Bài giảng Phân tích và xử lý dữ liệu trong kinh doanh - Chương 2: Biên tập và phân tích mô tả dữ liệu (Phần 1)

Chương 2BIÊN TẬP VÀ PHÂN TÍCH MÔ TẢ DỮ LIỆUNội dungMột số đại lượng đặc trưng của dữ liệuXây dựng bảng hỏi và kết cấu bộ dữ liệuBiên tập dữ liệuMô tả dữ liệuPhân tích dữ liệu bằng biểu đồI Một số đại lượng đặc trưng của dữ liệu 1.1 Số trung bìnhKhái niệm: Số trung bình (bình quân) trong thống kê là mức độ đại biểu theo một tiêu thức nào đó của một tổng thể thống kê bao gồm nhiều đơn vị cùng loạiLà mức độ phổ biến nhất (dùng với các lượng biến có quan hệ tổng)Chịu ảnh hương bởi giá trị đột biếnSố trung bình cộng (vận dụng khi các lượng biến có quan hệ tổng)Trung bình cộng giản đơnTrung bình cộng gia quyền (vận dụng khi các khác nhau) hay b) Các loại số trung bìnhVD. Tính năng suất lao động bình quânTrong t/h này số bình quân trùng với số tương đối cường độPhân xưởngNăng xuất lao động (m/ công nhân)Số công nhânA503B555C6010D657VD số trung bình được tính từ việc phân tổ có khoảng cách thì giá trị của nó chỉ mang tính gần đúngNăng suất LĐ (sp)Số công nhân () 40-60105060-80307080-1007090100-12025110120-14010130>1405150Tính tỷ lệ bình quân hoàn thành kế hoạch của 3 phân xưởng sau:(Số trung bình điều hòa) PXNSLĐSố CN% ht kế hoạch sl (Sản lượng (1501010350026030106180033020102600Số trung bình điều hòa khi được biết tổng các lượng biến và Trung bình điều hòa giản đơnTrung bình điều hòa gia quyềnVD: Có 3 công nhân cùng sản xuất 1 loại sản phẩn trong 8h;- CN1: sản xuất 1 sản phẩm hết 6 phút- CN2: sản xuất 1 sản phẩm hết 8 phút- CN3: sản xuất 1 sản phẩm hết 5 phútTính thời gian hao phí bình quân để sản xuất hết 1 sản phẩm. Tg SXTB = VD cho tốc độ tăng trưởng thu nhập của doanh nghiệp A như sau2; .. Các phân số này không có quan hệ trung bình cộngVới quan hệ tích? OKTốc độ phát trưởng trung bình = Số trung bình nhân được vận dụng khi các lượng biến có quan hệ tích với nhauSố bình quân nhân giản đơn Số bình quân nhân gia quyềnc) Đặc điểm của số trung bìnhMang tính tổng hợp, khái quát caoSan bằng các chênh lệch giữa các đơn vị về trị số của tiêu thức nghiên cứuChịu ảnh hưởng của lượng biến đột xuất1.2 Trung vịLà mức độ quan trọng Trong dãy số đã được sắp xếp theo thứ tự trung vị là số ở vị trí giữa.Nếu n lẻ: trung vị ở vị trí giữaNếu n chẵn: trung vị là bình quân của 2 số đứng ở vị trí giữaKhông chịu ảnh hưởng của giá trị đột xuất1.3 MốtLà một mức độ điển hìnhLà giá trị phổ biến nhấtKhông chịu ảnh hưởng của giá trị đột xuấtCó thể không có Mốt nhưng cũng có thể có vài mốtĐược sử dụng với cả biến định tính và định lượngVai trò của việc nghiên cứu Mốt trong cuộc sống ? 1.4 Các phân vị25%25%25%25%Q1Q3Q2Là vị trí phân chia tổng thể thành các nhóm khác nhauTứ phân vị: chia dữ liệu được sắp xếp thành 4 phầnQ1 - tứ phân vị thứ nhất: 25% tổng thể có giá trị dưới Q1 và 75% trên Q1 Q2 – tứ phân vị thứ hai: % 50% trên và 50% dướiVD: điều tra nhu cầu sử dụng phương tiện giao thông bằng hàng không  tập chung vào Q3 – trong trường hợp tổng thể điều tra là thu nhậpVị trí của tứ phân vị thứ tại điểm Ví dụ Dữ liệu đã được sắp xếp theo thứ tự 11 12 13 16 16 17 18 21 22Vị trí tại điểm Q1 = = 2,5  Điểm Q1 = 12,5 Tương tự có Q2 = 16; Q1 = 19,51.4 Các chỉ tiêu đo độ biến thiên1.4.1 Khoảng biến thiênLà chỉ tiêu đo độ biến thiênLà sự chênh lệch giữa giá trị nhỏ nhất và giá trị lớn nhấtQuan sát: Range = Xmax – Xmin Không phụ thuộc vào sự phân bố của dữ liệu1.4.2 Phương saiLà một trong những thước đo quan trọng của độ biến thiênCho biết độ biến thiên xung quanh giá trị trung bìnhĐối với tổng thể chung: Đối với tổng thể mẫu: hạn chếVì dùng bình phương  khuếch đại trị sốKhông có đơn vị tính1.4.3 Độ lệch chuẩnLà thước đo của độ biến thiênCho biết độ biến thiên xung quanh giá trị trung bìnhTổng thể chung Tổng thể mẫu So sánh các độ lệch chuẩn1.4.4 Độ biến thiênLà thước đo độ biến thiên tương đốiĐơn vị luôn là %Cho biết độ biến thiên tương đối xung quanh gt trung bìnhSo sánh 2 hoặc nhiều hơn 2 các giá trị biến thiên Ví DụCổ phiếu A giá bình quân năm trước = 50$; Độ lệch chuẩn 5$Cổ phiếu B giá bình quân năm trước = 100$ Độ lệch chuẩn 5$Cổ phiếu A biến động 10%; cổ phiếu B biến động 5%Đầu tư cho loại nào? 1.5 hình dáng phân phốiMô tả sự phân bố của dữ liệuCác mức độ của hình dáng: đối xứng hoặc lệchĐồ thị hộp ria mèo (box plot)Hình dáng của phân phối và đồ thị hộp ria mèo Tác dụng của đồ thị hộp ria meoNhận biết vị trí của bộ dữ liệu trên cơ sở trung vị (Me)Nhận biết sự dàn trải của dữ liệu thông qua độ dài của hộp (khoảng tứ phân vị và độ dài của ria mèo)Nhận biết lượng biến đột xuất và nghi ngờ là đột xuấtSo sánh hai hay nhiều bộ dữ liệu trên cùng một thước đoNhận biết lượng biến đột xuất