Bài giảng Tài chính sự nghiệp - Chương 1: Tổng quan về quản lý tài chính đơn vị hành chính sự nghiệp

2018 1 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH SỰ NGHIỆP Nội dung Một số vấn đề chung về ngân sách nhà nước Khái niệm, đặc điểm, phân loại cơ quan, đơn vị Nhiệm vụ, quyền hạn của các đơn vị trong quản lý tài chính Hình thức cấp phát kinh phí của NSNN Phương pháp quản lý tài chính Quy trình quản lý tài chính 1 2 4 3 5 6 1 1. Một số vấn đề chung về NSNN  Khái niệm và phạm vi của NSNN  Hệ thống ngân sách nhà nước Việt Nam  Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước  Điều kiện thực hiện thu, chi NSNN 2018 2 Khái niệm NSNN NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước Phạm vi NSNN Phạm vi NSNN Thu NSNN Chi NSNN Bội chi ngân sách nhà nước Tổng mức vay của NSNN Hệ thống ngân sách nhà nước Việt Nam NSNN NSTW NSĐP NS Tỉnh, TP trực thuộc TW Sở, Ban, Cục NS Quận, Huyện Phòng, Chi cục NS Xã, Phường, Thị trấn Đội 2018 3 Phân cấp quản lý NSNN Phân cấp quản lý Phạm vi Quyền hạn Trách nhiệm Phân cấp quản lý NSNN • Trực tiếp nhận dự toán ngân sách hàng năm do Thủ tướng Chính phủ hoặc Ủy ban nhân dân giao, thực hiện phân bổ, giao dự toán ngân sách cho các đơn vị cấp dưới trực thuộc Đơn vị dự toán ngân sách • Đơn vị dự toán ngân sách được giao trực tiếp quản lý, sử dụng ngân sách. Đơn vị sử dụng ngân sách Điều kiện thực hiện thu, chi NSNN Thu NSNN • thực hiện theo quy định các luật về thuế và các quy định khác của pháp luật về thu NSNN Chi NSNN • thực hiện khi đã có trong dự toán ngân sách được giao, đã được thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách, chủ đầu tư hoặc người được ủy quyền quyết định chi và đáp ứng các điều kiện Chi cho công việc thực hiện theo phương thức Nhà nước đặt hàng, giao kế hoạch • theo quy định về giá hoặc phí và lệ phí do cơ quan có thẩm quyền ban hành. 2018 4 2. Cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp Khái niệm, đặc điểm và phân loại cơ quan hành chính Nhà nước Khái niệm, đặc điểm và phân loại đơn vị sự nghiệp KHÁI NIỆM • Là cơ quan hành pháp; Do Nhà nước quyết định thành lập nhằm thực hiện một số nhiệm vụ quản lý Nhà nước. Cơ quan hành chính • Đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nước Đơn vị sự nghiệp ĐẶC ĐIỂM Hoạt động được trang trải từ nguồn kinh phí ngân sách nhà nước cấp hoặc cấp trên cấp và từ các nguồn kinh phí khác do nhà nước quy định Hằng năm lập dự toán chi tiêu và phải tuân thủ theo dự toán đã được giao. Khi kết thúc năm ngân sách đơn vị phải lập BCTC và báo cáo quyết toán 2018 5 PHÂN LOẠI Cơ quan hành chính Chính phủ Các Bộ, cơ quan ngang Bộ UBND các cấp Các cơ quan chuyên môn của UBND các cấp Đơn vị sự nghiệp Ví trí Lĩnh vực hoạt động Mức tự đảm bảo chi 3. Nhiệm vụ, quyền hạn của các đơn vị trong quản lý tài chính Nhiệm vụ, quyền hạn của đơn vị dự toán Nhiệm vụ, quyền hạn của Kho bạc nhà nước Nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan tài chính 4. Hình thức cấp phát kinh phí của NSNN Cấp phát, chi trả theo dự toán Cấp phát, chi trả theo Lệnh chi tiền Cấp phát, chi trả theo hình thức ghi thu- ghi chi NSNN 2018 6 Cấp phát theo dự toán  Là hình thức chi trả, thanh toán của NSNN qua KBNN.  Áp dụng đối với các khoản chi thường xuyên trong dự toán Quy trình cấp phát thanh toán theo dự toán Thông báo, nhu cầu thanh toán, chi trả quý của đơn vị dự toán Lập kế hoạch nguồn vốn Lập kế hoạch chi trả, thanh toán Lập kế hoạch tiền mặt Lập Giấy rút Kiểm tra hồ sơ thanh toán và thực dự toán kèm hiện việc chi trả Hồ sơ thanh toán Cơ quan tài chính Kho bạc Nhà nước Đơn vị sử dụng ngân sách Cấp phát theo lệnh chi tiền  Là hình thức chi trả, thanh toán của NSNN bằng Lệnh chi tiền.  Áp dụng chi cho các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, xã hội không có quan hệ thường xuyên với ngân sách; Chi trả nợ, viện trợ; Chi bổ sung từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới và một số khoản chi khác 2018 7 Quy trình cấp phát thanh toán theo lệnh chi tiền Xem xét, kiểm tra từng yêu cầu chi và nếu bảo đảm đủ các điều kiện thanh toán thì ra lệnh chi trả Thực hiện xuất quỹ ngân sách; chuyển tiền vào tài khoản hoặc cấp tiền mặt Cơ quan tài chính Kho bạc nhà nước Đơn vị thụ hưởng Ghi thu, ghi chi NSNN Là hình thức chi trả, thanh toán của NSNN đối với các khoản thu của NSNN cho phép đơn vị thu và để lại chi tiêu theo quy định phải ghi thu-ghi chi. Phương thức chi trả Chi trả trực tiếp • Từ Kho bạc Nhà nước cho người hưởng lương và người cung cấp hàng hóa, dịch vụ Chưa có điều kiện thực hiện việc chi trả trực tiếp • Kho bạc Nhà nước tạm ứng hoặc thanh toán cho đối tượng thụ hưởng qua đơn vị sử dụng ngân sách 2018 8 Phương thức chi trả Mức tạm ứng Đối với những Khoản chi có giá trị hợp đồng từ 20 triệu đồng trở lên, mức tạm ứng theo quy định tại hợp đồng đã ký kết của đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước và nhà cung cấp hàng hóa, dịch vụ nhưng tối đa không vượt quá 50% giá trị hợp đồng tại thời Điểm ký kết, và không vượt quá dự toán năm được cấp có thẩm quyền phê duyệt cho Khoản chi đó Thanh toán hàng hóa, thiết bị nhập khẩu phải mở L/C tại ngân hàng và trong hợp đồng nhà cung cấp yêu cầu phải tạm ứng lớn hơn. Các trường hợp đặc thù khác có hướng dẫn riêng Đối với những Khoản chi không có hợp đồng và những Khoản chi có giá trị hợp đồng dưới 20 triệu đồng: Mức tạm ứng theo tiến độ thực hiện và theo đề nghị của đơn vị sử dụng ngân sách”. 5. Phương pháp quản lý tài chính Quản lý tài chính thu đủ - chi đủ Quản lý tài chính theo chênh lệch thu chi Quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm Quản lý tài chính theo định mức Phương pháp thu đủ, chi đủ  Tồn tại trong nền kinh tế bao cấp  Nhu cầu chi tiêu của đơn vị được NSNN cấp phát theo dự toán đã được duyệt  Mọi khoản thu phát sinh đều phải nộp vào NSNN theo quy định. 2018 9 Phương pháp thu đủ, chi đủ • Đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế Xã hội chủ nghĩa • Các hoạt động thực hiện chức năng nhiệm vụ của các đơn vị mà Nhà nước quy định được đảm bảo kinh phí hoạt động, việc quản lý tài chính theo mệnh lệnh hành chính thống nhất quản lý • Hạn chế quyền tự chủ, sáng tạo • Tạo tâm lý ỷ lại trông chờ vào NSNN. Phương pháp thu, chi chênh lệch  Ra đời trong bối cảnh Việt Nam chuyển đổi nền kinh tế bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa từ năm 1985  Chính Phủ cho phép các đơn vị tổ chức hoạt động sản xuất - kinh doanh - dịch vụ trên cơ sở vật chất, đội ngũ nhân viên sẵn có nhằm nâng cao đời sống đồng thời phát huy tính tự chủ, sáng tạo của các đơn vị, giảm áp lực của NSNN Phương pháp thu, chi chênh lệch  Theo đó, các đơn vị có hoạt động đời sống sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, số còn lại trích lập các quỹ và bổ sung kinh phí thường xuyên.  NSNN chỉ cấp phần chênh lệch thiếu so với nhiệm vụ chi NSNN đã giao trong dự toán hàng năm. 2018 10 Phương pháp thu, chi chênh lệch Phương pháp tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính Cơ quan hành chính • Ổn định về thực hiện nhiệm vụ, biên chế và cơ sở vật chất • Khoán biên chế và kinh phí quản lý hành chính • Hoàn thành nhiệm vụ - Chi TNTT • Thời gian khoán chi 3 năm ĐVSN công lập • Áp dụng ĐVSN công lập có thu • Chỉ tự chủ tài chính – Chi thường xuyên • Hoàn thành nhiệm vụ: chi TNTT và trích quỹ • Nguồn KP TX thì mang sang năm sau Từ năm 2002 – 2005: đổi mới lần 1 Phương pháp tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính Cơ quan hành chính • Tất cả các cơ quan hành chính • Tự chủ biên chế và kinh phí quản lý hành chính • Hoàn thành nhiệm vụ - Chi TNTT và trích quỹ ĐVSN công lập • Tất cả ĐVSN: có thu và không có thu • Phân loại đơn vị sự nghiệp căn cứ vào mức độ tự đảm bảo kinh phí thường xuyên • Thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy nhân sự và tài chính • Kinh phí tự chủ: chi TNTT và trích quỹ • Nguồn KP TX thì mang sang năm sau Từ năm 2006 – 2015: đổi mới lần 2 2018 11 Phương pháp tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính Cơ quan hành chính • Bổ sung UBND xã, phường, thị trấn • Tách kinh phí chuyên môn nghiệp vụ khỏi kinh phí quản lý HC • Số kinh phí tiết kiệm: quỹ dự phòng ổn định thu nhập ĐVSN công lập • Mở rộng hoạt động đầu tư ra bên ngoài • Hợp tác công tư trong nhiều lĩnh vực • Khấu hao vào CP để tái đầu tư tài sản • Phân loại thành 4 ĐVSN Từ năm 2016 – nay: đổi mới lần 3 Phương pháp tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính Tách bạch chức năng quản lý nhà nước với chức năng cung ứng dịch vụ sự nghiệp công; NSNN chỉ đầu tư vào các lĩnh vực xã hội không đầu tư; Tạo động lực phát triển kinh tế- xã hội cho những vùng, miền mà điều kiện tự nhiên khó khăn Có sự chênh lệch lớn đối với chi tự chủ và thu nhập tăng thêm giữa các vùng miền Phương pháp quản lý theo định mức Tiêu chuẩn, định mức Thực hiện tự chủ tài chính Tăng tính cạnh tranh trong hoạt động Đánh giá tiết kiệm 2018 12 Phương pháp quản lý theo định mức Các loại định mức Định mức kinh tế kỹ thuật Định mức lao động Định mức chi thường xuyên Định mức chi không thường xuyên Định mức chi tiết Định mức tổng hợp Phương pháp tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính Tăng cường quản lý chi tiêu có hiệu quả là căn cứ đánh giá tiết kiệm, chống quản phí. Cơ sở quản lý sử dụng nguồn tài chính Ổn định lâu dài, chậm đổi mới cho phù hợp với sự phát triển của khoa học - kỹ thuật 5. Quy trình quản lý tài chính Lập dự toán Chấp hành dự toán Quyết toán tài chính 2018 13 Lập dự toán Yêu cầu của việc lập dự toán Lập theo đúng nội dung, biểu mẫu, thời hạn và phản ánh đầy đủ các khoản thu chi theo quy định Đối với chi đầu tư phát triển thì phải căn cứ vào những dự án đầu tư có đủ điều kiện bố trí vốn Đối với chi thường xuyên phải tuân thủ các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức do cơ quan có thẩm quyền quy định Dự toán bao gồm biểu số liệu và bảng thuyết minh cơ sở, căn cứ tính toán các chỉ tiêu dự toán Lập dự toán Căn cứ lập dự toán Các chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể của năm kế hoạch Chính sách, chế độ thu ngân sách nhà nước, định mức phân bổ ngân sách Chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách hiện hành và quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị Chỉ thị của Thủ tướng chính phủ và thông tư hướng dẫn của Bộ tài chính về lập dự toán ngân sách hàng năm Lập dự toán ▪ Căn cứ lập dự toán (tt) Số kiểm tra về dự toán ngân sách do cấp có thẩm quyền thông báo; Tình hình thực hiện dự toán ngân sách năm trước và một số năm liền kề, ước thực hiện ngân sách năm hiện hành. Dự báo những xu hướng và vấn đề có tác động đến các chỉ tiêu dự toán năm kế hoạch. 2018 14 Chấp hành dự toán Phân bổ và giao dự toán chi ngân sách Tổ chức điều hành ngân sách Tổ chức thu ngân sách nhà nước Tổ chức chi ngân sách nhà nước Nguyên tắc chi trả,thanh toán các khoản chi của NSNN Mở tài khoản để nhận kinh phí Quản lý, sử dụng ngân sách Quyết toán ngân sách Khóa sổ kế toán Chỉnh lý quyết toán Nguyên tắc lập báo cáo quyết toán Trình tự lập, gửi, xét duyệt báo cáo thu, chi NSNN năm đối với đơn vị dự toán Quy trình quản lý tài chính 2018 15 THANK YOU