Bài giảng Xây dựng báo cáo kế hoạch ngân lưu và lập ngân lưu cho dự án

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH NGÂN LƯU & LẬP BÁO CÁO NGÂN LƯU CHO DỰ ÁN ƯỚC LƯỢNG NGÂN LƯU  Ngân lưu hay dòng tiền tệ là bảng dự toán thu chi trong suốt thời gian tuổi thọ của dự án, nó bao gồm những khoản thực thu (dòng tiền vào) và thực chi (dòng tiền ra) của dự án tính theo từng năm. Qui ước ghi nhận dòng tiền vào và dòng tiền ra của dự án đều được xác định ở thời điểm cuối năm. Trong phân tích tài chính dự án, chúng ta sử dụng ngân lưu chứ không sử dụng lợi nhuận như là cơ sở để đánh giá dự án. Vì sao cơ sở dùng để đánh giá dự án không phải là lợi nhuận mà lại là ngân lưu?Lợi nhuận không phản ánh chính xác thời điểm thu và chi tiền của dự án, vì vậy không phản ánh một cách chính xác tổng lợi ích của dự án theo thời giá tiền tệ. Nghiên cứu bảng kết quả kinh doanh và bảng ngân lưu của một khoản đầu tư 900 triệu, tạo ra doanh thu 1.000 triệu trong 3 năm, chi phí bằng tiền mỗi năm 500 triệu, khấu hao đều trong 3 năm. Thuế suất thu nhập công ty là 30% và suất chiết khấu thực là 8%.                Ngân lưu Doanh thu bằng tiền       1000 1000 1000 3000 Chi phí bằng tiền       500 500 500 1500 Mua tài sản     900       900 Ngân lưu ròng trước thuế -900 500 500 500 Nộp thuế       60 60 60     NPV@8% $233.92         BAÙO CAÙO NGAÂN LÖU CUÛAMOÄT DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ Khoâng coù moät nguyeân taéc hay quy ñònh naøo aán ñònh hình thöùc (form) cuûa moät baùo caùo ngaân löu cuûa moät döï aùn. Nhöng veà toång theå, baùo caùo ngaân löu thöôøng theå hieän Doøng ngaân löu vaøo (Inflows) vaø Doøng ngaân löu ra (Outflows), sau ñoù laø Doøng ngaân löu roøng (NCF: Net cash flows) Ngaân löu roøng = Ngaân löu vaøo – Ngaân löu ra Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù döï aùn seõ ñöôïc döïa vaøo Doøng ngaân löu roøng. Laäp baùo caùo ngaân löu cho döï aùn ñôn giaûn Döõ lieäu Khoái löôïng saûn phaåm haèng naêm: 100 Giaù baùn: 50 USD/ saûn phaåm; Giaû ñònh khoâng baùn chòu Giaù voán haøng baùn: 30 USD/ saûn phaåm; Giaû ñònh khoâng coù haøng toàn kho; Khoâng mua chòu Chi phí kinh doanh: 10% doanh thu Voøng ñôøi saûn phaåm vaø cuõng laø voøng ñôøi döï aùn: 5 naêm, döï aùn baét ñaàu cho saûn phaåm töø naêm thöù 2. Chi phí ñaàu tö: 2000 USD (chia 2 laàn trong 2 naêm) Giaù trò thanh lyù döï kieán: 70 Laäp baùo caùo ngaân löu cho döï aùn ñôn giaûn PHÖÔNG PHAÙP LAÄPBAÙO CAÙO NGAÂN LÖU DÖÏ AÙN Baùo caùo ngaân löu döï aùn cuõng gioáng nhö baùo caùo ngaân löu coâng ty, coù theå laäp theo 2 phöông phaùp: tröïc tieáp & giaùn tieáp. Tuy nhieân, ñeå ñôn giaûn vaø vì muïc tieâu laø tìm doøng ngaân löu roøng (NCF: Net Cash Flows) neân ngöôøi ta thöôøng laäp theo phöông phaùp tröïc tieáp. Nghóa laø, chæ theå hieän nhöõng khoaûn thöïc thu vaø thöïc chi PHÖÔNG PHAÙP LAÄPBAÙO CAÙO NGAÂN LÖU DÖÏ AÙN Tröø caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät phaûi xöû lyù: Ñöa vaøo chi phí cô hoäi (opportunity cost) Nhöõng chi phí khoâng thöïc thu, thöïc chi, chöa heà xaûy ra vaø seõ khoâng xaûy ra treân soå saùch keá toaùn cuûa döï aùn nhöng phaûi ñöa vaøo doøng ngaân löu ñeå phaûn aûnh chính xaùc hieäu quaû döï aùn. Loaïi boû chi phí chìm (sunk cost) Nhöõng chi phí ñaõ xaûy ra trong quaù khöù nhöng khoâng laø cô sôû xem xeùt ñeå ra quyeát ñònh trong hieän taïi. Chi phí chìm ví nhö “söõa ñaõ ñoå xuoáng ñaát khoâng coøn coù theå hoát leân ñöôïc nöõa”. Noù ñaõ trôû thaønh dó vaõng, ñaõ chìm!. CAÙC QUY ÖÔÙC TRONGBAÙO CAÙO NGAÂN LÖU DÖÏ AÙN Doøng ngaân löu xaûy ra vaøo cuoái naêm: Maëc duø doøng tieàn vaøo, doøng tieàn ra seõ traûi roäng vaøo baát cöù thôøi gian naøo trong naêm, nhöng ñeå tieän tính toaùn baùo caùo ngaân löu döï aùn quy öôùc taát caû thaønh doøng ngaân löu cuoái naêm. Veà nguyeân taéc coù theå laøm khaùc ñi nghóa laø coù theå quy taát caû thaønh doøng ngaân löu ñaàu naêm. Thaäm chí coù theå quy thaønh doøng ngaân löu nöûa naêm, v.v… Tuy nhieân, duø laø caùch naøo thì cuõng caàn thoáng nhaát moät quy öôùc chung xuyeân suoát cho ngaân löu döï aùn. Söï ñoàng nhaát cuøng moät quy öôùc seõ khoâng gaây ra söï sai leäch lôùn trong giaù trò caùc doøng ngaân löu. Doøng ngaân löu cuoái naêm 0: Do doøng tieàn quy öôùc cuûa döï aùn laø doøng tieàn cuoái naêm neân tröôøng hôïp doøng tieàn xaûy ra vaøo ñaàu naêm thöù nhaát seõ ñöôïc kyù hieäu cuoái naêm khoâng (naêm 0) Löu yù raèng, trong caùc coâng thöùc tính giaù trò tieàn teä theo thôøi gian daáu muõ (n) laø ñeå chæ khoaûng caùch thôøi gian chöù khoâng phaûi laø soá thöù töï naêm döï aùn. Kyù hieäu cuoái naêm 0 moät laàn nöõa taïo ra thuaän lôïi: daáu muõ trong coâng thöùc cuõng chính laø thöù töï caùc naêm döï aùn. CAÙC QUY ÖÔÙC TRONGBAÙO CAÙO NGAÂN LÖU DÖÏ AÙN (tieáp theo) Ñaàu kyø khaùc vôùi Cuoái kyø Chæ caàn luoân nhôù laø, neáu kyø 1 naêm thì töø ñaàu kyø ñeán cuoái kyø phaûi maát 365 ngaøy ñaáy !!! Naêm thanh lyù: Döï aùn thöôøng daønh haün moät naêm ñeå thanh lyù sau khi döï aùn keát thuùc. Ví duï voøng ñôøi hoaït ñoäng cuûa döï aùn coù doanh thu ñeán naêm thöù 10, naêm thanh lyù neân laø naêm thöù 11. CAÙC QUY ÖÔÙC TRONGBAÙO CAÙO NGAÂN LÖU DÖÏ AÙN (tieáp theo) VOØNG ÑÔØI DÖÏ AÙN Caên cöù vaøo ñaâu ñeå xaùc ñònh voøng ñôøi döï aùn? Voøng ñôøi döï aùn gaén lieàn vôùi voøng ñôøi saûn phaåm döï aùn, theo döï kieán hoaëc theo moät hôïp ñoàng nhaát ñònh. Voøng ñôøi döï aùn gaén lieàn vôùi thôøi gian hoaït ñoäng döï aùn, theo döï kieán hoaëc theo moät hôïp ñoàng raøng buoäc. Voøng ñôøi döï aùn khoâng theå tính theo voøng ñôøi höõu duïng cuûa taøi saûn coá ñònh: nhaø xöôûng, maùy moùc thieát bò? Haàu heát caùc döï aùn ñeàu coù söï khaùc bieät giöõa thôøi gian hoaït ñoäng cuûa döï aùn vaø voøng ñôøi höõu duïng cuûa taøi saûn coá ñònh Giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn seõ trôû thaønh giaù trò thanh lyù döï kieán (doøng thu cuûa döï aùn) Voøng ñôøi döï aùn khoâng theå tính theo voøng ñôøi höõu duïng cuûa taøi saûn coá ñònh: nhaø xöôûng, maùy moùc thieát bò? Moät döï aùn khai thaùc moû coù hôïp ñoàng thueâ cuûa chính phuû trong 30 naêm. Döï aùn söû duïng taøi saûn thieát bò coù voøng ñôøi höõu duïng döï kieán 50 naêm. Voøng ñôøi döï aùn seõ laø gì? Voøng ñôøi döï aùn khoâng theå tính theo thôøi gian thueâ ñaát? Moät hôïp ñoàng thueâ ñaát trong khu coâng nghieäp coù thôøi haïn laø 50 naêm, trong khi döï aùn saûn xuaát saûn phaåm A coù voøng ñôøi saûn phaåm döï kieán laø 20 naêm. Voøng ñôøi döï aùn seõ laø gì? Taát nhieân, quyeàn söû duïng ñaát vaãn coøn vaø coù theå tieáp tuïc thöïc hieän moät döï aùn saûn xuaát saûn phaåm môùi, saûn phaåm A* hoaëc saûn phaåm B. Nhöng ñoù laïi laø moät döï aùn khaùc, khoâng thuoäc döï aùn saûn xuaát saûn phaåm A. XỬ LÝ CÁC BIẾN SỐ NGÂN LƯU Ảnh hưởng của khấu hao dến ngân lưu dự án? Khấu hao không phải là chi phí bằng tiền mặt nó chỉ là một hình thức bút toán của kế toán mà thôi, vì vậy nó không ảnh hưởng trực tiếp đến ngân lưu dự án. Khấu hao không phải là một hạng mục ngân lưu. Khấu hao chỉ ảnh hưởng đến ngân lưu dự án một cách gián tiếp thông qua thuế và giá trị thanh lý đối với tài sản cố định Khaáu hao laø chi phí khoâng baèng tieàn maët (non-cash), noù khoâng xuaát hieän trong baùo caùo ngaân löu theo phöông phaùp tröïc tieáp. Chi phí khaáu hao coù maët trong thaåm ñònh döï aùn toái thieåu vì 3 nhieäm vuï: Ñeå tính giaù trò coøn laïi trong lòch khaáu hao taøi saûn vaø döï kieán giaù trò thanh lyù trong doøng thu cuoái ñôøi döï aùn. Ñeå haïch toaùn tính thueá trong Baùo caùo thu nhaäp. Ñeå laäp baùo caùo ngaân löu theo phöông phaùp giaùn tieáp neáu caàn. Đối với thuế: Do khấu hao là một yếu tố chi phí nên nó ảnh hưởng đến lợi nhuận trước thuế và làm thay đổi số thuế thu nhập mà dự án phải nộp. Khi mức khấu hao cao lợi nhuận trước thuế giảm, số tiền chi nộp thuế giảm, từ đó làm ngân lưu dự án tăng lên và ngược lại. Tác động gián tiếp của khấu hao đến ngân lưu dự án còn được gọi là lá chắn thuế của khấu hao ( Tax shied of depreciation). Đối với giá trị thanh lý tài sản: thường dựa vào phần giá trị máy móc thiết bị chưa khấu hao hết hoặc dựa vào giá thị trường (giá thực tế) của tài sản ở thời điểm thanh lý. Döï kieán giaù trò thanh lyù Ñoái vôùi taøi saûn laø nhaø xöôûng, maùy moùc, thieát bò Ñôn giaûn nhaát laø baèng vôùi giaù trò coøn laïi coù tính ñeán yeáu toá laïm phaùt, neáu khoâng coù caùc döï baùo tin caäy khaùc Ñoái vôùi ñaát ñai Ñaát ñai laø taøi saûn khoâng tính khaáu hao. Giaù trò thanh lyù cuûa ñaát khoâng bao goàm yeáu toá taêng giaù ñaát treân thò tröôøng (neáu khoâng seõ boùp meùo keát quaû döï aùn). Toát nhaát laø baèng vôùi giaù trò ban ñaàu coù tính ñeán yeáu toá laïm phaùt Giaù trò thanh lyù  Ñoái vôùi taøi saûn laø nhaø xöôûng, maùy moùc, thieát bò Toát nhaát laø baèng vôùi giaù trò coøn laïi coù tính ñeán yeáu toá laïm phaùt Ví duï: Taøi saûn mua ôû naêm 0, nguyeân giaù 500, khaáu hao tích luõy laø 400. Giaù trò coøn laïi (soå saùch) laø 100. Taøi saûn ñöôïc thanh lyù vaøo naêm thöù 5, toác ñoä laïm phaùt haèng naêm: 10%. Giaù trò thanh lyù döï kieán: 100 (1+10%)^5 = 100 (1,61) = 161 Giaù trò thanh lyù  Ñoái vôùi taøi saûn laø nhaø xöôûng, maùy moùc, thieát bò Neáu taøi saûn ñöôïc mua vaøo naêm khaùc vôùi naêm 0, phaûi khöû laïm phaùt naêm mua. Ví duï: Taøi saûn mua ôû naêm 2, nguyeân giaù 300, khaáu hao tích luõy laø 200. Giaù trò coøn laïi (soå saùch) laø 100. Taøi saûn ñöôïc thanh lyù vaøo naêm thöù 5, toác ñoä laïm phaùt haèng naêm: 10%. Giaù trò thanh lyù döï kieán: 100/(1+10%)^2 = 100/ 1,21 = 82,64 (khöû laïm phaùt naêm mua)  82,64 (1+10%)^5 = 82,64 (1,61) = 133 Xác định giá trị còn lại năm cuối cùng khi kết thúc dự án . Giá trị còn lại này bao gồm: tài sản chưa khấu hao hết, đất đai thu hồi và giá trị thanh lý vốn lưu động. Chi phí đất đai - Cần có sự tách bạch giữa đầu tư vào đất đai so với đầu tư vào dự án - Cần xử lý đất như một khoản đầu tư riêng biệt. Không bao giờ gộp lãi hoặc lỗ về đất như khoản thu hoặc chi đối với khoản đầu tư vào đất nếu như không có sự cải thiện hoặc tàn phá trực tiếp đối với đất đai bởi dự án - Chi phí về đất đai của dự án có thể là chi phí cơ hội hoặc giá trị thuê đất hàng năm hoặc chi phí vốn cho dự án suốt thời gian sử dụng đất. Chi ñaàu tö ñaát ñai Chi theo ñaàu tö thöïc teá Chi ñaàu tö taøi saûn Caên cöù vaøo lòch ñaàu tö (xem baûng tính Excel) Ñaát thueâ: Baùo caùo ngaân löu theå hieän doøng chi traû tieàn thueâ ñaát Ñaát caáp vôùi muïc ñích duy nhaát: Khoâng theå hieän trong baùo caùo ngaân löu. Neáu coù, seõ ghi doøng thu (trôï caáp) vaø doøng chi (mua ñaát) moät soá tieàn baèng nhau Ñaát caáp tuøy nghi söû duïng: Tính chi phí cô hoäi söû duïng ñaát ôû doøng chi Khoâng ñöôïc tính yeáu toá taêng giaù ñaát nhö moät khoaûn thu trong baùo caùo ngaân löu döï aùn. Neáu coù thì yeáu toá ñoù thuoäc döï aùn khaùc, döï aùn ñaàu cô ñaát ñai. Chi phí cơ hội: là những khoản thu nhập mà công ty phải mất đi do sử dụng nguồn lực của công ty vào dự án. Chi phí cơ hội không phải là một khoản thực chi nhưng vẫn được tính vào ngân lưu vì đó là một khoản thu nhập mà công ty phải mất đi khi thực hiện dự án. Chi phí chìm (sunk cost): là những chi phí đã phát sinh trước khi có quyết định thực hiện dự án. Vì vậy dù dự án có được thực hiện hay không thì chi phí này cũng đã xảy ra rồi.Ví dụ như các chi phí điều tra thăm dò thực tế để làm cơ sở đưa ra dự án, chi phí quản lý doanh nghiệp phân bổ cho dự án... Do đó, chi phí chìm không được tính vào ngân lưu dự án. Chi phí lịch sử: là chi phí cho những tài sản sẵn có của công ty, được sử dụng cho dự án. Chi phí này có được tính vào ngân lưu của dự án hay không là tùy theo chi phí cơ hội của tài sản, nếu chi phí cơ hội của tài sản bằng không hoặc được xem là chi phí chìm thì không tính, nhưng nếu tài sản có chi phí cơ hội thì sẽ được tính vào ngân lưu dự án như trường hợp chi phí cơ hội. Các chi phí này được đưa vào ngân lưu dự án như một thành phần của vốn đầu tư ban đầu. Vốn lưu động: Vốn lưu động là nhu cầu vốn dự án cần phải chi để tài trợ cho nhu cầu tồn quỹ tiền mặt, các khoản phải thu, tồn kho sau khi trừ đi các khoản bù đắp từ các khoản phải trả. Nhu cầu vốn lưu động = Tồn quỹ tiền mặt + Khoản phải thu + Tồn kho – Khoản phải trả  Nhu cầu VLĐ =  Tiền mặt +  Khoản phải thu +  Tồn kho –  Khoản phải trả Tồn quỹ tiền mặt: là lượng tiền mặt tồn quỹ cần thiết để thực hiện các giao dịch cho các hoạt động hàng ngày của dự án. Khi nhu cầu tồn quỹ tiền mặt tăng sẽ làm tăng ngân lưu ra của dự án, ngược lại khi nhu cầu tồn quỹ tiền mặt giảm sẽ làm tăng ngân lưu vào của dự án. Khi dự án kết thúc tồn quỹ tiền mặt không cần nữa ( CB = 0) lúc đó dự án sẽ có một khoản thu từ số tiền mặt tồn quỹ này. Như vậy số dư tiền mặt không phải là một hạng mục ngân lưu, chỉ khoản tăng hay giảm của số dư tiền mặt mới phản ánh vào trong bảng ngân lưu. Ví dụ: Một dự án có nhu cầu tồn quỹ tiền mặt hàng năm bằng 10% chi phí hoạt động, giả sử chi phí hoạt động của năm thứ nhất là 1.600, năm 2 là 1.800, năm 3 là 2.100 ta có nhu cầu tồn quỹ tiền mặt năm 1 là 160, năm 2 là 180 tăng thêm 20 so với năm 1 và năm 3 là 210 tăng thêm 30 so với năm 2. Nếu dự án thanh lý trong năm thứ 4 lúc này tồn quỹ tiền mặt không cần nữa (CB = 0), dự án sẽ có một khoản thu từ số dư tiền mặt tồn quỹ ở cuối năm thứ 4 là 210. Phản ánh vào bảng kế hoạch ngân lưu:   Các khoản phải thu Trong hoạt động của doanh nghiệp, doanh thu là số tiền mà khách hàng chấp nhận trả. Tuy nhiên không phải doanh thu bán hàng nào cũng được trả hết tiền, thường thì khách hàng chỉ trả một phần tiền và phần còn lại thì họ nợ. Vì vậy bất cứ doanh thu bán hàng nào trong kỳ của doanh nghiệp cũng đều bao gồm doanh thu đã trả tiền và doanh thu chưa trả tiền. . Khoản thực thu bằng tiền từ doanh thu sẽ được xác định như sau: Khoản thực thu trong kỳ = Doanh thu bán hàng trong kỳ - Khoản phải thu cuối kỳ +Khoản phải thu đầu kỳ    = Doanh thu bán hàng - Chênh lệch của khoản phải thu cuối kỳ và đầu kỳ (AR)     Ví dụ: Một dự án có các khoản phải thu hàng năm bằng 20% doanh thu hàng năm. Doanh thu năm 1 là: 1.000, năm 2: 1.500, năm 3: 2.000. Các khoản phải thu năm 1: 200, năm 2: 300, năm 3: 400 Năm 1: Các khoản phải thu ( AR1): 200 Thu bằng tiền mặt năm 1: 1.000 – 200 = 800 Thu bằng tiền ít hơn doanh thu: 200 Năm 2: Các khoản phải thu ( AR2): 300 Thu bằng tiền mặt năm 2: 1.500 – (300 – 200) = 1.400 Thu bằng tiền ít hơn doanh thu: 100 Năm 3: Các khoản phải thu ( AR3): 400 Thu bằng tiền mặt năm 3: 2.000 – (400 – 300) = 1.900 Thu bằng tiền ít hơn doanh thu: 100 Năm 4: Thu hết AR3 của năm 3 do vậy có một lượng tiền vào là 400 Phản ánh vào ngân lưu: Các khoản phải trả: Để hoạt động dự án cần phải mua các yếu tố đầu vào, tuy nhiên không phải khoản mua hàng nào cũng phải trả tiền ngay. Khi xác định ngân lưu trong kỳ ta chỉ ghi nhận số tiền thực trả, còn khoản tiền mua hàng trong kỳ chưa trả sẽ được trừ ra khỏi ngân lưu kỳ đó, và những khoản tiền mua hàng kỳ trước còn thiếu chưa trả sẽ được cọng vào ngân lưu trong kỳ. Khoản chi trong kỳ = Khoản mua trong kỳ - Khoản phải trả cuối kỳ + Khoản phải trả đầu kỳ = Khoản mua trong kỳ - Chênh lệch của khoản phải trả cuối kỳ và đầu kỳ(AP) Ví dụ: Lấy lại ví dụ trên, giả sử khoản phải trả hàng năm bằng 20% chi phí hoạt động Khoản mua năm 1: 800 Tài khoản phải trả(AP1): 160 Thực chi năm 1: 800 – 160 = 640 Khoản mua năm 2: 1.000 Tài khoản phải trả(AP2): 200 Thực chi năm 2: 1.000 - (200-160) = 960 Khoản mua năm 3: 1.500 Tài khoản phải trả(AP3): 300 Thực chi năm 3: 1.500 - (300 – 200) = 1.400 Năm 4: Phải trả hết số tiền nợ năm 3 (AP3) là 300 nên dòng ngân lưu ra có một khoản tiền ở năm 4 là 300. Phản ánh vào ngân lưu: Thuế thu nhập công ty: Thuế thu nhập công ty là một dòng ngân lưu ra của dự án, được xác định dựa vào báo cáo kết quả kinh doanh của dự án. Thuế thu nhập công ty chịu tác động bởi phương pháp tính khấu hao và chính sách vay nợ của dự án, khấu hao và lãi vay sẽ tạo ra cho dự án một lá chắn thuế và làm giảm thuế phải nộp. Lãi vay Lãi vay là một khoản chi phí tài chính và nó được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế của dự án. Lãi vay được xác định trong lịch trả nợ căn cứ vào giá trị nợ vay, lãi suất vay và các điều kiện trả nợ sẽ thỏa thuận trong các hợp đồng vay vốn. Lãi vay có đưa vào ngân lưu hay không sẽ tùy thuộc vào quan điểm xây dựng ngân lưu.Nói chung lãi vay vừa có tác động trực tiếp vừa có tác động gián tiếp đến ngân lưu thông qua thuế thu nhập. Nếu dự án trả lãi vay nhiều, lợi nhuận trước thuế giảm, ngân lưu của dự án tăng lên và ngược lại. Tác động gián tiếp của lãi vay thông qua thuế gọi là lá chắn thuế của lãi vay. Các chi phí gián tiếp: Khi dự án được thực hiện có thể làm tăng chi phí gián tiếp của công ty, vì vậy chi phí gián tiếp tăng thêm này cũng phải được tính toán xác định để đưa vào dòng ngân lưu của dự án.  Lưu ý trong trường hợp xem xét dự án của một công ty đang hoạt động thì lợi ích và chi phí của dự án đều được xác định trên cơ sở lợi ích và chi phí tăng thêm trong trường hợp có dự án so với trường hợp không có dự án. Ngân lưu tài trợ Ngân lưu tài trợ bao gồm dòng ngân lưu vào do đi vay và dòng ngân lưu ra do trả nợ ( bao gồm nợ gốc và lãi đến hạn phải trả). Việc xác định khoản trả nợ sẽ dựa vào lịch trả nợ được xây dựng theo những thỏa thuận dự kiến trong hợp đồng vay vốn đầu tư vào dự án giữa chủ đầu tư và ngân hàng hay các tổ chức tài chính.      Xử lý lạm phát Lạm phát cũng ảnh hưởng rất lớn đến kết quả của một dự án. Vì vậy khi ước lượng ngân lưu dự án cần ước lượng tỉ lệ lạm phát kỳ vọng, vì lạm phát cao có thể làm cho lợi ích mang lại từ dự án trong tương lai không đủ bù đắp cho khoản đầu tư hôm nay. Lạm phát sẽ làm tăng chi phí thực tế và thu nhập thực tế của dự án và đồng thời cũng làm tăng chi phí cơ hội của vốn. Nếu dự án có chi phí cơ hội thực của vốn đầu tư 10%, lạm phát 5%, khi đó chi phí cơ hội của vốn có tính đến lạm phát hay còn gọi là chi phí cơ hội danh nghĩa (suất chiết khấu danh nghĩa) sẽ được xác định theo công thức:   Suất chiết khấu danh nghĩa = Suất chiết khấu thực +Lạm phát + (Suất chiết khấu thực * Lạm phát) = 10% + 5% + (10%*5%) = 15,5% Các quan điểm khác nhau trong việc xây dựng kế hoạch ngân lưu 1. Quan điểm tài chính: Theo quan điểm này việc xác định bảng ngân lưu thường dựa vào giá tài chính của dự án * Quan điểm toàn bộ vốn chủ sở hữu (All- Equity point of view – AEPV) Việc xây dựng ngân lưu theo quan điểm này nhằm đánh giá xem số vốn đầu tư vào dự án trong trường hợp không có tài trợ là có hiệu quả hay không để từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp. Khi xây dựng kế hoạch ngân lưu dự án theo quan điểm này, ở dòng ngân lưu vào chúng ta ghi nhận các khoản thực thu bằng tiền ( kể cả các khoản trợ cấp và trợ giá mà dự án được hưởng), và ở dòng ngân lưu ra chúng ta ghi nhận các khoản thực chi bằng tiền ( kể cả chi phí cơ hội của tài sản và của lao động). Lưu ý thuế thu nhập doanh nghiệp hàng năm của dự án không có lá chắn thuế do lãi vay. Chính vì vậy mà ngân lưu theo quan điểm toàn bộ vốn chủ sở hữu còn được gọi là ngân lưu của dự án không có lá chắn thuế; do đó khi chiết khấu dòng ngân lưu này chúng ta sẽ sử dụng suất chiết khấu có lá chắn thuế. * Quan điểm tổng đầu tư (Total investment point of view – TIP) Bảng kế hoạch ngân lưu theo quan điểm này nhằm đánh giá hiệu quả tổng hợp của dự án căn cứ vào dòng ngân lưu do dự án tạo ra trong trường hợp có tài trợ. Việc xác định dòng ngân lưu vào và ra giống như trường hợp toàn bộ vốn chủ sở hữu (AEPV), chỉ khác là giá trị thuế thu nhập hàng năm của dự án trong trường hợp này có lá chắn thuế do lãi vay. Quan điểm TIP còn gọi là quan điểm của ngân hàng, vì nó giúp cho ngân hàng đánh giá hiệu quả và khả năng trả nợ vốn vay của dự án để có quyết định cho vay phù hợp. Ngân lưu theo quan điểm TIP còn gọi là ngân lưu có lá chắn thuế, và vì vậy chúng ta sẽ sử dụng suất chiết khấu không có lá chắn thuế để chiết khấu dòng ngân lưu này. * Quan điểm chủ đầu tư (Equity owner point of view – EPT) So với kế hoạch ngân lưu theo quan điểm tổng đầu tư(TIP), kế hoạch ngân lưu theo quan điểm chủ đầu tư (EPV) có đề cập thêm ngân lưu tài trợ của dự án (ngân lưu vào thêm vốn vay và ngân lưu ra thêm các khoản trả nợ vay). Việc xây dựng ngân lưu theo quan điểm EPV nhằm đánh giá hiệu quả và rủi ro của vốn chủ sở hữu trong trường hợp có sử dụng vốn vay - là căn cứ quan trọng để nhà đầu tư có quyết định tài trợ tối ưu đối với dự án.Nếu dự án không có sử dụng vốn vay thì ngân lưu tài chính chỉ có một giá trị duy nhất đó là ngân lưu theo quan điểm toàn bộ vốn (AEPV); Nếu dự án có sử dụng vốn vay thì ngân lưu tài chính sẽ có hai giá trị đó là giá trị ngân lưu tổng đầu tư (TPI) và giá trị ngân lưu chủ sở hữu (EPV). Để đơn giản chúng ta sẽ lập ngân lưu theo quan điểm tổng đầu tư, sau đó lấy giá trị ngân lưu ròng này (NCF-TIP) trừ ngân lưu tài trợ chúng ta sẽ tính được ngân lưu ròng theo quan điểm chủ sở hữu (NCF- EPV). Ngân lưu tài trợ phản ánh vay và trả nợ vay của dự án. Khi dự án tiếp nhận vốn vay, cho thấy một ngân lưu vào, nó tác động làm tăng ngân lưu ròng của dự án; Khi dự án trả nợ, cho thấy một ngân lưu ra, tác động làm giảm ngân lưu ra của dự án ( theo quan điểm EPV). 2. Quan điểm kinh tế Theo quan điểm kinh tế, việc xác định bảng ngân lưu thường dựa vào giá kinh tế của dự án. Dựa vào giá tài chính để xác định giá kinh tế bằng cách loại bớt thuế, trợ cấp, nợ và trả nợ. Nói cách khác để điều chỉnh từ giá tài chính ra giá kinh tế chúng ta phải tìm ra hệ số chuyển đổi CF (Conversion Factor) CF = Giá kinh tế/ Giá tài chính Sự khác biệt trong xây dựng báo cáo ngân lưu theo quan điểm tài chính so với quan điểm kinh tế là: - Theo quan điểm tài chính , trong kế hoạch ngân lưu chúng ta ghi nhận giá trị tài chính của ngân lưu vào và ra. - Kế hoạch ngân lưu theo quan điểm kinh tế bao gồm các giá trị kinh tế thực của ngân lưu vào và ra. Vì có sự biến dạng trong kinh tế như là thuế và trợ cấp nên có sự khác biệt giữa giá trị tài chính và giá trị kinh tế. Chúng ta thu được giá trị kinh tế bằng cách điều chỉnh các giá trị tài chính đối với các biến dạng. Cũng vậy, chúng ta không kể các khoản tài trợ, gọi là nợ và trả nợ, bởi vì những khoản này là ngân lưu hay khoản chuyển giao trong nền kinh tế và không tiêu biểu cho các chi phí thực của nguồn tài nguyên. Thêm vào đó trong ngân lưu kinh tế chúng ta phải kể đến các ngoại tác tích cực và tiêu cực từ các tác động của dự án. Quan điểm kinh tế cò gọi là quan điểm toàn xã hội. 3.Quan điểm ngân sách Chính phủ Nếu Chính phủ phải cấp vốn, trợ giá hoặc cho vay đối với dự án, Chính phủ phải rút từ ngân sách bao nhiêu. Và đồng thời dự án cũng tạo ra nguồn thu cho ngân sách là bao nhiêu thông qua các khoản đóng thuế, lệ phí và các khoản hoàn trả vốn và lãi vay của dự án đối với các khoản cho vay ưu đãi của Chính phủ. Vì vậy khi thực hiện dự án thì ngân sách sẽ có những khoản thu và những khoản chi liên quan đến dự án, ta gọi đây là ngân lưu theo quan điểm ngân sách. Bảng ngân lưu này cho ta thấy tác động ròng của dự án đến thu chi ngân sách Chính phủ như thế nào Bảng ngân lưu tóm tắt theo các quan điểm đầu tư Hai phương pháp ước lượng ngân lưu Ngân lưu dự án bao gồm 3 phần: Ngân lưu hoạt động, ngân lưu đầu tư và ngân lưu tài trợ. Trong phạm vi nghiên cứu ở đây, ta đã giả định dự án được tài trợ hoàn toàn bằng vốn chủ sở hữu nên sẽ không tính đến dòng ngân lưu tài trợ. Để ước lượng ngân lưu của dự án, ta có thể thực hiện bằng 2 cách: trực tiếp hoặc gián tiếp. Phương pháp ước lượng ngân lưu trực tiếp và gián tiếp chỉ khác nhau ở cách lập dòng ngân lưu hoạt động mà thôi. Phương pháp trực tiếp - Ngân lưu hoạt động bao gồm: Dòng tiền vào tạo ra từ các hoạt động của dự án Trừ đi dòng tiền ra cho hoạt động của dự án. Phương pháp gián tiếp - Ngân lưu hoạt động bao gồm: §        Lợi nhuận sau thuế §        Cộng khấu hao… Hai phương pháp thường được sử dụng để quy đổi giá trị của tiền tệ theo thời gian thông qua suất chiết khấu r Phương pháp tích luỹ: quy đổi giá trị đồng tiền ở các thời điểm hiện tại về một thời điểm nào đó trong tương lai CFt = CFo ( 1+r)t Phương pháp chiết khấu: quy đổi giá trị đồng tiền ở các thời điểm trong tương lai về một thời điểm nào đó ở hiện tại CFo = CFt /(1+r)t Trong đó: CFo là giá trị tiền tệ ở thời điểm hiện tại CFt là giá trị tiền tệ ở tương lai (1+r)t gọi là hệ số tích luỹ 1/(1+r)t gọi là hệ số chiết khấu. Muốn tính đổi dòng tiền theo thời gian theo hai phương pháp trên cần phải hội tụ đủ 3 yếu tố đó là dòng tiền ròng theo thời gian (NCF), thời điểm quy chiếu và suất chiết khấu (r) . Suất chiết khấu càng lớn và thời gian càng xa trong tương lai thì hiện giá của nó càng nhỏ. Như vậy thời gian và suất chiết khấu có quan hệ nghịch với giá trị hiện tại. Định nghĩa suất chiết khấu trong dự án: là suất sinh lời kỳ vọng của nhà đầu tư đối với số vốn cần đầu tư cho dự án. Suất chiết khấu được lựa chọn thường căn cứ vào: Chi phí cơ hội của vốn Chi phí vốn Tỷ lệ rủi ro của các dự án Tỷ lệ lạm phát Chi phí vốn trung bình trọng số (WACC) Chi phí vốn bình quân của một dự án chính là suất sinh lời yêu cầu trên tài sản. Nếu một dự án có vay nợ, cơ cấu vốn của dự án bao gồm một phần là nợ và một phần là vốn chủ sở hữu, thì suất chiết khấu có lá chắn thuế được xác định theo công thức sau: Trong đó E là vốn chủ sở hữu, V(= E +D) là tổng vốn đầu tư và D là giá trị của nợ, Tc là thuế suất thuế thu nhập công ty, RD là chi phí sử dụng nợ, và RE là chi phí sử dụng vốn chủ sở hữu. Suất chiết khấu không có lá