Bài giảng Tài chính doanh nghiệp - Bài 3: Trái phiếu và định giá trái phiếu

9/10/2013 1 1  Đặc điểm của trái phiếu  Mối liên hệ giữa lãi suất và giá trái phiếu  Tỷ suất sinh lợi hiện tại và tỷ suất sinh lợi tới hạn (YTM)  Tỷ suất sinh lợi của trái phiếu  Đường biểu diễn tỷ suất sinh lợi  Trái phiếu DN và rủi ro mất khả năng thanh toán 2 Các thuật ngữ:  Trái phiếu - Chứng khoán mà chủ thể phát hành có nghĩa vụ thanh toán những khoản tiền nhất định cho người nắm giữ trái phiếu.  Lãi trái phiếu - Tiền lãi định kỳ mà người nắm giữ trái phiếu được hưởng.  Mệnh giá - Số tiền thanh toán cho người nắm giữ trái phiếu khi đáo hạn.  Lãi suất trái phiếu - bằng: Lãi trái phiếu (coupon) / Mệnh giá (Par value) 3 9/10/2013 2  Tỷ suất sinh lợi hiện tại - bằng: tiền lãi hàng năm / giá trái phiếu.  Tỷ suất sinh lợi tới hạn (YTM) – là lãi suất mà giá trị hiện tại của các khoản thanh toán của trái phiếu bằng giá trái phiếu. 4 Tính tỷ suất sinh lợi tới hạn (YTM=r) Nếu cho dữ liệu về giá trái phiếu (PV), mệnh giá và lãi suất trái phiếu thì tỷ suất sinh lợi tới hạn YTM (=r) có thể được tính theo công thức sau: 5 PV cpn r cpn r cpn par r t        ( ) ( ) .... ( ) ( )1 1 11 2 Example What is the YTM of a 5.5 % annual coupon bond, with a $1,000 face value, which matures in 3 years? The market price of the bond is $1,056.03. 6 03.056,1$ )1( 055,1 )1( 55 )1( 55 321   PV rrr PV 9/10/2013 3 Tỷ suất sinh lợi – Thu nhập trên số tiền đầu tư trong 1 thời gian nhất định. 7 Rate of return = total income investment Rate of return = Coupon income + price change investment 8 Valuing bonds using a spreadsheet 5.5 % coupon 5.5% coupon maturing May 2008 10-year maturity Settlement date 5/15/05 1/1/05 Maturity date 5/15/08 1/1/15 Annual coupon rate 0.055 0.055 Yield to maturity 0.035 0.035 Redemption value (% of face value) 100 100 Coupon payments per year 1 1 Bond price (% of par) 105.603 116.633 =PRICE(B7,B8,B9,B10,B11,B12) Esc and Double click on spreadsheet to access 9 Finding yield to maturity using a spreadsheet May 2008 maturity bond, coupon rate = 5.5%, maturity = 3 years Annual coupons Semiannual coupons Settlement date 5/15/05 5/15/05 Maturity date 5/15/08 5/15/08 Annual coupon rate 0.055 0.055 Bond price 105.603 105.603 Redemption value (% of face value) 100 100 Coupon payments per year 1 2 Yield to maturity (decimal) 0.035 0.0352 =YIELD(B7,B8,B9,B10,B11,B12) Esc and Double click on spreadsheet to access 9/10/2013 4  Rủi ro lãi suất là việc lãi suất thay đổi làm cho giá trái phiếu thay đổi. Ví dụ khi lãi suất tăng giá trái phiếu giảm và ngược lại. Hai quy luật quan trọng: (a) Khi tất cả các yếu tố khác không đổi, thời gian đáo hạn càng dài thì rủi ro lãi suất càng lớn, và (b) lãi suất trái phiếu (coupon rate) càng nhỏ thì rủi ro lãi suất càng lớn. 10 Cấu trúc thời gian của lãi suất – là sự phối hợp giữa thời gian đáo hạn của trái phiếu và lãi suất tương ứng. Đường biểu diễn tỷ suất sinh lợi - đồ thị thể hiện cấu trúc thời gian của lãi suất. 11  Thời gian đáo hạn càng dài, lãi suất càng cao. Giả sử điều này đúng, nhà đầu tư chỉ nên đầu tư vào trái phiếu dài hạn phải không?  Ngay cả khi đường biểu diễn lãi suất là đường dốc lên, nhà đầu tư có thể không đầu tư vào trái phiếu dài hạn bởi vì giá của nó biến động nhiều hơn trái phiếu ngắn hạn. Ngoài ra, việc đầu tư vào trái phiếu ngắn hạn co thể đem lại lợi nhuận cho nhà đầu tư nếu lãi suất tăng. 12 9/10/2013 5  Rủi ro mất khả năng thanh toán (Rủi ro tín dụng) - rủi ro chủ thể phát hành trái phiếu không thanh toán được nợ cho người nắm giữ trái phiếu.  Lãi suất bù đắp rủi ro – phần lãi suất tăng thêm mà nhà đầu tư trái phiếu yêu cầu để bù đắp cho rủi ro họ phải chịu.  Hạng đầu tư – Trái phiếu xếp hạng Baa trở lên (theo Moody’s), hoặc BBB trở lên (theo Standard & Poor’s).  Trái phiếu rủi ro cao – trái phiếu xếp hạng dưới Baa hay dưới BBB. 13 14 Standard Moody' s & Poor's Safety Aaa AAA The strongest rating; ability to repay interest and principal is very strong. Aa AA Very strong likelihood that interest and principal will be repaid A A Strong ability to repay, but some vulnerability to changes in circumstances Baa BBB Adequate capacity to repay; more vulnerability to changes in economic circumstances Ba BB Considerable uncertainty about ability to repay. B B Likelihood of interest and principal payments over sustained periods is questionable. Caa CCC Bonds in the Caa/CCC and Ca/CC classes may already be Ca CC in default or in danger of imminent default C C C-rated bonds offer little prospect for interest or principal on the debt ever to be repaid.  Trái phiếu không hưởng lãi – trái phiếu có lãi suất (coupon rate) bằng 0.  Trái phiếu lãi suất thả nổi – lãi suất trái phiếu thay đổi, và thường được gắn với 1 số thước đo lãi suất thị trường hiện hành.  Trái phiếu chuyển đổi – cho phép người nắm giữ trái phiếu được đổi trái phiếu lấy 1 số lượng nhất định cổ phiếu thường của DN. 15 9/10/2013 6 Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. II. Ñònh giaù traùi phieáu 2.1 Khaùi nieäm Ñònh giaù traùi phieáu laø quyeát ñònh giaù trò lyù thuyeát cuûa traùi phieáu baèng caùch xaùc ñònh giaù trò hieän taïi cuûa toaøn boä thu nhaäp nhaän ñöôïc trong thôøi haïn hieäu löïc cuûa traùi phieáu. 2.2.Phaân loaïi: -Ñònh giaù traùi phieáu vónh cöûu (Consol) -Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn ñöôïc höôûng laõi (coupon bond) -Ñònh giaù traùi phieáu traû goác vaø laõi khi ñeán haïn -Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn khoâng ñöôïc höôûng laõi (zero coupon bond)  Giá trái phiếu là Giá trị hiện tại (PV) của tất cả các dòng tiền mà trái phiếu tạo ra trong tương lai (gồm tiền lãi định kỳ và mệnh giá) được chiết khấu tại tỷ suất sinh lợi yêu cầu. 17 PV cpn r cpn r cpn par r t        ( ) ( ) .... ( ) ( )1 1 11 2 Example What is the price of a 5.5 % annual coupon bond, with a $1,000 face value, which matures in 3 years? Assume a required return of 3.5%. 18 03.056,1$ )035.1( 055,1 )035.1( 55 )035.1( 55 321   PV PV 9/10/2013 7 19 Example (continued) What is the price of the bond if the required rate of return is 5.5 %? 20 000,1$ )055.1( 055,1 )055.1( 55 )055.1( 55 321   PV PV Example (continued) What is the price of the bond if the required rate of return is 15 %? 21 09.783$ )15.1( 055,1 )15.1( 55 )15.1( 55 321   PV PV Kết luận: Khi lãi suất thị trường lớn hơn lãi suất trái phiếu thì giá trái phiếu nhỏ hơn mệnh giá. Khi lãi suất thị trường nhỏ hơn lãi suất trái phiếu thì giá trái phiếu lớn hơn mệnh giá. 9/10/2013 8 Example (continued) What is the price of the bond if the required rate of return is 3.5% AND the coupons are paid semi-annually? 22 49.056,1$ )0175.1( 50.027,1 )0175.1( 50.27 ...)0175.1( 50.27 )0175.1( 50.27 6521   PV PV Example (continued) Q: Nếu trái phiếu trả lãi nửa năm một lần thì tính giá trái phiếu như thế nào? 23 Số thời kỳ tính lãi Trả lãi hai lần một năm thì ta sẽ gấp đôi số dòng tiền trong công thức tính PV, và số tiền lãi ở mỗi kỳ bằng phân nửa. Lãi suất chiết khấu Bởi vì thời kỳ bây giờ là nửa năm nên lãi suất chiết khấu bằng phân nửa lãi suất chiết khấu năm. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. TRÁI PHIẾU VĨNH CỬU • Traùi phieáu Consol: Laø loaïi traùi phieáu vieäc thanh toaùn laõi ñöôïc tieán haønh ñeàu ñaën haøng naêm ñeán maõi maõi, goác khoâng traû. Ñaây laø loaïi coâng traùi vónh vieãn, thöôøng do chính phuû phaùt haønh. 9/10/2013 9 Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2. Ñònh giaù traùi phieáu -Ñònh giaù traùi phieáu vónh cöûu (Consol) dd 2 d 1 d 0 r I )r(1 I... )r(1 I )r(1 IP   Trong ñoù: I : laø laõi coá ñònh moãi kyø I = C * i C: laø meänh giaù traùi phieáu i : laø laõi suaát ghi treân traùi phieáu P0: laø giaù trò thò tröôøng cuûa traùi phieáurd : laø laõi suaát yeâu caàu cuûa nhaø ñaàu tö Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Ví dụ • Chính phuû muoán huy ñoäng voán cho vieäc phaùt trieån ñaát nöôùc do ñoù ñaõ phaùt haønh loaïi traùi phieáu vónh cöõu vôùi meänh giaù 45 trieäu ñoàng, laõi suaát ghi treân traùi phieáu laø 20%. Neáu laõi suaát yeâu caàu cuûa nhaø ñaàu tö laø 18% thì giaù trò hieän taïi cuûa traùi phieáu laø bao nhieâu? Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Traùi phieáu coù kyø haïn ñöôïc höôûng laõi (coupon bond) • Traùi phieáu coù cuoáng phieáu (Coupon): laø moätcoâng cuï cuûa thò tröôøng voán ñem laïi cho traùi chuûmoät khoaûn tieàn laõi coá ñònh moãi naêm cho ñeánkhi heát haïn, coøn soá tieàn goác ñöôïc thanh toaùngoïn khi ñeán haïn. Goïi laø traùi phieáu coù cuoángphieáu vì baèng caùch caét moät cuoáng phieáu khoûitraùi phieáu vaø göûi ñeán ngöôøi phaùt haønh ñeå ñöôïcnhaän tieàn. Caên cöù vaøo soá tieàn ghi treân cuoángtraùi phieáu ñoù maø ngöôøi phaùt haønh phaûi traû chongöôøi mua moät soá tieàn laõi nhaát ñònh haøng naêmvaø ñeán ngaøy ñaùo haïn seõ hoaøn traû ñaày ñuû soátieàn goác ban ñaàu. 9/10/2013 10 Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2. Ñònh giaù traùi phieáu -Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn ñöôïc höôûng laõi (coupon bond)   n dd n d 0 n dd 2 d 1 d 0 )r(1 C r r11 IP )r(1 C )r(1 I... )r(1 I )r(1 IP     n Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Ví dụ • Coâng ty ANZ muoán huy ñoäng 500.000 USD ñeå phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh baèng caùch phaùt haønh 10.000 traùi phieáu coù thôøi haïn 15 naêm. Laõi suaát ngöôøi mua ñöôïc höôûng 5%/naêm. Hoûi giaù traùi phieáu hieän taïi laø bao nhieâu bieát raèng tyû suaát yeâu caàu cuûa nhaø ñaàu tö ñoái vôùi loaïi traùi phieáu naøy laø 6%? Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Traùi phieáu traû goác vaø laõi khi ñeán haïn • Traùi phieáu thanh toaùn goác vaø laõi khi ñeán haïn: Đaây laø loaïi traùi phieáu vieäc traû goác vaø laõi ñöôïc tieán haønh moät laàn khi ñeán haïn. 9/10/2013 11 Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2. Ñònh giaù traùi phieáu -Ñònh giaù traùi phieáu traû goác vaø laõi khi ñeán haïn Goïi I laø soá tieàn laõi moãi naêm I = C x i, ta coù giaù traùi phieáu ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:  ndr n.ICP   1 0 Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Traùi phieáu coù kyø haïn khoâng ñöôïc höôûng laõi (zero coupon bond) • Traùi phieáu chieát khaáu (Zero Coupon): laø loaïi traùi phieáu laõi ñöôïc traû ngay khi phaùt haønh vaø ñöôïc khaáu tröø vaøo tieàn mua traùi phieáu. Do ñoù giaù baùn thaáp hôn meänh giaù vaø khi ñeán haïn traùi chuû ñöôïc nhaän laïi voán goác baèng meänh giaù cuûa traùi phieáu. Noùi caùch khaùc ñaây laø loaïi traùi phieáu khoâng traû laõi vaø ñöôïc baùn theo nguyeân taéc chieát khaáu neân goïi laø traùi phieáu chieát khaáu. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2. Ñònh giaù traùi phieáu -Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn khoâng ñöôïc höôûng laõi (zero coupon bond) n d 0 )r(1 CP  9/10/2013 12 Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2. Ñònh giaù traùi phieáuPhaân tích söï bieán ñoäng giaù traùi phieáu khi laõi suaátthay ñoåi: nhaän xeùt nhö sau: - Khi laõi suaát thò tröôøng rd = i laø laõi suaát traùiphieáu thì giaù traùi phieáu baèng meänh giaù. - Khi laõi suaát thò tröôøng rd < i laø laõi suaát traùiphieáu thì giaù traùi phieáu cao hôn meänh giaù. - Khi laõi suaát thò tröôøng rd > i laø laõi suaát traùiphieáu thì giaù traùi phieáu thaáp hôn meänh giaù. Keát luaän: giaù traùi phieáu vaø laõi suaát thò tröôøng tyûleä nghòch vôùi nhau. Giaù trò thò tröôøng cuûa traùiphieáu tieán daàn ñeán meänh giaù cuûa noù khi thôøigian tieán daàn ñeán ngaøy ñaùo haïn. Copyright © 2007 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Phaân tích söï bieán ñoäng giaù traùi phieáu Giaù traùi phieáu Thôøi gian C 0 5 10 15 rd = i rd > i rd < i