Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin - Chương 7: Lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về chủ nghĩa xã hội - Nguyễn Minh Tuấn

LÝ LUẬN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘIPHẦN THỨ BACHƯƠNG 7SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨAI. SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂNGiai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân1.1. Khái niệm giai cấp công nhânGiai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định hình thành và phát triển cùng với nền đại công nghiệp, là lực lượng sản xuất cơ bản, tiên tiến, tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào quá trình sản xuất và cải tạo các quan hệ xã hội1.2. Nội dung sử mệnh lịch sử của giai cấp công nhânGiành chính quyền và thiết lập chế độ công hữu về tư liệu sản xuất.Tập hợp, lãnh đạo nhân dân lao động thông qua chính Đảng để xây dựng xã hội mới-XHCN.2. Những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân2.1. Địa vị KT-XH của giai cấp công nhân Trong nền sản xuất lớn, giai cấp công nhân là lực lượng sản xuất hàng đầuLà giai cấp tiên tiến có khả năng đoàn kết chặt chẽ, để thực hiện những nhiệm vụ cách mạng to lớnCó cùng lợi ích, có khả năng đoàn kết, tập hợp các giai cấp và tầng lớp khác để thực hiện sứ mệnh của mình2.2. Những đặc điểm chính trị- xã hội của giai cấp công nhânGiai cấp tiên phong, có tinh thần cách mạng triệt để.Giai cấp có ý thức tổ chức kỷ luật caoGiai cấp có bản chất quốc tế3. Vai trò của Đảng Cộng sản trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân3.1.Tính tất yếu và quy luật hình thành, phát triển chính Đảng của giai cấp công nhânPhong trào đấu tranh của giai cấp công nhân dâng cao, chống áp bức, bất côngGiai cấp công nhân được trang bị lý luận khoa học, cách mạngĐảng Cộng sản ra đời giúp cho giai cấp công nhân hiểu rõ sứ mệnh của mìnhĐảng phải trong sạch, vững mạnh và không ngừng hoàn thiện3.2. Mối quan hệ giữa Đảng Cộng sản và giai cấp công nhânGiai cấp công nhân là cơ sở giai cấp của Đảng, là nguồn bổ sung lực lượng cho ĐảngSự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, chính là sự lãnh đạo của giai cấp công nhânĐảng có lợi ích cơ bản thống nhất với lợi ích của giai cấp công nhânĐảng là bộ tham mưu của giai cấp công nhân và của cả dân tộcII. CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨACách mạng XHCN và nguyên nhân của nó1.1. Khái niệm cách mạng XHCNTheo nghĩa hẹp: là cách mạng chính trị, được kết thúc khi giai cấp công nhân và nhân dân lao động giành được chính quyền.Theo nghĩa rộng: bao gồm cách mạng chính trị và cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới-XHCN1.2. Nguyên nhân của cách mạng XHCNMâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất phát triển cao có tính xã hội hóa, với quan hệ sản xuất mang tính chất tư nhân TBCN2. Mục tiêu, động lực và nội dung của cách mạng XHCN2.1. Mục tiêu của cách mạng XHCNMục tiêu của giai đoạn 1: giai cấp công nhân giành chính quyềnMục tiêu của giai đoạn 2: giai cấp công nhân tập hợp các tầng lớp nhân dân để xây dựng xã hội mới-XHCN2.2. Động lực của cách mạng XHCNGiai cấp công nhân vừa là giai cấp lãnh đạo, vừa là động lực chủ yếu trong cách mạng XHCNGiai cấp nông dân là lực lượng to lớn trong cách mạng XHCNTrí thức là lực lượng quan trọng trong xây dựng CNXH2.3. Nội dung của cách mạng XHCNVề chính trị: giành chính quyền về tay giai cấp công nhân và nhân dân lao độngVề kinh tế: xác lập chế độ công hữu về tư liệu sản xuất, phát triển LLSX, nâng cao năng suất lao động, phân phối theo lao độngVề văn hóa-tư tưởng: Giai cấp công nhân và nhân dân lao động là chủ thể sáng tạo những giá trị văn hóa, tinh thầnGiữ vững giá trị văn hóa tinh thần tốt đẹp của dân tộc. Tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa của nhân loại Xây dựng con người mới XHCN: có lòng yêu nước, bản lĩnh chính trị vững vàng, có văn hóa, tri thức3. Liên minh giữa giai cấp công nhân với nông dân và các tầng lớp lao động khác trong cách mạng XHCN3.1. Tính tất yếu và cơ sở khách quan của liên minhTính tất yếuGiữ vững chính quyền nhà nướcXây dựng thành công CNXHCơ sở khách quan của liên minh công-nôngTrong CNTB đều là những người bị áp bức, bóc lộtĐể thúc đẩy LLSX và sự phát triển của công nghiệp, nông nghiệpLà lực lượng to lớn trong công cuộc xây dựng CNXH 3.2. Nội dung và nguyên tắc cơ bản của liên minh giai cấp trong cách mạng XHCNNội dung: Liên minh về chính trị: Để giành chính quyềnTham gia vào bộ máy chính quyền nhà nướcĐứng trên lập trường của giai cấp công nhân để xây dựng xã hội mớiLiên minh về kinh tế: Kết hợp hài hòa lợi ích kinh tế của các giai cấp và các tầng lớpXây dựng và phát triển nông nghiệp, nông thônHuy động sức mạnh, nguồn lực của các giai cấp và tầng lớp vào phát triển kinh tếNội dung văn hóa, xã hội: Không ngừng nâng cao trình độ văn hóaLiên minh tham gia quản lý kinh tế, quản lý xã hội, quản lý nhà nướcb. Nguyên tắc:Phải đảm bảo vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhânPhải đảm bảo nguyên tắc tự nguyệnKết hợp đúng đắn các lợi íchIII. HÌNH THÁI KINH TẾ- XÃ HỘI CỘNG SẢN CHỦ NGHĨAXu hướng tất yếu của sự xuất hiện hình thái kinh tế-xã hội cộng sản chủ nghĩaDo mâu thuẫn cơ bản: LLSX với QHSXMâu thuẫn về kinh tếMâu thuẫn về chính trị-xã hội2. Các giai đoạn phát triển của hình thái KT-XH cộng sản chủ nghĩaThời kỳ quá độ lên CNXHXã hội chủ nghĩaCộng sản chủ nghĩa1.1. Thời kỳ quá độ lên CNXHTính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độCNXH khác về bản chất so với CNTBĐể xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại cho CNXHXây dựng quan hệ sản xuất mới XHCNXây dựng CNXH là một quá trình khó khăn, phức tạp, lâu dài b. Đặc điểm và thực chất của thời kỳ quá độ lên CNXHTồn tại nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước là chủ đạoCó nhiều hình thức sở hữu khác nhau về TLSX, trong đó nền tảng là chế độ công hữu về TLSXNhiều hình thức phân phối thu nhập, trong đó phân phối theo lao động là chủ yếuTồn tại nhiều giai cấp, tầng lớp khác nhau. Trong một giai cấp, hoặc tầng lớp có nhiều bộ phận có trình độ và ý thức khác nhauĐấu tranh chống lại các thế lực thù địch, chống pháPhát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động Tồn tại nhiều yếu tố tư tưởng, văn hóa cũ mới. Đấu tranh chống lại hệ văn hóa tư tưởng phản độngXây dựng và phát triển hệ tư tưởng văn hóa XHCN khoa học, tiến tiến, cách mạngTiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa của nhân loại1.2. Xã hội xã hội chủ nghĩa Cơ sở vật chất – kỹ thuật là nền sản xuất lớn hiện đại.Thiết lập chế độ công hữu về TLSX, phù hợp với trình độ phát triển của LLSX. Xây dựng tổ chức lao động và kỷ luật lao động mới trên tinh thần tự giác của người lao động.Đa dạng hóa các hình thức phân phối thu nhập trong đó phân phối theo lao động là nguyên tắc cơ bản nhất.Nhà nước mang bản chất giai cấp công nhân, có tính nhân dân rộng rãi, tính dân tộc sâu sắc.Giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột, thực hiện bình đẳng xã hội, tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện.1.3. Giai đoạn cao của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa Về mặt kinh tế: Lực lượng sản xuất phát triển caoCủa cải xã hội tạo ra dồi dào, thỏa mãn theo nhu cầu. Thực hiện nguyên tắc “làm theo năng lực hưởng theo nhu cầu” Ý thức tự giác của con người được nâng caoVề mặt xã hội: Trình độ phát triển xã hội cao Con người có điều kiện phát triển năng lực của mình, tri thức con người được nâng cao Không còn có sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn. Nhà nước trở thành không cần thiết, nó tự tiêu vong