Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương 2: Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc

CHƯƠNG II TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC NGƯỜI TRÌNH BÀY: LẤ VĂN BÁT. HANOI 2010 BỐ CỤC BÀI GIẢNG I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc III. Kết luận I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC 1. Vấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh 2. Về quan hệ giai cấp và dân tộc 1. Vấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh b) Độc lập dân tộc – nội dung cốt lừi của của vấn đề dân tộc thuộc địa a) Thực chất của vấn đề dân tộc thuộc địa C) Chủ nghĩa dân tộc- Một động lực lớn của đất nước + Lựa chọn con đường phát triển dân tộc + Đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giải phóng dân tộc a) Thực chất vấn đề dân tộc thuộc địa - Lên án chủ nghĩa thực dân + Đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giải phóng dân tộc -Thực hiện GP dân tộc Khẳng định quyền độc lập dân tộc về mặt lý luận Tiến hành cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Quyết tâm bảo vệ nền độc lập tự do cho Tổ quốc -THỰC HIỆN GP DÂN TỘC +Lựa chọn con đường phát triển dân tộc Độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội 1. Vấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh b) Độc lập dân tộc – nội dung cốt lừi của của vấn đề dân tộc thuộc địa a) Thực chất của vấn đề dân tộc thuộc địa b) Độc lập dân tộc – nội dung cốt lừi của của vấn đề dân tộc thuộc địa a. Phương thức tiếp cận từ quyền con người. b. Nội dung độc lập dân tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh a. Phương thức tiếp cận ĐLDT từ quyền con người. Mọi người có quyền bình đẳng; quyền được sống, quyền tự do; quyền mưu cầu hạnh phúc Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi; và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi Đó là những “lời bất hủ” “là những lẽ phải không ai chối cãi được” - Người đầu tiên phát triển quyền bình đẳng cá nhân của con người lên quyền bình đẳng của các dân tộc - "Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng. Dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng, quyền được tự do" "Tất cả mọi người sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hoá cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được. Trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc“ Tuyên ngôn Mỹ 1776 Suy rộng ra Quyền con người hết sức thiêng liêng “Quyền dân tộc cũng hết sức thiêng liêng" Công cuộc giải phóng là cao hơn tất cả “Kớnh cỏo đồng bào” 6/6/1941 Độc lập tự do là quyền thiêng liêng của mọi dân tộc, và rất thiêng liêng cho dân tộc Việt Nam Công cuộc giải phóng là cao hơn tất cả “Kớnh cỏo đồng bào” 6/6/1941 Trên đời ngàn vạn điều cay đắng, Cay đắng chi bằng mất tự do (“Ngục trung nhật ký” 1942-1943) Độc lập tự do là quyền thiêng liêng của mọi dân tộc, và rất thiêng liêng cho dân tộc Việt Nam Công cuộc giải phóng là cao hơn tất cả “Kớnh cỏo đồng bào” 6/6/1941 Trên đời ngàn vạn điều cay đắng, Cay đắng chi bằng mất tự do (“Ngục trung nhật ký” 1942-1943) Dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng quyết giành cho được độc lập Dặn Đ/c Vừ Nguyờn Giỏp 7/1945 Độc lập tự do là quyền thiêng liêng của mọi dân tộc, và rất thiêng liêng cho dân tộc Việt Nam Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước nhất định không chịu làm nô lệ “Lời kờu gọi toàn quốc khỏng chiến” 20/12/1947 Độc lập tự do là quyền thiêng liêng của mọi dân tộc, và rất thiêng liêng cho dân tộc Việt Nam Công cuộc giải phóng là cao hơn tất cả “Kớnh cỏo đồng bào” 6/6/1941 Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước nhất định không chịu làm nô lệ “Lời kờu gọi toàn quốc khỏng chiến” 20/12/1947 Trên đời ngàn vạn điều cay đắng, Cay đắng chi bằng mất tự do (“Ngục trung nhật ký” 1942-1943) Dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng quyết giành cho được độc lập Dặn Đ/c Vừ Nguyờn Giỏp 7/1945 Không có gì quý hơn độc lập tự do. Lời kờu gọi ngày “ “ 17/7/1966 Độc lập tự do là quyền thiêng liêng của mọi dân tộc, và rất thiêng liêng cho dân tộc Việt Nam b. Nội dung độc lập dân tộc theo Hồ Chí Minh ĐL hoàn toàn về mọi mặt, mang tính cách mạng sâu sắc ĐL dân tộc gắn với thống nhất toàn vẹn lãnh thổ dân cú quyền làm chủ quyết định vận mệnh dân tộc Dân phải được hưởng tự do, hạnh phúc Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội Độc lập cho dân tộc mình đồng thời độc lập cho tất cả các dân tộc, hoà bình hữu nghị giữa các dân tộc. 1. Vấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh b) Độc lập dân tộc – nội dung cốt lừi của của vấn đề dân tộc thuộc địa a) Thực chất của vấn đề dân tộc thuộc địa C) Chủ nghĩa dân tộc- Một động lực lớn của đất nước C. Chủ nghĩa dân tộc là động lực to lớn của đất nước “Cuộc đấu tranh giai cấp (ở phương Đông) không diễn ra giống như ở phương Tây“. "đấu tranh giai cấp ở đó không quyết liệt" Về cấu trúc kinh tế xã hội Xét Về phân hóa giai cấp Về truyền thống dân tộc Về mâu thuẫn xã hội Về cấu trúc kinh tế xã hội Về mặt phân hoá giai cấp Tinh thần yêu nước luôn là động lực lớn trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Về truyền thống dân tộc "Chẳng những thái ấp của ta không còn mà bổng lộc của các ngươi cũng mất, chẳng những gia quyến của ta bị tan mà vợ con các ngươi cũng khốn, chẳng những xã tắc tổ tông của ta bị giày xéo, mà phần mộ cha mẹ các ngươi cũng bị quật lên“ Hịch tướng sĩ ở phương Tây tư sản ><PK) MÂU THUẪN DÂN TỘC LÀ CHỦ YẾU LÀ MÂU THUẪN GIỮ VỊ TRÍ HÀNG ĐẦU. MÂU THUẦN CƠ BẢN “Chủ nghĩa dân tộc là động lực lớn của đất nước” “người ta sẽ không thể làm gì được cho người An Nam nếu không dựa trên các động lực vĩ đại, và duy nhất của đời sống xã hội của họ" " Phát động chủ nghĩa dân tộc bản xứ nhân danh Quốc tế cộng sản...Khi chủ nghĩa dân tộc thắng lợi...nhất định chủ nghĩa dân tộc ấy sẽ biến thành chủ nghĩa quốc tế“ (Xem 1;464) Báo cáo về Bắc kỳ, Trung kỳ, Nam Kỳ khẳng định I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC 1. Vấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh 2. Về quan hệ giai cấp và dân tộc Quan điểm của CN Mác-Lênin - Dân tộc và giai cấp là hai phạm trù khác nhau có quan hệ với nhau. - Xét đến cùng quan hệ giai cấp quyết định việc hình thành, phát triển dân tộc - Ap bức giai cấp là nguyên nhân căn bản sâu xa của áp bức dân tộc. - Cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân bao giờ cũng có tính dân tộc. Lưu ý - Học thuyết Mác coi trọng đấu tranh giai cấp “Đấu tranh giai cấp là động lực phát triển xã hội “ - Động lực phát triển XH ở các nước phương Tây là làm cách mạng vô sản. - ở các nước phương Tây đấu tranh giai cấp là đấu tranh giữa vô sản và tư sản Quan điểm của Hồ Chí Minh a) Vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp cú quan hệ mật thiết với nhau b) Giải phóng dân tộc là trên hết, trước hết . ĐLDT gắn liền CNXH c) Giải phóng dân tộc tạo tiền đề để giải phóng giai cấp. d) Độc lập cho dân tộc mình, tôn trọng độc lập cho dân tộc khác. “Cả hai cuộc giải phóng này (GPDT, GPGC) chỉ có thể là sự nghiệp của chủ nghĩa cộng sản và của cách mạng thế giới“ 1921 "Tư sản dân quyền cách mệnh và thổ địa cách mệnh để đi tới xã hội cộng sản". 1930 Kết hợp độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội “Chúng ta phải tranh đấu cho tự do, độc lập lâu dài của các dân tộc khác như là tranh đấu cho dân tộc ta “ 1914 "Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước dân chủ và không gây thù oán với một ai" 1946 Kết hợp chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế, độc lập cho dân tộc mình đồng thời độc lập cho dân tộc khác II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC 2- Cách mạng giải phóng dân tộc phải theo con đường cách mạng vô sản. 3-Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải do Đảng cộng sản lãnh đạo. 4- Cách mạng giải phóng dân tộc là sự nghiệp của toàn dân. 5- Cách mạng giải phóng dân tộc được tiến hành chủ động sáng tạo có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc. 6- Cách mạng giải phóng dân tộc phải thực hiện bằng bạo lực cách mạng . 1- Mục tiêu nhiệm vụ của CM thuộc địa 1- Mục tiêu của CM ở thuộc địa a - Tính chất, nhiệm vụ CM ở thuộc địa Do cấu trúc KT- XH, do sự phân hóa giai cấp, do mâu thuẫn chủ yếu của xã hội phương Đông nên tính chất của cuộc đấu tranh giai cấp ở phương Đông diễn ra không giống như ở phương Tây Đối tượng của cuộc CM không phải là Giai cấp tư bản bản xứ, cũng không phải là giai cấp địa chủ nói chung mà là CN thực dân và bọn tay sai phản động Tính chất và nhiệm vụ hàng đầu của CM ở thuộc địa là giải phóng dân tộc 1- Mục tiêu của CM ở thuộc địa b – Mục tiêu CM ở thuộc địa Đánh đổ ách thống trị của CN thực dân giành ĐLDT lập chính quyền của nhân dân Là quyền lợi chung của dân tộc chứ không phải là quyền lợi riêng biệt của mỗi giai cấp 2- CMGPDT phải theo con đường cách mạng vô sản. Là tư tưởng trung tâm xuyên suốt Rút bài học từ thất bại của các phong trào CM trước đó Cách mạng tư sản là không triệt để Đặt CM VN vào quỹ đạo CM thế giới, CM VN là một bộ phận của phong trào vô sản thế giới CM VN phát triển liên tục qua hai giai đoạn: Một là CMGPDT. Hai là CMXHCN. Con đường giải phóng dân tộc 3-CMGPDT phải do Đảng cộng sản lãnh đạo "Cách mệnh muốn thành công trước hết phải có đảng cách mệnh để trong thì vận động dân chúng ngoài thì liên lạc giai cấp. Đảng có vững cách mạng mới thành công cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy”. Vì - Đảng có khả năng đoàn kết lực lượng cả nước và quốc tế. - Đảng gắn bó với nhân dân. - Đảng có khả năng xây dựng chiến lược sách lược các biện pháp thực hiện đúng. 4. CMGPDT là sự nghiệp toàn dân trên cơ sở liên minh công nông Dân tộc cách mệnh thì chưa phân chia giai cấp, nghĩa là sĩ, nông, công, thương đều nhất trí chống lại cường quyền 1927 “Không phân biệt thợ thuyền, dân cày, phú nông, địa chủ, tư bản bản xứ, ai có lòng yêu nước thương nòi sẽ cùng nhau thống nhất mặt trận, thu góp toàn lực đem tất cả ra giành quyền độc lập, tự do cho dân tộc, đánh tan bọn Pháp Nhật xâm chiếm nước ta”. NQTW 8 (5/1941) Công nông là gốc của cách mệnh. 5- CMGPDT cần chủ động sáng tạo có khả năng giành thắng lợi trước ở chính quốc. Cách mạng vô sản chỉ có thể nổ ra và thắng lợi đồng thời ở tất cả các nước tư bản chủ nghĩa tiên tiến. Mac-Angghen Cách mạng thuộc địa phụ thuộc vào cách mạng chính quốc, là đội hậu bị của cách mạng chính quốc. Lênin “Việc giải phóng các thuộc địa chỉ có thể tiến hành với việc giải phóng giai cấp công nhân ở chính quốc” Tuyên ngôn QTCS (3-1919) "Chỉ có thể thực hiện hoàn toàn công cuộc giải phóng các thuộc địa khi giai cấp vô sản giành được thắng lợi ở các nước tư bản tiên tiến” Luận cương QTCS VI 1928 NHẬN THỨC CỦA NHỮNG NGƯỜI CỘNG SẢN TRÊN THẾ GIỚI QUAN ĐIỂM CỦA NGUYỄN AÍ QUỐC "An Nam cách mệnh thành công thì tư bản pháp yếu tư bản pháp yếu thì công nông Pháp làm giai cấp cách mệnh cũng dễ" "Chủ nghĩa tư bản là một con đỉa có một vòi bám vào giai cấp vô sản ở chính quốc và một cái vòi khác bám vào giai cấp vô sản ở các nước thuộc địa" "Nếu người ta muốn giết con vật ấy, người ta phải đồng thời cắt cả hai vòi." Hai cuộc cách mạng ở chính quốc và ở thuộc địa như "hai cái cánh” của con chim. Quan điểm của Nguyễn Aí Quốc Cách mạng thuộc địa có quan hệ mật thiết với cách mạng chính quốc nhưng không hoàn toàn phụ thuộc vào nó. Cách mạng thuộc địa có thể nổ ra và thắng lợi trước cách mạng chính quốc khi đó nó giúp lại cách mạng chính quốc. Các nước thuộc địa cần phải chủ động làm cách mạng không ỷ lại trông chờ. 6. CMGPDT được thực hiện bằng bạo lực cách mạng KẾT LUẬN Giá trị lý luận và thực tiễn: 1. Làm phong phú học thuyết Mác- Lênin về cách mạng thuộc địa- cả về lý luận và phương pháp tiến hành CMGPDT. 2. Tư tưởng HCM đã soi đường cho CMVN đi đến thắng lợi: Cách mạng tháng tám thành công; hai cuộc kháng chiến chống ngoại xâm thắng lợi.