Bài giảng Tâm lí học trẻ em - Bài 3: Một số đặc điểm tâm lí của học sinh tiểu học

8/11/20211MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM TÂM LÍ CỦA HỌC SINH TIỂU HỌCNhững khác biệt cơ bản của cuộc sống trong nhà trường tiểu học và cuộc sống của trẻ 6 năm đầu đời 8/11/202126 năm đầu đờiNhận thức mang tính kinh nghiệm từ:Hoạt động thường nhậtHoạt động trực tiếp với người lớnQuan hệ mang tính chất tình cảmTuổi tiểu họcNhận thức được xây dựng trên cơ sở lí luận:Hoạt động học là hoạt động chủ đạo + kỷ cương, phương pháp nhà trườngQuan hệ mang tính chất lí trí8/11/20213CÁC QUÁ TRÌNH NHẬN THỨCTri giácTrí nhớ Tưởng tượngTư duy 8/11/20214Tri giácMang tính chất đại thể, ít đi vào chi tiết, không chủ độngTri giác gắn với hành động, hoạt động thực tiễn Tri giác độ lớn, thời gian, không gian hạn chế 8/11/20215Tổ chức quá trình phát triển tri giác cho hs tiểu họcXác định rõ mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ của việc quan sát.Quan sát có kế hoạch, có hệ thống Tích cực sử dụng phương tiện ngôn ngữTạo điều kiện sử dụng nhiều giác quan khi quan sát 8/11/20216Chú ýChú ý có chủ định còn yếu, phụ thuộc vào động cơChú ý không chủ định phát triển (mới mẻ, bất ngờ, màu sắc) Sự tập trung còn yếu, không bền vững (đb HS lớp 1, 2) 8/11/20217Trí nhớTrí nhớ trực quan – hình tượng phát triển hơn trí nhớ từ ngữ - logic.Ghi nhớ máy mócKhông nhận thức được điểm tựa của ghi nhớNgôn ngữ hạn chế8/11/20218Khả năng nhớ từ, nhớ câu văn(trần thị thu mai, 2004)8/11/20219Khả năngLớpSố học sinhTrung bìnhNhớ từ1 (7 tuổi)3 (9 tuổi)5 (11 tuổi)1301561403.84.95.2Nhớ câu1 (7 tuổi)3 (9 tuổi)5 (11 tuổi)1301561402.12.93.2Tưởng tượngCó tình chất tản mạn, ít tổ chứcHình ảnh tưởng tượng còn đơn giản, chưa bền vữngCác biểu tượng tưởng tượng dần trở nên hiện thực hơn, dần thoát khỏi ấn tượng trực tiếp8/11/202110Tư duyTư duy trực quan hành động vd: học tính cộng, trừ với đồ vậtTư duy trực quan hình ảnhvd: phân loại sự vật bằng hình ảnhTư duy lí luậnvd: khái niệm cộng, trừ + khả năng tính nhẩm8/11/202111ĐẶC ĐIỂM NHÂN CÁCHTính cáchNhu cầu nhận thức Tình cảmPhát triển năng khiếu 8/11/202112Tính cáchĐặc điểm chung:Nét tính cách chỉ mới hình thành chưa ổn định, có thể thay đổiTính xung động của hành vi  phản ứng ngay lập tức do kích thích bên trong / bên ngoài 8/11/202113Tính cáchNhững nét tính cách chung:Nét tính cách tốt (lòng vị tha, ham hiểu biết, hồn nhiên, chân thực, thương người)Tính bắt chước 8/11/202114Tác động tích cực đến sự hình thành tính cáchThầy, cô, cha, mẹ làm mẫu đúngNói đi đôi với việc làmNêu gương người tốt việc tốt 8/11/202115Nhu cầu nhận thứcNhu cầu tìm hiểu thế giới xung quanhTìm hiểu sự việc, hiện tượng riêng lẻTìm hiểu nguyên nhân, quy luật, các mối liên hệNhu cầu nhận thức Phát triển trí tuệ 8/11/202116Tổ chức quá trình nhận thứcTổ chức các hoạt độngTạo niềm tin vào khả năng nhận thức của trẻKhông nói lí thuyết suôngKhông căng thẳng, gây ức chếMang lại thành công nhất định cho trẻKích thích sự tìm tòi khám phá 8/11/202117Tình cảmVai trò:Tình cảm kích thích nhận thứcTình cảm thúc đẩy hành động 8/11/202118Tình cảmĐặc điểm:Tình cảm gắn liền với trực quan, hình ảnh cụ thểDễ cảm xúc, xúc độngMỏng manh, chưa bền vững, chưa sâu sắc. 8/11/202119Phương pháp giáo dục tình cảmSử dụng hình ảnh trực quan, sinh động; kết hợp linh hoạt giữa đồ vật tranh ảnh với lời nói, cử chỉ.Kéo léo, tế nhị, linh hoạt trong từng trường hợp tâm lí.Củng cố tình cảm qua từng hoạt động cụ thể. 8/11/2021208/11/202121Giải quyết tình huống8/11/202122 Trong giờ học lớp 1A, em Hùng và em Tuấn Anh ngồi cùng bàn. Em Hùng luôn mách cô giáo về bạn Tuấn Anh: Cô giáo: Cả lớp, mắt nhìn bảng! Hùng: Thưa cô bạn Tuấn Anh nhìn em cười. Cô giáo: Các em đọc dãy số từ 1 – 10. Hùng: Thưa cô bạn Tuấn Anh ăn xí muội. Cô giáo: Cả lớp tập viết vào bảng của mình. Hùng: Thưa cô, bạn Tuấn Anh không đưa phấn cho em. Cô giáo: Thôi đi, cô không thích thưa với gửi. Đến cuối giờ, Hùng lại mách cô một lần nữa khi cả lớp đọc: số liên tục sau số 7 là 7+1=8. Hùng: Thưa cô bạn Tuấn Anh nói là 12. 8/11/202123Trong trường hợp trên, cô giáo xử sự như vậy đúng hay không?Lời nói của cô giáo sẽ gây ra tác hại gì?Bạn khuyên cô giáo xử sự như thế nào? 8/11/202124Ở lớp 2A, bé Lan luôn được cô giáo gọi là “con rùa của lớp 2A”. Theo bạn, sự mệnh danh như vậy có ảnh hưởng gì đế sự phát triển nhân cách của em sau này?