Bài giảng Quản trị rủi ro tài chính - Bài 4: Cấu trúc thị trường kỳ hạn và giao sau

Caáu truùc thò tröôøng kyø haïn vaø giao sau QUAÛÛN TRÒ RUÛÛI RO TAØØI CHÍNH Giôùi thieäu ‹ Hợp đồng kỳ hạn là một thỏa thuận giữa hai bên, người mua và người bán, trong đó yêu cầu giao một hàng hóa tại một thời điểm trong tương lai với giá cả đã đồng ý ngày hôm nay. ‹ Hợp đồng giao sau là một hợp đồng kỳ hạn đã được tiêu chuẩn hóa, chúng được giao dịch trên một sàn giao dịch và được điều chỉnh theo thị trường hằng ngày trong đó khoản lỗ của một bên được chi trả cho bên còn lại. Giôùi thieäu ‹ Tiền thuê căn hộ là một chuỗi các hợp đồng kỳ hạn. ‹ Việc đặt mua báo dài hạn cũng là một ví dụ về hợp đồng kỳ hạn vì trong đó không những đã chốt lại mức giá cho ngày hôm nay (giao dịch giao ngay) mà còn cho những ngày sau đó trong tương lai (giao dịch kỳ hạn). ‹ Việc đặt giao bánh pizza của hầu hết các sinh viên tại trường đại học cũng là một hợp đồng kỳ hạn. Giôùi thieäu • Quyền chọn giao sau là các quyền chọn trên hợp đồng giao sau. • Một quyền chọn giao sau cho phép người nắm giữ quyền mua, nếu là quyền chọn mua, và bán, nếu là quyền chọn bán, một hợp đồng giao sau tài sản cụ thể tại một mức giá cố định vào một ngày đáo hạn trong tương lai. Giôùi thieäu • Sản phẩm phái sinh này thực hiện trên một sản phẩm phái sinh khác Æ tài sản cơ sở chính là một sản phẩm phái sinh. • Có hai ngày đáo hạn, ngày đáo hạn của quyền chọn và ngày đáo hạn của hợp đồng giao sau. • Quyền chọn thường có thời gian đáo hạn trước nhưng tương đối gần với ngày đáo hạn của hợp đồng giao sau. Sự phát triển của TT KH và GS ‹ Các phiên chợ thời Trung cổ ‹ Châu Âu ‹ Nhật Bản ‹ Hội đồng Thương mại Chicago (CBOT) 1848 Sự phát triển của TT KH và GS ‹ Chicago là trung tâm phân phối nông sản. ‹ Nông dân Mỹ chịu tác động bởi mùa vụ, thời hạn giao hàng và kho bãi. ‹ Giá cả giảm đáng kể vào thời kỳ thu hoạch khi cung tăng nhưng sau đó giá lại tăng đều đặn. ‹ 1848, một nhóm thương gia đã thực hiện bước đầu làm nhẹ bớt vấn đề này bằng cách thành lập CBOT. Thị trường giao sau Chicago Sự phát triển của TT KH và GS ‹ CBOT ban đầu được tổ chức vì mục đích chuẩn hóa số lượng và chất lượng ngũ cốc. ‹ Hợp đồng kỳ hạn đầu tiên ra đời cho phép nông dân có thể giao ngũ cốc vào một ngày trong tương lai với một giá xác định trước. Nông dân không phải chở ngũ cốc đến Chicago vào thời kỳ thu hoạch nữa nhưng lại có thể cố định được mức giá. ‹ Nhà đầu cơ thấy rằng họ có thể mua bán hợp đồng hơn là mua bán chính ngũ cốc đó. ‹ 1942 một sàn giao dịch giao sau hoàn chỉnh ra đời để thỏa mãn nhu cầu đó. Thị trường giao sau Chicago Sự phát triển của TT KH và GS ‹ 1971, Hiệp ước Bretton Wood sụp đổi, tỷ giá các nước biến động mạnh. ‹ 1972, hợp đồng giao sau tiền tệ ra đời là hợp đồng giao sau tài chính đầu tiên trên thế giới. ‹ 1975, hợp đồng giao sau lãi suất ra đời. ‹ 1977, hợp đồng giao sau chứng khoán ra đời. ‹ 1980, hợp đồng giao sau chỉ số chứng khoán bắt đầu thành công vang dội. Thị trường giao sau tài chính THÒ TRÖÔØNG KYØ HAÏN OTC ‹ Thị trường kỳ hạn là một thị trường lớn và rộng khắp trên toàn thế giới. Những thành viên của thị trường là các ngân hàng, các công ty, và các chính phủ. ‹ Thị trường OTC là thị trường không được thể chế hóa. ‹ Hai bên ký kết hợp đồng kỳ hạn phải đồng ý thực hiện nghĩa vụ với nhau tức là mỗi bên phải chấp nhận rủi ro tín dụng của bên kia. THÒ TRÖÔØNG KYØ HAÏN OTC Caùc öu ñieåm Các điều khoản và điều kiện được thiết kế theo nhu cầu cụ thể của hai bên. Tính riêng biệt này đã mang đến sự linh hoạt cho các thành viên tham gia, tiết kiệm tiền của họ và cho phép thị trường thích ứng một cách nhanh chóng với các thay đổi trong nhu cầu và hoàn cảnh của thị trường. THÒ TRÖÔØNG KYØ HAÏN OTC Caùc nhöôïc ñieåm Moät nhöôïc ñieåm cuûa hôïp ñoàng kyø haïn laø noù khoâng theå bò huûy boû ñôn phöông maø khoâng coù söï thoûa thuaän cuûa caû hai ñoái taùc. Nghóa vuï cuûa moãi beân khoâng theå ñöôïc chuyeån giao cho beân thöù ba vì vaäy hôïp ñoàng kyø haïn khoâng coù tính thanh khoaûn cao. Khoâng coù gì ñaûm baûo raèng seõ khoâng coù moät beân vôõ nôï vaø huûy boû caùc nghóa vuï hôïp ñoàng. SAØN GIAO DÒCH GIAO SAU COÙ TOÅ CHÖÙC ‹ Sàn giao dịch giao sau là nơi giao dịch các hợp đồng giao sau. ‹ Hợp đồng giao sau có thể được hiểu là một hợp đồng kỳ hạn đã được tiêu chuẩn hóa. ‹ Chi tiết cho mỗi hợp đồng bao gồm quy mô hợp đồng, đơn vị tính, dao động giá tối thiểu, cấp độ, và giờ giao dịch. Ngoài ra, hợp đồng còn phải nêu rõ các điều kiện giao hàng và giới hạn giá hàng ngày cũng như tiến trình giao nhận hàng. SAØN GIAO DÒCH GIAO SAU COÙ TOÅ CHÖÙC ‹ Sàn Giao Dịch Chicago (CME) ‹ Sàn Giao Dịch Tiền Tệ Quốc Tế Singapore (SIMEX) ‹ Sàn giao dịch giao sau bận rộn nhất trên thế giới là EUREX, là sàn giao dịch liên kết giữa Đức và Thụy Sĩ Một số sàn giao sau trên thế giới NHÖÕNG NHAØ GIAO DÒCH TREÂN SAØN Phân loại tổng quát ‹ Người môi giới hoa hồng thực hiện các giao dịch cho người khác, cá nhân hoặc các định chế tài chính hoặc đại diện cho một công ty môi giới. Các công ty môi giới này được gọi là công ty hoa hồng giao sau (FCM). ‹ Thương gia hoa hồng là các cá nhân thực hiện kinh doanh cho chính họ. Những người này cố gắng kiếm lời bằng việc mua các hợp đồng với giá cho sẵn và bán chúng với giá cao hơn. NHÖÕNG NHAØ GIAO DÒCH TREÂN SAØN Phân loại theo chiến lược giao dịch • Một nhà phòng ngừa rủi ro (hedger) nắm giữ một vị thế trên thị trường giao ngay. • Các nhà đầu cơ (speculators) kiếm lời từ việc cố gắng đoán chiều hướng của thị trường. • Những người tìm chênh lệch giá (Spreaders) sử dụng chênh lệch giá mua bán để đầu cơ với rủi ro thấp. • Các nhà kinh doanh chênh lệch (Arbitrageurs) kiếm lời từ chênh lệch trong giá cả của các vị thế giao ngay và giao sau biến động ngược chiều nhau. Tương tự việc tận dụng lợi thế của giá quyền chọn không tương thích với ngang giá quyền chọn mua – quyền chọn bán. NHÖÕNG NHAØ GIAO DÒCH TREÂN SAØN Phân loại kiểu giao dịch • Các nhà đầu cơ nhỏ lẻ (scalpers) cố gắng kiếm lời từ những thay đổi nhỏ trong giá hợp đồng. • Các nhà giao dịch trong ngày (Day traders) nắm giữ các vị thế không lâu hơn vòng đời của ngày giao dịch. Giống như các nhà đầu cơ nhỏ lẻ, họ cố gắng kiếm lời từ các biến động của thị trường ngắn hạn. • Các nhà giao dịch vị thế (position trades) nắm giữ các giao dịch có các kỳ hạn dài hơn so với các nhà đầu cơ nhỏ lẻ và các nhà giao dịch trong ngày. NHÖÕNG NHAØ GIAO DÒCH NGOAØI SAØN • Nhà tư vấn giao dịch hàng hóa (CTA) là một cá nhân hoặc công ty phân tích thị trường giao sau và lập các báo cáo, đưa ra lời khuyên, giới thiệu mua và bán hợp đồng. • Quỹ kinh doanh giao sau (Commodity pool operator - CPO) là một cá nhân hoặc công ty nhận tiền từ công chúng và sử dụng các khoản tiền này để giao dịch các hợp đồng giao sau. • Thành viên hiệp hội (Associated person - AP) là một cá nhân có liên kết với bất kỳ các cá nhân hoặc định chế nêu trên hoặc công ty khác có tham gia kinh doanh giao sau. CÔ CHEÁ CUÛA GIAO DÒCH GIAO SAU • Mở một tài khoản với người môi giới. • Đặt cọc tối thiểu. CÔ CHEÁ CUÛA GIAO DÒCH GIAO SAU Đặt lệnh • Lệnh ngừng • Lệnh hạn chế • Lệnh có hiệu lực đến khi bị hủy • Lệnh trong ngày. CÔ CHEÁ CUÛA GIAO DÒCH GIAO SAU Công ty thanh toán bù trừ • Công ty thanh toán bù trừ là một định chế và là nhà bảo đảm cho các giao dịch giao sau. • Công ty thanh toán bù trừ là một công ty độc lập và cổ đông của nó là các công ty thanh toán thành viên. • Mỗi công ty duy trì một số dư tài khoản với công ty thanh toán bù trừ và phải đáp ứng những điều kiện nhất định về mặt tài chính. CÔ CHEÁ CUÛA GIAO DÒCH GIAO SAU CÔ CHEÁ CUÛA GIAO DÒCH GIAO SAU Thanh toán hàng ngày • Ký quỹ ban đầu là số tiền phải đặt cọc vào ngày bắt đầu giao dịch • Ký quỹ duy trì là số tiền mà mỗi bên phải góp thêm vào để duy trì cho số tiền ký quỹ luôn ở mức tối thiểu nào đó. CÔ CHEÁ CUÛA GIAO DÒCH GIAO SAU Thanh toán hàng ngày Người ta sẽ tính toán chênh lệch giữa giá thanh toán hiện tại và giá thanh toán ngày trước đó. Nếu chênh lệch này là một số dương do giá thanh toán tăng, thì số tiền sẽ được cộng thêm vào tài khoản ký quỹ của những người nắm giữ vị thế mua. Số tiền này được thanh toán từ tài khoản của những người nắm giữ vị thế bán. CÔ CHEÁ CUÛA GIAO DÒCH GIAO SAU CÔ CHEÁ CUÛA GIAO DÒCH GIAO SAU YEÁT GIAÙ GIAO SAU YEÁT GIAÙ GIAO SAU YEÁT GIAÙ GIAO SAU YEÁT GIAÙ GIAO SAU YEÁT GIAÙ GIAO SAU Caùc loaïi hôïp ñoàng giao sau ‹ Nguõ coác vaø haït coù daàu ‹ Gia suùc soáng vaø thòt ‹ Thöïc phaåm vaø sôïi ‹ Kim loaïi vaø xaêng daàu ‹ Ngoaïi teä ‹ Traùi phieáu vaø laõi suaát ‹ Chæ soá kinh teá ‹ Chæ soá chöùng khoaùn Coù theå baùn treân thò tröôøngPhaûi thanh toaùn vôùi ngaân haøngThò tröôøng thöù caáp Phí moâi giôùi thoûa thuaänÑöôïc xaùc ñònh bôûi cheânh leäch giaùmua vaø giaù baùn cuûa ngaân haøngChi phí giao dòch Haàu heát ñöôïc buø tröø vò theá, raát ít coù giao nhaän thöïc söï Haàu heát ñöôïc quyeát toaùn bôûi caùc giao nhaän tieàn teä thöïc söïTính thanh khoaûn Saøn giao dòch trung taâm vôùi heä thoáng thoâng tin toaøn caàu Thoâng qua maïng ñieän thoaïi toaøn caàuNôi trao ñoåi Coâng ty thanh toaùn buø tröøKhoângNhaø baûo ñaûm Baét buoäc kyù göûi vôùi moät soá löôïng nhaát ñònh vaø ñieàu chænh theo thò tröôøng haøng ngaøy Thöôøng laø khoâng, ñoâi khi ñoøi hoûi haïn möùc tín duïng töø 5% - 10%Yeâu caàu kyù quyõ Caùc ngaân haøng, caùc nhaø moâi giôùi vaø caùc coâng ty ña quoác gia, thích hôïp cho caùc nhaø ñaàu cô Caùc ngaân haøng, caùc nhaø moâi giôùi vaø caùc coâng ty ña quoác gia, nhöõng nhaø ñaàu tö phoøng ngöøa ruûi ro Caùc thaønh vieân tham gia Ñöïôc tieâu chuaån hoùa (vaøo thöù tö tuaàn thöù ba cuûa caùc thaùng 3,6,9,12 v.v.) Thieát keá thích hôïp cho nhu caàu töøng caù nhaân Ngaøy giaù trò (hay laø ngaøy ñaùo haïn) Ñöôïc tieâu chuaån hoùa (£62.500, Can$100.000 v.v.) Thieát keá thích hôïp cho nhu caàu cuûa töøng caù nhaânQuy moâ hôïp ñoàng HÔÏP ÑOÀNG GIAO SAUHÔÏP ÑOÀNG KYØ HAÏNSO SAÙNH