Các dạng thuốc điều chế bằng phương pháp chiết xuất

Chuyªn ®Ò 9: c¸c d¹ng thuèc ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p chiÕt xuÊt Gi¸o viªn h−íng dÉn : PGS.TS. lª thÞ ngäc diÖp Sinh viªn thùc hiÖn : bïi thÞ minh TrÇn thÞ ph−¬ng NguyÔn h÷u nam NguyÔn tr−êng cöu Ph¹m v¨n hiÕu NguyÔn h÷u c¶nh vò v¨n mong I. §¹i c−¬ng. 1. §Þnh nghÜa. ChiÕt xuÊt lμ qu¸ tr×nh dïng dung dÞch thÝch hîp ®Ó hoμ t¹n c¸c chÊt tan cã trong d−îc liÖu, chñ yÕu lμ c¸c chÊt cã t¸c dông ®iÒu trÞ, sau ®ã t¸ch chóng ra khái phÇn kh«ng tan cña d−îc liÖu. PhÇn dung m«i ®· hoμ tan c¸c chÊt tan ®−îc gäi lμ dÞch chiÕt. PhÇn kh«ng ta cña d−îc liÖu ®−îc gäi lμ b· d−îc liÖu. C¸c chÊt cã t¸c dông diÒu trÞ trong d−îc liÖu (ancaloid, glycoside,vitamin,tinh dμu…) C¸c chÊt kh«ng cã t¸c dông ®iÒu trÞ, c¸c chÊt g©y khã kh¨n trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n ( ®−êng tinh bét, pectin, chÊt nhÇy, nhùa…) ®−îc gäi lμ t¹p chÊt. 2. D−îc liÖu vμ dung m«i ®Ó ®iÒu chÕ dÞch chiÕt. 2.1.D−îc liÖu. - D−îc liÖu thùc vËt: l¸, hoa, rÔ h¹t, vá… - D−îc liÖu ®éng vËt: da, x−¬ng, sõng, g¹c… §Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých cña hoμ tan chiÕt xuÊt cÇn chó ý ®Õn thμnh phÇn phøc t¹p cña d−îc liÖu. * Mμng tÕ bμo: cã tÝnh chÊt cña mμng thÈm tÝch, nã cho dung m«i thªm vμo bªn trong tÕ bμo vμ cho c¸c chÊt tan ph©n tö nhá ®i qua, gi÷ l¹i c¸c ph©n tö lín trong tÕ bμo. Víi c¸c d−îc liÖu cã cÊu tróc tÕ bμo máng nh− hoa, l¸… dung m«i dÔ thÊm vμo d−îc liÖu nªn qu¸ tr×nh chiÕt xuÊt x¶y ra dÔ dμng h¬n. Víi c¸c d−îc liÖu cã cÊu tróc mμng tÕ bμo r¾n ch¾c nh− h¹t, th©n, rÔ, ®−îc bao bäc bëi chÊt kh«ng thÊm n−íc nh− nhùa, s¸p th× khã thÊm dung m«i nªn khã chiÕt xuÊt h¬n. • Mμng nguyªn sinh chÊt trong tÕ bμo cã tÝnh chÊt b¸n thÊm chØ cho dung m«i ®i vμo trong tÕ bμo, nªn khi nguyªn liÖu cßn t−¬i kh«ng thÓ chiÕt xuÊt c¸c chÊt tan trong tÕ bμo. Do vËy khi chiÕt xuÊt ng−êi ta th−êng sö dông d−îc liÖu ®· sÊy kh«. C¸c chÊt mμu Tinh bétPectin, chÊt nhÇy, g«m Tinh dÇu nhùa ,chÊt bÐo, cån cao ®é VitaminTaninGlycosydAncaloid C¸c chÊt chøa trong tÕ bμo 2.2.Dung m«i. Dung m«i cÇn chän sao cho cã kh¶ n¨ng hoμ tan tèi ®a c¸c chÊt cã t¸c dông ®iÒu trÞ vμ tèi thiÓu t¹p chÊt trong d−îc liÖu. Yªu cÇu chÊt l−îng cña dung m«i. - DÔ thÊm vμo d−îc liÖu (th−êng lμ dung m«i cã ®é nhít thÊp, søc c¨ng bÒ mÆt nhá). - Hoμ tan chän läc (hoμ tan nhiÒu ho¹t chÊt, Ýt t¹p chÊt). - Tr¬ vÒ mÆt ho¸ häc: kh«ng lμm biÕn ®æi ho¹t chÊt, kh«ng g©y khã kh¨n trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n, kh«ng bÞ ph©n huû bëi nhiÖt ®é cao. - Ph¶i bay h¬i ®−îc khi cÇn c« ®Æc dÞch chiÕt. - Kh«ng lμm thμnh phÈm cã mïi vÞ ®Æc biÖt. - Kh«ng g©y ch¸y næ. - RÎ tiÒn, dÔ kiÕm. C¸c dung m«i hay dïng ®Ó chiÕt xuÊt Dung m«i ¦u ®iÓm Nh−îc ®iÓm N−íc - DÔ thÊm vμo d−îc liÖu - Cã kh¶ n¨ng hoμ tan muèi, ancaloid,mét sè glycoside,®−êng, chÊt nhμy, pectin, chÊt mμu, c¸c acid… - RÎ tiÒn, dÔ kiÕm - DÞch chiÕt cã nhiÒu t¹p chÊt. -Cã thÓ g©y thuû ph©n mét sè ho¹t chÊt (glycoside, ancaloid). - DÔ ph©n huû mét sè ho¹t chÊt Ýt ®−îc lμm dung m«i cho ph−¬ng ph¸p ng©m nhá giät Ethanol -NhiÖt ®é s«i thÊp nªn khi c« ®Æc ho¹t chÊt Ýt bÞ ph©n huû. - Cã kh¶ n¨ng pha lo·ng víi n−íc ë bÊt cø tû lÖ nμo. - Nång ®é! 20% cã kh¶ n¨ng b¶o qu¶n, ng¨n c¶n vi khuÈn, nÊm mèc ph¸t trÓn.Kh«ng lμm tr−¬ng në d−îc liÖu. - Cã thÓ lo¹i t¹p chÊt do lμm ®«ng vãn chÊt nhμy,albumin, g«m pectin… - RÔ ch¸y, cã t¸c dông d−îc lý riªng Glycerin - Cã ®é nhít cao nªn th−êng dïng phèi hîp víi n−íc vμ ethanol ®Ó chiÕt nh÷ng ®−îc liÖu cã tanin - ChiÕt xuÊt ®−îc Ýt lo¹i dù¬c liÖu. DÇu thùc vËt - Cã kh¶ n¨ng hoμ tan tinh dÇu, chÊt bÐo cã trong d−îc liÖu. -Do ®é nhít cao nªn khã thÊm vμo d−îc liÖu. -Khã b¶o qu¶n. Ngoμi ra c¸c dung m«i kh¸c nh−: ether, chloroform, acetone, benzene, dicloetan hoμ tan ®−îc nhiÒu chÊt nh− ancloid, nhùa, tinh dÇu. C¸c dung m«i nμy cã t¸c dông d−îc lý riªng nªn ph¶i lo¹i ra khái thμnh phÈm. Th−êng dïng ®Ó lo¹i t¹p chÊt hoÆc ph©n lËp ho¹t chÊt d−íi d¹ng tinh khiÕt. 3.B¶n chÊt cña qu¸ tr×nh chiÕt xuÊt. Qu¸ tr×nh chiÕt xuÊt ho¹t chÊt trong d−îc liÖu b»ng dung m«i lμ qu¸ tr×nh di chuyÓn vËt chÊt trong hÖ hai pha r¾n – láng, trong ®ã dung m«i lμ pha láng cßn d−îc liÖu lμ pha r¾n. V× sù cã mÆt cña mμng tÕ bμo, mμng nguyªn sinh chÊt, cho nªn x¶y ra c¸c qu¸ tr×nh sau: - Th©m nhËp dung m« vμo d−îc liÖu. - Hoμ tan c¸c chÊt trong d−îc liÖu. KhuÕch t¸n ph©n tö. -KhuÕch t¸n c¸c chÊt tan. KhuÕch t¸n ®èi l−u. C¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh chiÕt xuÊt. Qu¸ tr×nh chiÕt xuÊt ®−îc chia lμm 3 giai ®o¹n: * Giai ®o¹n 1: KhuÕch t¸n néi bao gåm c¸c hiÖn t−îng chuyÓn chÊt ra líp dÞch chiÕt ë mÆt ngoμi d−îc liÖu, chñ yÕu lμ qu¸ tr×nh khuÕch t¸n qua c¸c lç xèp mμng tÕ bμo vμ sù khuÕch t¸n ph©n tö. * Giai ®o¹n 2: KhuÕch t¸n c¸c chÊt tõ bÒ mÆt d−îc liÖu ®Õn c¸c líp tiÕp theo xa h¬n, chö yÕu lμ khuÕch t¸n ph©n tö nÕu ®iÒu kiÖn thuû ®«ng cña dÞch chÊt kh«ng lín. * Giai ®o¹n 3: khuÕch t¸n ®èi l−u chuyÓn chÊt theo dßng chuyÓn ®éng cña dÞch chiÕt. 4. C¸c ph−¬ng ph¸p chiÕt xuÊt th−êng dïng trong kü thuËt bμo chÕ. * Ph−¬ng ph¸p ng©m. Ng©m lμ ph−¬ng ph¸p dïng d−îc liÖu ®· chia nhá tíi ®é mÞn thÝch hîp, tiÕp xóc víi dung m«i trong thêi gian nhÊt ®Þnh sau ®ã g¹n, Ðp, l¾ng läc thu lÊy dÞch chiÕt. Ph−¬ng ph¸p ng©m ®−îc tiÕn hμnh mét lÇn víi toμn bé l−îng dung m«i hoÆc ng©m ph©n ®o¹n. Tuú theo nhiÖt ®é chiÕt xuÊt ng©m ®−îc chia thμnh c¸c ph−¬ng ph¸p: _ Ng©m l¹nh _ HÇm _ H·m _ S¾c * Ph−¬ng ph¸p ng©m nhá giät. Ng©m nhá giät lμ ph−¬ng ph¸p chiÕt xuÊt ho¹t chÊt b»ng c¸ch cho dung m«i ch¶y rÊt chËm qua khèi d−îc liÖu ®ùng trong dông cô “b×nh ng©m kiÖt” .Trong qu¸ tr×nh chiÕt xuÊt kh«ng khuÊy trén. Nguyªn t¾c cña ph−¬ng ph¸p ngÊm kiÖt lμ d−îc liÖu lu«n tiÕp xóc víi dung m«i míi , lu«n t¹o sù chªn lÖch nång ®é ho¹t chÊt cao do ®ã cã thÓ chiÕt kiÖt ho¹t chÊt. Kü thuËt ngÊm nhá giät bao gåm c¸c giai ®o¹n: _ ChuÈn bÞ d−îc liÖu: D−îc liÖu cã ®é Èm kh«ng qu¸ 5%, ®−îc ph©n chia ë møc ®é thÝch hîp, _ Lμm Èm d−îc liÖu: _ Cho d−îc liÖu vμo b×nh ngÊm kiÖt: _ §æ dung m«i vμo b×nh vμ ng©m l¹nh: _ Rót dÞch chiÕt * C¸c ph−¬ng ph¸p ngÊm kiÖt c¶i tiÕn. 1. Ng©m kiÖt ph©n ®o¹n (t¸i ng©m kiÖt) Nguyªn t¾c: D−îc liÖu ®−îc chia thμnh nhiÒu phÇn ®em chiÕt ®Æc thu ®−îc lóc ®Çu cña mçi lÇn chiÕt ®−îc ®Ó riªng, dÞch chiÕt lo·ng cña d−îc liÖu tr−íc ®−îc lμm dung m«i chiÕt phÇn d−îc liÖu míi tiÕp sau. 500 300 200 500300200 1000 H×nh 4.2. S¬ ®å ngÊm kiÖt ph©n ®o¹n 2. Ng©m kiÖt cã t¸c ®éng cña ¸p suÊt: Ng©m kiÖt víi ¸p suÊt cao lμ dïng ¸p lùc cña khÝ nÐn ®Ó ®Èy dung m«i ®i qua d−îc liÖu chøa trong c¸c b×nh ng©m kiÖt h×nh trô dμi, kÝch th−íc nhá. Ng©m kiÖt víi ¸p suÊt gi¶m: lμ dung m«i ®i qua khèi d−îc liÖu nhê lùc hót cña m¸y hót ch©n kh«ng. Hai ph−¬ng ph¸p nμy cho phÐp chiÕt kiÖt ®−îc ho¹t chÊt vμ thu ®−îc dÞch chiÕt ®Ëm ®Æc. H×nh 4.3.a: Ng©m kiÖt ¸p suÊt cao H×nh4.3bNg©m kiÖt ¸p suÊt gi¶m KhÝ nÐn Dung m«i DÞch chiÕt du¬c liÖu m¸ y hót dÞch chiÕt dung m«i 3.ChiÕt xuÊt ng−îc dßng. Nguyªn t¾c:D−îc liÖu lÇn l−ît ®−îc chiÕt xuÊt b»ng nh÷ng dÞch chiÕt cã nång ®é ho¹t chÊt gi¶m dÇn, d−îc liÖu cßn Ýt ho¹t chÊt nhÊt ®−îc chiÕt xuÊt b»ng dung m«i míi. Dung m«i lÇn l−ît chiÕt xuÊt nh÷ng d−îc liÖu cã nång ®é ho¹t chÊt t¨ng dÇn, dÞch chiÕt thu ®−îc ®Ëm ®Æc. ChiÕt xuÊt ng−îc dßng ®−îc tiÕn hμnh trong mét hÖ thèng thiÕt bÞ kh«ng liªn tôc hoÆc liªn tôc + ChiÕt xuÊt ng−îc dßng kh«ng liªn tôc: Bè trÝ mét sè b×nh cÇn thiÕt b»ng sè lÇn chiÕt céng thªm sè b×nh dù tr÷ ®Ó cho d−îc liÖu míi VÝ dô chiÕt xuÊt d−îc liÖu 4 lÇn th× sÏ dïng 5 b×nh. - Mét b×nh dù tr÷( I) - Mét b×nh ®· chiÕt xuÊt lÇn thø nhÊt (II) - Mét b×nh ®· chiÕt xu¸t lÇn thø hai (III) - Mét b×nh ®· chiÕt xuÊt lÇn thø ba (IV) - Mét b×nh ®· chiÕt xuÊt lÇn thø bèn (V) H×nh 4.4. S¬ ®å chiÕt suÊt nguîc dßng DÞch chiÕt DM DÞch chiÕt DM DÞch chiÕt DMDÞch chiÕt DÞch chiÕt DM Dung m«i (DM) C b a VIVIIIIII VIVIIIIII VIVIIIIII VIVIIIIII VIII IVIII + ChiÕt xu¸t ng−îc dßng liªn tôc. D−îc liÖu di chuyÓn tõ phÝa ®Çu ®Õn phÝa cuèi thiÕt bÞ trong nh÷ng bé phËn h×nh lßng m¸ng hoÆc h×nh trô mét c¸ch tõ tõ nhê c¸c bé phËn vËn chuyÓn kh¸c nhau. Dung m«i ®−îc ®−a vμo phÝa cuèi thiÕt bÞ vμ ®i ng−îc dßng víi d−îc liÖu. Nhê tiÕp xóc víi d−îc liÖu cã ho¹t chÊt cao ë ®Çu thiÕt bÞ nªn dÞch chiÕt thu ®−îc ®Ëm ®Æc. 5. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu suÊt vμ tèc ®é chiÕt xuÊt. - §é mÞn cña d−îc liÖu - Tû lÖ d−îc liÖu vμ dung m«i. - PH. - Chªnh lÖch nång ®é vμ ®iÒu kiÖn thuû ®éng. - NhiÖt ®é. - Thêi gian chiÕt xuÊt. - ChÊt ®iÖn ho¹t. 6. C¸c giai ®o¹n sau khi chiÕt xuÊt. -Ðp b·. -L¾ngvμ lμm trong dÞch chiÕt. II. C¸c d¹ng thuèc ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p hoμ tan chiÕt xuÊt. 1. Cån thuèc. * §Þnh nghÜa. Cån thuèc lμ nh÷ng chÕ phÈm láng ®−îc ®iÒu chÕ b¨ng c¸ch chiÕt xuÊt ho¹t chÊt cã trong d−îc liÖu hoÆc hoμ tan c¸c cao thuèc, c¸c ho¸ chÊt víi ethanol cã nång ®é thÝch hîp. * Ph©n lo¹i. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i cån thuèc kh¸c nhau: +Theo thμnh phÇn. - Cån thuèc ®¬n. - Cån thuèc kÐp. +Theo ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ: - Cån thuèc ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p ng©m l¹mh - Cån thuèc ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p ngÊm kiÖt - Cån thuèc ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p hoμ tan * D−îc liÖu vμ dung m«i ®iÒu chÕ cån thuèc: - D−îc liÖu; D−îc liÖu ®em sö dông cÇn ®−îc chia nhá ®Õn ®é mÞn thÝch hîp. - Dung m«i: Dung m«i ®Ó ®iÒu chÕ cån thuèc ng−êi ta sö dông ethanol. * Kü thuËt ®iÒu chÕ: Cån thuèc cã thÓ ®iÒu chÕ theo 3 ph−¬ng ph¸p: Ng©m, ng©m nhá giät vμ hoμ tan. 1. Ph−¬ng ph¸p ng©m l¹nh: Cho d−îc liÖu vμo b×nh ®Ëy kÝn ë nhiÖt ®é phßng. Ng©m trong thêi gian x¸c ®Þnh hμng ngμy cã khuÊy chén. Sau ®ã g¹n lÊy dÞch ng©m, Ðp b· ®Ó thu dÞch Ðp. Trén dÞch ng©m vμ dÞch Ðp l¾c ®Òu. §Ó l¾ng. G¹n, läc lÊy dÞch trong. Ph−¬ng ph¸p ng©m l¹nh th−êng dïng ®Ó ®iÒu chÕ cån thuèc kh«ng chøa ho¹t chÊt ®éc m¹nh: cån tái, cån vá cam, vá quÕ, cån gõng, cån c¸nh kiÕn tr¾ng, cån håi 2. Ph−¬ng ph¸p ngÊm kiÖt: Ph−¬ng ph¸p nμy th−êng ®−îc dïng ®Ó ®iÒu chÕ cån thuèc cã ho¹t chÊt ®éc m¹nh: cån benladon, cån « dÇu, cån cμ ®éc d−îc… 3. Ph−¬ng ph¸p hoμ tan: Hoμ tan ho¸ chÊt, cao thuèc, tinh dÇu vμo ethanol cã nång ®é thÝch hîp, khi c¸c chÊt ®· hoμ tan hoμn toμn th× läc lÊy dÞch trong. VÝ dô: cån opi, cån m· tiÒn… * KiÓm tra chÊt l−îng cån thuèc: VÒ c¸c chØ tiªu sau ®©y: - C¶m quan: Mμu s¾c, mïi vÞ - TØ träng cña cån thuèc - HÖ sè vÈn ®ôc - Tû lÖ c¾n kh« cña cån thuèc - Hμm l−îng ho¹t chÊt trong cån thuèc * B¶o qu¶n cån thuèc: Cån thuèc ®−îc b¶o qu¶n trong chai lä ®¹y nót kÝn, tr¸nh ¸nh s¸ng ®Ó n¬i m¸t. Trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n cån thuèc cã thÓ cã tña, cÇn läc lo¹i tña vμ kiÓm tra l¹i c¸c tiªu chuÈn, nÕu ®¹t vÉn cã thÓ dïng ®−îc. Mét sè tr−êng hîp tuy bªn ngoμi kh«ng thay ®æi nh−ng cån thuèc ®· gi¶m t¸c dông ®iÒu trÞ, do ®ã ph¶i kiÓm tra l¹i hμm l−îng ho¹t chÊt. 2. R−îu thuèc * §Þnh nghÜa. R−îu thuèc lμ d¹ng thuèc láng, ®−îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch hoμ tan chiÕt xuÊt d−îc liÖu thùc vËt hoÆc ®éng vËt ®· chÕ biÕn theo yªu cÇu víi r−îu hoÆc ethanol cã nång ®é thÝch hîp cã thÓ thªm c¸c chÊt lμm th¬m, lμm ngät. *Thμnh phÇn: - D−îc liÖu th¶o méc: Th−êng dïng c¸c d−îc liÖu ®· ®−îc tiªu chuÈn ho¸ vμ Ýt dïng c¸c d−îc liÖu ®éc. - D−îc liÖu ®éng vËt: R¾n, t¾c kÌ Dung m«i: Ethanol, r−îu ChÊt phô: §−êng mËt ong, c¸c chÊt lμm th¬m, chÊt nhuém mμu. * Tiªu chuÈn chÊt l−îng - M¸u s¾c, mïi vÞ - Tû träng - §é l¾ng cÆn - §é cån( R−îu bæ 200, r−îu cã d−îc liÖu ®éng vËt 30 – 350) - ThÓ tÝch - §Þnh tÝnh c¸c dice liÖu ®iÓn h×nh - §Þnh l−îng ho¹t chÊt 3. Cao thuốc. * Định nghĩa. Cao thuốc lµ các chế phẩm được điều chế bằng cách cô đặc, sấy khô các dịch chiết thảo mộc tới thể chất nhất định (lỏng, đặc,khô) -Đã loại bỏ một phần hoặc hoàn toàn các tạp chất(chất nhầy, gôm chất béo, nhựa….) - Cao thuốc thường ít khi đực sử dụng trực tiếp mà dùng để bào chế các dạng thuốc khác như siro, potio, viên tròn thuốc mỡ, thuốc đạn, thuốc trứng, viên nén, thuốc bột. * Ph©n lo¹i + Phân loại theo thể chất: - Cao lỏng: có thể chất lỏng sánh, thường 1 ml cao lỏng có chứa lượng hoạt chất tương đương với lượng có trong 1g dược liệu. - Cao đặc: có thể chứa chất sánh chứa khoảng 15- 20% nước. - Cao khô: có thể chất khô tơi, chứa dưới 5% nước. + Phân loại theo cao thuốc theo dung môi: - Cao thuốc điều chế với dung môi nước:Cao đặc cam thảo, cao đặc đại hoàng … - Cao thuốc điều chế với dung môi ethnol: Cao lỏng mã tiền, cao lỏng benladon. - Phân loại theo phươmg pháp chiết xuất:ngâm lạnh, ngâm kiệt, sắc * Kỹ thuật điều chế: Quá trình điều chế gồm các giai đoạn kĩ thuật chính: - Điều chế dịch chiết. - Phân tạp chất trong dịch chiết - Cô đặc, sấy khô - Hoàn chỉnh chế phẩm *kiểm soát chất lượng: - Cảm quan: ThÓ chất lỏng, đặc khô. Mùi vị có mùi của dược liệu tương ứng - Độ tan: 1g cao lỏng tan trong 200 ml dung môi được dùng để chiết xuất khi điều chế cao -Cắn khô sau khi đã bốc hơi (cao lỏng) hoặc mất khối lượng do sấy khô(cao đặc cao khô) tiến hành theo Dược điển Việt Nam II. Định lượng hoạt chất theo phương pháp ghi trong luận riêng. * Bảo quản: Cao được đựng trong chai lọ nút lớn, tránh áng sàng. Để nơi khô ráo, mát, môi trường sạch. 4. Cao động vật: Cao động vật ®−îc điều chế bằng cách cô đặc các dịch chiết thu được từ dược liệu động vật, dùng làm thuốc bổ hoặc chữa bệnh. Cao động vật thường lµ cao đặc cắt thành miếng để bảo quan và dùng. Thí dụ như:cao hổ cốt, cao lỏng, cao rắn, cao trăn… *Kĩ thuật điều chế. - Xử lý nguyên liệu: Đi từ xương(cao hổ cốt, cao khỉ) sừng(cao ban long) toàn thân(cao khỉ, cao trăn). Nguyên liệu động vật có mùi tanh khó chụi dễ bị thối rữa nên cần được xử lý trước khi chiết xuất. Loại bỏ những phần không cần thiết:gân, mỡ, tủy(với xương) rửa sạch, phơi khô,cưa thành những miếng nhỏ.Để hạn chế mïi của nguyên liệu, xương ủ với rượu hoặc nước gừng, nước rau cải sau đó sao vàng. - Chiết xuất: Dùng phương pháp hầm, sắc 3-4 lần, mỗi lần 12-24 giờ. Quy trình chiết xuất còn là quá trình thủy phân protid thành các acid amim và thu được muối vô cơ của canxi và photpho. -Cô đặc dịch chiết tới cao đặc. - Đóng gói: Sau khi cô người ta đổ cao ra khay men đã bôi dầu thành miếng đầy, đều. Để nguội cắt thành từng miếng hình chữ nhật 100g, gói giấy bóng kính cho vào hộp để nơi khô ráo, thoáng mát. Xin ch©n thμnh c¶m ¬n