Năm 1428, người Anh vây đánh thành Orleans, một cứđiểm quan trọng của quân
Pháp. Mặc dù quân Anh không thật sựđủmạnh đểcông thành nhưng tinh thần của
người Pháp lại đang xuống rất thấp và nhiều đơn vịquân đội chần chừtrong việc
tiếp viện Orleans. Đúng vào thời điểm này thì Jeanne d'Arc(tiếng Anh: Joan of
Arc) xuất hiện đểlàm vịcứu tinh cho người Pháp.
Xuất thân chỉlà một cô gái nông dân 17 tuổi, Jeanne nói rằng chính Chúa sẽdẫn
dắt mình giải phóng quê hương khỏi tay người Anh. Cô gái trẻthuyết phục được
thái tửPháp đưa mình tới Orleans vào năm 1429. Với niềm tin mạnh mẽcủa mình,
Jeanne đã nâng cao nhuệkhí binh sĩ Pháp và đánh bật quân Anh khỏi Orleans.
Được truyền cảm hứng từJeanne, quân Pháp liên tiếp giành thắng lợi dọc sông
Loire. Tiếp đó, một đội quân Pháp đánh bại quân Anh ởPatay do John Fastolfvà
John Talbotchỉhuy, mởđường cho thái tửPháp tới Reims và chính thức được gia
miện thành Charles VII. Trận Pataycó thểcoi như đảo ngược của trận Agincourt
khi quân Pháp kịp tấn công trước khi quân Anh dàn xếp xong đội hình phòng thủ.
25 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1372 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang nội dung tài liệu Bài thảo luận Chiến tranh Trăm Năm, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
háp lại tuyên bố không thừa nhận vị vua này mà lại ủng hộ thái tử
của Charles VI lên ngôi (sau trở thành Charles VII). Chiến tranh tiếp tục nổ ra ở
vùng trung tâm nước Pháp.
Năm 1424, các ông chú của vị vua bé Henry VI bắt đầu tranh chấp nhau về quyền
nhiếp chính. Một trong số đó là Humphrey, công tước xứ Gloucester đã cưới nữ bá
tước của Hainaut là Jacqueline, và xâm lược Hà Lan để lấy lại lãnh địa cũ cho vợ
mình. Điều này khiến ông ta mâu thuẫn trực tiếp với Philip III, công tước xứ
Burgundy.
[ ] Giai đoạn chiến tranh thứ tư với chiến thắng của Pháp: 1429–1453
Thay đổi lãnh thổ trong chiến tranh. Pháp: vàng. Anh: xám. Burgundy: xám đen.
Click vào để thấy thay đổi qua từng thời kỳ.
Năm 1428, người Anh vây đánh thành Orleans, một cứ điểm quan trọng của quân
Pháp. Mặc dù quân Anh không thật sự đủ mạnh để công thành nhưng tinh thần của
người Pháp lại đang xuống rất thấp và nhiều đơn vị quân đội chần chừ trong việc
tiếp viện Orleans. Đúng vào thời điểm này thì Jeanne d'Arc (tiếng Anh: Joan of
Arc) xuất hiện để làm vị cứu tinh cho người Pháp.
Xuất thân chỉ là một cô gái nông dân 17 tuổi, Jeanne nói rằng chính Chúa sẽ dẫn
dắt mình giải phóng quê hương khỏi tay người Anh. Cô gái trẻ thuyết phục được
thái tử Pháp đưa mình tới Orleans vào năm 1429. Với niềm tin mạnh mẽ của mình,
Jeanne đã nâng cao nhuệ khí binh sĩ Pháp và đánh bật quân Anh khỏi Orleans.
Được truyền cảm hứng từ Jeanne, quân Pháp liên tiếp giành thắng lợi dọc sông
Loire. Tiếp đó, một đội quân Pháp đánh bại quân Anh ở Patay do John Fastolf và
John Talbot chỉ huy, mở đường cho thái tử Pháp tới Reims và chính thức được gia
miện thành Charles VII. Trận Patay có thể coi như đảo ngược của trận Agincourt
khi quân Pháp kịp tấn công trước khi quân Anh dàn xếp xong đội hình phòng thủ.
Hình minh họa trận Castillon
Thế tiến của quân Pháp bị suy giảm sau sự kiện Jeanne bị người Burgundy bắt giữ
và đem bán cho người Anh rồi bị hỏa thiêu (năm 1430). Tuy nhiên vào năm 1435,
phái Burgundy lại đổi phe và trao trả Paris cho vua Pháp. Họ quá bận rộn với cuộc
chiến ở vùng Low Countries nên không thể can dự vào nước Pháp.
Sự hòa hoãn kéo dài đã giúp Charles VII có đủ thời gian để tái tổ chức quân đội và
chính phủ. Ông thay thế lực lượng dân quân bằng quân đội chính quy và xây dựng
chế độ tập quyền. Một loạt những chiến dịch né tránh kiểu Du Guesclin đã giúp
người Pháp liên tiếp lấy lại từng thành phố một, tiến dần đến việc giải phóng hoàn
toàn nước Pháp khỏi tay người Anh.
Năm 1449, Pháp lấy lại Rouen. Năm 1450, họ tiếp tục thắng trận Formigny, và rồi
tái chiếm Caen, Bordeaux và Bayonne. Năm 1453, tướng John Talbot, nhà lãnh
đạo quân sự cuối cùng của Anh còn bấu víu ở nước Pháp, cố gắng lấy lại
Gascogne nhưng bị Jean Bureau cùng những khẩu thần công nghiền nát trong trận
Castillon. Bản thân ông tướng John Talbot này cũng tử trận ở đây. Đó được xem
như trận chiến cuối cùng của cuộc chiến Trăm Năm. Người Anh không còn đủ sức
đòi ngôi vua Pháp. Lãnh địa cuối cùng mà họ còn giữ được trên đất Pháp là Calais.
Mãi tới năm 1557, một thế kỷ sau đó, Pháp mới chinh phục lại Calais.
[ ] Ý nghĩa lịch sử
Chiến tranh Trăm Năm được xem như một thời đại cách mạng về quân sự. Vũ khí,
chiến thuật, cơ cấu quân đội và ý nghĩa xã hội của chiến tranh đều thay đổi dựa
trên yêu cầu của cuộc chiến, các tiến bộ khoa học kỹ thuật và kinh nghiệm chiến
trường. Trước đó, kỵ binh hạng nặng được xem như đơn vị mạnh nhất trên chiến
trường. Thế nhưng sau cuộc chiến tranh, quan niệm đó đã thay đổi. Kỵ binh ngày
càng bị vô hiệu hóa bới cung tên dài (sau đó là súng) và những chiến thuật phòng
ngự hiệu quả của binh sĩ, như cách người Anh đã đập tan quân Pháp ở Crecy,
Poitiers và Agincourt. Chiến tranh Trăm Năm kết thúc cũng là lúc nói lời cáo
chung cho hình ảnh các kỵ sĩ oai hùng sống theo đúng tinh thần hiệp sĩ, từng một
thời thống trị châu Âu. Trận chiến Castillon cũng đánh dấu lần đầu tiên pháo binh
giữ vai trò quyết định.
Cung tên dài, thứ vũ khí đã giúp Anh chiến thắng những trận vẻ vang.
Một điểm đáng lưu ý nữa là việc cả hai nước Anh Pháp đều đã xây dựng lực lượng
quân đội thường trực cho mình vào cuối cuộc chiến tranh. Quân đội thường trực
giúp nhà vua có nhiều quyền lực hơn để đối chọi với cả ngoại bang lẫn các mối đe
dọa trong nước, và đó cũng là một bước chuyển biến đầu tiên khiến châu Âu đi từ
trật tự trung cổ với các lãnh chúa phong kiến (có thể tới giúp hoặc không khi vua
kêu gọi) tới thể chế tập quyền hơn của các quốc gia.
Mặc dù giành được những lợi thế về chiến thuật, thế nhưng người Anh không thể
nào giành được thắng lợi cuối cùng trước người Pháp vì nước Pháp lớn hơn Anh
nhiều và đông dân hơn Anh tới bốn lần. Một vấn đề nan giải đối với người Anh là
càng chiếm được nhiều đất thì những yêu cầu cho việc chiếm đóng càng tăng và
sức mạnh tấn công của họ càng giảm sút. Thứ mà người Pháp cần là một niềm tin,
điều mà Jeanne d’Arc đã truyền được cho họ.
Về mặt xã hội, cuộc chiến cũng đã để lại nhiều sự thay đổi cho hai cả hai phía.
Thứ nhất, đó là tinh thần dân tộc. Khởi đầu, nó chỉ là cuộc xung đột giữa hai dòng
hoàng tộc Anh – Pháp, nhưng sau đó, nó đã biến thành cuộc xung đột giữa người
Anh và người Pháp. Tinh thần dân tộc nảy sinh đã giúp nội bộ của từng quốc gia
hợp nhất hơn. Thứ hai đó là vấn đề ngôn ngữ, chiến tranh Trăm Năm đã loại bỏ
hoàn toàn tiếng Pháp ra khỏi nước Anh.
Về mặt kinh tế, cả hai nước đều mệt mỏi vì chiến tranh, tuy nhiên Pháp thiệt hại
nặng nề hơn nhiều vì hầu như chiến tranh chỉ xảy ra trên đất Pháp. Người Anh thu
được nhiều nguồn lợi từ những vùng mà họ tạm chiếm được, nhưng lúc kết thúc
cuộc chiến, họ đã mất tất cả lãnh thổ ở lục địa (trừ Calais) và dường như bị bỏ rơi
ở một góc châu Âu. Tuy vậy, việc khám phá ra châu Mỹ vào năm 1492 đã đem lại
cho người Anh cơ hội mới để phát triển.
[ ] Những nhân vật quan trọng
Anh
Vua Edward III 1327–1377 Con trai của Edward II
Vua Richard II 1377–1399 Cháu trai của Edward III
Vua Henry IV 1399–1413 Cháu trai của Edward III
Vua Henry V 1413–1422 Con trai của Henry IV
Vua Henry VI 1422–1461 Con trai của Henry V
Edward, the Black Prince 1330–1376 Con trai của Edward III
John of Gaunt, 1st Duke of Lancaster 1340–1399 Con trai của Edward III
John of Lancaster, 1st Duke of Bedford 1389–1435 Con trai của Henry IV
Henry of Grosmont, 1st Duke of Lancaster 1306–1361 Hiệp sĩ
John Talbot, 1st Earl of Shrewsbury 1384–1453 Hiệp sĩ
Richard Plantagenet, 3rd Duke of York 1411–1460 Hiệp sĩ
Sir John Fastolf 1378?–1459 Hiệp sĩ
Pháp
Vua Philip VI 1328–1350
Vua John II 1350–1364 Con trai của Philip VI
Vua Charles V 1364–1380 Con trai của John II
Louis I xứ Anjou 1380–1382 Con trai của John II
Vua Charles VI 1380–1422 Con trai của Charles V
Vua Charles VII 1422–1461 Con trai của Charles VI
Joan of Arc 1412–1431 Nữ thánh
Jean de Dunois 1403–1468 Hiệp sĩ
Gilles de Rais 1404–1440 Hiệp sĩ
Bertrand du Guesclin 1320–1380 Hiệp sĩ
Jean Bureau 13??–1463 Hiệp sĩ
La Hire 1390–1443 Hiệp sĩ
Burgundy
Philip the Bold, Công tước xứ Burgundy 1363–1404 Con của John II
John the Fearless, Công tước xứ Burgundy 1404–1419 Con của Philip the Bold
Philip the Good, Công tước xứ Burgundy 1419–1467 Con của John the Fearless
[ ] Những trận chiến lớn
Tháng 11 năm 1337—Trận Cadsand
Ngày 24 tháng 6 năm 1340—Trận Sluys
Ngày 21 tháng 10 năm 1345—Trận Auberoche
Ngày 26 tháng 8 năm 1346—Trận Crécy
Ngày 4 tháng 9 năm 1346–Ngày 3 tháng 8 năm 1347—Vây hãm Calais
Ngày 29 tháng 8 năm 1350—Hải chiến Les Espagnols sur Mer
Ngày 26 tháng 3 năm 1351—Trận chiến 30 người
Năm 1351—Trận Mauron
Ngày 19 tháng 9 năm 1356—Trận Poitiers
Ngày 29 tháng 9 năm 1364—Trận Auray
Ngày 3 tháng 4 năm 1367—Trận Nájera
Ngày 3 tháng 12 năm 1370—Trận Pontvallain
Ngày 22 tháng 6 năm 1372—Trận La Rochelle
Năm 1374-1380—Hải chiến Thames
Năm 1385—Trận Aljubarrota
Năm 1385—Đổ bộ Scotland
Ngày 25 tháng 10 năm 1415—Trận Agincourt
Năm 1416—Trận Valmont
Năm 1417—Hải chiến Sông Seine
Ngày 31 tháng 7 năm 1418–Ngày 19 tháng 1 năm 1419—Vây hãm Rouen
Năm 1419—Trận La Rochelle
Ngày 22 tháng 3 năm 1421—Trận Bauge
Ngày 31 tháng 7 năm 1423—Trận Cravant
Ngày 17 tháng 8 năm 1424—Trận Vernuil
Ngày 6 tháng 3 năm 1426—Trận St James
Ngày 12 tháng 10 năm 1428–Ngày 8 tháng 5 năm 1429—Vây hãm Orléans
Ngày 12 tháng 2 năm 1429—Trận Herrings
Ngày 17 tháng 7 năm 1429—Trận Patay
Năm 1435—Trận Gerbevoy
Năm 1435—Quân Pháp chiếm Paris
Ngày 15 tháng 4 năm 1450—Trận Formigny
Năm 1451—Pháp xâm lược Gascony
Ngày 17 tháng 7 năm 1453—Trận Castillon
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- ls_phap_9__448.pdf