Bài giảng Văn hóa du lịch - Chương 1: Tổng quan văn hóa du lịch

BÀI GIẢNG VĂN HÓA DU LỊCH Khoa: Khách sạn - Du lịch Bộ môn: Marketing Du lịch TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI THUONGMAI UNIVERSITY ---------------------- DHTM_TMU 1. Tên học phần: VĂN HÓA DU LỊCH 2. Mã học phần: TMKT4011 3. Số tín chỉ: 02 4. Nội dung học phần: Cung cấp các kiến thức về văn hóa du lịch, nền tảng văn hóa cho hoạt động thực tiễn - Văn hóa của chủ thể du lịch - Văn hóa của khách thể du lịch - Văn hóa của doanh nghiệp kinh doanh du lịch - Khai thác giá trị văn hóa phục vụ kinh doanh du lịch Giới thiệu môn học DHTM_TMU 5. Tài liệu tham khảo 5.1. TLTK bắt buộc [1]. Đào Duy Anh (2007), Việt Nam văn hoá sử cương, Nxb Văn hoá thông tin. [2]. Trần Thúy Anh (2004)(Chủ biên) - Nguyễn Thu Thủy- Nguyễn Thị Anh Hoa, Ứng xử văn hóa trong du lịch, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội. [3]. Trần Thúy Anh (2011)(Chủ biên) - Triệu Thế Việt- Nguyễn Thu Thủy- Phạm Thị Bích Thủy, Giáo trình du lịch văn hóa, Nxb Giáo dục. [4]. Quỳnh Cư (2007), Các triều đại Việt Nam, Nxb Thanh niên. [5]. Trần Ngọc Thêm (2008), Tìm về bản sắc văn hoá Việt Nam, Nxb Giáo dục. [6]. Trần Diễm Thúy (2010), Văn hóa du lịch, Nxb Văn hóa thông tin [7]. Trần Quốc Vượng (2011), Cơ sở văn hoá Việt Nam, Nxb Giáo dục. Giới thiệu môn học DHTM_TMU DHTM_TMU 5. Tài liệu tham khảo 5.2. TLTK khuyến khích [8] Nguyễn Văn Huyên (2001), Góp phần nghiên cứu văn hoá Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. [9] Lương Duy Thứ (2007), Đại cương văn hoá Phương Đông, Nxb Giáo dục, Hà Nội. [10] Tổng cục Du lịch Việt Nam, Tạp chí Du lịch Việt Nam [11] http:// www.vietnamtourism.gov.vn [12] Giới thiệu môn học DHTM_TMU 6. Kết cấu học phần CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VĂN HÓA DU LỊCH CHƢƠNG 2 : VĂN HÓA CỦA CHỦ THỂ DU LỊCH CHƢƠNG 3 : VĂN HÓA CỦA KHÁCH THỂ DU LỊCH CHƢƠNG 4 :VĂN HOÁ CỦA DOANH NGHIỆP KINH DOANH DU LỊCH CHƢƠNG 5 : KHAI THÁC NHỮNG GIÁ TRỊ ĐẶC SẮC CỦA VĂN HÓA VIỆT NAM PHỤC VỤ KINH DOANH DU LỊCH Giới thiệu môn học DHTM_TMU CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VĂN HÓA DU LỊCH DHTM_TMU Nội dung chính: CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VĂN HÓA DU LỊCH 1.1. Khái luận cơ bản về văn hóa du lịch 1.2. Nội dung của văn hóa du lịch 1.3. Những đặc trƣng của văn hóa du lịch 1.4. Vai trò của văn hóa du lịch trong kinh doanh du lịch DHTM_TMU 1.1.1. Khái niệm văn hóa, văn hóa du lịch 1.1.2. Các chức năng của văn hoá du lịch 1.1.3. Cấu trúc của văn hoá du lịch VĂN HÓA DU LỊCH CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VĂN HÓA DU LỊCH 1.1. Khái luận cơ bản về văn hóa du lịch 1.1.4.Những quy luật cơ bản của văn hoá du lịch DHTM_TMU 1.1.1.Khái niệm văn hóa, văn hóa du lịch Khái niệm văn hoá Khái niệm văn hoá du lịch Vai trò của các yếu tố cấu thành văn hóa du lịch Mối quan hệ giữa du lịch và văn hóa DHTM_TMU 1.1.1.1.Khái niệm văn hóa Khái niệm UNESCO Đào Duy Anh Chủ tịch Hồ Chí Minh PGS.TS Phan Ngọc PGS.TSKH Trần Ngọc Thêm Khái niệm DHTM_TMU Khái niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh - Văn hóa là những sáng tạo và phát minh Chữ viết, ngôn ngữ Đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật Những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về ăn, mặc, ở DHTM_TMU Khái niệm của GS. TSKH Trần Ngọc Thêm Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình DHTM_TMU 14 Văn hoá là tất cả những gì tiêu biểu nhất được coi là cái tốt, cái đúng, cái đẹp của một dân tộc hay của một cộng đồng người. Định nghĩa Văn hóa của UNESCO DHTM_TMU 1.1.1.2.KHÁI NIỆM VĂN HÓA DU LỊCH DHTM_TMU VĂN HÓA DU LỊCH DU LỊCH VĂN HÓA VĂN HÓA DU LỊCH Loại hình chủ yếu hướng vào việc quy hoạch, lập trình, thiết kế các tour du lịch tham quan các công trình văn hóa cổ kim Là khái niệm nói về “dân trí” và “quan trí”,về thế ứng xử của người trong một quốc gia nói chung và ứng xử của các cán bộ công nhân viên trong ngành du lịch nói riêng. DHTM_TMU 1.1.1.3.Vai trò của các yếu tố cấu thành văn hóa du lịch - Nếu tách khỏi khách thể du lịch, thì du khách sẽ mất đối tượng tham quan thưởng thức DHTM_TMU 1.1.1.3. Vai trò của các yếu tố cấu thành văn hóa du lịch - Không có môi giới du lịch thì chủ thể và khách thể du lịch không thể gặp nhau, không thể thực hiện được du lịch DHTM_TMU 1.1.1.3.Vai trò của các yếu tố cấu thành văn hóa du lịch - Nếu không có du khách và khách thể du lịch thì ngành du lịch lập ra chỉ có danh, thì không sản sinh ra văn hoá du lịch mới. DHTM_TMU 1.1.1.4.MỐI QUAN HỆ GIỮA DU LỊCH VÀ VĂN HÓA Văn hoá là nguồn tài nguyên độc đáo của du lịch (nguồn nguyên liệu để hình thành lên hoạt động du lịch) 3 vấn đề Du lịch cũng thể hiện một vai trò hết sức quan trọng đối với văn hóa Biểu hiện qua hành vi ứng xử, đạo đức trong phục vụ, hay trong giao dịch kinh doanh du lịch DHTM_TMU Du lịch là một hoạt động văn hoá mang tính tổng hợp, hay nội hàm của du lịch là văn hoá và tính văn hoá đó được thể hiện hoặc rõ ràng hoặc ẩn hiện xuyên suốt các mặt hoạt động du lịch DHTM_TMU 1.1.2. Chức năng của văn hóa du lịch Chức năng kế tục và phát triển lịch sử Chức năng giải trí Chức năng thẩm mỹ Chức năng nhận thức và dự báo Chức năng giáo dục 5 chức năng của văn hóa du lịch DHTM_TMU Chức năng giáo dục là chức năng trồng người để con người hướng tới chân - thiện - mỹ Chức năng giáo dục -Để con người nâng cao được truyền thống dân tộc - Để con người biết giao tiếp với cộng đồng trong nước và quốc tế - Để con người biết sáng tạo, biết sống theo chuẩn mực chung của xã hội DHTM_TMU 24 Chức năng nhận thức và dự báo Chức năng nhận thức: là chức năng đầu tiên của mọi hoạt động văn hóa - Giúp con người nhận biết hiện thực và có những dự báo cho tương lai - Văn hoá có thể đưa ra những dự báo cần thiết về tự nhiên, xã hội và con người - Giúp con người chủ động ứng xử có hiệu quả với những biến động nhằm đạt tới kết quả tối ưu DHTM_TMU Chức năng thẩm mĩ - Lịch sử phát triển của nhân loại chứng minh rằng: mỗi bước tiến của xã hội cũng là một bước con người vươn tới cái đẹp. - Nhu cầu và khả năng vươn tới cái đẹp là một trong những động lực quan trọng tạo nên sự tiến bộ về vật chất và tinh thần của cuộc sống con người DHTM_TMU (turister) Chức năng giải trí Active nature Visiting the city - Ngoài hoạt động lao động, con người còn có nhu cầu giải toả tinh thần, tâm lý, sự mệt mỏi cơ bắp... - Họ tìm đến với các hoạt động văn hoá, câu lạc bộ, bảo tàng, lễ hội... nói khác đi là tìm sự giải trí. DHTM_TMU - Văn hoá mang đặc điểm dân tộc rất sâu sắc, văn hoá được hình thành, tích luỹ, chắt lọc qua các thế hệ khác nhau của một cộng đồng người. - Mỗi dân tộc cũng đã đón nhận sự bồi đắp văn hóa từ bên ngoài. Chức năng kế tục và phát triển lịch sử DHTM_TMU Văn hóa du lịch của yếu tố chủ thể du lịch được thể hiện trong cả quá trình mọi người cùng tham gia và thưởng thức du lịch văn hóa. Văn hóa du lịch của yếu tố khách thể du lịch được đem đến cho du khách từ các giá trị mà tài nguyên du lịch mang lại: chất lượng môi trường du lịch, vệ sinh, thẩm mỹ, cơ hội nâng cao tri thức và thể chất. Văn hóa du lịch của yếu tố trung gian kết nối (môi giới) du lịch gồm: thái độ ứng xử, dịch vụ du lịch, quản lý điểm du lịch, tuyến, tour du lịch, hướng dẫn viên, doanh nghiệp du lịch, chất lượng sản phẩm du lịch 1.1.3. Cấu trúc của văn hoá du lịch DHTM_TMU Quy luật mang tính ngƣời Quy luật mang tính dân tộc Quy luật mang tính giai cấp Quy luật mang tính quốc tế Quy luật mang tính kế thừa và phát triển 1.1.4. Những quy luật cơ bản của văn hoá du lịch DHTM_TMU 1.2. Nội dung chủ yếu của văn hóa du lịch 1.2.1. Văn hóa của chủ thể du lịch 1.2.2. Nội dung và giá trị văn hóa của khách thể du lịch 1.2.3. Văn hóa của các doanh nghiệp kinh doanh du lịch 1.2.4. Khai thác những giá trị đặc sắc của văn hóa Việt Nam phục vụ kinh doanh du lịch DHTM_TMU 1.2.1. Văn hóa của chủ thể du lịch Văn hóa của chủ thể du lịch bao gồm các vấn đề cơ bản: - Khái niệm và phân loại chủ thể du lịch (khách du lịch) - Những biểu hiện văn hóa chủ yếu của chủ thể du lịch - Văn hóa của các thị trường khách du lịch DHTM_TMU 1.2.2. Nội dung và giá trị văn hóa của khách thể du lịch - Khái niệm và đặc điểm của khách thể du lịch - Phân loại khách thể du lịch - Các giá trị văn hóa của khách thể du lịch DHTM_TMU 1.2.3. Văn hóa của các doanh nghiệp kinh doanh du lịch - Khái niệm và đặc trưng văn hóa doanh nghiệp du lịch - Các nhân tố tác động đến văn hóa doanh nghiệp du lịch - Các yếu tố cấu thành văn hóa kinh doanh du lịch Triết lý kinh doanh Đạo đức kinh doanh DHTM_TMU 1.2.4.Khai thác những giá trị đặc sắc của văn hóa Việt Nam phục vụ kinh doanh du lịch - Khái quát chung về giá trị đặc sắc của văn hóa Việt Nam - Những nguyên tắc để khai thác nguồn lực văn hóa phát triển du lịch - Kinh nghiệm phát triển du lịch văn hóa trên thế giới DHTM_TMU 1.2.4.Khai thác những giá trị đặc sắc của văn hóa Việt Nam phục vụ kinh doanh du lịch Kinh nghiệm phát triển du lịch văn hóa trên thế giới DHTM_TMU 1.3. Những đặc trƣng của văn hóa du lịch DHTM_TMU 1.3.1. Tính hệ thống - Đặc trưng này cần để phân biệt hệ thống với tập hợp; - Giúp phát hiện những mối liên hệ mật thiết giữa các hiện tượng, sự kiện thuộc một nền văn hóa; - Phát hiện các đặc trưng, những quy luật hình thành và phát triển. DHTM_TMU 1.3.2. Tính giá trị Theo mục đích có thể chia thành giá trị vật chất và giá trị tinh thần Theo ý nghĩa có thể chia thành giá trị sử dụng, giá trị đạo đức và giá trị thẩm mỹ Theo thời gian có thể phân biệt các giá trị vĩnh cửu và giá trị nhất thời DHTM_TMU 1.3.3. Tính nhân sinh - Tính nhân sinh cho phép phân biệt văn hoá du lịch như một hiện tượng xã hội (do con người sáng tạo, nhân tạo) với các giá trị tự nhiên (thiên tạo). DHTM_TMU 1.3.4. Tính lịch sử - Phân biệt văn hóa du lịch như sản phẩm của một quá trình và được tích luỹ qua nhiều thế hệ với văn minh như sản phẩm cuối cùng, chỉ ra trình độ phát triển của từng giai đoạn. DHTM_TMU 1.3.4. Tính lịch sử DHTM_TMU 1.4. Vai trò của văn hóa du lịch trong kinh doanh du lịch Đối với sự phát triển của kinh tế, xã hội Đối với công ty du lịch Đối với điểm đến du lịch Đối với khách du lịch 2 1 3 4 DHTM_TMU 1.4.1. Đối với sự phát triển của kinh tế, xã hội - Tạo ra một nguồn thu nhập cho phép các địa phương tích luỹ và phát triển kinh tế - xã hội. DHTM_TMU 1.4.1. Đối với sự phát triển của kinh tế, xã hội - Tạo môi trường du lịch tốt (bao gồm cả môi trường sinh thái tự nhiên và môi trường xã hội nhân văn). DHTM_TMU 1.4.1. Đối với sự phát triển của kinh tế, xã hội - Văn hóa du lịch là phương tiện để giao lưu quốc tế, đoàn kết cộng đồng, củng cố tình hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới. DHTM_TMU 1.4.2. Đối với công ty du lịch Vai trò của văn hoá du lịch được thể hiện đối với các công ty du lịch là khi thiết kế tuyến, điểm du lịch phải tạo được tính văn hóa. Thái độ ứng xử, hiểu biết rộng, thói quen chính xác khoa học đặc biệt là người thiết kế sản phẩm, hướng dẫn viên du lịch - người trực tiếp đi cùng với khách du lịch/ chủ thể du lịch trong suốt chuyến du lịch Vai trò của văn hóa du lịch thể hiện phải xây dựng được sản phẩm đáp ứng được hai yêu cầu là tính đặc sắc và tính biểu trưng của nền văn hoá dân tộc DHTM_TMU Các sản phẩm du lịch văn hóa Các công ty lữ hành Xã hội và cộng đồng dân cư Sản phẩm du lịch văn hóa Vai trò truyền thông và PR DHTM_TMU 1.4.3. Đối với điểm đến du lịch - Văn hóa du lịch là yếu tố quan trọng tham dự vào quá trình quy hoạch du lịch; định hướng phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng mang bản sắc của các địa phương khác nhau. DHTM_TMU 1.4.4. Đối với khách du lịch DHTM_TMU 1.4.4. Đối với khách du lịch Vai trò giải trí thư giãn Vai trò mở rộng vốn hiểu biết Ý thức bảo tồn các giá trị văn hóa 50 DHTM_TMU DHTM_TMU