Biện chứng của quá trình phát triển giáo dục và đào tạo cùng với khoa học và công nghệ tại Việt Nam theo mục tiêu công nghiệp hoá phải gắn với hiện đại hoá

Lêi nãi ®Çu BÊt kú quèc gia nµo trªn thÕ giíi muèn tho¸t khái t×nh tr¹ng l¹c hËu, kÐm ph¸t triÓn th× ®Òu ph¶i tr¶i qua qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. §©y lµ ph­¬ng thøc duy nhÊt ®Ó c¸c n­íc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña m×nh, ®ång thêi tiÕn kÞp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Vµ ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã. §¹i héi §¶ng lÇn thø VI thùc sù lµ ®¹i héi cña nh÷ng quyÕt s¸ch lín nh»m xoay chuyÓn t×nh h×nh vµ t¹o ra mét b­íc ngoÆt cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc ta. §ã lµ nh÷ng chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng, ®­a n­íc ta tho¸t khái c¶nh nghÌo nµn l¹c hËu vµ nhanh chãng ®¹t ®Õn tr×nh ®é cña mét n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. ViÖt Nam ®· vµ ®ang tiÕn hµnh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc víi chÝnh s¸ch mµ §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ®· kh¼ng ®Þnh: “ X©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu , n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh”. Gi¸o dôc - ®µo t¹o vµ khoa häc - c«ng nghÖ lµ hai vÊn ®Ò cã ¶nh h­ëng lín tíi qu¸ tr×nh CNH-H§H cña ®Êt n­íc . Nã gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh CNH-H§H diÔn ra nhanh h¬n, ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. Do ®ã em ®· chän ®Ò tµi: “BiÖn chøng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cïng víi khoa häc vµ c«ng nghÖ ë ViÖt Nam theo môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i g¾n víi hiÖn ®¹i ho¸”. VÊn ®Ò c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam: C«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ lµ g×? C«ng nghiÖp ho¸ ®­îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng sö dông m¸y mãc. Quan ®iÓm mang tÝnh triÕt tù nµy ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h×nh thµnh lÞch sö c«ng nghiÖp ho¸ ë c¸c n­íc T©y ¢u, B¾c Mü. Theo c¸c nhµ kinh tÕ Liªn X« cò th× cho r»ng: “C«ng nghÞªp ho¸ XHCN lµ ph¸t triÓn ®¹i c«ng nghiÖp, tr­íc hÕt lµ c«ng nghiÖp nÆng, sù ph¸t triÓn Êy cÇn thiÕt cho viÖc c¶i t¹o toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n trªn c¬ së kü thuËt tiªn tiÕn”. Tæ chøc ph¸t triÓn cña Liªn hîp quèc ®· ®Þnh nghÜa: “ c«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh nµy, mét bé phËn ngµy cµng t¨ng c¸c nguån cña c¶i quèc d©n ®­îc ®éng viªn ®Ó ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu ngµnh ë trong n­íc víi kü thuËt hiÖn ®¹i. §Æc ®iÓm cña c¬ cÊu kinh tÕ nµy lµ cã mét bé phËn lu«n thay ®æi ®Ó s¶n xuÊt ra t­ liÖu s¶n xuÊt, hµng tiªu dïng vµ cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o cho toµn bé nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi nhÞp ®é cao, ®¶m b¶o ®¹t tíi sù tiÕn bé cña nÒn kinh tÕ vµ x· héi”. Theo quan ®iÓm nµy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ thùc hiÖn rÊt nhiÒu môc tiªu chø kh«ng chØ mét môc tiªu vÒ kinh tÕ kü thuËt. §Ó phï hîp víi nÒn kinh tÕ còng nh­ sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh: “ c«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n l‎ý kinh tÕ – x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph­¬ng tiÖn vµ ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ vµ tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÖ t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao”. Quan niÖm c«ng nghiÖp hãa cña §¶ng ta rÊt toµn diÖn vÒ tÊt c¶ mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi, nã kh«ng bÞ bã hÑp nh­ nh÷ng quan ®iÓm tr­íc ®©y. Quan ®iÓm c«ng nghiÖp ho¸ cña §¶ng ta cßn dùa trªn thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ x· héi ®ã lµ tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt ë møc thÊp, ViÖt Nam qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa. Dùa trªn quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c – Lªnin, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn phï hîp vµ ®óng ®¾n ®Ó ®Èy m¹nh nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, nhanh chãng héi nhËp vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. TÝnh tÊt yÕu vµ môc ®Ých cña qu¸ tr×nh CNH-H§H ë ViÖt Nam: a. TÝnh tÊt yÕu: Loµi ng­êi ®· tr¶i qua 5 h×nh th¸i kinh tÕ: céng s¶n nguyªn thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa, chñ nghÜa x· héi. Mçi h×nh th¸i sau tiÕn bé h¬n, v¨n minh h¬n h×nh th¸i tr­íc. Mçi h×nh th¸i kinh tÕ cã mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh ®­îc x¸c lËp trªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt t­¬ng øng. Nguyªn nh©n s©u xa cña sù thay ®æi h×nh th¸i kinh tÕ nµy b»ng h×nh th¸i kinh tÕ kh¸c tiÕn bé h¬n ®ã lµ do trong x· héi ®ã tån t¹i nh÷ng m©u thuÉn ®èi kh¸ng kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®­îc gi÷a giai cÊp bãc lét vµ giai cÊp bÞ bãc lét. KÕt qu¶ lµ mét h×nh th¸i kinh tÕ míi ra ®êi mµ cao nhÊt lµ chñ nghÜa céng s¶n víi tiÒn ®Ò lµ chñ nghÜa x· héi ®­a x· héi kh«ng cßn t×nh tr¹ng bãc lét, mäi ng­êi ®Òu b×nh ®¼ng, sinh ho¹t lao ®éng d­íi sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc b»ng ph¸p luËt, thùc hiÖn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, chÕ ®é tËp chung d©n chñ c«ng b»ng x· héi. Quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc x©y dùng trªn c¬ së cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cao s¬ së h¹ tÇng phï hîp víi kiÕn tróc th­îng tÇng. Cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Ó tiÕn hµnh lªn chñ nghÜa x· héi, còng cã thÓ tuÇn tù tr¶i qua tõng h×nh th¸i kinh tÕ, nh­ng cã thÓ nh¶y vät b»ng c¸ch bá qua mét vµi h×nh th¸i kinh tÕ. ViÖt Nam ®· chän con ®­êng thø hai ®ã lµ con ®­êng qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é chñ nghÜa t­ b¶n. Nh­ng chóng ta vÉn bÞ m¾c nh÷ng sai lÇm trong qu¸ tr×nh qu¸ ®é, nªn nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay vÉn ë trong t×nh tr¹ng nghÌo nµn vµ l¹c hËu. V× vËy muèn tho¸t khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn l¹c hËu vµ nhanh chãng ®¹t ®Õn tr×nh ®é mét n­íc ph¸t triÓn b»ng con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. b. Môc ®Ých: Môc tiªu cña CNH-H§H ë n­íc ta hiÖn nay ®· ®­îc §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII kh¼ng ®Þnh: “X©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i. C¬ cÊu kinh tÕ lËp hiÕn, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh, vµ n­íc ta ®· chuyÓn sang mét thêi kú ph¸t triÓn míi thêi kú ®Èy m¹nh CNH-H§H”. §©y lµ nhËn ®Þnh rÊt quan träng ®èi víi nh÷ng b­íc tiÕp theo trong sù nghiÖp ®æi míi. Muèn thùc hiÖn ®­îc môc tiªu trªn th× cÇn ph¸t triÓn toµn diÖn nÒn kinh tÕ trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i, dÞch vô, ph¸t huy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña chñ thÓ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. XuÊt ph¸t ®iÓm cña n­íc ta rÊt thÊp (lµ mét n­íc n«ng nghiÖp nghÌo nµn, l¹c hËu), v× vËy ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ mét c¸ch toµn diÖn sÏ cã t¸c dông thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. §iÒu quan träng trong môc tiªu trªn ®ã lµ quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, cã nh­ vËy míi thóc ®Èy ®­îc lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, vµ mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, ®Èy m¹nh nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ph¸t triÓn. TËn dông nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã, tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, ®iÒu kiÖn khÝ hËu thuËn lîi, nguån lao ®éng dåi dµo…Do ®ã cÇn ph¶i cã nh÷ng môc tiªu, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp - lµ ngµnh ®ãng gãp GDP vµo lo¹i cao nhÊt trong tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ - ®Æc biÖt lµ ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ mµ tr­íc ®©y hÇu hÕt c¸c n­íc t­ b¶n coi nh­ ®©y lµ mét biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó tiÕn hµnh c¸c cuéc c¸ch m¹ng, ®­a ®Êt n­íc trë thµnh c­êng quèc kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh nhÊt trªn toµn thÕ giíi: Mü, Anh, Ph¸p, NhËt B¶n… Thùc tr¹ng sù nghiÖp CNH-H§H ë ViÖt Nam: Sau khi ®Êt n­íc ta hoµn toµn ®­îc gi¶i phãng, n­íc ta ®i theo con ®­êng XHCN, nh­ng trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, n­íc ta ®· m¾c ph¶i nh÷ng sai lÇm rÊt quan träng, ®· ®Èy ®Êt n­íc ta l©m vµo cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ, l¹m ph¸t phi m· nghiªm träng, n¹n quan liªu bao cÊp, tr× trÖ trong s¶n xuÊt. S¶n phÈm lµm ra kh«ng ®ñ chÊt l­îng, c«ng t¸c hµnh chÝnh th× b¶o thñ, quan liªu do chËm ®æi míi c¬ chÕ vµ bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh kh«ng nh¹y bÐn, nh©n d©n lao ®éng l­êi nh¸c cã tÝnh û l¹i, kh«ng n¨ng ®éng s¸ng t¹o, kh«ng quan t©m ®Õn kÕt qu¶ ®¹t ®­îc, ®· dÉn ®Õn mét thùc tÕ tõ trªn xuèng d­íi ho¹t ®éng kh«ng thèng nhÊt. Chóng ta v× muèn rót ng¾n thêi kú qu¸ ®é chóng ta ®· tuyÖt ®èi ho¸ nh©n tè chñ quan vµ chÝnh trÞ cho r»ng chØ cÇn néi dung vµ sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n th× chóng ta cã thÓ lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. §ång thêi do ch­a hiÓu thÊu ®¸o vÒ c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi, chóng ta ®· hµnh ®éng tr¸i quy luËt, vËn dông mét c¸ch dËp khu©n m¸y mãc, gi¸o ®iÒu m« h×nh kinh tÕ cña ng­êi kh¸c, trong khi nh÷ng m« h×nh kinh tÕ ®ã chØ lµ s¶n phÈm cña t­ëng t­îng chñ quan duy ý thøc. ChÝnh v× vËy chóng ta ®· tiÕn hµnh ngay cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ vÒ thùc chÊt lµ theo ®­êng lèi: “®Èy m¹nh x· héi chñ nghÜa, ®­a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tr­íc më ®­êng cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, thiÕt lËp mét chÕ ®é c«ng h÷u víi thuÇn nhÊt d­íi hai h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ”. KÕt qu¶ lµ trong n«ng nghiÖp n­íc ta nhiÒu n¨m ®· l©m vµo cuéc khñng ho¶ng. S¶n phÈm l­¬ng thùc kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu cña ®êi sèng nh©n d©n. N«ng nghiÖp l¹c hËu lµm cho sö dông l·ng phÝ nguån ®Êt ®ai, søc lao ®éng , vèn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña x· héi, lµm cho thÞ tr­êng réng lín cña n«ng th«n kh«ng ph¸t triÓn kÐo theo k×m h·m sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kh¸c. §ång thêi lµm cho kho¶ng c¸ch giµu nghÌo gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n cµng lín, lµm t¨ng c¸c lµn sãng di c­ tõ n«ng th«n vµo thµnh thÞ t¹o nªn nh÷ng tÖ n¹n x· héi, ¶nh h­ëng ®Õn trËt tù an ninh. Trong c«ng nghiÖp, ®· cã thêi gian chóng ta “ ­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng coi ®ã lµ gi¶i ph¸p c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho c«ng nghiÖp, mµ kh«ng coi träng ®óng møc cña sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhÑ”. KÕ ho¹ch kinh tÕ cña n­íc ta hÇu nh­ dËm ch©n t¹i chç, kh«ng ph¸t huy ®­îc n¨ng lùc s¸ng t¹o cña tÇng líp nh©n d©n lao ®éng, cïng víi nguån vèn Ýt ái kh«ng cung cÊp ®Çy ®ñ cho nghiªn cøu khoa häc vµ øng dông chóng trong thùc tiÔn s¶n xuÊt. Trong khi ®ã th× khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh­ vò b·o ë c¸c n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Sù tiÕn chËm so víi khoa häc kü thuËt cña thÕ giíi, ®· lµm cho kinh tÕ n­íc ta l¹c hËu vµ chËm ph¸t triÓn h¬n rÊt nhiÒu. Mét sai lÇm n÷a mµ chóng ta m¾c ph¶i ®ã lµ phñ nhËn quy luËt gi¸ trÞ s¶n xuÊt hµng ho¸ kinh tÕ thÞ tr­êng. §©y lµ do nhËn thøc chñ quan nãng véi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trong giai ®o¹n ®ã, ®· lµm cho nÒn kinh tÕ ®· nghÌo l¹i cßn nghÌo h¬n. C¸c gi¶i ph¸p: Vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó CNH-H§H thµnh c«ng. Do ®ã cÇn ph¶i huy ®éng vèn vµ sù dông vèn cã hiÖu qu¶. Vèn ®­îc h×nh thµnh tõ hai nguån: vèn trong n­íc vµ vèn ngoµi n­íc. Nguån vèn trong n­íc cã thÓ huy ®éng b»ng c¸ch tÝch luü néi bé, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, tiÕt kiÖm…Nguån vèn ngoµi n­íc huy ®éng b»ng c¸ch cã nh÷ng chÝnh s¸ch më cöa vµ héi nhËp víi n­íc ngoµi. N­íc ta cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn, t¹o ra m«i tr­êng vÜ m« thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­. CNH-H§H kh«ng chØ ®ßi hái ph¶i cã vèn, kü thuËt tµi nguyªn mµ cßn cÇn ph¶i ph¸t triÓn mét c¸ch t­¬ng xøng n¨ng lùc cña con ng­êi ®Ó sö dông ph­¬ng tiÖn ®ã. §Ó cã nguån nh©n lùc phï hîp víi CNH-H§H ph¶i coi viÖc ®Çu t­ cho gi¸o dôc ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng h­íng chÝnh cña ®Çu t­ ph¸t triÓn, ph¶i xem gi¸o dôc ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, ph¶i t¹o c¬ cÊu nh©n lùc ®ång bé bao gåm c¸c lÜnh vùc khoa häc tù nhiªn, khoa häc x· héi…Ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®¶m b¶o søc khoÎ vµ m«i tr­êng sèng cho ng­êi lao ®éng. Ph¶i cã sù ph©n bè d©n c­ hîp lý gi÷a c¸c vïng c¸c ngµnh kinh tÕ, cã nh­ vËy míi thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn vµ triÖt ®Ó. Khoa häc c«ng nghÖ ®­îc x¸c ®Þnh lµ ®éng lùc cña CNH-H§H. Khoa häc vµ c«ng nghÖ quyÕt ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh vµ tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung. ViÖt Nam lµ mét n­íc tõ mét nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, l¹c hËu, tiÒm lùc vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ cßn yÕu. V× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ó tËp trung ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ: khuyÕn khÝch b»ng lîi Ých vËt chÊt, chÝnh s¸ch quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, chÝnh s¸ch ­u ®·i nh©n tµi… Ngoài ra chÝnh phñ vµ nhµ n­íc ta cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nh»m thu hót nhiÒu nguån vèn bªn ngoµi, tiÕp thu nhiÒu kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. §ång thêi t¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ qu¶n l‎ý cña Nhµ n­íc còng lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc ®Ó thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CNH-H§H sím ®­a ®Êt n­íc vÒ c¬ b¶n ®Õn n¨m 2020 sÏ trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. §©y còng lµ tiÒn ®Ò quyÕt ®Þnh chiÕn th¾ng cña sù nghiÖp CNH-H§H ë n­íc ta. T¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi CNH-H§H tr­íc hÕt lµ ph¶i gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ph¶i lµ ng­êi l·nh ®¹o duy nhÊt, trùc tiÕp toµn diÖn mäi ho¹t ®éng cña x· héi. Nhµ n­íc cã chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ x· héi cã sø mÖnh tæ chøc thùc hiÖn ®­êng lèi CNH cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam th«ng qua viÖc thùc thi c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi nh»m thùc hiÖn môc tiªu CNH-H§H cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ®Ò ra. BiÖn chøng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o víi khoa häc vµ c«ng nghÖ ë ViÖt Nam theo môc CNH-H§H: Ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o: a, Ph¸t triÒn nguån nh©n lùc ë n­íc ta: Kh¸c víi c¸c nguån lùc kh¸c – chØ ë d¹ng tiÒm n¨ng - th× con ng­êi lµ mét nguån lùc v« tËn, mét nguån lùc víi viÖc t­ duy cña m×nh ®· t¸c ®éng tíi c¸c nguån lùc kh¸c ®Ó biÕn chóng thµnh nh÷ng thø ®Ó phôc vô môc ®Ých vµ lîi Ých cho chÝnh b¶n th©n con ng­êi. V× con ng­êi cã t­ duy, cã trÝ tuÖ, cã ý chÝ vµ biÕt lîi dông c¸c nguån lùc kh¸c, g¾n kÕt chóng l¹i víi nhau, t¹o thµnh søc m¹nh tæng hîp t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Con ng­êi lµ mét nguån lùc v« tËn nã kh¸c víi c¸c nguån lùc kh¸c chØ lµ h÷u h¹n vµ cã thÓ bÞ khai th¸c c¹n kiÖt. Nã kh«ng chØ t¸i sinh vµ tù s¶n sinh vÒ mÆt sinh häc mµ cßn tù ®æi míi kh«ng ngõng, ph¸t triÓn vÒ chÊt trong con ng­êi x· héi, nÕu biÕt ch¨m lo vµ båi d­ìng, khai th¸c hîp lý. TrÝ tuÖ cña con ng­êi cã søc m¹nh v« cïng to lín mét khi nã ®­îc vËt thÓ ho¸ vµ trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ-kü thuËt hiÖn ®¹i ®ang dÉn ®Õn nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vËn ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ cña trÝ tuÖ, do bµn tay bé ãc, trÝ tuÖ cña con ng­êi t¸c ®éng vµo lµm biÕn ®æi lÞch sö ph¸t triÓn cña m×nh. Do con ng­êi cã ¶nh h­ëng rÊt m¹nh mÏ ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, ®Õn khoa häc vµ kü thuËt nªn viÖc con ng­êi còng ¶nh h­ëng tíi sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc sÏ trë thµnh tÊt yÕu. ChÝnh v× vËy ®Ó thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CNH-H§H th× cÇn ph¶i ph¸t huy, ph¸t triÓn nguån lùc con ng­êi. §èi víi nÒn n«ng nghiÖp ch­a ®­îc c«ng nghiÖp ho¸ th× mÆt sè l­îng cña nguån nh©n lùc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt v× nã quy ®Þnh quy m« cña thÞ tr­êng. Nh­ng khi tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ th× mÆt chÊt l­îng, c¬ cÊu vµ c¬ chÕ sö dông nguån nh©n lùc l¹i quan träng h¬n v× nã tiÕn hµnh b»ng viÖc lao ®éng trÝ ãc chø kh«ng ph¶i lao ®éng b»ng ch©n tay, nªn hiÖu qu¶ cña viÖc tiÕn hµnh c«ng viÖc sÏ diÔn ra nhanh h¬n víi chÊt l­îng cao h¬n, thóc ®Èy viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh vµ m¹nh mÏ h¬n. Do vËy ®Ó tiÕn hµnh CNH-H§H th× tÊt yÕu ph¶i ph¸t triÓn nguån nh©n lùc b»ng c¸ch ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. N­íc ta ®ang tiÕn hµnh sù nghiÖp CNH-H§H, ®Ó thóc ®Èy sù nghiÖp ®ã diÔn ra nhanh h¬n hiÖu qu¶ h¬n th× §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån lùc con ng­êi ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. ViÖt Nam lµ mét n­íc cã lùc l­îng dåi dµo, cã tû träng t­¬ng ®èi cao vÒ lao ®éng trÎ. MÆt kh¸c lao ®éng ViÖt Nam tuy thÓ chÊt nhá bÐ nh­ng trÎ, n¨ng ®éng, cÇn cï, th«ng minh, lu«n tiÕp thu häc hái vµ kh«ng ngõng s¸ng t¹o. Ngoµi ra, tõ x­a ®Õn nay con ng­êi ViÖt Nam ta cã mét truyÒn thèng tèt ®Ñp, ®ã lµ truyÒn thèng yªu n­íc, tù hµo d©n téc, tÝnh ®oµn kÕt vµ ý thøc céng ®ång cao. Do ®ã §¶ng vµ Nhµ n­íc ta cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña con ng­êi ViÖt Nam nh­: + T¨ng ng©n s¸ch gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, sö dông ng©n s¸ch ®ã cã hiÖu qu¶. + Nhµ n­íc ph¶i ch¨m lo ®Õn ®êi sèng cña ®éi ngò gi¸o viªn, c¶i thiÖn chÕ ®é tiÒn l­¬ng, t¨ng phô cÊp cho gi¸o viªn ®Ó gi¸o viªn cã thÓ n©ng cao vÞ trÝ x· héi cña m×nh. + Ph¶i chó ‎ý ®µo t¹o c¸c ngµnh kü thuËt, c«ng nghÖ nhiÒu h¬n c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. + N©ng cao chÊt l­îng cña c¸c bËc tiÓu häc lµm tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho chÊt l­îng cña c¸c cÊp häc tiÕp theo. Víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cña n­íc ta hiÖn nay th× Nhµ n­íc ta cßn cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch sau: + C¨n cø vµo yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh vµ c¸c vïng l·nh thæ, cÇn tæ chøc bè trÝ l¹i lùc l­îng lao ®éng mét c¸ch hîp l‎ý trªn ph¹m vi c¶ n­íc theo h­íng ®æi míi c«ng nghÖ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o ra nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän. + CÇn ph¶i tr¶ l­¬ng ®óng vµ ®ñ cho ng­êi lao ®éng, trong ®ã chó ‎ ®Õn ®éi ngò c¸n bé khoa häc. + TiÕn hµnh ®µo t¹o båi d­ìng l¹i lùc l­îng lao ®éng hiÖn cã vµ ®µo t¹o lùc l­îng míi theo chuyªn ngµnh nhÊt ®Þnh. CÇn ph¶i ®¶m b¶o sù c©n ®èi vµ ®ång bé gi÷a lao ®éng phæ th«ng, lao ®éng kü thuËt vµ lao ®éng khoa häc. + TiÕn hµnh mét c¸ch th­êng xuyªn ®ång bé ho¹t ®éng gi¸o dôc ®èi víi ng­êi lao ®éng vÒ c¸c mÆt: chÝnh trÞ, t­ t­ëng, lîi Ých, ph¸p luËt, tr¸ch nhiÖm. + Ph¶i n©ng cao thÓ lùc cho thanh niªn vµ y tÕ häc ®­êng, ®Èy m¹nh phong trµo rÌn luyÖn th©n thÓ cho thanh thiÕu niªn. + Cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®µo t¹o c¸c c¸n bé khoa häc trÎ cã chuyªn m«n, cã kü thuËt, cã chÊt l­îng, cã ®ñ kh¶ n¨ng n¾m b¾t ®­îc th«ng tin nhanh nh¹y, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ ¸p dông nh÷ng khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i cña thÕ giíi vµo c¸c ngµnh kinh tÕ trong n­íc, nh»m thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ nµy ph¸t triÓn, ®­a ®Êt n­íc lªn mét tÇm cao míi s¸nh kÞp víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. b. Vai trß vµ nhiÖm vô cña sinh viªn trong sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc : Ngµy nay thÕ hÖ trÎ ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt n­íc, lµ nguån nh©n lùc trÎ cã kü thuËt, cã thÓ lùc, trÝ tuÖ vµ n¨ng ®éng s¸ng t¹o. ThÕ hÖ trÎ lµ nguån nh©n lùc dåi dµo, cã kü thuËt trong t­¬ng lai, lµ nguån nh©n lùc thay thÕ cho tÇng líp ®i tr­íc vµ lµ nguån kh«ng thÓ thiÕu cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. BÊt kÓ sù ph¸t triÓn kinh tÕ nµo th× thÕ hÖ trÎ còng ®ãng vai trß hÕt søc quan träng vÒ tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc cao. Chóng em nh÷ng sinh viªn n¨m nhÊt víi nh÷ng ­íc m¬ vµ hoµi b·o muèn lµm giµu vµ gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ ®æi míi ®Êt n­íc. Ngay tõ khi cßn ngåi trªn ghÕ gi¶ng ®­êng th× mçi sinh viªn cÇn ph¶i ‎ý thøc ®­îc r»ng: m×nh cã nghÜa vô x©y dùng ®Êt n­íc. Mçi sinh viªn cã nhiÖm vô kh«ng ngõng häc tËp, lu«n më réng tÇm nh×n, n©ng cao sù hiÓu biÕt, lu«n lµm chñ khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn. §ång thêi cÇn ph¶i chuÈn bÞ kü cho m×nh mäi ®iÒu kiÖn, mäi tri thøc nh»m ®¸p øng yªu cÇu ®ßi hái cña thêi ®¹i, cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Chóng ta cÇn ph¶i x©y dùng cho m×nh mét lý t­ëng sèng g¾n liÒn víi viÖc gi÷ g×n ®éc lËp , tù do cña d©n téc, phÊn ®Êu v× d©n giµu, n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Tuæi trÎ võa dÔ tiÕp thu nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp nh­ng còng dÔ tiÕp thu nh÷ng ®iÒu xÊu nh÷ng tÖ n¹n x· héi, ®©y còng chÝnh lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch mµ Nhµ n­íc, gia ®×nh , nhµ tr­êng, x· héi ph¶i lªn ¸n vµ quan t©m ®óng møc ®Ó nu«i d­ìng vµ ®µo t¹o nh÷ng nh©n tµi cho x· héi, nh÷ng con ng­êi cã ®ñ tµi ®ñ ®øc cã kh¶ n¨ng g¸nh tr¸ch nhiÖm to lín ®ã lµ x©y dùng ®Êt n­íc giµu m¹nh, c«ng b»ng v¨n minh. Ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ: Ph¸t triÓn khoa häc- c«ng nghÖ nãi chung: Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®­îc x¸c ®Þnh lµ ®éng lùc cña CNH-H§H. Khoa häc vµ c«ng nghÖ cã vai trß quyÕt ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh vµ tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung, CNH-H§H nãi riªng cña c¸c quèc gia. ViÖt Nam lµ mét n­íc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, víi nÒn kinh tÕ nghÌo nµn, l¹c hËu chÝnh v× vËy mµ ViÖt Nam vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ vÉn cßn kÐm ph¸t triÓn. Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ãng vai trß rÊt quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ. Nã thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn, nã gãp phÇn lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, lµm t¨ng chÊt l­îng, sè l­îng s¶n phÈm. §ång víi viÖc ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt gióp ta tiÕn kÞp víi sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi, tiÕp cËn ®­îc víi nh÷ng v¨n minh cña nh©n lo¹i, gióp con ng­êi ph¸t triÓn vµ tù hoµn thiÖn chÝnh b¶n th©n m×nh. Víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña nÒn khoa häc vµ c«ng nghÖ trªn thÕ giíi nh­ hiÖn nay th× n­íc ta cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó ph¸t triÓn nÒn khoa häc vµ kü thuËt n­íc nhµ, ®Ó nhanh sù nghiÖp CNH-H§H, ph¸t triÓn nhanh cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, t¨ng GDP cña ®Êt n­íc lªn, tõ ®ã ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn, chÊt l­îng cuéc sèng cña ng­êi d©n ®­îc t¨ng lªn, gi¸o dôc, y tÕ, phóc lîi x· héi ®­îc ®¶m b¶o, ®Êt n­íc ngµy cµng v¨n minh vµ giµu m¹nh. C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ nh­: + §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tµi nguyªn quèc gia, n¾m b¾t c¸c c«ng nghÖ cao cïng nh÷ng thµnh tùu míi cña khoa häc vµ c«ng nghÖ… ®Ó tõ ®ã ®Ò xuÊt mét chiÕn l­îc ®óng ®¾n cho viÖc øng dông vµo c¸c ngµnh kinh tÕ-x· héi mét c¸ch nhanh chãng vµ khai th¸c, sö dông hîp lý, b¶o vÖ tèt tµi nguyªn quèc gia. + Chó träng ®óng møc nghiªn cøu c¬ b¶n vÒ khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n, khoa häc tù nhiªn ®Ó lµm chç dùa l©u dµi cho nghiªn cøu øng dông triÓn khai vµ tiÕp cËn c¸c thµnh tùu míi vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ. + Më réng hîp t¸c khoa häc – c«ng nghÖ víi c¸c n­íc vµ c¸c tæ choc quèc tÕ nh»m tiÕp cËn, kÕ thõa nh÷ng thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ cña thÕ giíi; tranh thñ sù ñng hé vµ gióp ®ì quèc tÕ. + X©y dùng tiÒm lùc nh»m ph¸t triÓn mét nÒn khoa häc tiªn tiÕn, bao gåm ®Èy m¹nh c¸c h×nh thøc ®µo t¹o vµ sö dông c¸n bé khoa häc, chó träng ®µo t¹o c¸c chuyªn gia ®Çu ®µn, t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt-kü thuËt cho c¸c ngµnh khoa häc vµ c«ng nghÖ. Muèn lµm ®­îc nh÷ng viÖc trªn cÇn ph¶i x©y dùng vµ thùc hiÖn tèt c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch ®ång bé cho ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ: khuyÕn khÝch b»ng lîi Ých vµ tinh thÇn, thÞ tr­êng, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i nh©n tµi… Ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin nãi riªng: Công nghệ thông tin Việt Nam hiện nay vẫn đang ở tình trạng lạc hậu, phát triển chậm, có nguy cơ tụt hậu xa hơn so với nhiều nước trên thế giới và khu vực. Việc ứng dụng công nghệ thông tin chưa đáp ứng được yêu cầu của công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá và yêu cầu về hội nhập khu vực và quốc tế, vai trò động lực và tiềm năng to lớn của công nghệ thông tin chưa được phát huy mạnh mẽ; việc phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin chưa được chuẩn bị kịp thời cả về số lượng và chất lượng, về chuyên môn cũng như về ngoại ngữ, viễn thông và Internet chưa thuận lợi, chưa đáp ứng các yêu cầu về tốc độ, chất lượng và giá cước cho ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin; đầu tư cho công nghệ thông tin chưa đủ mức cần thiết; quản lý nhà nước về lĩnh vực này vẫn phân tán và chưa hiệu quả, ứng dụng công nghệ thông tin ở một số nơi còn hình thức, chưa thiết thực và còn lãng phí. §ã lµ do nhận thức của các cấp, các ngành và toàn xã hội về vai trò của công nghệ thông tin chưa đầy đủ; thực hiện chưa triệt để các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; chưa kết hợp chặt chẽ ứng dụng công nghệ thông tin với quá trình cơ cấu lại sản xuất, kinh doanh, cải cách hành chính, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước; chậm ban hành các chính sách đáp ứng nhu cầu ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin; quản lý nhà nước trong các lĩnh vực máy tính, viễn thông và thông tin điện tử chưa thống nhất, thiếu đồng bộ, chưa tạo được môi trường cạnh tranh lành mạnh cho việc cung ứng dịch vụ viễn thông và Internet, chưa coi đầu tư cho xây dựng hạ tầng thông tin là loại đầu tư xây dựng hạ tầng kinh tế, xã hội. Do vËy cÇn ph¶i ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin. Đến năm 2010, công nghệ thông tin Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực với một số mục tiêu cơ bản sau đây: + Công nghệ thông tin được ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực, trở thành một trong những yếu tố quan trọng nhất của sự phát triển kinh tế - xã héi ®¶m b¶o an ninh - quèc phßng. + Phát triển mạng thông tin quốc gia phủ trên cả nước, với thông lượng lớn, tốc độ và chất lượng cao, giá rẻ; tỷ lệ người sử dụng Internet đạt mức trung bình thế giới. + Công nghiệp công nghệ thông tin trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có tốc độ phát triển hàng năm cao nhất so với các khu vực khác; có tỷ lệ đóng góp cho tăng trưởng GDP của cả nước ngày càng tăng. Để thực hiện tốt mục tiêu nêu trên, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ph¶i cã nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ®Ó ph¸t triÓn:  + Ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin là một nhiệm vụ ưu tiên trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, là phương tiện chủ lực để đi tắt đón đầu, rút ngắn khoảng cách phát triển so với các nước đi trước. + Mọi lĩnh vực hoạt động kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng đều phải ứng dụng công nghệ thông tin để phát triển. + M