Bài giảng Quốc gia trong luật quốc tế

QUỐC GIA TRONG LUẬT QUỐC TẾI. KHÁI NIỆM QUỐC GIACác yếu tố cấu thành quốc giaLãnh thổ xác địnhDân cư ổn địnhChính phủKhả năng tham gia vào mối quan hệ với các chủ thể khác của luật quốc tế(Điều 1, Công ước Montevideo 1933)2.Quyền năng chủ thể của quốc giaKhái niệm: Quyền năng chủ thể của LQT là khả năng pháp lý đặc biệt của những chủ thể mang quyền và nghĩa vụ pháp lý quốc tế.Mỗi chủ thể đều có quyền năng riêng biệt gồm năng lực pháp lý quốc tế và năng lực hành vi quốc tếNăng lực pháp lý quốc tếLà khả năng của chủ thể được thực hiện các quyền và nghĩa vụ chủ thể khi tham gia vào các quan hệ pháp lý quốc tếNăng lực hành vi quốc tế là khả năng chủ thể được thừa nhận bằng chính hành vi pháp lý độc lập của mình, tự tạo cho bản thân quyền chủ thể và nghĩa vụ pháp lý tương ứng.Nội dung của năng lực chủ thểĐược biểu hiện trong tổng thể các quyền và nghĩa vụ được quy định bởi các quy phạm pháp luật quốc tếCác quyền và nghĩa vụ cơ bản của quốc giaCác quyền cơ bảnQuyền bình đẳng về chủ quyền và quyền lợi trong quan hệ quốc tếQuyền được tự vệ cá thể hoặc tập thể trong trường hợp bị xâm lược hoặc bị tấn công bằng vũ trangQuyền được tồn tại trong hòa bìnhQuyền bất khả xâm phạm về lãnh thổ biên giớiQuyền được tham gia xây dựng pháp luật quốc tếQuyền được tự do thiết lập và thực hiện quan hệ với các chủ thể khác của luật quốc têQuyền được trở thành thành viên của các tổ chức quốc tế phổ cậpCác nghĩa vụ cơ bảnTôn trọng độc lập, chủ quyền của các quốc gia khácTôn trọng sự bất khả xâm phạm lãnh thổ, biên giới của quốc gia khácKhông sử dụng vũ lực, đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tếKhông can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khácHợp tác hữu nghị với các quốc gia khác nhằm duy trì hòa bình và an ninh quốc tếTận tâm thực hiện các cam kết quốc tếNghĩa vụ giải quyết tranh chấp quốc tế bằng phương pháp hòa bình.Văn bản quy địnhCông ước Montevideo ngày 26//12/1933Hiến chương Liên Hợp Quốc 24/10/1945Tuyên ngôn về các quyền và nghĩa vụ quốc tế cơ bản của quốc gia tại kỳ họp thứ IV của Đại hội đồng LHQTuyên bố năm 1970 về các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tếCông ước về quyền và nghĩa vụ cơ bản của quốc gia trong sinh hoạt quốc tế được thông qua tại kỳ họp lần thứ XXXIII của Đại hội đồng LHQ năm 1978Quốc gia là chủ thể cơ bản, chủ yếu của luật quốc tếQuốc gia là chủ thể xuất hiện đầu tiên của luật quốc tếQuốc gia là chủ thể đầu tiên xây dựng nên quy phạm pháp luật quốc tếQuốc gia là chủ thể duy nhất có khả năng tạo ra các chủ thể khác trong luật quốc tế Quốc gia là chủ thể cơ bản và chủ yếu thực hiện và áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành luật quốc tếII. Vấn đề công nhận trong luật quốc tếKhái niệm:Công nhận trong luật quốc tế là hành vi chính trị pháp lý, dựa trên ý chí độc lập của quốc gia công nhận nhằm thể hiện thái độ của mình đối với đường lối, chính sách, chế độ chính trị, kinh tế, xã hội của bên được công nhận và xác lập những quan hệ quốc tế bình thường với bên được công nhận Thể loại công nhậnCông nhận quốc gia mới: là công nhận chủ thể mới trong luật quốc tếCông nhận chính phủ mới: Là công nhận người đại diện mới của quốc gia trong quan hệ quốc tế.Thể loại công nhận khác: Công nhận dân tộc đang đấu tranh giành độc lập, công nhận chính phủ lưu vong, công nhận các bên tham chiến và các bên khởi nghĩaCông nhận chính phủ mới (chính phủ de facto) Đủ năng lực để duy trì và thể hiện quyền lực quốc gia trong một thời gian dài.Được đông đảo quần chúng nhân dân ủng hộ.Có khả năng kiểm soát toàn bộ hoặc phần lớn lãnh thổ quốc gia một cách độc lập Tự quản lý mọi công việc của đất nước.Hình thức công nhậnCông nhận DE-JURE: Công nhận chính thức, đầy đủ, toàn diệnCông nhận DE-FACTO: công nhận chính thức nhưng không đầy đủ, toàn diện như công nhận De jureCông nhận AD-HOC: là hình thức công nhận đặc biệt chỉ phát sinh trong một phạm vi nhất định nhằm tiến hành một số công việc cụ thể không mang tính chính thứcPhương pháp công nhậnMinh thị: Công nhận được thể hiện rõ ràng,minh bạch thông qua các hành vi cụ thểMặc thị: Công nhận kín đáo, không thể hiện một cách rõ ràng minh bạch bằng các hành vi và hoạt động nào.Hệ quả pháp lý của sự công nhậnKhẳng định quy chế pháp lý của bên được công nhậnTạo điều kiện cho bên được công nhận tham gia một cách tích cực vào quan hệ quốc tếMở đường cho việc thiết lập các quan hệ nhiều mặt giữa bên công nhận và bên được công nhậnIII. Vấn đề kế thừa quốc gia trong quan hệ quốc tế Khái niệmSự kế thừa của quốc gia là thuật ngữ dùng để chỉ sự thay thế của một quốc gia này cho một quốc gia khác trong việc gánh chịu trách nhiệm về quan hệ quốc tế đối với một lãnh thổ nào đó. Cơ sở làm phát sinh quan hệ kế thừa của quốc giaCó cuộc CMXH ở những nước không phải là thuộc địa dẫn đến thay đổi hình thái xã hội làm xuất hiện quốc gia mới trên trường quốc tế (CM tháng 10/1917)Có cuộc CMXH ở những nước vốn là thuộc địa làm xuất hiện quốc gia mới trên trường quốc tế (Việt Nam Nam 1945);Do hợp nhất quốc gia;Do sự phân chia quốc gia thành hai hay nhiều quốc gia mới;Do có sự chuyển nhượng, sáp nhập, trao đổi một phần lãnh thổ của quốc gia này cho một quốc gia khác;Các thức giải quyết vấn đề kế thừaKế thừa quyền sở hữu đối với tài sảnKế thừa quy chế thành viên tại các tổ chức quốc tế và nghĩa vụ thành viên điều ước quốc tế