Các nguyên lý y học gia đình - Trần Đức Sĩ

CÁC NGUYÊN LÝ Y HỌC GIA ĐÌNH TS. BS. TRẦN ĐỨC SĨ TS. BS. NGUYỄN THANH HiỆP 1 MỤC TIÊU: • Nêu lên một số tồn tại trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tại Việt nam, • Nêu bật vai trò, lợi ích của mô hình YHGĐ thông qua các nguyên lý hoạt ñộng của YHGĐ 2 Tình huống giả ñịnh 1 • Giả sử bạn không phải là 1 BS, và bạn có con nhỏ ñang sốt cao, bạn sẽ ñưa con ñến khám tại ñâu? – Nhà thuốc tây – Phòng mạch tư – Phòng mạch tư BS CK Nhi – Trạm Y tế phường xã – Phòng khám ña khoa tư, BV tư – BV ña khoa công – Bệnh viện chuyên khoa Nhi 3 Vấn ñề • Bất bình ñẳng trong chăm sóc y tế • Mất cân ñối trong việc tổ chức và sử dụng các cơ sở y tế các cấp • Tình trạng khám bệnh vượt cấp • Quá tải tại các BV tuyến trên • Quyền lợi của bệnh nhân không ñược bảo ñảm 4 Tình huống giả ñịnh 2 • Giả sử bạn không phải là 1 BS, và bạn ñột ngột có những cơn chóng mặt kịch phát thành từng cơn rất ngắn, nhưng dữ dội, kèm buồn nôn, bạn sẽ tìm ñến khám chuyên khoa nào? – BS ña khoa, – BS CK Tai mũi họng – BS CK Nội thần kinh 5 Vấn ñề • Bệnh nhân tự lựa chọn khám chuyên khoa, • Không có sự sàng lọc trước, • Không ñược chuyển bệnh ñúng chuyên khoa. 6 Tình huống giả ñịnh 3 • Giả sử bạn là BS trực cấp cứu và bạn ñang xử trí một trường hợp ñột quỵ nhồi máu não; một người lạ tự nhận là bác sĩ ña khoa, ñồng thời là người thân của bệnh nhân, muốn nắm rỏ về tình trạng bệnh lý của bệnh nhân, bạn sẽ xử trí như thế nào? – Khai thác thêm tiền sử, cho xem các kết quả CLS và tích cực giải thích. – Tranh thủ khai thác tiền sử, tránh né trả lời chi tiết, không cho tiếp cận bệnh án cũng như các kết quả CLS. – Kiếm cớ tránh tiếp xúc. 7 Vấn ñề • Quan hệ giữa bác sĩ ñiều trị và ñồng nghiệp, • Quan hệ giữa bác sĩ ñiều trị và bệnh nhân/thân nhân bệnh nhân, • Cầu nối giữa bác sĩ ñiều trị và bệnh nhân/thân nhân bệnh nhân, • Quyền lợi chính ñáng của bệnh nhân ñược bảo vệ? • Hoạt ñộng của nhân viên y tế ñược bảo vệ? 8 Y HỌC GIA ĐÌNH LÀ GÌ?
YHGĐ là 1 CK y học cung cấp kiến thức và thực hành cho CSSK cá nhân và gia ñình một cách liên t
c và tòan din
YHGĐ là 1 CK rộng lồng ghép của các khoa học sinh học, lâm sàng và hành vi.
Phạm vi thực hành của thầy thuốc YHGĐ bao gồm mọi lứa tuổi, các giới, tất cả các cơ quan trong cơ thể và mọi bệnh tật 9 Y HỌC GIA ĐÌNH LÀ GÌ?
CK YHGĐ là kết quả của sự tiến triển và nâng cấp của thực hành ña khoa và ñược ñịnh nghĩa trong bối cảnh gia ñình.
YHGĐ phục vụ chăm sóc KCB ngoại trú tại tuyến cơ sở và có thể hiểu là CK ña khoa.
Các CK khác phát triển theo hướng ñi sâu vào chuyên môn. YHGĐ theo hướng thực hành ngoại trú và mang tính cá nhân, gia ñình và cộng ñồng của mọi CK ñưa vào CK mình. 10 Sáu nguyên lý của YHGĐ 1. Chăm sóc ban ñầu, tổng quát, toàn diện 2. Chăm sóc liên tục 3. Chăm sóc phối hợp 4. Hướng phòng bệnh 5. Hướng cộng ñồng 6. Hướng gia ñình 11 Chăm sóc ban ñầu • Dễ tiếp cận • Gần gũi và luôn sẵn sàng • Xử trí cấp cứu ban ñầu • Đa chuyên khoa • Đáp ứng ña số các tình huống • Tự ñào tạo liên tục theo ñòi hỏi • Thực hành trong những môi trường khác nhau • Bị bó buộc trong ñiều kiện trang thiết bị nhất ñịnh 12 Chăm sóc toàn diện • Chăm sóc hướng bệnh nhân • Sinh học – tâm lý – xã hội • Tiếp cận hướng bệnh nhân trong gia ñình và môi trường của họ • Xử lý ñồng thời tất cả các vấn ñề sức khỏe • Lượng giá những nguyên nhân và hậu quả tâm lý, xã hội • Lưu ý ñến mối tương quan lợi ích / nguy cơ13 Chăm sóc liên tục • Từ khi sinh ra ñến khi qua ñời • Chăm sóc thường xuyên • Bệnh sử : lịch sử liên tục về bệnh lý của bệnh nhân • Theo dõi lâu dài: các bệnh lý mạn tính • Hồ sơ bệnh án YHGĐ • Đồng hành cùng bệnh nhân 14 Phối hợp chăm sóc y tế • Tư vấn cho bệnh nhân • Tổng hợp thông tin ở mức ñộ cá nhân và cộng ñồng • Làm việc theo nhóm • Điều phối những thành phần khác trong chăm sóc y tế cho bệnh nhân • Thông tin liên lạc • Mạng lưới chăm sóc 15 Y tế cộng ñồng • Quản lý chăm sóc người lành • Dự phòng • Giáo dục sức khỏe • Tầm soát • Nghiên cứu lâm sàng • Dịch tể học • Lượng giá • Quản lý chất lượng • Tầm quan trọng của kinh tế y tế 16 Năng lực lâm sàng của BSGĐ • BSCK BSGĐ phải là một BS lâm sàng giỏi • Đáp ứng ñược nhu cầu và ñòi hỏi của BN • Đa số các tình huống thường gặp • Những bệnh ít gặp nhưng nặng • Nhận biết và can thiệp ở giai ñoạn sớm của bệnh • Khả năng theo dõi lâu dài • Làm việc hiệu quả với chi phí hợp lý 17 LĨNH VỰC HOẠT ĐỘNG CỦA YHGĐ Nội Ngoại Sản Nhi Nhiễm Các CK khác Cộng ñồng YHGĐ 18 13.68 4.93 Diabète6.00 8.00 10.00 12.00 14.00 16.00 Hyperlipidémies Angor HTA CÁC MẶT BỆNH ĐƯỢC CHĂM SÓC BỞI BÁC SĨ GIA ĐÌNH TẠI PHÁP 3.34 2,96 0.00 2.00 4.00 H TA V a c cin atio n E tat féb rile H yp e rlipidé m ie In s o m nie E x a m Sy st E tat aféb rile R hin oph a ryn I C o ro n a rie n n e A rth rop athie L o m b algie D iabète A rth ro se A n xiété Algie H u m e u r dép re s sive V a ric e s Plain te abd o C o n stip atio n A sthé nie A ngin e J a m b e s lo u rd e s B ro n chite aig uë T o u x D ép re s sio n A sth m e Société Française de Médecine Générale. 1998;58:1-84.CNGE 19 BỘ MÔN YHGĐ - TĐHYKPNT • Phổ biến khái niệm YHGĐ, mô hình khám chữa bệnh theo YHGĐ • Xây dựng ñội ngũ BS chuyên khoa YHGĐ có kiến thức và năng lực phù hợp cho hoạt ñộng khám chữa bệnh theo mô hình YHGĐ 20 Hình thức giáo dục chủ ñộng Sắm vai • Kiến thức ARC (Tự học bằng lý luận lâm sàng), ARPc (Tự học bằng giải quyết tình huống phức hợp) • Sinh học (sinh lý – • Thái ñộ • Hành vi bệnh học) • Tâm lý • Môi trường – xã hội 21 Triển khai phòng khám chuyên khoa y học gia ñình tại BV Bình Tân, BV Q10 với sự hỗ trợ của GS.Bỉ22 CÁM ƠN SỰ THEO DÕI CỦA QUÝ VỊ 23