Báo cáo Thực tập tốt nghiệp - Ý nghĩa của việc phân loại chi phí sản xuất

Đề tài: KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM Báo cáo th c tâp tôt nghiêpự ̣ ́ ̣   Tr ng CĐ KT-TC TNườ L I NÓI Đ UỜ Ầ -------  ------- 1. Tính c p thi t c a đ tàiấ ế ủ ề Vi t Nam gia nh p T ch c Th ng m i th gi i-WTO đánh d u m tệ ậ ổ ứ ươ ạ ế ớ ấ ộ s chuy n bi n mang tính b c ngo t đ i v i n n kinh t . B c vàoự ể ế ướ ặ ố ớ ề ế ướ m t ộ “sân ch i mang tính qu c t ”ơ ố ế v a là c h i đ Vi t Nam v n mìnhừ ơ ộ ể ệ ươ ra kh i ph m vi khu v c, mang Vi t Nam đ n v i b n bè qu c t , đ ngỏ ạ ự ệ ế ớ ạ ố ế ồ th i cũng là m t thách th c l n đòi h i ph i có s v n đ ng m t cách toànờ ộ ứ ớ ỏ ả ự ậ ộ ộ di n đ i v i t t c các doanh nghi p ho t đ ng trong lĩnh v c s n xu tệ ố ớ ấ ả ệ ạ ộ ự ả ấ kinh doanh. Vì v y v n đ đ t ra là làm th nào đ các doanh nghi p ho tậ ấ ề ặ ế ể ệ ạ đ ng có hi u qu ?ộ ệ ả Đ th c hi n đ c m c tiêu trong các doanh nghi p c n đ t ra choể ự ệ ượ ụ ệ ầ ặ mình 1 ph ng h ng ho t đ ng sao cho h p lý và có hi u qu đ có thươ ướ ạ ộ ợ ệ ả ể ể c nh tranh trên th tr ng. C nh tranh đ n thu n không ch là c nh tranh vạ ị ườ ạ ơ ầ ỉ ạ ề ch t l ng mà còn c nh tranh v giá c . Vì v y v n đ h chi phí, h giáấ ượ ạ ề ả ậ ấ ề ạ ạ thành s n ph m luôn đ c đ t lên hang đ u đ i v i m i doanh nghi p.ả ẩ ượ ặ ầ ố ớ ọ ệ V n đ này không còn là v n đ m i m nh ng nó luôn là v n đ đ cấ ề ấ ề ớ ẻ ư ấ ề ượ các doanh nghi p quan tâm. Vì lí do này hay lí do khác các doanh nghi pệ ệ c n có các bi n pháp đ đ t đ c m c tiêu gi m chi phí, h giá thành s nầ ệ ể ạ ượ ụ ả ạ ả ph m nh ng v n đ m b o ch t l ngđ t o ra s c c nh tranh trên thẩ ư ẫ ả ả ấ ượ ể ạ ứ ạ ị tr ng.ườ Vi c t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i doanhệ ậ ợ ả ấ ả ẩ ạ nghi p có ý nghĩa l n trong công tác qu n lý chi phí và giá thành. Đ ngệ ớ ả ứ tr c nh ng thách th c đó nhà n c ta đã có nhi u bi n pháp nh c i cáchướ ữ ứ ướ ề ệ ư ả b máy hành chính, t o đi u ki n thông thoáng cho các nhà đ u t và t o raộ ạ ề ệ ầ ư ạ hành lang pháp lý th ng nh t. Đây là m t trong nh ng đi u ki n cho cácố ấ ộ ữ ề ệ doanh nghi p có đi u ki n ph n đ u h giá thành, nâng cao ch t l ng s nệ ề ệ ấ ấ ạ ấ ượ ả ph m. Đó là m t trong nh ng đi u ki n h t s c quan tr ng đ s n ph mẩ ộ ữ ề ệ ế ứ ọ ể ả ẩ c a doanh nghi p đ c th tr ng ch p nh n và có s c c nh tranh trên thủ ệ ượ ị ườ ấ ậ ứ ạ ị tr ng. ườ Xu t phát t nh ng lý do trên, em đã ch n đ tàiấ ừ ữ ọ ề ” k toán t p h pế ậ ợ chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m”ả ấ ả ẩ nh m hi u rõ và trang bằ ể ị thêm ki n th c c b n v lý thuy t và th c ti n c a k toán doanh nghi p.ế ứ ơ ả ề ế ự ễ ủ ế ệ 2. M c đích nghiên c uụ ứ + T ng h p nh ng ki n th c đã h c t i tr ng, v n d ng vào th cổ ợ ữ ế ứ ọ ạ ườ ậ ụ ự ti n nh m c ng c và tích lu ki n th c.ễ ằ ủ ố ỹ ế ứ + T p h p các chi phí phát sinh và s n xu t kinh doanh c a doanhậ ợ ả ấ ủ nghi p đ tính giá thành s n ph m .ệ ể ả ẩ + Đánh giá tình hình chi phí và giá thành c a Nhà máy, t đó đ a raủ ừ ư m t s bi n pháp nh m h giá thành s n ph m.ộ ố ệ ằ ạ ả ẩ Nguyên Thi Lan ̃ ̣ L p K29 B6ớ 1 Báo cáo th c tâp tôt nghiêpự ̣ ́ ̣   Tr ng CĐ KT-TC TNườ 3. Ph m vi nghiên c uạ ứ +Ph m vi không gian: Đ tài đ c nghiên c u và phân tích t i Nhàạ ề ượ ứ ạ máy Cán thép Thái Nguyên trong su t th i gian th c t p. ố ờ ự ậ +Ph m vi th i gian: S li u s d ng trong đ tài là s li u trong thángạ ờ ố ệ ử ụ ề ố ệ 04/2010. +Th i gian th c t p t ngày 05/05/2010 đ n ngày 05/07/2010ờ ự ậ ừ ế 4. Ph ng pháp nghiên c u c a đ tàiươ ứ ủ ề Đ làm đ tài này em đã s d ng các ph ng pháp sau:ể ề ử ụ ươ -Ph ng pháp thu th p thông tin và th hi n thông tinươ ậ ể ệ +Đi u tra th ng kê phòng k toán và các phòng liên quan,ph ng v nề ố ế ỏ ấ nh ng ng i có trách nhi m lien quanữ ườ ệ +Thu th p câc thông tin trên các tài li u đã công b th hi n h th ngậ ệ ố ể ệ ệ ố lý lu nậ +Th hi n thông tin ch y u trên b ng bi uể ệ ủ ế ả ể Vi c thu th p thông tin là r t c n thi t trong quá trình nghiên c u m tệ ậ ấ ầ ế ứ ộ v n đ nào đó.Ph i bi t l a ch n nh ng thông tin chính xác,khoa h c đấ ề ả ế ự ọ ữ ọ ể ph c v t t cho công vi c nghiên c uụ ụ ố ệ ứ -Ph ng pháp h ch toán k toán:ươ ạ ế +Ph ng pháp ch ng t và ki m kê.ươ ứ ừ ể +H th ng tài kho n và ghi s képệ ố ả ổ +Ph ng pháp b ng bi u cân đ iươ ả ể ố -Ph ng pháp ho t đ ng kinh t :ươ ạ ộ ế +Ph ng pháp ch s : b ng ph ng pháp này ta có th ki m tra đ cươ ỉ ố ằ ươ ể ể ượ s tăng gi m c a m t y u t gi a các kỳ là bao nhiêu ph n trăm là doự ả ủ ộ ế ố ữ ầ nguyên nhân nào gây ra. +Ph ng pháp so sánh th ng kê: cho bi t s chênh l ch gi a các kỳ tươ ố ế ự ệ ữ ừ đó có h ng đ u t phát tri n.ướ ầ ư ể 5. K t c u c a báo cáoế ấ ủ Ngoài ph n m đ u và ph n k t lu n báo cáo g m 3 ch ng:ầ ở ầ ầ ế ậ ồ ươ Ch ng 1ươ :Nh ng v n đ lý lu n c b n v k toán t p h p chi phí s nữ ấ ề ậ ơ ả ề ế ậ ợ ả xu t và tính giá thành s n ph m trong doanh nghi p s n xu tấ ả ẩ ệ ả ấ Ch ng 2ươ : Th c tr ng k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph mự ạ ế ả ấ ả ẩ t i nhà máy cán thép Thái Nguyênạ Ch ng 3ươ : M t s ki n ngh nh m hoàn thi n công tác k toán t p h p chiộ ố ế ị ằ ệ ế ậ ợ phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i nhà máy cán thép Thái Nguyênả ấ ả ẩ ạ CH NG 1ƯƠ Nguyên Thi Lan ̃ ̣ L p K29 B6ớ 2 Báo cáo th c tâp tôt nghiêpự ̣ ́ ̣   Tr ng CĐ KT-TC TNườ NH NG V N Đ LÝ LU N C B N V K TOÁN T P H PỮ Ấ Ề Ậ Ơ Ả Ề Ế Ậ Ợ CHI PHÍ S N XU T VÀ TÍNH GIÁ THÀNH S N PH MẢ Ấ Ả Ẩ TRONG DOANH NGHI P S N XU TỆ Ả Ấ 1.1. Nguyên t c k toán chi phí s n xu t và giá thành s n ph m trongắ ế ả ấ ả ẩ các doanh nghi p s n xu t ệ ả ấ 1.1.1. Chi phí s n xu t ả ấ 1.1.1.1. Khái ni m ệ Chi phí s n xu t là bi u hi n b ng ti n c a các hao phí v lao đ ngả ấ ể ệ ằ ề ủ ề ộ s ng, lao đ ng v t hóa và các chi phí c n thi t khác mà doanh nghi p ph iố ộ ậ ầ ế ệ ả chi ra trong su t quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh, tính cho t ngố ạ ộ ả ấ ừ th i kì nh t đ nh (tháng, quý, năm). ờ ấ ị 1.1.1.2. Phân lo i chi phí s n xu tạ ả ấ -Trong doanh nghi p s n xu t , chi phí s n xu t bao g m nhi u lo iệ ả ấ ả ấ ồ ề ạ khác nhau, chúng tham gia vào quá trình s n xu t s n ph m, d i nh ngả ấ ả ẩ ướ ữ hình thái khác nhau. Đ qu n lý và h ch toán chi phí s n xu t ch t ch , vàể ả ạ ả ấ ặ ẽ có h th ng thì yêu c u đ t ra là ph i phân lo i chi phí s n xu t.ệ ố ầ ặ ả ạ ả ấ -Tùy theo vi c xem xét chi phí s n xu t các góc đ khác nhau và m cệ ả ấ ở ộ ụ đích qu n lý chi phí mà chi phí s n xu t đ c phân lo i theo nh ng hìnhả ả ấ ượ ạ ữ th c thích h p. Tuy nhiên, v m t h ch toán chi phí s n xu t th ng đ cứ ợ ề ặ ạ ả ấ ườ ượ phân theo các tiêu th c sau: ứ a,Phân lo i theo y u t chi phíạ ế ố Căn c vào n i dung kinh t c a chi phí đ s p x p nh ng chi phí cóứ ộ ế ủ ể ắ ế ữ n i dung kinh t ban đ u gi ng nhau vào cùng m t nhóm chi phí. Cách phânộ ế ầ ố ộ lo i này không phân bi t n i chi phí phát sinh và m c đích s d ng c a chiạ ệ ơ ụ ử ụ ủ phí. M c đích c a cách phân lo i này là nh m bi t đ c chi phí s n xu tụ ủ ạ ằ ế ượ ả ấ c a doanh nghi p g m nh ng lo i nào, s l ng, giá tr c a t ng lo i chiủ ệ ồ ữ ạ ố ượ ị ủ ừ ạ phí là bao nhiêu. Theo cách phân lo i này chi phí s n xu t đ c chia làm 6 y u t sau:ạ ả ấ ượ ế ố -Y u t chi phí nguyên li u, v t li uế ố ệ ậ ệ : Bao g m toàn b giá trồ ộ ị nguyên, v t li u chính, v t li u ph , ph tùng thay th … s d ng tr c ti pậ ệ ậ ệ ụ ụ ế ử ụ ự ế ho c gián ti p cho s n xu t s n ph m.ặ ế ả ấ ả ẩ -Y u t nhân côngế ố : Chi phí v vi c s d ng lao đ ng tr c ti p ho cề ệ ử ụ ộ ự ế ặ gián ti p tham gia vào vi c s n xu t, ch t o s n ph m, d ch v .ế ệ ả ấ ế ạ ả ẩ ị ụ -Y u t kh u hao TSCĐế ố ấ : Ph n ánh t ng s kh u hao TSCĐ ph iả ổ ố ấ ả trích trong th i kỳ c a t t c các TSCĐ s d ng cho s n xu t trong ph mờ ủ ấ ả ử ụ ả ấ ạ vi phân x ng nh : nhà kho, nhà x ng, máy móc thi t b …ưở ư ưở ế ị -Y u t chi phí công c d ng cế ố ụ ụ ụ: Bao g m nh ng chi phí liên quanồ ữ đ n vi c s d ng các công c d ng c , các trang thi t b v an toàn laoế ệ ử ụ ụ ụ ụ ế ị ề đ ng.ộ -Y u t chi phí d ch v mua ngoàiế ố ị ụ : Là nh ng chi phí v d ch v muaữ ề ị ụ ngoài ph i tr trong kỳ ph c v cho ho t đ ng s n xu t phân x ngả ả ụ ụ ạ ộ ả ấ ở ưở nh :chi phí đi n, n c, thuê ngoài s a ch a TSCĐ…ư ệ ướ ử ữ Nguyên Thi Lan ̃ ̣ L p K29 B6ớ 3 Báo cáo th c tâp tôt nghiêpự ̣ ́ ̣   Tr ng CĐ KT-TC TNườ -Y u t chi phí khác b ng ti nế ố ằ ề : Nh ng chi phí phát sinh b ng ti nữ ằ ề ph c v cho ho t đ ng s n xu t phân x ng ch a đ c k đ n cácụ ụ ạ ộ ả ấ ở ưở ư ượ ể ế ở lo i trên.ạ b, Phân lo i theo kho n m c chi phí trong giá thành s n ph mạ ả ụ ả ẩ Cách phân lo i này d a trên công d ng c a chi phí trong quá trình s nạ ự ụ ủ ả xu t s n ph m. M c đích c a cách phân lo i này là đ tìm ra các nguyênấ ả ẩ ụ ủ ạ ể nhân làm thay đ i giá thành so v i đ nh m c và đ ra các bi n pháp h giáổ ớ ị ứ ề ệ ạ thành s n ph m.ả ẩ Theo cách phân lo i này chi phí s n xu t có các lo i sau:ạ ả ấ ạ -Chi phí nguyên v t li u tr c ti pậ ệ ự ế : Bao g m toàn b giá tr nguyênồ ộ ị v t li u liên quan tr c ti p đ n vi c s n xu t, ch t o s n ph m hay th cậ ệ ự ế ế ệ ả ấ ế ạ ả ẩ ự hi n lao v , d ch v (có th bao g m c giá thành s n xu t c a bán thànhệ ụ ị ụ ể ồ ả ả ấ ủ ph m).ẩ -Chi phí nhân công tr c ti pự ế : G m toàn b ti n l ng và các kho nồ ộ ề ươ ả ph c p mang tính ch t ti n l ng tr cho công nhân tr c ti p s n xu t,ụ ấ ấ ề ươ ả ự ế ả ấ ch t o s n ph m hay th c hi n các lao v , d ch v cùng v i các kho nế ạ ả ẩ ự ệ ụ ị ụ ớ ả trích theo t l quy đ nhcho các qu BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ (ph nỉ ệ ị ỹ ầ trích tính vào chi phí). -Chi phí s n xu t chungả ấ : G m toàn b các chi phí còn l i phát sinhồ ộ ạ trong ph m vi phân x ng, b ph n s n xu t sau khi đã lo i tr chi phíạ ưở ộ ậ ả ấ ạ ừ nguyên, v t li u và chi phí nhân công truqcj tiêp nói trên.ậ ệ c, Phân lo i theo quan h c a chi phí v i kh i l ng công vi c, s n ph mạ ệ ủ ớ ố ượ ệ ả ẩ hoàn thành Cách phân lo i này chia chi phí ra làm 2 lo i:ạ ạ -Đ nh phí (chi phí c đ iị ố ổ ): Là nh ng chi phí mang tính ch t t ng đ iữ ấ ươ ố n đ nh không ph thu c vào s l ng s n ph m s n xu t trong m t m cổ ị ụ ộ ố ượ ả ẩ ả ấ ộ ứ s n l ng nh t đ nh. Các chi phí này n u tính cho m t đ n v s n ph m thìả ượ ấ ị ế ộ ơ ị ả ẩ l i thay đ i n u s l ng s n ph m thay đ i.ạ ổ ế ố ượ ả ẩ ổ -Bi n phí (chi phí bi n đ i):ế ế ổ Là nh ng chi phí thay đ i ph thu c vàoữ ổ ụ ộ s l ng s n ph m s n xu t nh : chi phí nguyên v t li u, chi phí nhânố ượ ả ẩ ả ấ ư ậ ệ công tr c ti p… Nh ng các chi phí bi n đ i n u tính trên m t đôn v s nự ế ư ế ổ ế ộ ị ả ph m thì l i mang tính n đ nh.ẩ ạ ổ ị Cách phân lo i này r t thu n l i cho vi c phân tích đi m hòa v n, l pạ ấ ậ ợ ệ ể ố ậ k ho ch và ki m tra chi phí ph c v cho vi c ra quy t đ nh kinh doanh.ế ạ ể ụ ụ ệ ế ị d, Phân lo i theo cách th c k t chuy n chi phí:ạ ứ ế ể Theo cách th c k t chuy n chi phí, toàn b chi phí s n xu t kinhứ ế ể ộ ả ấ doanh đ c chia thành:ượ -Chi phí th i kỳờ : Là nh ng chi phí phát sinh trong kỳ h ch toán, bao g mữ ạ ồ nh ng chi phí l u thông trong kỳ h ch toán và chi phí qu n lý hành chính.ữ ư ạ ả -Chi phí s n ph mả ẩ : Là kho n chi phí g n li n v i quá trình s n xu t s nả ắ ề ớ ả ấ ả ph m, ho c đ c mua. ẩ ặ ượ Nguyên Thi Lan ̃ ̣ L p K29 B6ớ 4 Báo cáo th c tâp tôt nghiêpự ̣ ́ ̣   Tr ng CĐ KT-TC TNườ 1.1.2. Giá thành s n ph mả ẩ 1.1.2.1. Khái ni m ệ Giá thành s n ph m là chi phí s n xu t tính cho m t kh i l ng ho cả ẩ ả ấ ộ ố ượ ặ m t đ n v s n ph m, d ch v nh t đ nh do doanh nghi p s n xu t đã hoànộ ơ ị ả ẩ ị ụ ấ ị ệ ả ấ thành trong kỳ. Giá thành s n ph m là m t ch tiêu kinh t t ng h p ph nả ẩ ộ ỉ ế ổ ợ ả ánh k t qu s d ng tài s n, v t t lao đ ng và ti n v n trong quá trìnhế ả ử ụ ả ậ ư ộ ề ố s n xu t, nó còn là căn c quan tr ng đ đ nh giá bán và hi u qu kinh tả ấ ứ ọ ể ị ệ ả ế c a ho t đ ng s n xu t s n ph m.ủ ạ ộ ả ấ ả ẩ 1.1.2.2. Phân lo i giá thành s n ph m ạ ả ẩ Đ đáp ng yêu c u c a qu n lý, h ch toán giá thành cũng nh yêuể ứ ầ ủ ả ạ ư c u xây d ng giá c hàng hoá, giá thành đ c xem d i nhi u góc đ ,ầ ự ả ượ ướ ề ộ nhi u ph m vi tính toán khác nhau. V lý lu n cũng nh trên th c t , giáề ạ ề ậ ư ự ế thành đ c phân theo hai cách ch y u sau:ượ ủ ế a, Phân theo th i đi m tính và ngu n s li u đ tính giá thành ờ ể ồ ố ệ ể Theo cách phân lo i này ch tiêu giá thành đ c chia thành 3 lo i:ạ ỉ ượ ạ - Giá thành k ho ch: Là lo i giá đ c xác đ nh tr c khi b t đ u s n xu tế ạ ạ ượ ị ướ ắ ầ ả ấ c a kỳ k ho ch d a trên c s giá thành kì tr c và các đ nh m c, các dủ ế ạ ự ơ ở ướ ị ứ ự toán chi phí c a kỳ k ho ch. Giá thành k ho ch là m c tiêu ph n đ u c aủ ế ạ ế ạ ụ ấ ấ ủ doanh nghi p, là căn c đ so sánh, phân tích đánh giá tình hình th c hi nệ ứ ể ự ệ k ho ch h giá thành c a doanh nghi p. ế ạ ạ ủ ệ - Giá thành đ nh m c: Đ c xác đ nh tr c khi b t đ u s n xu t s n ph mị ứ ượ ị ướ ắ ầ ả ấ ả ẩ trên c s các đ nh m c v chi phí hi n hành t i t ng th i đi m nh t đ nhơ ở ị ứ ề ệ ạ ừ ờ ể ấ ị trong kỳ k ho ch nên giá thành đ nh m c luôn bi n đ ng phù h p v i sế ạ ị ứ ế ộ ợ ớ ự bi n đ ng c a các đ nh m c chi phí đ t đ c trong quá trình th c hi n kế ộ ủ ị ứ ạ ượ ự ệ ế ho ch giá thành. Giá thành đ nh m c là th c đo chính xác đ xác đ nh k tạ ị ứ ướ ể ị ế qu s d ng tài s n, v t t , lao đ ng trong s n xu t, giúp cho đánh giáả ử ụ ả ậ ư ộ ả ấ đúng đ n các gi i pháp kinh t , k thu t mà doanh nghi p đã th c hi nắ ả ế ỹ ậ ệ ự ệ trong quá trình ho t đ ng s n xu t nh m nâng cao hi u qu kinh doanh. ạ ộ ả ấ ằ ệ ả - Giá thành th c t : Giá thành th c t là ch tiêu đ c xác đ nh sau khiự ế ự ế ỉ ượ ị k t thúc quá trình s n xu t s n ph m d a trên c s các chi phí th c tế ả ấ ả ẩ ự ơ ở ự ế phát sinh trong quá trình s n xu t s n ph m. Giá thành th c t là căn c đả ấ ả ẩ ự ế ứ ể ki m tra, đánh giá tình hình ti t ki m chi phí, h th p giá thành và xác đ nhể ế ệ ạ ấ ị k t qu kinh doanh.ế ả b, Phân lo i theo ph m vi phát sinh chi phíạ ạ Theo cách phân lo i này, ch tiêu giá thành đ c chia làm 2 lo i:ạ ỉ ượ ạ - Giá thành s n xu t (giá thành công x ng): Là ch tiêu ph n ánh t t cả ấ ưở ỉ ả ấ ả nh ng chi phí phát sinh liên quan đ n vi c s n xu t, ch t o s n ph mữ ế ệ ả ấ ế ạ ả ẩ trong ph m vi phân x ng s n xu t (chi phí NVL tr c ti p, chi phí NCTT,ạ ưở ả ấ ự ế chi phí SXC). Giá thành s n xu t là căn c đ h ch toán thành ph m nh pả ấ ứ ể ạ ẩ ậ kho, giá v n hàng bán và m c lai g p c a doanh nghi p trong kỳố ứ ̃ ộ ủ ệ - Giá thành tiêu th (giá thành toàn b ): Nh ng chi phí tính cho s n ph mụ ộ ữ ả ẩ tiêu th t i th i đi m s n ph m đ c tiêu th . Giá thành tiêu th đ c tínhụ ạ ờ ể ả ẩ ượ ụ ụ ượ theo công th c:ứ Nguyên Thi Lan ̃ ̣ L p K29 B6ớ 5 + Chi phí bán hàng Giá thành toàn b c a s n ộ ủ ả ph m tiêuẩ   = Giá thành s n xu t ả ấ c a s n ph m tiêu ủ ả ẩ + Chi phí qu n lý ả doanh nghi pệ Báo cáo th c tâp tôt nghiêpự ̣ ́ ̣   Tr ng CĐ KT-TC TNườ 1.1.3. M i quan h gi a chi phí s n xu t và giá thành s n ph m ố ệ ữ ả ấ ả ẩ Chi phí s n xu t và giá thành s n ph m v b n ch t là hai m t c a quáả ấ ả ẩ ề ả ấ ặ ủ trình s n xu t. N u nh chi phí s n xu t bi u hi n m t hao phí c a quáả ấ ế ư ả ấ ể ệ ặ ủ trình s n xu t (các y u t chi phí đ u vào) thì giá thành s n ph m l i bi uả ấ ế ố ầ ả ẩ ạ ể hi n m t k t qu c a quá trình s n xu t đó (k t qu đ u ra). ệ ặ ế ả ủ ả ấ ế ả ầ * S gi ng nhau:ự ố Chi phí s n xu t và giá thành có m i quan h m t thi tả ấ ố ệ ậ ế v i nhau và gi ng nhau v ch t vì đ u là nh ng hao phí v lao đ ng s ngớ ố ề ấ ề ữ ề ộ ố và lao đ ng v t hoá mà doanh nghi p đã chi ra trong quá trình s n xu t vàộ ậ ệ ả ấ ch t o s n ph m. Chi phí s n xu t là c s , là căn c đ tính giá thànhế ạ ả ẩ ả ấ ơ ở ứ ể s n ph m, lao v , d ch v đã hoàn thành. ả ẩ ụ ị ụ * S khác nhau gi a chi phí s n xu t và giá thành s n ph m ự ữ ả ấ ả ẩ - Chi phí s n xu t không g n li n v i s l ng ch ng lo i s n ph m hoànả ấ ắ ề ớ ố ượ ủ ạ ả ẩ thành, còn giá thành s n ph m l i liên quan đ n kh i l ng s n ph m côngả ẩ ạ ế ố ượ ả ẩ vi c hoàn thành.ệ - Chi phí s n xu t ch tính đ n nh ng chi phí s n xu t phát sinh trong kỳ,ả ấ ỉ ế ữ ả ấ không tính đ n chi phí đó có liên quan đ n s s n ph m hoàn thành hayế ế ố ả ẩ ch a. Giá thành s n ph m là gi i h n s chi phí s n xu t liên quan đ nư ả ẩ ớ ạ ố ả ấ ế kh i l ng s n ph m công vi c đã hoàn thành.ố ượ ả ẩ ệ - Chi phí s n xu t và giá thành s n ph m có th gi ng hay khác nhau khi cóả ấ ả ẩ ể ố hay không có chi phí s n xu t d dang.ả ấ ở Khi chi phí s n xu t d dang đ u kỳ b ng chi phí s n xu t d dang cu iả ấ ở ầ ằ ả ấ ở ố kỳ ho c các ngành s n xu t không có s n ph m d dang thì t ng chi phíặ ả ấ ả ẩ ở ổ s n xu t b ng t ng giá thành s n ph m.ả ấ ằ ổ ả ẩ Trong tr ng h p có chi phí ch phân b , chi phí ph i tr thì chi phí s nườ ợ ờ ổ ả ả ả xu t và giá thành s n ph m trong kỳ là khác nhau. N u trong kỳ có chi phíấ ả ẩ ế phát sinh chi phí ch phân b thì chi phí s n xu t bao g m toàn b chi phíờ ổ ả ấ ồ ộ đó, còn giá thành s n ph m ch bao g m ph n chi phí đ c phân b cho kỳả ẩ ỉ ồ ầ ượ ổ này. N u trong kỳ có phát sinh chi phí ph i tr , đây là các kho n chi phíế ả ả ả ch a phát sinh nh ng đ c trích tr c đ tính vào giá thành, nên chi phí s nư ư ượ ướ ể ả xu t trong kỳ không bao g m kho n này, còn giá thành s n ph m l i có baoấ ồ ả ả ẩ ạ g m.M i quan h gi a chi phí s n xu t và giá thành s n ph m qua s đồ ố ệ ữ ả ấ ả ẩ ơ ồ sau : Chi phí SXKD d dang đ u kyở ầ ̀ Chi phí s n xu t phát sinh trongả ấ kỳ A B T ng giá thành s n ph m hoànổ ả ẩ thành C D Chi phí s n xu t d dang cu i kỳả ấ ở ố Qua s đ trên ta th y: AC = AB + BD – CDơ ồ ấ Nguyên Thi Lan ̃ ̣ L p K29 B6ớ 6 T ng giá ổ thành s n ả ph mẩ = Giá tr ị SPDD đ u kỳầ Chi phí s n ả xu t phát ấ sinh trong kỳ Giá tr ị SPDD cuôi kỳ́ + - Báo cáo th c tâp tôt nghiêpự ̣ ́ ̣   Tr ng CĐ KT-TC TNườ Nguyên Thi Lan ̃ ̣ L p K29 B6ớ 7 Báo cáo th c tâp tôt nghiêpự ̣ ́ ̣   Tr ng CĐ KT-TC TNườ 1.1.4. Nhi m v c a k toán t p h p CPSX và tính giá thành s nệ ụ ủ ế ậ ợ ả ph m ẩ Trên c s t p h p đ y đ và chính xác CPSX s giúp cho các doanhơ ở ậ ợ ầ ủ ẽ nghi p ph n ánh đúng đ n k t qu s n xu t, t đó có bi n pháp c i ti nệ ả ắ ế ả ả ấ ừ ệ ả ế công tác qu n lý kinh t nói chung và qu n lý chi phí s n xu t nói riêng,ả ế ả ả ấ cho nên yêu c u đ t ra v i doanh nghi p là ph i th c hi n nhi m v sau:ầ ặ ớ ệ ả ự ệ ệ ụ - Ph i ti n hành phân lo i chi phí s n xu t, phân lo i giá thành s n ph mả ế ạ ả ấ ạ ả ẩ m t cách đúng đ n, phù h p. ộ ắ ợ - Căn c vào đ c đi m qui trình công ngh , đ c đi m t ch c s n xu t s nứ ặ ể ệ ặ ể ổ ứ ả ấ ả ph m c a doanh nghi p đ xác đ nh đ i t ng tính giá thành, ph ng phápẩ ủ ệ ể ị ố ượ ươ tính thích h p.ợ - T ch c h th ng ch ng t , tài kho n, s k toán phù h p v i đ c đi mổ ứ ệ ố ứ ừ ả ổ ế ợ ớ ặ ể c a doanh nghi p và đúng v i ch đ hi n hành.ủ ệ ớ ế ộ ệ - V n d ng ph ng pháp t p h p chi phí s n xu t, ph ng pháp đánh giáậ ụ ươ ậ ợ ả ấ ươ s n ph m d dang và ph ng pháp tính giá thành cho phù h p.ả ẩ ở ươ ợ - Phân tích tình hình th c hi n k ho ch chi phí s n xu t, k ho ch giáự ệ ế ạ ả ấ ế ạ thành s n ph m, đ xu t nh ng ý ki n đ ti t ki m chi phí s n xu t và hả ẩ ề ấ ữ ế ể ế ệ ả ấ ạ giá thành s n ph m. ả ẩ - Đ nh kỳ cung c p các báo cáo v CPSX và giá thành cho nhà qu n tr .ị ấ ề ả ị 1.2. Đ i t ng k toán t p h p CPSX và tính giá thành s n ph mố ượ ế ậ ợ ả ẩ 1.2.1. Đ i t ng k toán t p h p chi phí s n xu tố ượ ế ậ ợ ả ấ Xác đ nh đ i t ng k toán t p h p chi phí s n xu t là xác đ nh gi iị ố ượ ế ậ ợ ả ấ ị ớ h n v m t ph m vi mà chi phí c n đ c t p h p đ ph c v cho vi cạ ề ặ ạ ầ ượ ậ ợ ể ụ ụ ệ ki m soát chi phí và tính giá thành s n ph m.ể ả ẩ - Căn c đ xác đ nh đ i t ng k toán t p h p chi phí s n xu t:ứ ể ị ố ượ ế ậ ợ ả ấ + Căn c vào đ c đi m t ch c s n xu t: Tuỳ theo vi c b trí nhi m vứ ặ ể ổ ứ ả ấ ệ ố ệ ụ s n xu t cho các b ph n, t , đ i…đ xác đ nh.ả ấ ộ ậ ổ ộ ể ị + Căn c vào đ c đi m quy trình s n xu t: Tuỳ theo đ c đi m quy trìnhứ ặ ể ả ấ ặ ể công ngh là quy trình ph c t p hay gi n đ n, ph c t p ki u liên t c, songệ ứ ạ ả ơ ứ ạ ể ụ song hay h n h p.ỗ ợ + Căn c vào trình đ và yêu c u v thông tin qu n lý…ứ ộ ầ ề ả Mà đ i t ng h ch toán chi phí s n xu t có th là: Lo i s n ph m, nhómố ượ ạ ả ấ ể ạ ả ẩ s n ph m, đ n đ t hàng, giai đo n s n xu t, phân x ng s n xu t…ả ẩ ơ ặ ạ ả ấ ưở ả ấ Vi c xác đ nh đ i t ng k toán t p h p chi phí s n xu t là c s cho vi cệ ị ố ượ ế ậ ợ ả ấ ơ ở ệ m các tài kho n chi ti t (c p II, c p III) và các s k toán chi ti t, ph cở ả ế ấ ấ ổ ế ế ụ v cho công tác h ch toán chi ti t chi phí s n xu t cho t ng đ i t ng vàụ ạ ế ả ấ ừ ố ượ giúp tăng c ng công tác qu n lý đ n t ng đ i t ng t p h p chi phí s nườ ả ế ừ ố ượ ậ ợ ả xu t.ấ 1.2.2. Đ i t ng k toán tính giá thành s n ph m ố ượ ế ả ẩ Xác đ nh đ i t ng tính giá thành là xác đ nh đ i t ng mà hao phí v tị ố ượ ị ố ượ ậ ch t đ c doanh nghi p b ra đ s n xu t đ c k t tinh trong đó nh mấ ượ ệ ỏ ể ả ấ ượ ế ằ đ nh l ng hao phí c n đ c bù đ p cũng nh tính toán đ c k t qu kinhị ượ ầ ượ ắ ư ượ ế ả doanh. - Căn c xác đ nh: ứ ị Nguyên Thi Lan ̃ ̣ L p K29 B6ớ 8 Báo cáo th c tâp tôt nghiêpự ̣ ́ ̣   Tr ng CĐ KT-TC TNườ + Căn c vào đ c đi m t ch c s n xu t kinh doanh.ứ ặ ể ổ ứ ả ấ + Căn c vào đ c đi m quy trình công ngh là gi n đ n hay ph c t p, ph cứ ặ ể ệ ả ơ ứ ạ ứ t p ki u liên t c, song song hay h n h p.ạ ể ụ ỗ ợ + Căn c vào trình đ và yêu c u c a qu n lý.ứ ộ ầ ủ ả + Căn c vào vi c s d ng n a thành ph m.ứ ệ ử ụ ử ẩ Mà đ i t ng tính giá thành có th là: Chi ti t s n ph m, bán thành ph m,ố ượ ể ế ả ẩ ẩ đ n đ t hàng, h ng m c công trình…ơ ặ ạ ụ 1.3. K toán Chi phí s n xu tế ả ấ 1.3.1. H ch toán chi phí s n xu t theo ph ng pháp kê khai th ngạ ả ấ ươ ườ xuyên 1.3.1.1. K toán chi phí nguyên v t li u tr c ti pế ậ ệ ự ế Chi phí nguyên v t li u tr c ti p bao g m giá tr nguyên v t li uchính, v tậ ệ ự ế ồ ị ậ ệ ậ li u ph , nhiên li u...đ c xu t dùng tr c ti p cho vi c ch t o s n ph mệ ụ ệ ượ ấ ự ế ệ ế ạ ả ẩ ho c th c hi n lao v , d ch v .ặ ự ệ ụ ị ụ Chi phí nguyên v t li u tr c ti p đ c t p h p vào các đ i t ng ch u chiậ ệ ự ế ượ ậ ợ ố ượ ị phí nh sau:ư - Đ i v i nh ng v t li u khi xu t dùng có liên quan tr c ti p đ n t ng đ iố ớ ữ ậ ệ ấ ự ế ế ừ ố t ng t p h p chi phí riêng bi t (phân x ng, b ph n s n xu t ho c s nượ ậ ợ ệ ưở ộ ậ ả ấ ặ ả ph m, lo i s n ph m, lao v ...) thì t p h p tr c ti p cho đ i t ng đó.ẩ ạ ả ẩ ụ ậ ợ ự ế ố ượ - Tr ng h p v t li u xu t dùng có liên quan đ n nhi u đ i t ng t p h pườ ợ ậ ệ ấ ế ề ố ượ ậ ợ chi phí, không th t ch c h ch toán riêng đ c thì áp d ng ph ng phápể ổ ứ ạ ượ ụ ươ phân b gián ti p đ phân b chi phí cho t ng đ i t ng có liên quan. Tiêuổ ế ể ổ ừ ố ượ th c phân b th ng đ c s d ng là: Đ nh m c tiêu hao cho t ng s nứ ổ ườ ượ ử ụ ị ứ ừ ả ph m, h s phân b đ c quy đ nh, theo tr ng l ng s n ph m hay sẩ ệ ố ổ ượ ị ọ ượ ả ẩ ố l ng s n ph m s n xu t ra...ượ ả ẩ ả ấ * Tài kho n s d ngả ử ụ - Đ theo dõi các kho n chi phí nguyên v t li u s d ng tr c ti p cho ho tể ả ậ ệ ử ụ ự ế ạ đ ng s n xu t s n ph m, th c hi n d ch v trong kỳ s n xu t, kinh doanh,ộ ả ấ ả ẩ ự ệ ị ụ ả ấ k toán s d ng tài kho n 621- Chi phí nguyên v t li u tr c ti p.ế ử ụ ả ậ ệ ự ế - K t c u TK621:ế ấ Nguyên Thi Lan ̃ ̣ L p K29 B6ớ 9 xxx xxx +  T p h p chi phí nguyên v t ậ ợ ậ li u tr c ti p th c t phát sinh ệ ự ế ự ế trong kỳ + Tr giá nguyên v t li u tr c ti p ị ậ ệ ự ế s d ng không h t đ c nh p l i ử ụ ế ượ ậ ạ kho + K t chuy n chi chí nguyên v t ế ể ậ li u tr c ti p vào giá thành – ệ ự ế TK621 Báo cáo th c tâp tôt nghiêpự ̣ ́ ̣   Tr ng CĐ KT-TC TNườ TK621 không có s d cu i kỳ.ố ư ố * Ph ng pháp h ch toán chi phí nguyên v t li u tr c ti p đ c th hi nươ ạ ậ ệ ự ế ượ ể ệ qua s đ sau:ơ ồ S đ : K toán chi phí nguyên v t li u tr c ti p theo ph ng phápơ ồ ế ậ ệ ự ế ươ KKTX Ghi chú: (1) Xu t kho NVL dùng cho s n xu t s n ph m, th c hi n d ch v .ấ ả ấ ả ẩ ự ệ ị ụ (2) Mua NVL dùng ngay vào s n xu t s n ph m, th c hi n d ch v .ả ấ ả ẩ ự ệ ị ụ (3) Thu GTGT đ c kh u tr .ế ượ ấ ừ (4) K t chuy n chi phí NVL tr c ti p đ tính giá thành s n ph m.ế ể ự ế ể ả ẩ (5) Ph li u thu h i nh p khoế ệ ồ ậ (6) NVL s d ng không h t nh p l i kho.ử ụ ế ậ ạ (7) Ph n chi phí NVL tr c ti p v t trên m c bình th ng.ầ ự ế ượ ứ ườ 1.3.1.2. K toán chi phí nhân công tr c ti pế ự ế Chi phí nhân công tr c ti p là các kho n ph i tr cho lao đ ng tr c ti pự ế ả ả ả ộ ự ế s n xu t s n ph m, tr c ti p th c hi n các lao v d ch v nh ti n l ngả ấ ả ẩ ự ế ự ệ ụ ị ụ ư ề ươ chính, l ng ph , các kho n ph c p (ph c p khu v c, đ c h i, làm thêmươ ụ ả ụ ấ ụ ấ ự ộ ạ gi , làm đêm ...). Ngoài ra, chi phí nhân công tr c ti p còn bao g m cácờ ự ế ồ kho n b o hi m x• h i,b o hi m y t , kinh phí công đoàn và đ c tính vàoả ả ể ộ ả ể ế ượ chi phí kinh doanh theo m t t l nh t đ nh trên s ti n l ng ph i tr c aộ ỷ ệ ấ ị ố ề ươ ả ả ủ công nhân tr c ti p s n xu t.ự ế ả ấ Đ i v i nh ng kho n chi phí nhân công tr c ti p có liên quan đ n t ng đ iố ớ ữ ả ự ế ế ừ ố t ng k toán t p h p chi phí, k toán ti n hành t p h p tr c ti p theoượ ế ậ ợ ế ế ậ ợ ự ế t ng đ i t ng chi phí c th .ừ ố ượ ụ ể Đ i v i nh ng kho n chi phí nhân công tr c ti p có l