Bài giảng Phân tích thiết kế hệ thống thông tin - Chương 1: Tổng quan phân tích và thiết kế hệ thống thông tin - Nguyễn Mậu Hân

tiếp người - máy  Thiết kế an toàn hệ thống  Thiết kế phần cứng: tính toán các yêu cầu kỹ thuật, cơ sở vật chất cho hệ thống  Dự kiến nhân sự tại các vị trí công tác của hệ thống. d. Giai đoạn thực hiện xây dựng hệ thống bao gồm xây dựng các file cơ bản. viết các chương trình thực hiện các chức năng của hệ thống mới tương ứng với các kiểu khai thác đã đặt ra.  làm tài liệu sử dụng để hướng dẫn cho người sử dụng  làm tài liệu kỹ thuật cho các chuyên gia tin học phát triển hệ thống sau này. e. Giai đoạn chuyển giao hệ thống Hiệu chỉnh hệ thống Vận hành thử bằng số liệu giả để phát hiện sai sót Đưa hệ thống vào khai thác thử nghiệm Đào tạo người sử dụng tại mỗi vị trí trong hệ thống. Chuyển giao hệ thống f. Giai đoạn bảo trì hệ thống Sửa đổi, khắc phục những thiếu sót của hệ thống Làm cho hệ thống thích nghi hơn, thuận tiện hơn trong sử dụng. Quá trình xây dựng một HTTT có thể mô tả theo sơ đồ dưới đây: Sơ đồ mô tả quá trình phân tích và thiết kế một HTTT LẬP KẾ HOẠCH PHÂN TÍCH THIẾT KẾ THỰC HIỆN CHUYỂN GIAO BẢO TRÌ Mô hình thác nước - Water Fall Model Mô hình thác nước - Water Fall Model Giai đoạn phân tích Giai đoạn thiết kế Giai đoạn mã hóa Giai đoạn kiểm thử Giai đoạn bảo trì 1.5. CÁC MỨC BẤT BIẾN CỦA MỘT HTTT Xuất phát từ các nhu cầu: Cần có một mô hình hoặc một ngôn ngữ đặc tả đơn giản nhưng đơn nghĩa để xác định những yêu cầu trong mỗi giai đoạn phân tích. Cần có một mô hình hoặc một ngôn ngữ để đối thoại với những người không chuyên tin học trong hệ thống thông tin. Cần có một ngôn ngữ mô tả các mức quan niệm khác nhau của hệ thống thông tin liên quan đến chu kỳ sống của hệ thống. 1.5. CÁC MỨC BẤT BIẾN CỦA MỘT HTTT a. Mức quan niệm: 1. Ý nghĩa: Mô tả mục đích hệ thống thông tin và những ràng buộc phải tôn trọng trong mối quan hệ với mục đích của hệ thống. Các mô tả này phải độc lập với mọi giải pháp cài đặt 2. Những đối tượng cần phải mô tả ở mức quan niệm: • Các đối tượng được sử dụng trong hệ thống. • Các hiện tượng và các mối quan hệ thông tin giữa các đối tượng, giữa các hệ thống con trong hệ thống và giữa hệ thống với môi trường bên ngoài. • Thứ tự công việc được thực hiện trong hệ thống. • Các qui tắc biến đổi, công thức tính toán, thuật toán. • Các nhiệm vụ hệ thống phải thực hiện và các ràng buộc mà hệ thống phải tôn trọng. 1.5. CÁC MỨC BẤT BIẾN CỦA MỘT HTTT a. Mức quan niệm: Có 3 loại quy tắc: + Qui tắc quản lý: qui định mục tiêu và ràng buộc của hệ thống (thường là những quy định, luật lệ áp đặt từ môi trường ngoài). Một cách để xem xét một quy tắc có phải là quy tắc quản lý không là nếu hủy bỏ quy tắc này thì hệ thống có nguy cơ bị phá vỡ không? + Qui tắc tổ chức: qui tắc liên quan đến giải pháp họat động của hệ thống. + Qui tắc kỹ thuật: qui tắc liên quan đến các yêu cầu kỹ thuật để đảm bảo hệ thống có thể họat động được. 1.5. CÁC MỨC BẤT BIẾN CỦA MỘT HTTT a. Mức quan niệm: Ở mức quan niệm cần trả lời các câu hỏi: Chức năng của hệ thống thông tin là gì? Hệ thống thông tin cần những yếu tố gì? Hệ thống có dữ liệu và những quy tắc quản lý gì? WHAT? 1.5. CÁC MỨC BẤT BIẾN CỦA MỘT HTTT b. Mức tổ chức: Mục đích: xác định các phương tiện, nhân lực, máy móc, cách tổ chức để cung cấp các thông tin cho người sử dụng đúng thời hạn và đủ độ tin cậy.  Tại mức này, cần trả lời các câu hỏi:  Ai làm? (WHO?)  Làm ở đâu? (WHERE?)  Làm khi nào? (WHEN?) Thông tin ở mức tổ chức được mô tả theo giải pháp CSDL và thực chất là quan hệ logic của chúng. Do đó, đối với dữ liệu mức tổ chức còn gọi là mức logic. 1.5. CÁC MỨC BẤT BIẾN CỦA MỘT HTTT c. Mức vật lý: Mục đích: Xác định cách thực hiện của hệ thống thông tin trong một môi trường cài đặt nào đó Đây là mức ít trừu tượng nhất vì nó chính là hệ thống có thể họat động và vận hành. Tại mức này, cần trả lời câu hỏi hệ thống hoạt động như thế nào? (HOW?) Thông tin ở mức vật lý được mô tả với các cấu trúc, giá mang và phương thức truy nhập. 1.6. CÁC CÁCH TIẾP CẬN TRONG PHÁT TRIỂN PHẦN MỀM 1. Cách tiếp cận theo hướng chức năng Đặc điểm:  Dựa vào chức năng là chính  Tập trung khảo sát chức năng, hành vi của hệ thống  Khi các chức năng của hệ thống đã được xác định thì chúng khó thay đổi trong suốt quá trình thiết kế  Dữ liệu sẽ được xác định cấu trúc dựa vào các chức năng 1.6.1 CÁCH TIẾP CẬN THEO HƯỚNG CHỨC NĂNG Đặc điểm:  Phân rã chức năng và làm mịn dần theo cách tiếp cận Top/Down  phân tách nhỏ các chức năng chính thành các chức năng đơn giản hơn theo cách từ trên xuống- nguyên lý chia để trị.  Kết quả của việc phân rã là một BFD của hệ thống  Các đơn thể chức năng trao đổi với nhau bằng cách truyền tham số hay sử dụng dữ liệu chung Đặc điểm: Bị ảnh hưởng bới các ngôn ngữ lập trình ALGOL, Pascal, C Các hàm của hệ thống phần mềm được xem như tiêu chí cơ sở khi phân rã Tách chức năng khỏi dữ liệu Chức năng có hành vi Dữ liệu chứa thông tin bị các chức năng tác động Phân tách top-down chia hệ thống thành các hàm để chuyển sang mã trình, dữ liệu được gửi giữa chúng. 1.6.1 CÁCH TIẾP CẬN THEO HƯỚNG CHỨC NĂNG Hệ thống quản lý thư viện Quản lý bạn đọc quản lý tài liệu Theo dõi mượn trả Thống kê Dữ liệu chung Dữ liệu chung Chức năng 1 Chức năng 2 Dữ liệu riêng Dữ liệu riêng 1.6.1 CÁCH TIẾP CẬN THEO HƯỚNG CHỨC NĂNG 1.6.2 CÁCH TIẾP CẬN THEO HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG Đặc điểm:  Đặt trọng tâm vào dữ liệu (thực thể)  Xem hệ thống như là tập các thực thể, các đối tượng  Các lớp đối tượng trao đổi với nhau bằng các thông điệp  Tính mở và thích nghi của hệ thống cao  Hỗ trợ sử dụng lại và cơ chế kế thừa  Tiệm cận hướng đối tượng tập trung vào cả thông tin và hành vi  Cho khả năng xây dựng hệ thống mềm dẻo, “co dãn”  Phương pháp này dựa trên các nguyên tắc sau • Tính đóng gói • Kế thừa • Đa trị 1.6.2 CÁCH TIẾP CẬN THEO HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG Ưu điểm chính của phương pháp HĐT  là cơ sở để kết hợp các đơn thể có thể sử dụng lại thành hệ thống lớn hơn, tạo ra những sản phẩm có chất lượng cao  Qui ước truyền thông điệp giữa các đối tượng đảm bảo cho việc mô tả các giao diện giữa các đối tượng thành phần bên trong hệ thống và những hệ thống bên ngoài trở nên dễ dàng hơn  Nguyên lý bao gói, che giấu thông tin hỗ trợ cho việc xây dựng những hệ thống thông tin an toàn. 1.6.3 NHẬN XÉT Ưu điểm chính của phương pháp HĐT:  Nguyên lý bao gói, che giấu thông tin hỗ trợ cho việc xây dựng những hệ thống thông tin an toàn.  Lập trình HĐT với kỹ thuật kế thừa cho phép dễ dàng xác định các đơn thể và sử dụng ngay khi chúng chưa thực hiện đầy đủ các chức năg (đơn thể mở) và sau đó mở rộng được mà không làm ảnh hưởng tới các đơn thể khác. 1.6.3 NHẬN XÉT Ưu điểm chính của phương pháp HĐT (tt)  Định hướng đối tượng cung cấp những công cụ, môi trường mới, hiệu quả để phát triển phần mềm theo hướng công nghiệp và hỗ trợ để tận dụng được những khả năng kế thừa, sử dụng lại ở phạm vi diện rộng để xây dựng được những hệ thống phức tạp như: hệ thống động, hệ thống thời gian thực, v,v.  Xoá bỏ được hố ngăn cách giữa các pha phân tích, thiết kế và cài đặt trong quá trình xây dựng phần mềm. 1.6.3 NHẬN XÉT Những hạn chế của phương pháp hướng CN Sản phẩm khó bảo trì Mọi chức năng đều chia sẻ khối dữ liệu lớn Các chức năng phải hiểu rõ dữ liệu được lưu trữ thế nào Khi thay đổi cấu trúc dữ liệu kéo theo thay đổi mọi hàm liên quan Tiến trình phát triển không ổn định Thay đổi yêu cầu kéo theo thay đổi các chức năng Rất khó bảo toàn kiến trúc thiết kế ban đầu khi hệ thống tiến hóa Không hỗ trợ lập trình bằng ngôn ngữ hướng đối tượng như C++, Java, Smalltalk, Eiffel. HẾT CHƯƠNG 1 82