Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 15: Thị trường tài chính - Sử Đình Thành

THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH Söû Ñình Thaønh Noäi dung nghieân cöùu: 1. Söï hình thaønh thò tröôøng taøi chính 2. Cô caáu thò tröôøng taøi chính 3. Thò tröôøng tieàn teä 4. Thò tröôøng voán Söï hình thaønh TTTC Söï xuaát hieän nhu caàu giao löu voán: ƒ Thieáu voán (caàu ) ƒ Thöøa voán (cung ) Söï xuaát hieän caùc giaáy tôø coù giaù => mua vaø baùn => hình thaønh thò tröôøng taøi chính Khaùi nieäm vaø phaân loaïi Ñònh nghóa: Laø thò tröôøng mua baùn caùc giaáy tôø coù giaù nhaèm giaûi quyeát nhu caàu voán trong neàn kinh teá. Caùc yeáu toá caáu thaønh : ƒ Chuû theå caàu ƒ Chuû theå cung ƒ Taøi saûn taøi chính (haøng hoùa) Phaân loaïi Caên cöù vaøo tính chaát caùc loaïi chöùng khoaùn: ƒ Thò tröôøng nôï ƒ Thò tröôøng voán Caên cöù vaøo thôøi gian: ƒ Thò tröôøng ngaén haïn ƒ Thò tröôøng daøi haïn Thò tröôøng tieàn teä Khaùi nieäm: Laø thò tröôøng mua baùn caùc giaáy tôø coù giaù ngaén haïn nhaèm giaûi quyeát nhu caàu voán ngaén haïn trong neàn kinh teá . => Voán ngaén haïn chuû yeáu laø voán thanh toaùn => tính thanh khoaûn cao. Thò tröôøng tieàn teä Cô caáu: ƒ Theo nghóa heïp, thò tröôøng tieàn teä => thò tröôøng lieân ngaân haøng (thò tröôøng mua baùn voán giöõa caùc ngaân haøng vôùi nhau) ƒ Theo nghóa roäng, thò tröôøng tieàn teä bao haøm thò tröôøng mua baùn caùc giaáy tôø coù giaù ngaén haïn. Thò tröôøng tieàn teä Chuû theå: ƒ Caùc toå chöùc taøi chính: ƒ Trung gian taøi chính => kinh doanh tieàn teä, tín duïng. ƒ Ngaân haøng trung öông: ƒ Quaûn lyù nhaø nöôùc ƒ Thöïc hieän chính saùch tieàn tệ quoác gia Ñoái töôïng: caùc giaáy tôø coù giaù coù tính thanh khoaûn cao, chuû yeáu goàm: ƒ Tieàn, ngoại tệ ƒ Chöùng chæ tieàn gôûi tieát kieäm ƒ Kyø phieáu ngaân haøng ƒ Hôïp ñoàng tín duïng ngaén haïn ƒ Thöông phieáu ƒ Tín phieáu kho baïc ƒ Chöùng khoaùn daøi haïn coù thôøi ñaùo haïn coøn laïi döôùi moät naêm Thò tröôøng tieàn teä Caùc nghieäp vuï giao dòch: Vay vaø cho vay giöõa caùc NHTM => dieãn ra treân thò tröôøng lieân ngaân haøng, goàm: ƒ Vay vaø cho vay tröïc tieáp baèng tieàn ƒ Chieát khaáu vaø caàm coá caùc giaáy tôø coù giaù Mua baùn caùc giaáy tôø coù giaù thoâng qua phöông thöùc ñaáu thaàu, taäp trung, khoái löôïng lôùn. Thò tröôøng tieàn teä Thò tröôøng tieàn teä Hoaït ñoäng NHTW: ƒ Nghieäp vuï cho vay: taùi chieát khaáu caùc giaáy tôø coù giaù (ngoaøi ra ôû Vieät Nam coøn coù coâng cuï taùi caáp voán). ƒ Nghieäp vuï thò tröôøng môû: mua - baùn giaáy tôø coù giaù treân thò tröôøng tieàn teä. Thò tröôøng voán 1. Cô caáu thò tröôøng voán 2. Thò tröôøng chöùng khoaùn Khaùi nieäm Mua baùn chöùng khoaùn trung daøi haïn nhaèm giaûi quyeát nhu caàu voán ñaàu tö phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. => voán ñaàu tö laø loaïi voán daøi haïn thôøi gian töø 3 naêm trôû leân. Phaân loaïi ƒ Xeùt veà cô caáu toå chöùc: ƒ Thò tröôøng sô caáp: thò tröôøng phaùt haønh ƒ Thò tröôøng thöù caáp: thò tröôøng mua baùn laïi chöùng khoaùn Phaân loaïi ƒ Xeùt veà caùch thöùc toå chöùc mua baùn: ƒ Thò tröôøng töï do ƒ Thò tröôøng chính thöùc (taäp trung/saøn giao dòch) ƒ Thò tröôøng OTC (phi taäp trung) ƒ Xeùt veà caùc loaïi haøng hoaù ƒ Thò tröôøng traùi phieáu nhaø nöôùc ƒ Thò tröôøng traùi phieáu doanh nghieäp ƒ Thò tröôøng coå phieáu Chuû theå tham gia ƒ Ngöôøi phaùt haønh chöùng khoaùn( ngöôøi caàn voán) ƒ Nhaø nöôùc ƒ Caùc coâng ty coå phaàn ƒ Caùc doanh nghieäp ƒ Ngöôøi ñaàu tö chöùng khoaùn: ƒ Caù nhaân ƒ Quyõ ñaàu tö ƒ Caùc coâng ty chöùng khoaùn : ƒ Moâi giôùi ƒ Phaùt haønh chöùng khoaùn ƒ Töï doanh Chuû theå tham gia ƒ Ngöôøi toå chöùc thò tröôøng: SGD CK ƒ Toå chöùc mua baùn CK ñuùng luaät phaùp ƒ Cung caáp kòp thôøi vaø chính xaùc cho caùc nhaø ñaàu tö thoâng tin veà kinh doanh CK ƒ Ngöôøi quaûn lyù thò tröôøng (UBCKQG) ƒ Thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veà thò tröôøng chöùng khoaùn. Coâng cuï ( haøng hoùa ) Chöùng khoaùn: ƒ Laø giaáy tôø coù giaù xaùc nhaän caùc quyeàn hôïp phaùp cuûa ngöôøi sôû höõu chuùng. CK coù theå phaùt haønh döôùi hình thöùc : ƒ Buùt toaùn ƒ Giaáy tôø ƒ Ñaëc ñieåm cuûa CK: ƒ Tính sinh lôøi ƒ Tính ruûi ro ƒ Tính chuyeån nhöôïng (thanh khoaûn) Coâng cuï (coå phieáu) ƒ Caùc loaïi chöùng khoaùn treân TTCK ƒ Coå phieáu: Laø loaïi CKù xaùc nhaän quyeàn sôû höõu moät phaàn voán cuûa ngöôøi sôû höõu coå phieáu ñoái vôùi CTCP. Treân TTCK coù caùc loaïi CP sau ñaây: ƒ Caên cöù vaøo tính chaát öu ñaõi: – Coå phieáu öu ñaõi – Coå phieáu thoâng thöôøng ƒ Caên cöù vaøo tính chaát kyù chuyeån nhöôïng – Coå phieáu ghi danh – Coå phieáu voâ danh Coâng cuï (coå phieáu) Traùi phieáu ƒ Traùi phieáu: Laø loaïi CK xaùc nhaän quyeàn ñoøi nôï hôïp phaùp cuûa ngöôøi sôû höõu traùi phieáu ñoái vôùi ngöôøi phaùt haønh. Treân TTCK coù caùc loaïi TP sau ñaây: ƒ Caên cöù vaøo ngöôøi phaùt haønh: – Traùi phieáu chính phuû – Traùi phieáu doanh nghieäp ƒ Caên cöù vaøo cô sôû ñaûm baûo ñeå phaùt haønh: – Traùi phieáu phaùt haønh coù TS ñaûm baûo – Traùi phieáu phaùt haønh döïa vaøo tín chaáp ƒ Caên cöù vaøo tính chaát laõi suaát: – Traùi phieáu coù laõi suaát coá ñònh – Traùi phieáu coù laõi suaát ñöôïc chæ soá hoùa theo laïm phaùt, giaù vaøng ƒ Caên cöù vaøo tính chaát kyù chuyeån nhöôïng – Traùi phieáu ghi danh – Traùi phieáu voâ danh Traùi phieáu Coâng cuï phaùi sinh ƒ Chöùng khoaùn phaùi sinh: ƒ Hôïp ñoàng töông lai ƒ Quyeàn choïn (option) ƒ Swap Coå phieáu Traùi phieáu 1. Ngöôøi phaùt haønh 2. Tính chaát CK 3. Quyeàn cuûa CK 4. Phaân phoái TN 5. Thöù töï phaân phoái 6. Thôøi gian löu thoâng CK 7. Möùc ñoä ruûi ro 1. CTCP 2. CK voán 3. Quyeàn sôû höõu 4. Coå töùc 5. Sau cuøng 6. Khoâng xaùc ñònh 7. Cao 1. NN, DN 2. CK nôï 3. Quyeàn ñoøi nôï 4. Laõi suaát 5. Tröôùc 6. Xaùc ñònh 7. Thaáp Nguyeân taéc ƒ Nguyeân taéc nieâm yeát/ñaêng kyù: SGD chæ tuyeån choïn CK cuûa nhöõng coâng ty ñaït nhöõng tieâu chuaån nhaát ñònh . ƒ Ñaûm baûo cho TT hoaït ñoäng oån ñònh vaø laønh maïnh ƒ TT laø nôi cung caáp thoâng tin ñaùng tin caäy Nguyeân taéc ƒ Nguyeân taéc trung gian: giao dòch phaûi ñöôïc thöïc hieän qua ngöôøi moâi giôùi ƒ Baûo veä toái ña quyeàn lôïi cuûa caùc nhaø ñaàu tö ƒ Giuùp cho TTCK hoaït ñoäng laønh maïnh, oån ñònh ƒ Toå chöùc toát söï giao dòch mua baùn CK Nguyeân taéc ƒ Nguyeân taéc coâng khai ƒ Cung caáp thoâng tin minh baïch cho caùc nhaø ñaàu tö ƒ Taïo saân chôi bình ñaúng cho caùc nhaø ñaàu tö ƒ Ñaûm baûo cho TT hoaït ñoäng laønh maïnh Nguyeân taéc ƒ Nguyeân taéc ñaáu giaù: Giaù caû chöùng khoaùn veà cô baûn hình thaønh theo quan heä cung caàu. Ñeå xaùc ñònh giaù caû giao dòch cuûa CK tuaân thuû nguyeân taéc ñaáu giaù: ƒ Öu tieân ngöôøi mua giaù cao ƒ Öu tieân ngöôøi baùn giaù thaáp ƒ Trong cuøng moät giaù öu tieân ngöôøi ñaêng kyù tröôùc Vai troø TTTC ƒ Thu huùt, huy ñoäng caùc nguoàn taøi chính nhaøn roãi trong xaõ hoäi ƒ Thò tröôøng taøi chính taïo ra: ƒ Keânh tröïc tieáp keânh giaùn tieáp ƒ Thò tröôøng sô caáp + thò tröôøng thöù caáp ƒ Caùc coâng cuï, chöùng khoaùn Vai troø TTTC ƒ Naâng cao hieäu quaû söû duïng caùc nguoàn taøi chính. ƒ Voán ñaàu tö töï do löu chuyeån qua caùc keânh ƒ Coâng chuùng coù nhieàu cô hoäi ñaàu tö, töï do löïa choïn caùc hình thöùc ñaàu tö vaø lónh vöïc ñaàu tö. Vai troø TTTC ƒ Goùp phaàn thöïc hieän chính saùch taøi chính - tieàn teä . ƒ TTTC giuùp cho nhaø nöôùc thöïc hieän: ƒ Chính saùch huy ñoäng voán ƒ Chính saùch coå phaàn hoùa caùc DNNN ƒ Chính saùch tieàn teä Vai troø TTTC ƒ Naâng cao hieäu quaû thu huùt voán nöôùc ngoaøi ƒ Taïo ñieàu kieän neàn kinh teá hoäi nhaäp ƒ Môû ra nhieàu hình thöùc thu huùt voán nöôùc ngoaøi ( ñaàu tö CK, ñaàu tö giaùn tieáp..)