Bài viết Nâng cao chất lượng tín dụng trung và dài hạn tại sở giao dịch ngân hàng nông nghiệp và phát triền nông thôn Việt Nam

Lời nói đầu Từ một nước nông nghiệp lạc hậu sản xuất không đủ tiêu dùng, qua gần 15 năm đổi mới Việt Nam đã và đang từng bước vươn lên, bước đầu khẳng định được uy tín, chinh phục được mọi khách hàng, chiếm lĩnh thị trường lớn, ổn định góp phần nâng cao vị thế của mình trên chính trường quốc tế. Hiện nay với cơ chế mở cửa, các thành phần kinh tế hoạt động một cách bình đẳng theo hiến pháp và pháp luật. Nhiều loại hình doanh nghiệp ra đời và phát triển mạnh mẽ. Cùng với nó là sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp trong nước cũng như nước ngoài đòi hỏi các doanh nghiệp phải luôn luôn đổi mới công nghệ, trang thiết bị và mở rộng sản xuất. Theo tính toán và dự báo nhu cầu vốn cho đầu tư phát triển trong tương lai gần nhu cầu về vốn sẽ rất lớn để tạo ra nănglực sản xuất mới và nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, vốn đầu tư từ ngân sách mà nhà nước có thể trực tiếp bố trí từ 35% đến 39%, còn lại sẽ huy động từ nhiều nguồn vốn vay dưới nhiều hình thức... Như vậy nhu cầu vốn tín dụng trung – dài hạn của các thành phần kinh tế nhằm xây dựng mới, đổi mới công nghệ, cải tạo và mở rộng sản xuất trong thời gian tới là rất lớn...Các tổ chức tín dụng hình thành mạng lưới trên hầu khắp các địa bàn cả nước. Ngoài hệ thống ngân hàng thương mại quốc doanh còn có các ngân hàng thương mại cổ phần, ngân hàng liên doanh... Nghiệp vụ ngân hàng cũng được đổi mới và từng bước hiện đại hoá, tiếp cận với công nghệ và thông lệ quốc tế. Với hoạt động tín dụng và các dịch vụ đa dạng, ngân hàng đã phần lớn thoả mãn nhu cầu của khách hàng, góp phần đáng kể vào sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước. Ngày nay ngân hàng đã trở thành một mắt xích quan trọng cấu thành nên sự vận động nhịp nhàng của nền kinh tế. Cùng với các ngành kinh tế khác, ngân hàng có nhiệm vụ tham gia bình ổn thị trường tiền tệ, kiềm chế và đẩy lùi lạm phát, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, tạo công ăn việc làm cho người lao động, phát triển thị trường ngoại hối. Tuy nhiên trong bối cảnh nền kinh tế đang trong thời kì mới chuyển đổi sang cơ chế thị trường, môi trường kinh tế chưa ổn định, môi trường pháp lí đang dần được thực hiện nên hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại đang gặp nhiều khó khăn, nhất là chất lượng tín dụng trung – dài hạn chưa cao mà biểu hiện là nợ quá hạn, nợ khó đòi lớn. Như vậy việc nâng cao chất lượng tín dụng trung – dài hạn là nhiệm vụ cơ bản, thường xuyên của ngành ngân hàng. Vấn đề càng trở nên cần thiết và bức xúc với hệ thống NHNNo có thị trường tín dụng chủ yếu là khu vực nông thôn. Xuất phát từ quan điểm đó, qua thời gian khảo sát khảo sát thực tế tại SGD NHNo kết hợp với những lí thuyết được trang bị tại nhà trường, em đã lựa chọn đề tài : “ Nâng cao chất lượng tín dụng trung & dài hạn tại SGD NHNo&PTNT ” mục đích là nghiên cứu và luận giải những vấn đề lí luận, thực tiễn để khẳng định : Việc nâng cao chất lượng tín dụng trung & dài hạn là một nhu cầu cấp thiết để đất nước từng bước hội nhập vào nền kinh tế. Bài viết chia làm 3 chương: Chương 1 : Phương pháp đánh giá chất lượng tín dụng trung & dài hạn tại NHTM Chương 2 : Thực trạng chất lượng tín dụng trung & dài hạn tại SDG NHNo&PTNT VN Chương 3 : Giảp pháp năng cao chất lượng tín dụng trung & dài hạn tại SDGNHNo&PTNTVN chương I Phương pháp đánh giá chất lượng tín dụng trung & dài hạn tại NHTM I/ Tín dụng và các hình thức tín dụng ngân hàng 1.Tín dụng – Sự cần thiết của tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế. -Tín dụng được coi là mối quan hiện vay mượn lẫn nhau giữa người cho vay và người đi vay trong điều kiện có hoàn trả cả gốc và lãi sau một thời gian nhất định. Hay nói một cách khác : Tín dụng là một phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ kinh tế mà trong đó mỗi cá nhân hay một tổ chức nhường quyền sử dụng một khối lượng giá trị hoặc hiện vật cho một cá nhân hay một tổ chức khác với những ràng buộc nhất định về thời gian hoàn trả, lãi suất, cách thức vay mượn và thu hồi. Trong quan hệ mua bán chịu, thông thường giá bán chịu hàng hoá cao hơn giá bán trao ngay, phần chênh lệch này chính là lãi của hàng hoá đem bán chịu. Quan hệ mua bán chịu chỉ diến ra giữa các đơn vị liên quan trực tiếp với nhau. Vì vậy nó không đáp ứng được nhu cầu vay mượn ngày càng tăng của nền sản xuất hàng hoá .Mặt khác, do đặc điểm tuần hoàn vốn trong quá trình tái sản xuất, xã hội thường xuyên xuất hiện hiện tượng thừa vốn tạm thời ở các tổ chức cá nhân này và nhu cầu thiếu vốn ở các tổ chức cá nhân khác. Hiện tượng thừa thiếu vốn phát sinh do có sự chênh lệch về thời gian. Trong khi đó số lượng các khoản thu nhập và chi tiêu ở các tổ chức cá nhân trong quá trình tái sản xuất đòi hỏi phải được tiến hành liên tục. Vậy để khắc phục tình trạng này thì chỉ có ngân hàng – một tổ chức chuyên kinh doanh tiền tệ mới có khả năng giải quyết được những mâu thuẫn đó. Vậy tín dụng ngân hàng là gì ? “ Tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng bằng tiền tệ mà một bên là ngân hàng – một tổ chức chuyên kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ với một bên là tất cả các tổ chức, cá nhân trong xã hội, trong đó ngân hàng giữ vai trò vừa là người đi vay, vừa là người cho vay”. Với tư cách là người đi vay : ngân hàng huy động mọi nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi trong xã hội bằng hình thức nhận tiền gửi của các doanh nghiệp, các tổ chức cá nhân hoặc phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu để huy động vốn trong xã hội Với tư cách là người cho vay : Ngân hàng đáp ứng nhu cầu cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân khi có nhu cầu thiếu vốn cần được bổ sung trong hoạt động sản xuất kinh doanh và tiêu dùng. Với vai trò này, ngân hàng đã thực hiện chức năng phân phối lại vốn, tiền tệ để đáp ứng nhu cầu tái sản xuất xã hội. Đây là hình thức tín dụng chủ yếu trong nền kinh tế thị trường, nó luôn đáp ứng nhu cầu về vốn cho nền kinh tế một cách linh hoạt đầy đủ và kịp thời. Có thể thấy rõ hơn khái niệm về tín dụng ngân hàng qua ví dụ sau : Tiến tới Seagame 22 lần đầu tiên tổ chức tại Việt Nam, số lượng khách du lịch cũng như cổ động viên rất lớn. Nếu biết tận dụng cơ hội này thì việc xây dựng nên khách sạn không những đem lại lợi nhuận cho chính bản thân mà còn đem lại sự phát triển cho nền kinh tế. Nhưng để xây dựng được khách sạn đủ khả năng cạnh tranh thì cần có lượng vốn rất lớn mà nguồn vốn của chính bản thân thì không thể đáp ứng. Trong khi đó có một số người khác có món tiết kiệm do tích luỹ được trong nhiều năm, tạm gọi là lượng tiền nhàn rỗi. Nếu 2 bên gặp được nhau và bên đối tác sẵn sàng đáp ứng nhu cầu vốn thì kế hoạch sẽ trở thành hiện thực. Tuy nhiên, khả năng gặp mặt giữa 2 bên có xảy ra không? Trong nền kinh tế thị trường, hàng ngày hàng giờ không biết xảy ra bao nhiêu mối quan hệ như vậy. Nó đã hình thành nên : một bên là những người có tiền tích luỹ, có khả năng cung cấp và phía bên kia là những người có nhu cầu vay cho đầu tư phát triển. Như vậy nảy sinh vấn đề là làm như thế nào để họ có thể tìm gặp được nhau và làm thế nào để cùng một lúc thoả mãn được nhu cầu vốn đa dạng và to lớn trong khi các nguồn tiết kiệm còn đang nằm phân tán trong xã hội. Không phải bất kì ai cũng có khả năng hoặc đầu tư vay vốn trên thị trường tài chính, ngoài ra khi giao dịch trên thị trường tài chính đòi hỏi chi phí về tiền bạc và thời gian rất lớn. Do đó các ngân hàng thương mại với chức năng cơ bản là trung gian tài chính, hoạt động như một chiếc cầu nối liền giữa khả năng cung ứng và nhu cầu về vốn tiền tệ trong xã hội đã cơ bản giải quyết được những vấn đề nẩy sinh trên. Đồng thời với tư cách là một trung gian, tín dụng ngân hàng đóng vai trò là người môi giới giữa một bên là người có tiền cho vay và một bên là người có nhu cầu vay vốn. Thông qua cơ chế thị trường bằng những biện pháp kinh tế năng động và áp dụng các phương pháp kĩ thuật theo hướng hiện đại tiên tiến, ngân hàng có khả năng thu hút hầu hết những nguồn vốn tiền tệ tiết kiệm dự trữ trong xã hội để chuyển giao đúng nơi, đúng lúc phù hợp với nhu cầu vốn trong sản xuất kinh doanh. Chính nhờ có tín dụng ngân hàng mà những đồng tiền tạm thời nhàn rỗi đã trở thành tiền hoạt động, biến những đồng tiền phân tán thành nguồn vốn tập trung phục vụ cho nhu cầu kinh doanh. Qua đó thúc đầy hoạt động sản xuất kinh doanh giúp cho nền kinh tế ngày càng phát triển. 2.Các hình thức tín dụng ngân hàng. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế với xu hướng tự do hoá, các ngân hàng phải luôn nghiên cứu và đưa ra các hình thức tín dụng khác nhau để có thể đáp ứng một cách tốt nhất quá trình tái sản xuất, từ đó đa dạng hoá danh mục đầu tư để mở rộng tín dụng, thu hút khách hàng, tăng lợi nhuận và thực hiện phân tán rủi ro. Dựa vào các tiêu thức khác nhau mà chúng ta tiến hành phân loại các hình thức tín dụng ngân hàng. -Căn cứ vào mục đích sử dụng +Cho vay bất động sản : Là loại cho vay liên quan đến việc mua sắm và xây dựng bất động sản nhà ở đất đai, bất động sản trong lĩnh vực thương mại dịch vụ. + Cho vay công nghiệp và thương mại : là loại cho vay ngắn hạn để bổ sung vốn lưu động cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại, dịch vụ. + Cho vay nông nghiệp : là loại cho vay để trang trải các chi phí sản xuất : phân bón, thuốc trừ sâu, giống cây trồng, thức ăn gia súc, lao động... + Cho vay tiêu dùng cá nhân : Là loại cho vay để đáp ứng các nhu cầu tiêu dùng như mua sắm các vật dụng đắt tiền. Ngày nay ngân hàng còn thực hiện cho vay để trang trải chi phí thông thường của đời sống thông qua phát hành thẻ tín dụng. - Căn cứ vào tài sản thế chấp +Cho vay có tài sản thế chấp : Ngân hàng căn cứ vào tài sản của khách hàng để đảm bảo cho việc trả nợ của khách hàng. Cho vay cầm cố : Là việc ngân hàng căn cứ vào tài sản khách hàng mang đến cầm cố tại ngân hàng. Tài sản của khách hàng do ngân hàng bảo quản. Trong suốt thời gian cầm cố, khách hàng không được sử dụng nhượng bán, cho thuê... Cho vay thế chấp : là việc ngân hàng căn cứ vào tài sản của khách hàng để đảm bảo cho khả năng trả nợ của khách hàng. Tài sản không cần mang đến ngân hàng, khách hàng có quyền sử dụng nhưng không có quyền bán và cho thuê. + Cho vay không có tài sản thế chấp ( Tín chấp ) : Ngân hàng cho vay trên cơ sở tin tưởng khách hàng, tài sản thế chấp là uy tín, danh dự của khách hàng. Ngoài ra còn có hình thức cho vay thông qua việc bảo lãnh bằng tín chấp của tổ chức đoàn thể chính trị – xã hội cho cá nhân, hộ gia đình nghèo vay vốn. - Căn cứ vào hình thái giá trị của tín dụng + Cho vay bằng tiền : Là loại cho vay mà hình thái giá trị của tín dụng được cung cấp bằng tiền : thấu chi, tín dụng thời vụ, tín dụng trả góp.. + Cho vay bằng tài sản : Phổ biến là tài trợ thuê mua. - Căn cứ vào xuất xứ tín dụng. + Cho vay trực tiếp : ngân hàng trực tiếp cấp vốn cho khách hàng và khách hàng trực tiếp trả lãi và gốc cho ngân hàng. +Cho vay gián tiếp : Là khoản cho vay được thực hiện thông qua việc mua lại các khế ước hoặc các chứng từ nợ đã phát sinh và còn lại trong thời hạn thanh toán - Căn cứ vào thời hạn cho vay + Tín dụng ngắn hạn + Tín dụng trung hạn + Tín dụng dài hạn II/Vai trò của tín dụng trung & dài hạn đối với nền kinh tế 1. Tín dụng trung – dài hạn Là những khoản tín dụng có thời hạn trên 12 tháng với mục đích là sửa chữa, khôi phục, thay thế tài sản cố định, cải tiến kĩ thuật hợp lí hóa sản xuất, đổi mới công nghệ và xây dựng những công trình mới 2.Đặc điểm của tín dụng trung và dài hạn 2.1Tính rủi ro lớn. Bản chất của tín dụng trung và dài hạn khác so với tín dụng ngắn hạn là ở thời hạn cho vay dài hơn. Tín dụng ngắn hạn đáp ứng nhu cầu thanh toán ngắn hạn do đó có tính lỏng cao, có thể xem như là một bộ phận đảm bảo khả năng thanh toán của ngân hàng. Trái lại, tín dụng dài hạn thường được đầu tư vào mở rộng sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng, đổi mới trang thiết bị khoa học công nghệ, dây chuyền sản xuất hiện đại, tức là các dự án chưa có khả năng sinh lời trong thời gian ngắn nên thời hạn của các khoản tín dụng này thường dài và chỉ được hoàn trả khi xuất hiện nguồn thu từ dự án, mà thời hạn cho vay càng dài thì tính rủi ro càng cao. Lãi suất cao Đặc điểm này thực chất là hệ quả của đặc điểm trên. Một khoản vay chứa đựng nhiều rủi ro hơn chắc chắn phải trả lãi suất cao hơn để có thể bù đắp cho những rủi ro có thể xảy ra. 3. Các vấn đề cơ bản của tín dụng trung và dài hạn 3.1 Nguồn cho vay trung và dài hạn -Vốn tự có và các quỹ của ngân hàng - Vốn huy động trong nước và nước ngoài từ 1 năm trở lên : bằng cách phát hành kì phiếu dài hạn hoặc huy động tiền gửi định kì dài hạn. - Một phần vốn huy động trong nước có thời hạn dưới 1 năm : trên cơ sở quy định của thống đốc ngân hàng nhà nước, mức độ trích phụ thuộc vào tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong từng thời kì - Vốn uỷ thác và vốn tài trợ để cho vay theo chương trình hoặc dự án đầu tư của nhà nước, của các tổ chức kinh tế xã hội trong và ngoài nước. 3.2 Đối tượng cho vay trung và dài hạn Đó là các chi phí cấu thành trong tổng mức đầu tư của dự án đầu tư xây dựng mới, mở rộng, cải tạo, khôi phục, đổi mới kĩ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ bao gồm : giá trị vật tư, máy móc thiết bị, công nghệ chuyển giao, sáng chế và phát minh, chi phí nhân công, giá thuê và chuyển nhượng đất đai, giá thuê mua các tài sản khác trong khuôn khổ luật định, chi phí mua bảo hiểm tài sản thuộc dự án đầu tư và các chi phí khác. Mức cho vay đối với một dư án đầu tư bằng tổng mức vốn đầu tư của dự án trừ đi vốn tự đầu tư cho dự án của bên vay, nhưng tối đa bằng 70% giá trị tài sản thế chấp, cầm cố. 3.3 Thời hạn cho vay trung và dài hạn. - Thời hạn cho vay là thời gian được tính từ khi khách hàng bắt đầu nhận tiền vay cho đến khi bắt đầu trả nợ gốc và lãi tiền vay đã được thoả thuận trong hợp đồng tín dụng giữa ngân hàng và khách hàng. - Thời hạn cho vay trung hạn từ 12 tháng tới 60 tháng. - Thời hạn cho vay dài hạn trên 60 tháng nhưng không quá thời hạn hoạt động còn lại theo quyết định thành lập của giấy phép kinh doanh đối với pháp nhân, không quá 15 năm đối với cho vay các dự án phục vụ đời sống. 3.4 Các hình thức tín dụng trung – dài hạn Ngày nay, về mặt hình thức, tín dụng trung và dài hạn không chỉ đơn thuần là việc phát tiền vay với thời hạn trên 1 năm mà nó tiềm ẩn dưới nhiều hình thức, trong đó có thể các hình thức phổ biến sau : Cho vay theo kế hoạch đầu tư xây dựng cơ bản của doanh nghiệp là loại cho vay được thực hiện theo phương pháp cho vay, thông thường dựa trên cơ sở nhu cầu vốn vay của từng công trình, hạng mục công trình được xác định trong kế hoạch đầu tư xây dựng cơ bản của mỗi doanh nghiệp. Cho vay theo dự án là một phương pháp cho vay dựa trên một văn bản hoàn chỉnh về vay vốn và trả nợ được nghiên cứu, soạn thảo, xét duyệt, kí kết giữa người đi vay và ngân hàng, đồng thời dựa trên các căn cứ khoa học kĩ thuật phù hợp với đường lối phát triển kinh tế của nhà nước. Tín dụng tuần hoàn : Là phương thức cho vay dựa vào chu kì sản suất kinh doanh của doanh nghiệp. Nó được coi là tín dụng trung và dài hạn khi thời hạn của hợp đồng được kéo dài trên 1 năm và khi đó người vay có thể rút tiền ra bất cứ khi nào, miễn là phải cam kết trả nợ ngay khi có nguồn thu trong thời gian hợp đồng có hiệu lực. Tín dụng thuê mua : Là một trong những hình thức tài trợ vốn trung và dài hạn nhưng bằng tài sản thay vì bằng tiền thông qua một hợp đồng tín dụng thuê mua. Bên cho vay lấy một hợp đồng tín dụng để mua lại tài sản cố định và giữ quyền sở hữu, bên vay kí một hợp đồng thuê mua tài sản và trả góp giá trị tài sản cả gốc và lãi cho đến khi hết giá trị tài sản hoặc là cho đến khi hết thời hạn hợp đồng. Tài sản sau khi cho thuê thì có thể được bán lại cho bên đi thuê. 3.5 Điều kiện vay vốn. ( Theo điều 7 của quy chế cho vay đối với tổ chức tín dụng) - Có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự và chịu trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật : - Mục đích sử dụng vốn vay hợp pháp - Có khả năng tài chính đảm bảo trả nợ trong thời hạn cam kết - Có dự án đầu tư, phương án sản xuất, kinh doanh, dịch vụ khả thi và có hiệu quả; hoặc có dự án đầu tư, phương án phục vụ đời sống khả thi và phù hợp với quy định của pháp luật - Thực hiện các quy định về bảo đảm tiền vay theo quy định của Chính phủ và hướng dẫn của NHNNVN 3.6 Quy trình thẩm định và cho vay dự án đầu tư trung, dài hạn. 3.6.1 Thẩm định tư cách pháp nhân của doanh nghiệp -Quyết định thành lập của cơ quan có thẩm quyền - Quyết định bổ nhiệm đại diện pháp nhân của doanh nghiệp ( Tổng giám đốc; giám đốc ) - Quyết định bổ nhiệm kế toán trưởng - Điều lệ tổ chức và hoạt động Thẩm định hồ sơ kinh tế của doanh nghiệp - Giấy phép đăng kí kinh doanh - Giấy phép hành nghề ( nếu có) - Đăng kí mã số thuế, mã số xuất nhập khẩu Thẩm định năng lực tài chính của doanh nghiệp - Căn cứ vào báo cáo tài chính của doanh nghiệp ít nhất 02 năm liền kề với thời điểm xin vay - Đánh giá năng lực tài chính thông qua các hệ số tài chính, chú ý làm rõ một số chỉ tiêu như nguồn vốn CSH, giá trị TSCĐ, công nợ phải thu, phải trả, dư nợ ngân hàng, vốn hoạt động thuần... Thẩm định hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp - Các lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính - Cơ cấu doanh thu, lợi nhuận - Năng lực thực hiện của doanh nghiệp đối với dự án xin vay. 3.6.5 .Thẩm định dự án -Căn cứ pháp lý của dự án - Phân tích khả năng đáp ứng thị trường của dự án có tính đến các dối thủ cạnh tranh ( dự báo cho cả vòng đời dự án) - Thẩm định các phương án khả năng của dự án - Thẩm định công nghệ của dự án, tác động của dự án tới môi trường - Khả năng tổ chức, quản lý dự án của chủ đầu tư -Thẩm định tính chính xác của giá trị dự toán từng hạng mục ( căn cứ vào định mức kinh tế – kỹ thuật của ngành, của địa phương), giá trị dự phòng. - Thẩm định chi phí vận hành dự án hàng năm - Xác định tổng mức đầu tư của dự án - Phân tích hiệu quả kinh tế – tài chính của dự án (Dựa vào các chỉ số NPV,IRR, thời gian hoàn vốn nhờ lợi nhuận và khấu hao, công suất hoạt động hoà vốn, độ nhạy của dự án...) - Phân tích hiệu quả kinh tế – xã hội của dự án ( chỉ số doanh lợi, khả năng giải quyết việc làm, nộp ngân sách, góp phần phát triển kinh tế – xã hội tại địa phương...) Quy trình tài trợ vốn của ngân hàng đối với dự án - Trên cơ sở các kết quả thẩm định nói trên, sơ bộ đánh giá xem có thể tài trợ vốn cho dự án được hay không ? - Nếu được, tiến hành đàm phán với doanh nghiệp về các nội dung chủ yếu sau : + Mức tài trợ vốn tối đa cho dự án ( tối đa 85% tổng mức đầu tư của dự án) +Đồng tiền cho vay + Lãi suất cho vay ( phù hợp với quy định của NHNNo&PTNTVN) + Thời hạn cho vay + Phương thức giải ngân + Phương thức trả nợ/ kì hạn trả nợ +Phương thức bảo đảm tiền vay ( bảo đảm bằng tài sản, bảo lãnh của bên thứ ba, bảo đảm bằng tài sản hình thành từ vốn vay, không bảo đảm bằng tài sản) + Nội dung chủ yếu các điều khoản của Hợp đồng tín dụng và hợp đồng bảo đảm tiền vay. 4.Vai trò Với sự ra đời và phát triển mạnh mẽ của các NHTM, ta có thể thấy tín dụng ngân hàng có vai trò quan trọng như thế nào đối với sự vận hành của một nền kinh tế, trong đó tín dụng trung và dài hạn có vai trò đặc biệt quan trọng cho sự phát triển kinh tế đất nước. 4.1 Tín dụng trung và dài hạn giúp các doanh nghiệp có khả năng đổi mới công nghệ, mở rộng sản xuất. Đại hội Đảng lần thứ VI đã khẳng định sự tồn tại,phát triển bình đẳng giữa các thành phần kinh tế : Doanh nghiệp nhà nước, công ty cổ phần, công ty liên doanh, công ty tư nhân, hợp tác xã... Trong cơ chế thị trường, với sự cạnh tranh gay gắt, quyết liệt, đòi hỏi mỗi doanh nghiệp luôn phải đặt mình trước sự đổi mới về sản phẩm, dịch vụ cung ứng cho thị trường. Điều này đồng nghĩa với doanh nghiệp phải không ngừng đổi mới đầu tư trang thiết bị hiện đại, mở rộng dây chuyền sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm thì mới thắng được trong cạnh tranh và chiếm lĩnh được thị trường. Do đó, vấn đề đầu tư cho phát triển, sản xuất được đưa ra như một yêu cầu bức thiết đối với mỗi doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp nhà nước, ngoài nguồn vốn ngân sách hạn hẹp, họ phải chủ động tìm kiếm các nguồn vốn trung và dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới, phát triển và mở rộng sản xuất đảm bảo giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế. Còn đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, nguồn vốn tự có ban đầu phải được hỗ trợ bằng nguồn vốn bên ngoài. Về lí thuyết, có thể huy động vốn trung và dài hạn bằng 2 cách chủ yếu sau: - Phát hành cổ phiếu, trái phiếu trên thị trường chứng khoán - Vay ngân hàng ở các nước kinh tế phát triển, cách thứ nhất tỏ ra ưu thế hơn. Đây là thị trường vốn dài hạn rất có hiệu quả. Khi có nhu cầu đầu tư mới, công ty có thể phát hành cổ phiếu, trái phiếu ra thị trường, với chi phí phát hành thấp, hay công ty có thể thuê ngân hàng đầu tư làm đại lý bán hộ hay bao tiêu số cổ phiếu phát hành. Lãi trả cho mỗi cổ phiếu là do công ty chủ động quyết định, công ty càng có uy tín trong kinh doanh thì trị giá cổ phiếu càng lớn, thu hút được nhiều cổ đông.Thậm chí công ty có thể phát hành trái phiếu đợt này để thanh toán cho đợt phát hành trước. Nếu sử dụng cách này, lãi trả cho cổ phiếu thấp hơn lãi suất ngân hàng vì phần lớn các cổ đông trông chờ vào thị giá cổ phiếu tăng trong tương lai chứ không phải là một khoản cổ tức nho nhỏ. Hơn nữa, khối lượng cổ phiếu phát hành là tuỳ thuộc vào nhu cầu vốn trung và dài hạn của công ty, chứ không bị lệ thuộc vào hạn mức tín dụng của ngân hàng Song ở nước ta hiện nay, sự hoạt động của thị trường chứng khoán chưa thực sự đa dạng và mang tính hiệu quả cao. Đối tượng phát hành mới chỉ là các Ngân hàng và một số ít các công ty, doanh nghiệp có uy tín. Mặt khác, khuôn khổ pháp lý, môi trường kinh tế, thói quen, tâm lý của dân chúng chưa cho phép lưu hành cổ phiếu, trái phiếu một cách rộng rãi để thị trường này trở thành thị trường vốn trung và dài hạn tiềm năng, hoạt động có hiệu quả. Do vậy, doanh nghiệp không còn cách nào khác là tìm đến ngân hàng. Lúc này tín dụng trung và dài hạn thực sự trở thành bà đỡ cho những dự án đầu tư chiều sâu, phát triển sản xuất, hiện đại hoá doanh nghiệp. Mục đích của tín dụng trung và dài hạn đối với các doanh nghiệp là đầu tư vào mở rộng sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng, mua sắm trang thiết bị công nghệ hiện đại, tức là đầu tư theo chiều sâu nên ta có thể thấy tác động trực tiếp của tín dụng trung và dài hạn đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tài sản cố định hình thành từ vốn vay dài hạn sẽ cải tạo, nâng cấp hiện đại hoá cơ sở sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chính nhờ công nghệ hiện đại mà doanh nghiệp có thể nâng cao được năng suất lao động, giảm giá thành sản phẩm, dẫn đến sản phẩm sản xuất ra có tính hấp dẫn thu hút khách hàng, sẽ thúc đẩy chiếm lĩnh thị trường. Kết quả là tăng khả năng sinh lời, tăng thu nhập cho người lao động đồng thời các khoản thực hiện nghĩa vụ với nhà nước như thuế thu nhập, VAT cũng tăng. 4.2 Có tác động trực tiếp tới chính bản thân ngân hàng. Tín dụng trung – dài hạn là một bộ phận của tín dụng ngân hàng, đóng góp một phần quan trọng của tín dụng ngân hàng. Khi ngân hàng có khả năng cung ứng vốn cho phương án kinh doanh lớn, chương trình kinh tế hoặc dự án tầm cỡ thì càng nâng cao vị thế của ngân hàng và đa dạng các mối quan hệ đối ngoại. 4.3 Tác động của tín dụng trung và dài hạn đối với nền kinh tế. Xuất phát từ một nước nông nghiệp lạc hậu, sản xuất nông nghiệp là chủ yếu, nền kinh tế nước ta gặp vô vàn khó khăn trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Để có thể thực sự vững bước hội nhập trong nền kinh tế thì nhu cầu về vốn, nhất là vốn trung – dài hạn là rất lớn. Ví dụ như trong lĩnh vưc đổi mới công nghệ, tín dụng trung và dài hạn làm cho quá trình chuyển giao công nghệ giữa các nước được thực hiện nhanh hơn. Đối với những nước nhập khẩu công nghệ có thể nhanh chóng xây dựng được nền sản xuất có nền công nghệ tiên tiến, mà các nước đi trước trong lĩnh vực đó phải mất hàng chục năm, thậm chí hàng trăm năm. Trong điều kiện thị trường vốn của ta chưa phát triển hoàn thiện thì hiện tại và thời gian tới tín dụng trung và dài hạn của ngân hàng vẫn đóng vai trò quyết định cho tiến trình công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Vì vậy, nâng cao chất lượng tín dụng trung và dài hạn là điều kiện cần thiết góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế của đất nước. III/ Phương pháp đánh giá chất lượng tín dụng trung -dài hạn của NHTM và các nhân tố ảnh hưởng. 1.Chất lượng tín dụng trung – dài hạn. Trong nền kinh tế thị trường, một doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển được thì phải thắng trong cạnh tranh. Khi nền sản xuất hàng hoá ngày càng phát triển thì cạnh tranh ngày càng găy gắt. Cạnh tranh diễn ra trên 3 phương diện : Chất lượng, số lượng, giá cả trong đó chất lượng đóng vai trò quan trọng hàng đầu, tạo điều kiện nâng cao chiếm lĩnh thị trường. Vậy chất lượng tín dụng ngân hàng như thế nào? “ Chất lượng tín dụng ngân hàng là sự đáp ứng một cách tốt nhất yêu cầu của khách hàng trong quan hệ tín dụng, đảm bảo an toàn hay hạn chế rủi ro về vốn, tăng lợi nhuận cho ngân hàng, phù hợp và phục vụ sự phát triển kinh tế xã hội”. Chất lượng tín dụng trung – dài hạn là chất lượng tín dụng của các món vay có thời hạn trên 1 năm.. Xét về tổng thể, Ngân hàng vừa phải tạo ra