nhĩ phải RV= Thất phải LV = Thất trái 13 Kỹ thuật định vị (2)  Bước 3: tương quan giữa phía trái của thai với bụng bà mẹ a. Phía trái thai ở phía trước (sát đầu dò) b. Phái trái thai ở phía sau (sát với vách sau tử cung) Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 14 Kỹ thuật định vị (3)  Bước 4: Từ mặt cắt dọc phần dưới cột sống, xoay 90° đầu dò mặt cắt ngang phần bụng thai  bao tử thai ở phía trái bụng Dịch chuyển đầu dò về phía ngực thai nhi mặt cắt 4 buồng tim thai; mỏm tim hướng về phía trái lồng ngực Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai 15 Kích thước tim thai bình thường  Tim thai bình thường = 1/3 lồng ngực thai  TL: Gupta R. Step by step Fetal Echocardiography Mc Graw Hill Medial 2008, 1st ed, p 9 Các nguyên tắc cơ bản trong siêu âm tim thai