Bệnh Biếng ăn Tâm lý

Bệnh Biếng ăn Tâm lý I. Biếng ăn tâm lý là gì? Biếng ăn tâm lý (BATL) là một dạng rối loạn về ăn uống. Người biếng ăn thường có nỗi lo sợ to lớn về tăng cân. Họ tự giới hạn nghiêm trọng lượng thức ăn và trở nên gầy một cách nguy hiểm. Biếng ăn tâm lý ảnh hưởng đến cả tinh thần lẫn thể chất. Nó có thể khởi đầu như một giai đoạn ăn kiêng, nhưng sau đó dần dần trở thành mất kiểm soát. Người bệnh luôn luôn ưu tư về thức ăn, chế độ ăn kiêng và cân nặng. Họ có cái nhìn méo mó về cơ thể của mình. Người chung quanh bảo rằng họ gầy ốm, còn họ lại luôn khẳng định là mình bị béo phì. Bệnh nhân biếng ăn tâm lý luôn có cái nhìn méo mó về cơ thể của mình - Biếng ăn tâm lý thường bắt đầu ở những năm tuổi teen. Điều trị sớm sẽ rất hiệu quả. Nhưng nếu không được điều trị sớm, BATL có thể kéo dài suốt đời. BATL không được điều trị sẽ dẫn đến thiếu ăn và những vấn đề nghiêm trọng về sức khoẻ như loãng xương, tổn thương thận và bệnh tim. Một số người sẽ tử vong vì những vấn đề này. - Khi bị biếng ăn tâm lý, hãy đi khám bệnh ngay. Bệnh càng để lâu càng khó điều trị khỏi. Khi được điều trị, bệnh nhân BATL sẽ cảm thấy khá hơn và giữ được một mức trọng lượng cơ thể khoẻ mạnh. II. Nguyên nhân của biếng ăn tâm lý? Biếng ăn tâm lý rất phức tạp, các nhà chuyên môn hiện nay cũng chưa hiểu rõ nguyên nhân nào đã gây ra bệnh. Tuy nhiên BATL có thể là một phối hợp của các yếu tố tiền sử gia đình, yếu tố xã hội và nhân cách. Sẽ dễ bị BATL nếu: - Những người khác trong gia đình bị béo phì, bị BATL hoặc có rối loạn khí sắc như trầm cảm hoặc rối loạn lo âu. - Công việc hoặc bộ môn thể thao đòi hỏi phải có thân hình như múa ba lê, người mẫu, hoặc thể dục thẩm mỹ - Típ người cầu toàn, không bao giờ cảm thấy đủ tốt đẹp hoặc luôn lo âu nhiều. - Đang có những tình huống stress như ly hôn, di chuyển chỗ ở hoặc mất người thân BATL ảnh hưởng dưới 1% dân số. Thường gặp nhiều nhất ở: - Tuổi Teens: giống các loại rối loạn ăn uống khác, BATL thường bắt đầu xảy ra ở tuổi teens với kiêng ăn và sút cân nhanh. Nhưng BATL cũng có thể xảy ra sớm hơn hoặc ở người lớn. - Phụ nữ. Khoảng 90% bệnh nhân biếng ăn tâm lý là nữ. Tuy nhiên nam cũng có thể bị. Người BATL thường là con em những gia đình khá giả. Tuy nhiên BATL có thể gặp ở bất kỳ thành phần xã hội nào. Tỉ lệ biếng ăn tâm lý ít hơn 1% trong dân, 90% là nữ, 10% là nam. III. Các triệu chứng của Biếng ăn tâm lý? Bệnh nhân BATL thường không cho rằng mình có điều gì bất thường. Họ không nghĩ là mình gầy ốm. Chỉ khi những người chung quanh nhận ra vấn đề và giúp đỡ họ. Sau đây là những dấu hiệu của BATL. Bệnh nhân BATL thường: - Thiếu cân nhiều so với người khoẻ mạnh bình thường. - Rất sợ tăng cân. - Từ chối giữ cân nặng bình thường. - Cho rằng mình thừa cân ngay cả khi họ đang rất gầy ốm. Cuộc sống của họ chỉ tập trung vào việc kiểm soát cân nặng của mình. Họ có thể: - Luôn ám ảnh về thức ăn, cân nặng và chế độ ăn kiêng. - Giới hạn việc ăn vào đến mức tối thiểu. Ví dụ, họ có thể tự giới hạn khẩu phần hàng ngày xuống chỉ còn vài trăm calories và từ chối ăn những thực phẩm có đường ngọt hoặc chất béo. - Luyện tập nhiều, ngay cả khi đang đau ốm. - Tự gây nôn ói, dùng thuốc nhuận trường hoặc thuốc lợi tiểu để tránh tăng cân. - Bắt đầu có những thói quen bất thường về ăn uống như cắt vụn tất cả các thức ăn hoặc nhai đi, nhai lại thật lâu từng miếng nhỏ. - Trở nên khép kín, họ có thể xa lánh gia đình và bạn bè, xin lỗi không tham dự được các cuộc họp mặt và nói dối về thói quen ăn uống của họ. Khi nhịn ăn kéo dài xảy ra, sẽ xuất hiện những vấn đề nghiêm trọng trên toàn bộ cơ thể, ví dụ: - Cảm thấy yếu, mệt, hoặc ngất xỉu. - Tóc mảnh, da khô, móng giòn dễ gãy. - Tắt kinh. - Cảm giác lạnh suốt ngày. - Huyết áp thấp. - Da ở tay chân tím tái do giảm cung lượng máu. - Sưng phù ở tay và chân. - Mọc lớp lông tơ trên khắp cơ thể. IV. Chẩn Đoán? - Khi nghi ngờ biếng ăn tâm lý, bệnh nhân sẽ được so sánh cân nặng của mình với bảng cân nặng lý tưởng theo chiều cao và lứa tuổi. Kiểm tra tim, phổi, huyết áp, da và tóc để phát hiện những vấn đề do thiếu ăn. Có thể cần phải xét nghiệm máu và chụp XQuang. - Bác sĩ cần phải hỏi về cảm nhận của người bệnh. Một số bệnh lý tâm thần như trầm cảm hoặc rối loạn lo âu có thể góp phần gây biếng ăn tâm lý. V. Điều Trị? - Tất cả các trường hợp biếng ăn tâm lý đều nên được điều trị. Chỉ cần một vài triệu chứng nghi ngờ cũng nên lưu ý để chẩn đoán và điều trị. Điều trị sớm sẽ mang đến kết quả tốt nhất. - Do BATL là một vấn đề về cảm xúc lẫn thể chất, cần có ý kiến của bác sĩ, nhà dinh dưỡng và nhà tư vấn tâm lý. - Không có thuốc điều trị BATL. Nếu bệnh nhân có rối loạn lo âu hoặc trầm cảm, có thể sử dụng thuốc chống trầm cảm. - Nếu trọng lượng cơ thể xuống quá thấp, bệnh nhân cần được nhập viện. Nhập viện điều trị tuy tốn kém do phải nằm dài ngày nhưng khả năng phục hồi rất cao. BATL cần có thời gian dài để hồi phục, và việc tái phát không phải là hiếm gặp. Nếu có vấn đề khó khăn, người bịnh không nên tự giải quyết mà hãy tìm sự giúp đỡ của những người khác. VI. Cần làm gì khi người thân bị Biếng ăn tâm lý? Thật đáng lo khi biết rằng người mà mình quan tâm bị chứng rối loạn về ăn uống. Khi một người bạn hoặc người thương yêu bị biếng ăn tâm lý, chúng ta có thể giúp đỡ họ. - Hãy nói chuyện với họ, nói cho họ hiểu tại sao chúng ta lo lắng. Hãy cho họ thấy rằng ta đang rất quan tâm. - Thúc dục họ đi gặp những người có thể giúp đỡ họ như bác sĩ hoặc nhà tư vấn tâm lý. Gợi ý rằng chúng ta sẽ cùng đi với họ. - Người biếng ăn tâm lý luôn khẳng định là họ không cần sự giúp đỡ dù trong thực tế họ rất cần. Việc điều trị càng sớm bao nhiêu sẽ càng giúp bịnh nhân mau chóng hồi phục sức khoẻ trở lại. BS ĐỒNG NGỌC KHANH - BV Hoàn Mỹ Sài Gòn