Vào đầu năm 367, Valentinianus đã bịphân tâm khi chuẩn bịphát động một cuộc
viễn chinh mang tính trừng phạt chống dân Alamanni bởi cuộc khủng hoảng ở
Anh và bắc Gaul. Dân Alamanni lại nhanh chóng vượt qua sông Rhine và cướp
bóc Moguntiacum. Valentinianusthành công trong việc sắp xếp vụám sát
Vithicabius, một vịvua Alamanni, nhưng Valentinianus đã quyết tâm hơn đểbuộc
dân Alamanni khuất phục quyền bá chủcủa La Mã. Valentinianus đã dành toàn bộ
mùa đông của năm 367 tập hợp một đội quân lớn cho một cuộc tấn công mùa xuân.
Ông triệu tập Comes Italiaelà Sebastianus, cùng với quân đội của Ý và Illyria,
cũng như Jovinus và Severus, Magister peditum. Mùa xuân năm 368,
Valentinianus, cùng cậu con trai 8 tuổi Gratianuscủa mình và quân đội vượt sông
Rhine và tiến vào lãnh thổAlamanni. Họkhông gặp phải bất kỳsựkháng cựvào
ban đầu -đốt cháy bất kỳnhà ởhoặc kho thực phẩm họthấy trên đường đi. Cuối
cùng, Valentinianus đã giao chiến với người Alamanni trong trận
Solicinium;Những người La Mã đã chiến thắng
[19]
nhưng bịtổn thất nặng nề
[20]
Một nền hòa bình tạm thời đã đạt được và Valentinianus trởlại Trier đểtrú đông
[21]
Trong thời gian năm 369, Valentinianus ra lệnh xây mới các công trình phòng
thủvà cấu trúc cũ được chữa lại dọc theo chiều dài của bờTây sông Rhine.
[22]
Ông táo bạo ra lệnh xây dựng một pháo đài trên sông Rhine tại vùng núi gần
Heidelberg ngày nay
[23]
Dân Alamanni gửi sứthần đểphản đối, nhưng yêu cầu
của họđã bịbác bỏ. Người Alamanni tấn công pháo đài trong khi nó vẫn còn được
xây dựng và phá hủy nó.
[24]
16 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1116 | Lượt tải: 0
Nội dung tài liệu Bài thảo luận Valentinianus I, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Valentinianus I
Hoàng đế của Đế chế La Mã
[[Tập_tin:
|210px|Bust of Valentinian I]]
Bust of Valentinian I
Tại vị 26 tháng 2 – 28 tháng 3 năm 364 (whole
empire);
26 tháng 3 năm 364 – 17 tháng 11 năm
375 (hoàng đế của phía tây)
(11 năm, 264 ngày)
Tiền nhiệm Jovianus
Kế nhiệm Valens, Gratianus và
Valentinianus II
Hôn phối 1) Marina Severa
Hậu duệ
Gratianus
Valentinian II
Galla
Grata
Justa
Tên đầy đủ
Flavius Valentinianus (from birth to accession);
Flavius Valentinianus Augustus (as emperor)
Thân phụ Gratianus Già
Valentinianus I(Latin: Augustus Flavius Valentinianus;[1] 321-17 tháng 11 năm
375), cũng gọi là Valentinianus Đại đế, [2][3][4][5] Ông là Hoàng đế La Mã từ năm
364-375. Ông cũng là vị hoàng đế cuối cùng khả năng kiểm soát toàn bộ đế quốc.
Sau khi trở thành hoàng đế ông, em trai của ông hoàng đế Valens được phong làm
đồng hoàng đế với ông, giúp ông cai trị của các tỉnh miền đông, trong khi
Valentinianus giữ lại phía tây.
Trong suốt triều đại của ông, Valentinianus đã thành công trong việc chống lại
người Alamanni, Quadi, và Sarmatia. Đáng chú ý nhất là chiến thắng của ông
trước người Alamanni vào năm 367 trong trận Solicinium. Vị tướng tài của ông là
Theodosius Già đã đánh bại một cuộc nổi dậy ở châu Phi và Đại âm mưu, một
cuộc tấn công phối hợp vào nước Anh bởi người Pict, Scot, và Saxon.
Valentinianus cũng là vị hoàng đế cuối cùng tiến hành các chiến dịch vượt qua các
con sông Rhine và Danube. Ông xây dựng lại và cải tiến các công sự dọc theo biên
giới - ngay cả việc xây dựng pháo đài trong lãnh thổ đối phương.
Do sự thành công của triều đại của ông và gần như ngay lập tức đế quốc suy sụp
sau khi ông mất, ông thường được coi là "hoàng đế vĩ đại cuối cùng của phía tây".
Ông sáng lập ra nhà Valentinianus, với các con trai của ông Gratianus và
Valentinianus II kế vị ông ở nửa phía Tây của đế quốc.
Mục lục
1 Thời niên thiếu
2 Phục vụ dưới thời Constantius và Julianus
3 Hoàng đế
o 3.1 Những chiến dịch ở Gaul và Germania
o 3.2 Đại Âm Mưu
o 3.3 Cuộc nổi loạn ở Bắc Phi và những khủng hoảng trên sông
Danube
4 Danh tiếng
5 Chú thích
6 Nguồn chính
7 Nguồn phụ
8 Liên kết ngoài
[ ] Thời niên thiếu
Solidus of emperor Valentinian I.
Valentinianus sinh năm 321 [6] tại Cibalae ở miền nam Pannonia (ngày nay là
Croatia) trong một gia đình gốc Illyria.[7] Ông và em trai của ông Valens, là các
con trai của Gratianus Cả, một vị tướng nổi tiếng dưới triều đại của Constans. Ông
và người em trai lớn lên trên đất đai của gia tộc, tại đó họ đã được giáo dục nhiều
môn học, bao gồm các hội họa và điêu khắc [8]Valentinianus gia nhập quân đội
trong suốt thời trai trẻ của mình và trong năm 340 ông đi theo cha mình -. Người
vừa được bổ nhiệm làm Comes Africae - ở châu Phi . Sau đó, ông đã đi đến nước
Anh khi cha ông được thăng chức Comes Britanniarum. Sau khi thôi giữ chức này,
Gratianus lui về vùng đất của gia đình ở Cibalae, trong khi Valentinianus có lẽ là
được phái đến một nơi nào đó dọc theo biên giới Rhine hoặc Danube. [9]
Năm 350, Constans đã bị ám sát bởi những kẻ đại diện cho kẻ cướp ngôi
Magnentius, một chỉ huy ở Gaul được tuyên bố làm hoàng đế bởi binh sĩ của mình.
Constantius II, anh trai của Constans và là hoàng đế ở phía đông, kịp thời đối phó
với Magnentius bằng một đội quân lớn. Năm sau hai vị hoàng đế đã giao tranh tại
Pannonia. Trận Mursa Chính tiếp theo dẫn đến một chiến thắng với thuơng vong
nặng nề cho Constantius. Hai năm sau ông đã đánh bại Magnentius một lần nữa ở
miền nam Gaul trong trận Mons Seleucus. Magnentius, bây giờ nhận ra những vô
ích của việc tiếp tục cuộc nổi dậy của ông, tự tử vào tháng Tám năm đó, và lúc này
Constantius là vị vua duy nhất của đế quốc. Vào khoảng thời gian này,
Constantius tịch thu tài sản của Gratianus, được cho là do ông đã thể hiện sự hiếu
khách với Magnentius khi ông ta ở Pannonia[9] Mặc dù cha ông bị thất sủng,
Valentinianus không có vẻ đã bị ảnh hưởng trong thời gian này, không có điều gì
cho thấy rằng ông từng chiến đấu cho kẻ cướp ngôi này.
[ ] Phục vụ dưới thời Constantius và Julianus
Cuộc nội chiến đã làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nguồn nhân lực -trên
70.000 binh lính La Mã đã chết trong cuộc nội chiến. Đây là số quân cần thiết cho
việc phòng thủ biên giới, điều này cho phép dân Alamanni và Frank tận dụng lợi
thế từ tình hình này và vượt qua sông Rhine, chiếm lấy một số khu định cư quan
trọng và công sự. Năm 354, Constantius tiến hành chiến dịch chống lại người
Alamanni không đạt được thành công nào đáng kể, quyền lực của hoàng đế ở
Thượng Germania và Gaul đã nhanh chóng xấu đi trông thấy. Năm 355, cảm thấy
cuộc khủng hoảng của đế quốc vẫn còn quá nhiều cho một hoàng đế để có thể xử
lý, Constantius phong cho Julianius em họ của mình đến cấp bậc của Caesar.
Constantius bây giờ phối hợp quân sự từ Mediolanum tại Ý, giao lại việc bảo vệ
Gaul cho Julianus và cấp dưới. Valentinianus đã tham gia quân đội của Julianus
trong năm năm tiếp theo,và đã chứng tỏ mình là một người lính và một vị tướng
có tài.
Trong hai năm tiếp theo, Valentinianus chiến đấu với người Alamanni ở Gaul
cùng với quân đội của Julianus, mặc dù địa điểm và những việc làm của ông lúc
đó là không chắc chắn. Tuy nhiên, ông có thể đã chiến đấu cho Julianus trong
chiến thắng quyết định trước dân Alamanni năm 357 trong trận Argentoratum - vì
Valentinianus sau đó đã được thăng chức quan bảo dân của kỵ binh.
Đến cuối năm, Julianus đã có thể đánh đuổi phần lớn người Alamanni trở lại bên
kia sông Rhine, và ngay sau đó ông ta vượt sông tiến vào lãnh thổ của họ.
Valentinianus chắc chắn đã tham gia cuộc phản công này, ông có được những kinh
nghiệm giá trị trong khu vực đó sẽ là rất quan trọng trong những chiến dịch tương
lai của ông. Quân La Mã đã thiêu rụi nhiều khu định cư của người man rợ, và
chinh phục một số bộ lạc Alamanni nhỏ ở Agri Decumates buộc họ phải cống nạp.
Julianus sau đó có thể đã thiết lập một thỏa thuận đình chiến trong tháng mười với
người Alamanni, và vượt qua sông Rhine về nơi trú đông.
Năm 358, Julianus đã tiến hành một chiến dịch quyết định chống lại người Frank,
những người đã đột kích vùng Hạ Germania trong nhiều năm. Vượt qua vùng hạ
lưu sông Rhine, quân đội nhanh chóng đánh bại những bộ lạc Chamavi và Salii
của người Frank, chinh phục buộc họ phải cống nạp. Cuối năm đó ông ta vượt qua
sông Rhine một lần nữa tại Moguntiacum tiến vào lãnh thổ của người Alamanni,
buộc hai vị vua có quyền lực nhất đến đầu hàng. Năm 359, ông đã hành quân qua
vùng đất của những người cống nạp, tàn phá vùng đất của các vị vua Alammani
khác, những người đã thoát khỏi ông ta ở Argentoratum, tiếp nhận sự đầu hàng
của họ. Valentinianus đã chứng tỏ là một chỉ huy kỵ binh tài giỏi trong những
cuộc tàn phá khắp vùng Rhine, cũng như sự mạnh mẽ và lòng can đảm tuyệt vời
khi cùng ngồi với những người lính. Trong cùng năm đó, con trai cả của ông
Gratianus được sinh ra tại Sirmium ở Panonnia, với người vợ đầu Marina Severa
của ông, không xa thị trấn quê nhà của gia đình. Trong mùa đông, Valentinianus
được triệu đến bởi Constantius để phục vụ ông ta ở phía đông, nhằm hỗ trợ các
chiến dịch chống lại người Ba Tư.
Sự tham gia của ông ở phía đông là không rõ, nhưng ông được thăng lên cấp bậc
của quan bảo dân cùng năm trong quân đội Constantius. Quan hệ giữa Constantius
và Julianus luôn căng thẳng, sau này đã trở nên phổ biến với quân đội - trong việc
giao nộp ex manubiis (từ các chiến lợi phẩm của chiến tranh) sau mỗi chiến dịch.
Một cuộc nội chiến gần như đã nổ ra sau chiến thắng nổi tiếng của Julianus năm
357, khi quân đội của ông ca ngợi ông là Augustus -ngang bằng với Constantius -
mặc dù Julianus từ chố sự tôn vinh này. Tuy nhiên, quan hệ của họ vẫn còn bị suy
thoái, và trong năm 360 khi Constantius yêu cầu Julianus gửi đội quân của ông từ
quân đội ở Gaul.
Quân đội tuyên bố ông ta là Augustus một lần nữa, yêu cầu ông đi đến chiến tranh
chống lại Constantius - nếu không họ sẽ làm như vậy mà không có ông. Julianus,
bây giờ cảm thấy là thời điểm tốt để khẳng định vị trí của mình, vui vẻ chấp nhận.
Trong một thời gian tạm dừng cuộc chiến tranh chống lại người Ba Tư,
Constantius tiến về phía tây với quân đội của mình, hy vọng cuộc chiến này sẽ
tương tự như với Magnentius. Trước khi ông rời Antioch, ông ta cắt chức
Valentinianus- do ông là một sĩ quan trung thành với Julianus có thể dễ dàng làm
suy yếu chiến dịch. Tuy nhiên, trước khi hai đội quân có thể gặp ở Pannonia,
Constantius lâm bệnh và qua đời vào cuối năm 361. Constantius đã chết mà không
có con kế vị, nhưng dường như tuyên bố của Julianus, là thành viên cuối cùng của
triều đại Constantinianus, kế vị ông -nhằm ngăn chặn bất kỳ cuộc khủng hoảng kế
tiếp.
Không giống như gia đình Constantinus, Julianus từ chối Thiên Chúa giáo, thiên
về truyền thống đa thần giáo La Mã. Ông đã dành năm đầu tiên của ông làm hoàng
đế để cố gắng khôi phục lại các tôn giáo cũ. Valentinianus, một tín đồ Kitô, dẫu
vậy đang sống lưu vong ở Thebes, Ai Cập trong hai năm. Julianus triệu hồi ông
trong năm 363 để phục vụ trong chiến dịch Ba Tư của ông ta sắp tới, mặc dù vai
trò của Valentinianus hoặc đóng góp không được biết. Julianus tiến quân từ
Antioch vào Tháng ba năm 363, chỉ huy một đội quân lớn - có lẽ khoảng 85.000
người. Chiến dịch đã bắt đầu thành công, quân đội tiến đến thủ đô Ba Tư,
Ctesiphon mà không gặp trở ngại nào. Trận Ctesiphon bên ngoài thành phố là một
chiến thắng cho Julianus, ông ta đánh đuổi binh sĩ kẻ thù trở lại đằng sau những
bức tường. Ctesiphon vốn rất vững chắc, một cuộc bao vây sẽ đòi hỏi thời gian và
thiết bị cần thiết - hai điều quân đội La Mã thiếu vào lúc này. Kế hoạch ban đầu
của Julianus đã đánh bại vua Ba Tư Shapur II và quân đội chính của ông, thì có lẽ
bỏ qua Ctesiphon, hoặc tạo điều kiện cho một nền hòa bình có lợi. Đây không phải
là tình cảnh của Julianus và quân đội của ông đang phải đối mặt. Ông đã ở bên
ngoài thủ đô và ở sâu trong lãnh thổ đối phương, các con đường tiếp viện của ông
liên tục bị quấy rối bởi các cuộc tấn công của đối phương.Tin báo đã được lan
truyền rằng vua Ba Tư đang hành quân nhanh chóng với đội quân chủ lực của
mình. Bây giờ dường như bị mắc kẹt, Julianus đã quyết định rút về phía tây bắc
cùng một lúc. Tuy nhiên, Trước khi quân đội có thể trở về lãnh thổ La Mã, nó bị
một lực lượng khá lớn của Ba Tư chặn chúng. Kết quả của trận Samarra là bất
phân thắng bại, nhưng Julianus bị tử thương và chết ngay sau đó.
Ngay khi tin về cái chết của Julianus lan truyền, quân đội vội vàng tuyên bố một vị
tướng của nó, Jovianus, làm hoàng đế. Quân đội vẫn thấy họ bị bao vây bởi các
cuộc tấn công của Ba Tư, buộc Jovianus chấp nhận điều khoản hòa bình nhục nhã.
Người La Mã đã để mất một vùng đất lớn ở biên giới phía đông, khiến cho
Jovianus bị quân đội ghét bỏ. Trong suốt triều đại của Jovianus, Valentinianus
được thăng lên chức quan bảo dân của một trung đoàn Scutarii (lực lượng tinh
nhuệ), và đã được cử đến Ancyra. Triều đại của Jovianus rất ngắn ngủi - chỉ tám
tháng - và trước khi ông ta thậm chí có thể củng cố vị trí của mình ở
Constantinople, ông đã chết trên đường giữa Ancyra và Nicaea. Cái chết của ông
là do ngộ độc hoặc một vụ ám sát. Jovianus chủ yếu được nhớ đến vì đã khôi phục
lại Thiên Chúa giáo về vị trí của nó trước đây.
Quân đội tiến quân đến Nicaea, và một cuộc họp của các quan chức dân sự và
quân sự được triệu tập để chọn một vị hoàng đế mới. Hai cái tên đã được đề xuất:
Aequitius, một quan bảo dân của lực lượng Scutarii đầu tiên, và Januarius, một
người có họ hàng với Jovianus, phụ trách vật tư quân đội ở Illyricum. Cả hai đều
bị từ chối; Aequitius là quá hung bạo và thô lỗ [10] Januarius thì quá xa [11]Cuối
cùng tất cả đồng ý chọn Valentinianus và gửi đại sứ tới thông báo cho ông, lúc này
đang ở Ancyra.
[ ] Hoàng đế
Valentinianus chọn Valens, em trai của ông là đồng Augustus ở Constantinople
vào ngày 38 tháng ba năm 364. Điều này đã được tiến hành bất chấp sự phản đối
của Dagalaifus, Magister equitum. Ammianus gji lại rõ ràng rằng Valens đã là cấp
dưới của anh trai mình. Phần còn lại của năm 364 được ông dành để chỉ định các
chức vụ hành chính và quân sự. Valentinianus giữ lại sự phục vụ của Dagalaifus
và thăng chức cho Aequitius trở thành Comes Illyricum. Valens đã được giao cho
chức trưởng quan của phương đông, chi phối bởi trưởng quan Salutius .
Valentinianus chiếm quyền kiểm soát của Ý, Gaul, châu Phi, và Illyricum. Valens
đóng đô ở Constantinople, trong khi triều đình của Valentinianus nằm tại Milan.
[ ] Những chiến dịch ở Gaul và Germania
The emperor depicted in the Colossus of Barletta could very well be Valentinian I.
Trong năm 365, người Alamanni vượt qua sông Rhine và chiếm Gaul. Đồng thời,
Procopius -một thành viên cuối cùng của triều đại Constantinianus - bắt đầu cuộc
nổi loạn chống lại Valens ở phía đông. Theo Ammianus, Valentinianus nhận được
tin tức về cả người Alamanni và cuộc nổi loạn Procopius vào ngày 01 Tháng 11,
trong khi trên đường đến Paris. Ban đầu ông phái Dagalaifus tới chống lại dân
Alamanni [12] trong khi ông chuẩn bị hành quân về phía đông và giúp Valens. Sau
khi nhận được lời khuyên từ triều thần và đoàn đại biểu đến từ các thành phố Gaul
quan trọng cầu xin ông ở lại và bảo vệ Gaul, ông quyết định vẫn ở Gaul và chiến
đấu với người Alamanni. [13][14] Valentinianus tiến đến Durocortorum và phái hai
tướng, Charietto và Severianus , chống lại những kẻ xâm lược [15] Cả hai tướng đã
nhanh chóng bị đánh bại và giết chết. [16]Năm 366, Dagalaifus đã được phái đến
chống dân Alamanni nhưng ông cũng không hiệu quả. [17] Vào giai đoạn cuối của
cuộc chiến, Dagalaifus đã được thay thế bởi Jovinus, một vị tướng từ triều đình
của Valentinianus. Sau nhiều trận đánh Jovinus đã đánh đuổi dân Alamanni ra
khỏi Gaul và được trao chức chấp chính quan cho những nỗ lực của mình. [18]
Vào đầu năm 367, Valentinianus đã bị phân tâm khi chuẩn bị phát động một cuộc
viễn chinh mang tính trừng phạt chống dân Alamanni bởi cuộc khủng hoảng ở
Anh và bắc Gaul. Dân Alamanni lại nhanh chóng vượt qua sông Rhine và cướp
bóc Moguntiacum. Valentinianus thành công trong việc sắp xếp vụ ám sát
Vithicabius, một vị vua Alamanni, nhưng Valentinianus đã quyết tâm hơn để buộc
dân Alamanni khuất phục quyền bá chủ của La Mã. Valentinianus đã dành toàn bộ
mùa đông của năm 367 tập hợp một đội quân lớn cho một cuộc tấn công mùa xuân.
Ông triệu tập Comes Italiae là Sebastianus, cùng với quân đội của Ý và Illyria,
cũng như Jovinus và Severus, Magister peditum . Mùa xuân năm 368,
Valentinianus, cùng cậu con trai 8 tuổi Gratianus của mình và quân đội vượt sông
Rhine và tiến vào lãnh thổ Alamanni. Họ không gặp phải bất kỳ sự kháng cự vào
ban đầu - đốt cháy bất kỳ nhà ở hoặc kho thực phẩm họ thấy trên đường đi. Cuối
cùng, Valentinianus đã giao chiến với người Alamanni trong trận
Solicinium;Những người La Mã đã chiến thắng[19] nhưng bị tổn thất nặng nề [20]
Một nền hòa bình tạm thời đã đạt được và Valentinianus trở lại Trier để trú đông
[21] Trong thời gian năm 369, Valentinianus ra lệnh xây mới các công trình phòng
thủ và cấu trúc cũ được chữa lại dọc theo chiều dài của bờ Tây sông Rhine. [22]
Ông táo bạo ra lệnh xây dựng một pháo đài trên sông Rhine tại vùng núi gần
Heidelberg ngày nay [23] Dân Alamanni gửi sứ thần để phản đối, nhưng yêu cầu
của họ đã bị bác bỏ. Người Alamanni tấn công pháo đài trong khi nó vẫn còn được
xây dựng và phá hủy nó. [24]
Năm 370 người Saxon tiếp tục các cuộc tấn công của họ vào miền bắc xứ Gaul.
Nannienus, viên tướng phụ trách quân đội ở miền bắc Gaul, đã kêu gọi Severus
đến tiếp viện cho mình. Sau khi một số thành công khiêm tốn, một thỏa thuận đình
chiến đã được kêu gọi và người Saxons đã giao nộp cho người La Mã những
người thanh niên trẻ phù hợp để phục vụ trong quân đội La Mã nhằm đổi lại con
đường trở về quê hương của họ. Người La Mã thích được thoát khỏi kẻ thù Saxon
lúc này hơn là để lại hậu họa - phản bội họ, phục kích và giết chết tất cả.
Valentinianus trong khi đó đã cố gắng thuyết phục người Burgundy - kẻ thù truyền
kiếp của dân Alamanni - để họ tấn công Macrian, một vị tù trưởng hùng mạnh của
dân Alamanni. Nếu người Alamanni cố gắng chạy trốn, Valentinianus sẽ chờ đợi
cho họ với quân đội của ông. Đàm phán với người Burgundy bị phá vỡ khi
Valentinianus, từ chối gặp mặt các đại sứ Burgundy và đảm bảo an toàn cá nhân
của họ với sự hỗ trợ của người La Mã. Tuy nhiên, tin đồn về một liên minh La Mã
với người Burgundy đã có hiệu ứng reo rắc nỗi sợ hãi cho người Alamanni về một
cuộc tấn công sắp xảy ra từ kẻ thù của họ. Sự kiện này cho phép Magister equitum
Theodosius tấn công người Alamanni từ Raetia - bắt nhiều tù binh Alamanni.
Những người Alamanni bị bắt được định cư trong thung lũng sông Po ở Ý, nơi họ
vẫn còn sống ở đó vào thời gian Ammianus viết tác phẩm lịch sử của mình.
Valentinianus tiếp tục tiến hành chiến dịch không thành công trong bốn năm nữa
nhằm đánh bại Macrian mặc dù năm 372, ông ta gần như suýt bị bắt bởi
Theodosius. Trong khi đó, Valentinianus tiếp tục tuyển dụng rất nhiều người
Alamanni thân thiện với Rome. Ông đã phái vua Alamanni, Fraomarius, cùng với
quân đội Alamanni chỉ huy bởi Bitheridius và Hortarius, đến Anh để bổ sung quân
đội đóng ở đó. Chiến dịch Alamanni của Valentinianus, tuy nhiên, đã bị cản trở
bởi những rắc rối đầu tiên ở châu Phi, và sau đó là trên sông Danube. Năm 374,
Valentinianus đã buộc phải lập lại hòa bình với Macrian vì cần đến sự hiện diện
của Hoàng đế nhằm đối phó với một cuộc xâm lược vào Illyricum của người
Quadi và Sarmatia.
[ ] Đại Âm Mưu
Năm 367, Valentinianus nhận được tin báo từ nước Anh là một lực lượng kết hợp
của người Pict, Attacotti và Scotland đã giết Comes litoris Saxonici Nectaridus và
Dux Britanniarum Fullofaudes. Đồng thời, các lực lượng người Frank và Saxon đã
đánh phá những vùng ven biển của miền bắc xứ Gaul. Đế chế rơi vào nguy cơ mất
kiểm soát đảo Anh hoàn toàn. Valentinianus hướng đến Anh, phái Comes
domesticorum Severus tới trước ông để xem xét tình hình. Severus đã không thể
ổn định được tình hình và trở lại Gaul, gặp Valentinianus tại Samarobriva.
Valentinianus sau đó phái Jovinus tới Anh và thăng Severus làm Magister peditum.
Vào thời điểm này, khi mà Valentinian ngã bệnh và một trận chiến về kế vị nổ ra
giữa Severus, một đại diện của quân đội, và Rusticus Julianus, Magister memoriae
và một đại diện của giới quý tộc Gallia. Tuy nhiên, Valentinianus sớm bình phục
và bổ nhiệm Gratianus con trai của mình là đồng Augustus của mình ở phía tây.
Ammianus nhận xét rằng một hành động như vậy là chưa từng có. Jovinus nhanh
chóng quay trở lại và bẩm báo rằng ông cần nhiều binh lính hơn để có thể ổn định
được tình hình. Trong năm 368 Valentinianus bổ nhiệm Theodosius làm Comes
Britanniarum mới với các chỉ thị để đưa Britain quay trở lại dưới sự cai trị của La
Mã. Trong khi đó, Severus và Jovinus đã đi theo hoàng đế trong chiến dịch của
ông chống lại người Alamanni.
Theodosius đến nơi trong năm 368 với người Batavi, Heruli, Jovii và những quân
đoàn Victores. Sau khi đổ bộ ở Rutupiæ, ông liền tiến đến Londinium ,lập lại trật
tự cho miền nam nước Anh. Sau đó, ông tập hợp những đội quân đồn trú còn lại
mà đóng quân ở Anh, rõ ràng là các đơn vị đã mất sự gắn kết của họ khi
Fullofaudes và Nectaridus bị đánh bại. Theodosius cho mời Civilis tới và đưa ông
ta lên làm vicarius mới của khu vực và Dulcitius là một vị tướng trợ giúp. Năm
369, Theodosius hướng đến việc tái chiếm lại các khu vực phía Bắc London, dập
tắt cuộc nổi loạn của Valentinus, anh rể của một vicarius khác, Maximinus . Sau
đó, Theodosius khôi phục phần còn lại của Britain trở về đế chế và xây dựng lại
nhiều công sự - đổi tên miền Bắc nước Anh là Valentia. Khi trở về vào năm 369,
Theodosius đã được Valentinianus thăng lên làm Magister equitum thay thế vị trí
của Jovinus.
[ ] Cuộc nổi loạn ở Bắc Phi và những khủng hoảng trên sông Danube
Năm 372, cuộc nổi loạn của Firmus đã nổ ra ở các tỉnh châu Phi. Cuộc nổi loạn
này xảy ra là bởi sự tham nhũng của Romanus. Romanus dính líu đến những vụ
mâu thuẫn gây đổ máu giữa các con hợp pháp và ngoài giá thú của Nubel, một vị
tiểu vương người Moor và là chư vương hàng đầu của La Mã tại Phi châu. Oán
giận từ sự tham ô của Romanus và thất bại của ông ta trong việc bảo vệ các tỉnh
khỏi những người du mục sa mạc là nguyên nhân khiến nổi dậy xảy ra.
Valentinianus đã phái Theodosius tới để khôi phục lại sự kiểm soát của đế quốc.
Trong hai năm tiếp theo, Theodosius phát hiện ra tội của Romanus, bắt ông ta và
những kẻ ủng hộ, và đánh bại Firmus.
Năm 373, tình trạng chiến tranh lại xảy ra với người Quadi, một nhóm người nói
tiếng Đức sống trên ở khu vực thượng lưu Danube . Giống như người Alamanni,
người Quadi đã bị xúc phạm vì Valentinianus đã cho xây dựng công sự trong lãnh
thổ của họ. Họ phàn nàn và đã gửi đoàn đại diện nhưng đã bị phớt lờ bởi magister
armorum per Illyricum Aequitius. Tuy nhiên, vào năm 373, việc xây dựng các
pháo đài đã bị chậm tiến độ. Maximinus, nay là pháp quan thái thú của Gaul, sắp
xếp với Aequitius để đề bạt Marcellianus con trai của ông và giao cho ông ta chịu
trách nhiệm hoàn thành công trình. Sự phản đối các nhà lãnh đạo Quadi tiếp tục trì
hoãn các công trình, và trong một cơn tức giận vì thất vọng, Marcellianus đã sát
hại Gabinius, vua của người Quadi, tại một bữa tiệc có vẻ như được sắp xếp cho
các cuộc đàm phán hòa bình. Điều này chọc giận người Quadi khiến họ gây chiến ,
cùng với các đồng minh của họ, người Sarmatia. Vào mùa thu, họ vượt qua sông
Danube và bắt đầu tàn phá tỉnh Pannonia Valeria. Những kẻ cướp bóc này đã
không thể xâm nhập vào thành phố đã được tăng cường, nhưng họ đã tàn phá nặng
nề các vùng nông thôn không được bảo vệ. Hai quân đoàn đã được phái tới nhưng
không thành công trong việc phối hợp và bị đánh tan tác bởi người Sarmatia.
Trong khi đó, một nhóm người Sarmatia đã xâm lược Moesia, nhưng đã bị đánh
đuổi bởi con trai của Theodosius, Dux Moesiae và sau này là hoàng đế Theodosius.
Valentinianus đã không nhận được tin tức về các cuộc khủng hoảng cho đến cuối
năm 374. Mùa xuân năm sau, ông xuất phát từ Trier và đến Carnuntum, mà đã bị
bỏ rơi. Ở đó, ông đã gặp đoàn đại sứ của người Sarmatia, những người cầu xin sự
tha thứ cho hành động của họ. Valentinianus đã trả lời rằng ông sẽ điều tra những
gì đã xảy ra và sẽ có biện pháp thích đáng. Valentinianus đã phớt lờ những việc
làm tai hại của Marcellianus và quyết định trừng phạt người Quadi. Ông đã đi
cùng với Sebastianus và Merobaudes, và đã dành những tháng mùa hè chuẩn bị
cho chiến dịch. Vào mùa thu, ông đã vượt qua sông Danube tại Aquincum để tiến
vào lãnh thổ của người Quadi[25]Sau khi cướp bóc các vùng đất của người Quadi
mà không có sự chống cự, ông quay về Savaria để trú đông.[26]
Vào mùa xuân, ông quyết định tiếp tục chiến dịch và tiến quân từ Savaria tới
Brigetio. Khi ông đến nơi vào ngày 17 tháng 11, ông đã tiếp một phái đoàn đến từ
người Quadi. Để đổi lại việc cung cấp những tân binh cho quân đội La Mã, người
Quadi đã được phép rút đi trong hòa bình. Tuy nhiên, trước khi các phái viên rời
đi, họ đã cho phép tiếp kiến với Valentinianus. Các đại sứ nhấn mạnh rằng cuộc
xung đột gây ra bởi việc xây dựng các pháo đài La Mã trong các vùng đất của họ,
hơn nữa cá nhân những nhóm người Quadi không nhất thiết phải ràng buộc với
các quy định của các tù trưởng, những người đã kí kết điều ước với những người
La Mã - và do đó có thể tấn công những người La Mã tại bất kỳ thời điểm nào.
Thái độ của các phái viên đã khiến Valentinianus tức giận tới mức ông bị đột quỵ,
và kết thúc cuộc đời của mình
[ ] Danh tiếng
Nhà sử học A.H.M. Jones có lời bàn rằng mặc dù ông "ít quê mùa" hơn so với đối
thủ chính của ông cho cuộc bầu chọn tân Hoàng đế của Đế quốc, tuy vậy "Ngài là
người có tính khí hung hãn và tàn bại, và Ngài không chỉ thiếu văn hóa, mà còn
căm phẫn những kẻ lịch lãm", như Ammianus kể lại, "Ngài cũng chán ghét những
bộ hoàng phục lộng lẫy và nền giáo dục chất lượng cao, cùng với sự xa hoa và
việc sinh ra trong một gia đình gia giáo". Ông là một chiến binh thiện chiến và là
một vị Quân vương có lương tâm, và luôn luôn quan tâm đến đời sống của các
tầng lớp trung lưu - năm xưa chính thân phụ của ông đã trỗi dậy từ tầng lớp này.
[27]
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- lich_su_112__0569.pdf