Các lý thuyết kinh tế của chủ nghĩa tự do mới

KQHT 10. CÁC LÝ THUYẾT KINH TẾ CỦA CHỦ NGHĨA TỰ DO MỚI Giảng viên: Nguyễn Văn Vũ AnBộ môn Tài chính – Ngân hàngI. Sự phục hồi lý thuyết “Tự do kinh doanh” – Chủ nghĩa tự do mớiTư tưởng cơ bản của nó là tự do kinh doanh, tự do tham gia thị trường, chống lại sự can thiệp của nhà nướcHọ muốn kết hợp tất cả các đặc điểm cũng như phương pháp luận của các trường phái tự do cũ, trường phái phi cổ điển, trường phái Keynes, trường phái trọng thương mới để hình thành nên hệ tư tưởng điều tiết kinh tế II. Sự phát triển của chủ nghĩa tự do mới ở Cộng hòa liên bang Đức1. Hoàn cảnh xuất hiện Sau chiến tranh thế giới thứ hai, các nhà kinh tế học của Đức cho rằng sự điều tiết kinh tế một cách độc tài, phát xít của nhà nước không mang lại hiệu quả. Họ phê phán chủ nghĩa độc tài dân tộc, “kinh tế chỉ huy” và ủng hộ mạnh mẽ quan điểm tự do2. Những nguyên tắc cơ bản của kinh tế thị trường ở cộng hòa liên ban ĐứcTheo Muller và Armark mà kinh tế thị trường xã hội khác với kinh tế thị trường truyền thống. Đó là sự kết hợp giữa nguyên tắc tự do và nguyên tắc công bằng xã hội trên thị trườngBảo đảm nguyên tắc tự do cá nhân, khuyến khích, động viên động lực cá nhân thông qua lợi ích kinh tếBảo đảm công bằng xã hội, phân phối thu nhập tương xứng với phần đóng góp của mọi người2. Những nguyên tắc cơ bản của kinh tế thị trường ở cộng hòa liên ban ĐứcCó chính sách kinh doanh theo chu kỳXây dựng chính sách tăng trưởngThực hiện chính sách cơ cấu hợp lýBảo đảm tính tương hợp của thị trường hay nói khác hơn là tính tương hợp của cạnh tranh đối với tất cả các hành vi của chính sách kinh tế đã nêu trên3. Các chức năng cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường xã hộiSử dụng các nguồn tài nguyên một cách tối ưuKhuyến khích tiến bộ kỹ thuậtChức năng phân phối lại thu nhậpThỏa mãn nhu cầu người tiêu dùngĐảm bảo tính linh hoạt của sự điều chỉnh, cạnh tranh điều chỉnh liên tục các nguồn tài nguyên đến nơi sử dụng có hiệu quả hơnSự kiểm soát sức mạnh kinh tếSự kiểm soát sức mạnh chính trịQuyền tự do lựa chọn và hành động cá nhân có hiệu quả tạo ra quyền tự do tối đa cho sự lựa chọn và hành động của từng xí nghiệp tham gia các hoạt động kinh doanh4. Vấn đề xã hội trong kinh tế thị trường Trong kinh tế thị trường xã hội, chú ý giải quyết những vấn đề xã hội, thông qua một loạt chính cách bảo đảm thu nhập, mức sống cho những người khó khăn, giúp cho những người không may, gặp rủi ro trong xã hội có cuộc sống bình thường4. Vấn đề xã hội trong kinh tế thị trườngMuốn vậy chính phủ phải sử dụng các công cụ sau đây:Tăng trưởng kinh tếPhân phối thu nhập công bằngBảo hiểm xã hộiPhúc lợi xã hộiCác biện pháp khác của chính sách xã hội5. Vai trò nhà nước trong nền kinh tế thị trường xã hộiNguyên tắc hỗ trợ: Cần có một chính phủ mạnh nhưng chỉ can thiệp khi cần thiết ở mức độ hợp lýGiữ vai trò chủ đạo khi giải quyết vấn đề là nhà nước can thiệp hay ko và can thiệp đến mức nàoMục đích của nguyên tắc:Cạnh tranh có hiệu quảSự ổn định tiền tệSở hữu tư nhânAn ninh xã hội và công bằng xã hội5. Vai trò nhà nước trong nền kinh tế thị trường xã hộiNguyên tắc tương hợp với thị trường: Chính phủ cần tuân thủ là tạo ra sự hài hòa giữa các chức năng của nhà nước với thị trườngChính sách sử dụng nhân côngChính sách tăng trưởngChính sách chống chu kỳChính sách thương mạiChính sách đối với các ngành và các vùng lãnh thổ II. Các trường phái “Tự do kinh tế” mới ở Mỹ1.Trường phái tiền tệTrường phái tiền tệ hay còn gọi là trường phái tự do Chicago. Đại biểu cho trường phái này là ông Milton FriedmanNhững người theo trường phía này chủ trương vai trò của chính phủ chỉ là duy trì một tốc độ tăng tiền tệ ổn định hàng năm và điều đó sẽ đảm bảo cho sự tăng trưởng kinh tế vững chắc với giá cả ổn định1.Trường phái tiền tệThứ nhất: Họ cho rằng giá cả và tiền công trong nền kinh tế TBCN là tương đối linh hoạt, mặc dù họ cũng thừa nhận họ có một chúng có một sức ì nào đó1.Trường phái tiền tệ Thứ hai: Phái tiền tệ cho rằng kinh tế tư nhân tự nó vốn có trình độ ổn định cao nếu không có sự tác động ngoại lai nào khácThứ ba: Những biến động trong tổng sản lượng quốc gia danh nghĩa (GNP) theo quan điểm của phái tiền tệ suy cho cùng là do biến động trong lúc cung tiền gây nên1.Trường phái tiền tệ Từ công thức: MV = PQ = GNP Với M: khối lượng tiền tệ (mức cung tiền tệ) V: tốc độ chu chuyển của đồng tiền P: giá cả trung bình của hàng hóa và dịch vụ PQ: tổng sản lượng quốc gia danh nghĩaĐó là cách đặt vấn đề của “phái tân cổ điển”1.Trường phái tiền tệ Còn cách tiếp cận của trường phái tiền tệ2. Trường phái kinh tế vĩ mô dự kiến hợp lýTrường phái này xuất hiện với hai luận điểm cơ bản là:Giá cả và tiền công linh hoạt, do đó các thị trường luôn ở thế cân đốiỨng xử kinh tế của mọi người đều dựa trên những “dữ liệu hợp lý” của họ về kinh tế2. Trường phái kinh tế vĩ mô dự kiến hợp lýTừ những luận điểm cơ bản đó, phái “dữ liệu hợp lý” tập trung giải thích hai vấn đề quan trọng của kinh tế vĩ mô: 1) Công ăn, việc làm, thất nghiệp; 2) Hiệu quả chính sách kinh tế của nhà nước2. Trường phái kinh tế vĩ mô dự kiến hợp lý