Bài giảng môn Nghiệp vụ ngân hàng thương mại - Chương 2: Nghiệp vụ nguồn vốn trong ngân hàng thương mại

6/11/2015 11:58 AM 1 Chương 2: NGHIỆP VỤ NGUỒN VỐN TRONG NHTM Các NHTM muốn hoạt động bình thường thì phải có vốn. Vốn trong NHTM gồm có nhiều loại khác nhau, mỗi loại có đặc điểm, phương thức sử dụng và biện pháp quản lý khác nhau. 6/11/2015 11:58 AM 2 NỘI DUNG CHƯƠNG I. Vốn tự có 1. Khái niệm 2. Đặc điểm 3. Thành phần 4. Các tỷ lệ đảm bảo an toàn 5. Biện pháp gia tăng vốn tự có II. Vốn huy động 1. Khái niệm 2. Đặc điểm 3. Cơ cấu 4. Nguyên tắc huy động vốn III. Vốn đi vay 1. Khái niệm 2. Cơ cấu IV. Vốn khác 6/11/2015 11:58 AM 3 I. VỐN TỰ CÓ (CAPITAL)  1. KHÁI NIỆM Goùc ñoä kinh teá: Voán rieâng cuûa NH do caùc chuû sôû höõu ñoùng goùp vaø coøn ñöôïc taïo ra vaø boå sung lieân tuïc trong quá trình kinh doanh döôùi daïng lôïi nhuaän giöõ laïi vaø caùc quyõ cuûa NH. Goùc ñoä quaûn lyù: Voán töï coù cô baûn (Voán caáp 1): Voán ñieàu leä thöïc coù (voán ñaõ ñöôïc cấp, voán ñaõ goùp), Quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä, Quyõ döï phoøng taøi chính, Quyõ ñaàu tö phaùt trieån nghieäp vuï, Lôïi nhuaän khoâng chia. Voán töï coù boå sung (Vốn cấp 2): Phần gía trị taêng theâm khi ñònh giaù laïi taøi saûn coá ñònh vaø caùc loaïi chöùng khoùan đầu tư, Traùi phiếu chuyển đoåi hoặc cổ phiếu öu ñaõi do TCTD phaùt haønh, giaáy nôï thöù caáp coù thôøi haïn daøi. 6/11/2015 11:58 AM 4 2. ĐẶC ĐIỂM CỦA VỐN TỰ CÓ OÅn ñònh vaø luoân taêng tröôûng Tyû troïng thaáp nhöng quan troïng Quyeát ñònh quy moâ hoaït ñoäng cuûa NH 6/11/2015 11:58 AM 5 3. THÀNH PHẦN CỦA VỐN TƯ CÓ ÔÛ Vieät Nam theo quyeát ñònh soá 457/2005/QÑ- NHNN ngaøy 19/4/2005 vaø quyeát ñònh 03/2007/ QÑ-NHNN ngaøy 19/01/2007, voán töï coù cuûa ngaân haøng bao goàm: Vốn cấp 1 (Vốn tự coù cơ bản): Vốn ñiều lệ Quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu lệ Quyõ döï phoøng taøi chính Quỹ ñầu tư phaùt triển nghiệp vụ Lôïi nhuaän khoâng chia 3. THÀNH PHẦN CỦA VỐN TƯ CÓ (TT) STT Loaïi hình toå chöùc tín duïng Möùc voán phaùp ñònh aùp duïng cho ñeán naêm 2008 2010 I Ngaân haøng 1 Ngaân haøng thöông maïi a Ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc 3.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng b Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn 1.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng c Ngaân haøng lieân doanh 1.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng d Ngaân haøng 100% voán nöôùc ngoaøi 1.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng ñ Chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc ngoaøi 15 trieäu USD 15 trieäu USD 2 Ngaân haøng chính saùch 5.000 tyû ñoàng 5.000 tyû ñoàng 3 Ngaân haøng ñaàu tö 3.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng 4 Ngaân haøng phaùt trieån 5.000 tyû ñoàng 5.000 tyû ñoàng 5 Ngaân haøng hôïp taùc 1.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng 6 Quyõ tín duïng nhaân daân a Quyõ tín duïng nhaân daân TW 1.000 tyû ñoàng 3.000 tyû ñoàng b Quyõ tín duïng nhaân daân cô sôû 0,1 tyû ñoàng 0,1 tyû ñoàng(Ban haønh keøm theo Nghò ñònh soá 141/2006/NÑ-CP ngaøy 22 thaùng 11 naêm 2006 cuûa Chính phủ) 6/11/2015 11:58 AM 7 3. THÀNH PHẦN CỦA VỐN TƯ CÓ (TT) Voán caáp 2 (Voán töï coù boå sung): Bao goàm phaàn thaëng dö voán, ñaùnh giaù laïi taøi saûn vaø moät soá nguoàn voán daøi haïn: 50 % phaàn giaù trò taêng theâm cuûa taøi saûn coá ñònh ñöôïc ñònh giaù laïi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. 40% phaàn giaù trò taêng theâm cuûa caùc loaïi chöùng khoaùn ñaàu tö (keå caû coå phieáu ñaàu tö, voán goùp) ñöôïc ñònh giaù laïi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Traùi phieáu chuyeån ñoåi hoaëc coå phieáu öu ñaõi do toå chöùc tín duïng phaùt haønh thoõa maõn nhöõng ñieàu kieän sau: 6/11/2015 11:58 AM 8 3. THÀNH PHẦN CỦA VỐN TƯ CÓ (TT) i. Coù kyø haïn ban ñaàu, thôøi haïn coøn laïi tröôùc khi chuyeån ñoåi thaønh coå phieáu phoå thoâng toái thieåu laø 5 naêm; ii. Khoâng ñöôïc ñaûm baûo baèng taøi saûn cuûa chính TCTD; iii. TCTD khoâng ñöôïc mua laïi theo ñeà nghò cuûa ngöôøi sôõ höõu hoaëc mua laïi treân thò tröôøng thöù caáp, hoaëc TCTD chæ ñöôïc mua laïi sau khi ñöôïc NHNN chaáp thuaän baèng vaên baûn; iv. TCTD ñöôïc ngöøng traû laõi vaø chuyeån laõi luõy keá sang naêm tieáp theo neáu vieäc traû laõi daãn ñeán keát quaû kinh doanh trong naêm bò loã; v. Trong tröôøng hôïp thanh lyù TCTD, ngöôøi sôû höõu traùi phieáu chuyeån ñoåi chæ ñöôïc thanh toaùn sau khi TCTD ñaõ thanh toaùn cho taát caû caùc chuû nôï coù baûo ñaûm vaø khoâng coù baûo ñaûm khaùc vi. Vieäc ñieàu chænh taêng laõi suaát chæ ñöôïc thöïc hieän sau 5 naêm keå töø ngaøy phaùt haønh vaø ñöôïc ñieàu chænh (1) laàn trong suoát thôøi haïn tröôùc khi chuyeån ñoåi thaønh coå phieáu phoå thoâng. 6/11/2015 11:58 AM 9 3. THÀNH PHẦN CỦA VỐN TƯ CÓ (TT) Caùc coâng cuï nôï khaùc thoûa maõn nhöõng ñieàu kieän sau: i. Laø khoaûn nôï maø chuû nôï laø thöù caáp so vôùi caùc chuû nôï khaùc: trong moïi tröôøng hôïp, chuû nôï chæ ñöôïc thanh toaùn sau khi TCTD ñaõ thanh toaùn cho taát caû caùc chuû nôï coù baûo ñaûm vaø khoâng coù baûo ñaûm khaùc; ii. Coù kyø haïn ban ñaàu toái thieåu treân 10 naêm; iii. Khoâng ñöôïc ñaûm baûo baèng taøi saûn cuûa chính TCTD iv. TCTD ñöôïc ngöøng traû laõi vaø chuyeån laõi luyõ keá sang naêm tieáp theo neáu vieäc traû laõi daãn ñeán keát quaû kinh doanh trong naêm bò loã; v. Chuû nôï chæ ñöôïc TCTD traû nôï tröôùc haïn sau khi ñöôïc NHNN chaáp thuaän baèng vaên baûn; vi. Vieäc ñieàu chænh taêng laõi suaát chæ ñöôïc thöïc hieän sau 5 naêm keå töø ngaøy kyù keát hôïp ñoàng vaø ñöôïc ñieàu chænh 1 laàn trong suoát thôøi haïn cuûa khoaûn vay. 6/11/2015 11:58 AM 10 3. THÀNH PHẦN CỦA VỐN TƯ CÓ (TT) Döï phoøng chung, toái ña baèng 1,25% toång taøi saûn ruûi ro quy ñoåi. Döï phoøng chung: Laø khoaûn tieàn ñöôïc trích laäp ñeå döï phoøng cho nhöõng toån thaát chöa xaùc ñònh ñöôïc trong quaù trình phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng cuï theå vaø trong caùc tröôøng hôïp khoù khaên veà taøi chính cuûa caùc TCTD khi chaát löôïng caùc khoaûn nôï suy giaûm. TCTD thöïc hieän trích laäp vaø duy trì döï phoøng chung baèng 0,75% toång giaù trò cuûa caùc khoaûn nôï töø nhoùm 1 ñeán nhoùm 4. 6/11/2015 11:58 AM 11 3. THÀNH PHẦN CỦA VỐN TƯ CÓ (TT) Caùc giôùi haïn khi xaùc ñònh voán töï coù: Giôùi haïn khi xaùc ñònh voán caáp 1: Voán caáp 1 phaûi tröø ñi lôïi theá thöông maïi. Giôùi haïn khi xaùc ñònh voán caáp 2: Toång giaù trò caùc traùi phieáu chuyeån ñoåi, coå phieáu öu ñaõi hoaëc caùc coâng cuï nôï khaùc do TCTD phaùt haønh toái ña baèng 50% giaù trò voán caáp 1. Trong thôøi gian 5 naêm cuoái cuøng tröôùc khi ñeán haïn thanh toaùn, chuyeån ñoåi thaønh coå phieáu phoå thoâng giaù trò caùc coâng cuï nôï khaùc vaø traùi phieáu chuyeån ñoåi ñöôïc tính vaøo voán caáp 2 seõ phaûi khaáu tröø moãi naêm 20% giaù trò ban ñaàu. Toång giaù trò voán caáp 2 toái ña baèng 100% giaù trò voán caáp 1. 6/11/2015 11:58 AM 12 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN Tyû leä an toaøn voán toái thieåu, CAR: Capital Adequacy Ratio Theo Quyết ñịnh 457/2005/QĐ-NHNN 19/4/2005, 03/2007/QĐ-NHNN 19/1/2007 TCTD, trừ chi nhánh ngân hàng nước ngoài, phải duy trì tỷ lệ tối thiểu 8% giữa vốn tự có so với tổng tài sản rủi ro. Tại thời điểm quy định này có hiệu lực thi hành, NHTM Nhà nước có tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu thấp hơn mức quy định thì trong thời hạn tối đa là 3 năm phải tăng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu bằng mức quy định. 6/11/2015 11:58 AM 13 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) VOÁN TÖÏ COÙ = VOÁN CAÁP 1 + VOÁN CAÁP 2 Caùc khoaûn phaûi tröø khoûi voán töï coù khi tính CAR Toaøn boä phaàn giaù trò giaûm ñi cuûa taøi saûn coá ñònh do ñònh giaù laïi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Toaøn boä phaàn giaù trò giaûm ñi cuûa caùc loaïi chöùng khoaùn ñaàu tö (keå caû coå phieáu ñaàu tö, voán goùp) ñöôïc ñònh giaù laïi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Toång soá voán cuûa TCTD ñaàu tö vaøo TCTD khaùc döôùi hình thöùc goùp voán, mua coå phaàn vaø toång caùc khoaûn ñaàu tö döôùi hình thöùc goùp voán, mua coå phaàn nhaèm naém quyeàn kieåm soaùt vaøo caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc baûo hieåm, chöùng khoaùn. 6/11/2015 11:58 AM 14 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) Phaàn vöôït möùc 15% voán töï coù cuûa TCTD ñoái vôùi khoaûn goùp voán, mua coå phaàn vaøo moät doanh nghieäp, quyõ, döï aùn ñaàu tö. Phaàn vöôït möùc 40% voán töï coù cuûa TCTD ñoái vôùi toång caùc khoaûn goùp voán, mua coå phaàn cuûa TCTD vaøo caùc doanh nghieäp, quyõ ñaàu tö, döï aùn ñaàu tö, ngoaïi tröø phaàn vöôït möùc 15% ñaõ tröø khoûi voán töï coù neâu treân. Khoaûn loã kinh doanh, bao goàm caû caùc khoaûn loã luyõ keá. 6/11/2015 11:58 AM 15 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) Toång taøi saûn ruûi ro quy ñoåi = (Taøi saûn noäi baûng  Heä soá ruûi ro) + (Taøi saûn ngoaïi baûng  Heä soá chuyeån ñoåi  Heä soá ruûi ro) Taøi sản noäi baûng được phaân nhoùm theo caùc mức độ ruûi ro nhö sau: 1. Nhoùm taøi sản coù hệ số rủi ro 0% gồm: a. Tiền mặt b. Vaøng c. Tieàn göûi bằng Đoàng Vieät Nam của caùc TCTD nhaø nöôùc ñaõ duy trì tại Ngaân haøng chính saùch xaõ hội 6/11/2015 11:58 AM 16 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) d. Caùc khoản cho vay bằng vốn taøi trợ, ủy thaùcđñầu tư theo caùc hợp ñồng ủy thaùc trong ñoù NH chỉ hưởng phí ủy thaùc vaø khoâng chịu rủi ro. ñ. Caùc khoản phải ñoøi bằng Đồng Việt Nam ñối với Chính phủ Việt Nam, Ngaân haøng Nhaø nước Việt Nam. e. Caùc khoản chiết khấu, taùi chiết khấu giấy tờ coù giaù do chính NH phaùt haønh. g. Caùc khoản phải ñoøi bằng Đồng Việt Nam ñược bảo đảm bằng giấy tờ coù giaù do chính NH phaùt haønh; Caùc khoản phải ñoøi được bảo đảm hoaøn toaøn bằng tiền mặt, sổ tiết kiệm, tiền kí quỹ, giấy tờ coù giaù do Chính phủ, NHNN Việt Nam phaùt haønh. 6/11/2015 11:58 AM 17 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) 2. Nhóm tài sản có hệ số rủi ro 20% gồm: a. Các khoản phải đòi đối với TCTD khác ở trong nước và nước ngoài, đối với từng loại đồng tiền. b. Các khoản phải đòi đối với Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Các khoản phải đòi bằng ngoại tệ đối với Chính phủ Việt Nam, NHNN Việt Nam. c. Các khoản phải đòi được bảo đảm bằng giấy tờ có giá do TCTD khác thành lập tại Việt Nam phát hành. d. Các khoản phải đòi đối với tổ chức tài chính nhà nước; các khoản phải đòi được bảo đảm bằng giấy tờ có giá do các tổ chức tài chính nhà nước phát hành. đ. Kim loại quý (trừ vàng), đá quý. e. Tiền mặt đang trong quá trình thu. 6/11/2015 11:58 AM 18 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) 3. Nhoùm taøi saûn coù hệ số rủi ro 50% gồm: a. Caùc khoản ñầu tư cho dự aùn theo hợp ñồng. b. Caùc khoản phải ñoøi coù bảo ñảm bằng Bất ñộng sản của beân vay. 4. Nhoùm taøi sản coù heä soá ruûi ro 100% gồm: a. Caùc khoaûn caáp voán ñieàu leä cho caùc coâng ty tröïc thuoäc khoâng phaûi laø TCTD, coù tö caùch phaùp nhaân, haïch toaùn ñoäc laäp. b. Caùc khoaûn phaûi ñoøi ñoái vôùi caùc ngaân haøng ñöôïc thaønh laäp ôû caùc nöôùc khoâng thuoäc khoái OECD (Tổ chức Hợp taùc Kinh tế vaø Phaùt triển), coù thôøi haïn coøn laïi töø 1 naêm trôû leân, vaø caùc khoaûn phaûi ñoøi coù thôøi haïn coøn laïi töø 1 naêm trôû leân ñöôïc caùc ngaân haøng naøy baûo laõnh. 6/11/2015 11:58 AM 19 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) c. Caùc khoaûn phaûi ñoøi ñoái vôùi chính quyeàn trung öông cuûa caùc nöôùc khoâng thuoäc khoái OECD, tröø tröôøng hôïp cho vay baèng ñoàng baûn teä vaø nguoàn cho vay cuõng baèng ñoàng baûn teä cuûa caùc nöôùc ñoù. d. Baát ñoäng saûn, maùy moùc, thieát bò vaø taøi saûn coá ñònh khaùc. ñ. Caùc khoaûn phaûi ñoøi khaùc. 5. Nhoùm taøi saûn coù heä soá ruûi ro 150% goàm: a. Caùc khoaûn cho vay ñeå ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn; b. Caùc khoaûn cho vay caùc coâng ty chöùng khoaùn vôùi muïc ñích kinh doanh, mua baùn chöùng khoaùn. c. Caùc khoaûn cho vay caùc doanh nghieäp maø toå chöùc tín duïng naém quyeàn kieåm soaùt. d. Caùc khoaûn goùp voán, mua coå phaàn vaøo caùc doanh nghieäp, quyõ ñaàu tö, döï aùn ñaàu tö, tröø phaàn ñaõ ñöôïc tröø khoûi voán töï coù (neáu coù) cuûa TCTD. 6/11/2015 11:58 AM 20 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) Taøi sản rủi ro của caùc cam kết ngoại bảng: 1. Caùc cam kết bảo laõnh, taøi trợ cho khaùch haøng: 1.1. Hệ số chuyển ñổi: 1.1.1. Hệ số chuyển ñổi 100%: a. Bảo laõnh vay. b. Bảo laõnh thanh toaùn. c. Caùc khoản xaùc nhận thư tín dụng; Thư tín dụng dự phoøng 1.1.2. Hệ số chuyển ñổi 50%: a. Bảo laõnh thực hiện hợp ñồng. b. Bảo laõnh dự thầu. c. Bảo laõnh khaùc. d. Thư tín dụng dự phoøng ngoaøi thư tín dụng neâu treân. ñ. Caùc cam kết khaùc coù thời hạn ban đầu từ 1 năm trở leân. 6/11/2015 11:58 AM 21 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) 1.1.3. Hệ số chuyển ñổi 20%: Caùc cam kết lieân quan ñến thương mại a. Thư tín dụng khoâng hủy ngang. b. Chấp nhận thanh toaùn hối phiếu thương mại ngắn hạn, coù bảo ñảm bằng haøng hoùa. c. Bảo laõnh giao haøng. d. Caùc cam kết khaùc lieân quan ñến thương mại. 1.1.4. Hệ số chuyển ñổi 0%: a. Thư tín dụng coù thể hủy ngang. b. Caùc cam kết coù thể huỷ ngang vaø ñiều kiện khaùc, coù thời hạn ban ñầu dưới 1 năm. 1.2. Hệ số rủi ro của caùc cam kết ngoại bảng: 1.2.1. Được Chính phủ Việt Nam, NHNN Việt Nam bảo laõnh hoặc ñược bảo ñảm hoaøn toaøn bằng tiền mặt, sổ tiết kiệm, tiền kí quỹ, giấy tờ coù giaù do Chính phủ, NHNN Việt Nam phaùt haønh: Hệ số rủi ro laø 0%. 1.2.2. Coù taøi sản bảo ñảm bằng Bất ñộng sản của beân vay: Hệ số rủi ro 50%. 1.2.3. Trường hợp khaùc: Hệ số rủi ro 100%. 6/11/2015 11:58 AM 22 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) 2. Caùc hợp ñồng giao dịch laõi suất vaø hợp ñồng giao dịch ngoại tệ: 2.1. Hệ số chuyển ñổi: 2.1.1. Hợp ñồng giao dịch laõi suất: a. Coù kỳ hạn ban ñầu dưới 1 năm: 0,5% b. Coù kỳ hạn ban ñầu từ 1 năm đến dưới 2 năm: 1,0% c. Coù kỳ hạn ban ñầu từ 2 năm trở leân: 1,0% cho phần kỳ hạn dưới 2 năm cộng theâm (+) 1,0% cho mỗi năm tiếp theo. 2.1.2. Hợp ñồng giao dịch ngoại tệ: a. Coù kỳ hạn ban ñầu dưới 1 năm: 2,0% b. Coù kỳ hạn ban ñầu từ 1 năm đến dưới 2 năm: 5,0% c. Coù kỳ hạn ban ñầu từ 2 năm trở leân: 5,0% cho phần kỳ hạn dưới 2 năm cộng theâm (+) 3,0% cho mỗi năm tiếp theo. 2.2. Hệ số rủi ro: ñối với giaù trị caùc hợp ñồng giao dịch laõi suất vaø hợp ñồng giao dịch ngoại tệ sau khi chuyển ñổi laø 100%. 6/11/2015 11:58 AM 23 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) Möùc ñoä ruûi ro maø caùc ngaân haøng ñöôïc pheùp maïo hieåm trong söû duïng voán cao hay thaáp tuøy thuoäc vaøo ñoä lôùn voán töï coù cuûa NH. Neáu H3 = 8% ngaân haøng naøy ñaõ coù moät tyû leä hôïp lyù giöõa voán töï coù vôùi möùc ñoä ruûi ro trong söû duïng taøi saûn. Neáu heä soá H3  8%: möùc ñoä ruûi ro thaáp, ngaân haøng söû duïng voán quùa an toaøn, coù theå bò giaûm suùt lôïi nhuaän. Neáu heä soá H3  8%: Möùc ñoä ruûi ro lôùn, voán töï coù cuûa ngaân haøng khoâng ñuû söùc baûo veä do ngaân haøng 6/11/2015 11:58 AM 24 4. CÁC TỶ LỆ ĐẢM BẢO AN TOÀN (TT) Giới hạn góp vốn, mua cổ phần Các NHTM chỉ được sử dụng vốn điều lệ và quỹ dự trữ để đầu tư Mức đầu tư thương mại không được vượt quá 11% vốn điều lệ của doanh nghiệp, quỹ đầu tư hoặc không quá 11% giá trị dự án đầu tư. Tổng mức đầu tư thương mại không được vượt quá 40% vốn điều lệ và quỹ dự trữ của NHTM. Hệ số đoàn bẩy: 6/11/2015 11:58 AM 25 5. BIỆN PHÁP GIA TĂNG VỐN TỰ CÓ AÙp löïc taêng voán töï coù Laïm phaùt Nhöõng bieán ñoäng kinh teá Nhöõng giôùi haïn veà cho vay. Chi phí trong hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng gia taêng Do hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng ngaøy caøng môû roäng, quy moâ cuûa ngaân haøng ngaøy caøng lôùn Do cô quan quaûn lyù baét buoäc Do nhu caàu gia taêng loøng tin cuûa khaùch haøng Caïnh tranh trong hoäi nhaäp 6/11/2015 11:58 AM 26 5. BIỆN PHÁP GIA TĂNG VỐN TỰ CÓ (TT) Caùc cô sôû xaùc ñònh: Chieán löôïc phaùt trieån Xaùc ñònh qui moâ hôïp lyù phuø hôïp vôùi muïc tieâu chieán löôïc ñaõ ñeà ra Xaùc ñònh möùc voán taêng theâm töø lôïi nhuaän ngaân haøng Xaùc ñònh qui moâ vaø nguoàn huy ñoäng voán töø beân ngoaøi: coå phieáu phoå thoâng, öu ñaõi, caùc loaïi khaùc,... 6/11/2015 11:58 AM 27 5. BIỆN PHÁP GIA TĂNG VỐN TỰ CÓ (TT) Phöông phaùp taêng voán töï coù * Taêng voán töø Nguoàn beân ngoaøi Phaùt haønh coå phieáu phoå thoâng Phaùt haønh coå phieáu öu ñaõi Phaùt haønh coâng cuï nôï khoâng öu tieân Baùn taøi saûn Hoán ñoåi giöõa coå phieáu vaø coâng cuï nôï Phoái hôïp caùc phöông thöùc treân 6/11/2015 11:58 AM 28 5. BIỆN PHÁP GIA TĂNG VỐN TỰ CÓ (TT) * Taêng voán töø noäi boä ngaân haøng: Chuû yeáu do taêng lôïi nhuaän giöõ laïi. Caùc ñaëc ñieåm: Khoâng phuï thuoäc vaøo thò tröôøng voán Chi phí huy ñoäng voán thaáp Khoâng aûnh höôûng ñeán quyeàn kieåm soaùt ngaân haøng cuûa caùc coå ñoâng Caùc nhaân toá aûnh höôûng Möùc taêng lôïi nhuaän Chính saùch phaân phoái coå töùc Nhu caàu môû roäng quy moâ taøi saûn 6/11/2015 11:58 AM 29 II. VỐN HUY ĐỘNG Là tài sản bằng tiền của các tổ chức và cá nhân mà ngân hàng đang tạm thời quản lý và sử dụng với trách nhiệm hoàn trả, vốn huy động là nguồn vốn chủ yếu của bất kỳ một NHTM nào. Chỉ có các NHTM mới được quyền huy động vốn với nhiều hình thức khác nhau. 6/11/2015 11:58 AM 30 1. KHÁI NIỆM VỀ VỐN HUY ĐỘNG Là tài sản bằng tiền của các tổ chức và cá nhân mà ngân hàng đang tạm thời quản lý và sử dụng với trách nhiệm hoàn trả, vốn huy động là nguồn vốn chủ yếu của bất kỳ một NHTM nào. Chỉ có các NHTM mới được quyền huy động vốn với nhiều hình thức khác nhau. 6/11/2015 11:58 AM 31 2. ĐẶC ĐIỂM CỦA VỐN HUY ĐỘNG Vốn huy động chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn vốn của NHTM Vốn huy động, về mặt lý thuyết là nguồn vốn không ổn định Có chi phí sử dụng vốn tương đối cao và chiếm tỷ trọng chi phí đầu vào rất lớn Đây là nguồn vốn có tính cạnh tranh gay gắt Chỉ được sử dụng trong các hoạt động tín dụng và bảo lãnh, không được sử dụng nguồn vốn này để đầu tư. 6/11/2015 11:58 AM 32 3. CƠ CẤU VỐN HUY ĐỘNG TRONG NHTM Theo khoản 9 điều 20 luật các tổ chức tín dụng thì tiền gửi là số tiền của khách hàng gửi các tổ chức tín dụng dưới hinh thức tiền gửi không kì hạn, có kì hạn, tiền gửi tiết kiệm và các hình thức khác. Tiền gửi có thể có hưởng lãi hoặc không hưởng lãi và phải được hoàn lại cho người gửi tiền 6/11/2015 11:58 AM 33 3. CƠ CẤU VỐN HUY ĐỘNG TRONG NHTM (TT) * Huy động vốn tiền gửi Tiền gửi của nhóm khách hàng là các tổ chức kinh tế Tiền gửi thanh toán ( TG không kỳ hạn): Khách hàng là các DN hoặc các tổ chức kinh tế khác. Họ gửi tiền để thuận tiện cho việc kinh doanh và giao dịch nhưng đôi khi cũng với mục đích sinh lời. Tiền gửi theo kì hạn: Là tiền gửi có sự thỏa thuận về kì hạn gửi tiền giữa khách hàng và ngân hàng. Sự khác nhau giữa hai loại tiền gửi này? 6/11/2015 11:58 AM 34 3. CƠ CẤU VỐN HUY ĐỘNG TRONG NHTM (TT) Tiền gửi không kì hạn Tiền gửi có kì hạn Khách hàng có thể rút tiền bất cứ lúc nào Khách hàng chỉ được rút tiền khi đến hạn Lãi suất thấp Lãi suất cao Thực hiện các khoản chi trả thanh toán Mục đích để sinh lời Nguồn vốn không ổn định Nguồn vốn ổn định 6/11/2015 11:58 AM 35 3. CƠ CẤU VỐN HUY ĐỘNG TRONG NHTM (TT) Tiền gửi của nhóm khách hàng là cá nhân và hộ gia đình. Tiền gửi tiết kiệm: Pháp luật hiện hành quy định tiền gửi tiết kiệm là khoản tiền của cá nhân được gửi vào tiền gửi tiết kiệm được xác nhận trên thẻ tiết kiệm, được hưởng lãi theo quy định của tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm và được bảo hiểm theo quy định của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi. Phân loại tiền gửi tiết kiệm: Không kỳ hạn : Lập sổ và thông báo Có kỳ hạn : Ngắn hạn, trung và dài hạn. 6/11/2015 11:58 AM 36 3. CƠ CẤU VỐN HUY ĐỘNG TRONG NHTM (TT) Tài khoản tiền gửi cá nhân và hộ gia đình Định nghĩa: Là loại tiền gửi mà từng cá nhân mở tài khoản tại ngân hàng để sử dụng cho việc thanh toán không dùng tiền mặt như ký séc, hoặc sử dụng cho các loại thẻ thanh toán. Ví dụ: Thanh toán bằng thẻ, dịch vụ trả lương vào tài khoản, thanh toán khấu trừ tự động tiền điện thoại, => Nguồn vốn huy động tiền gửi rất quan trọng trong việc tạo lập nguồn vốn kinh doanh. Ngoài ra, việc huy động vốn tiền gửi giúp ổn định lưu thông tiền tệ, góp phần ổn định giá trị đồng tiền, thúc đẩy nền kinh tế phát triển. 6/11/2015 11:58 AM 37 3. CƠ CẤU VỐN HUY ĐỘNG TRONG NHTM (TT) * Phát hành giấy tờ có giá: Theo quy chế phát hành giấy tờ có giá của TCTD để huy động vốn trong nước kèm theo quyết định số 1287/2002/QĐ-NHNN ngày 22/11/2002 thì giấy tờ có giá do tổ chức tín dụng phát hành là chứng nhận của TCTD phát hành để huy động vốn trong đó xác định trả nợ một khoản tiền trong thời gian nhất định, đối với trả lãi và các khoản điều cam kết khác giữa các TCTD và người mua.  Vốn huy động bằng các chứng từ có giá có ưu, nhược điểm gì so với vốn huy động bằng tiền gửi??? 6/11/2015 11:58 AM 38 3. CƠ CẤU VỐN HUY ĐỘNG TRONG NHTM (TT) Vốn huy động bằng các chứng từ có giá Ưu điểm: Thu hút nguồn vốn lớn trong thời gian ngắn Nguồn vốn ổn định, hoàn toàn chủ động thời gian sử dụng Nhược điểm: Lãi suất cao Chỉ phát hành khi đã có kế hoạch về nguồn vốn cụ thể Phải có sự phê duyệt của ngân hàng Trung ương 6/11/2015 11:58 AM 39 3. CƠ CẤU VỐN HUY ĐỘNG TRONG NHTM (TT) * Nguồn vốn huy động khác: Tiền gửi ký quỹ Tiền gửi đảm bảo thanh toán Tiền tạm giữ, tiền đang chuyển Các khoản khác 6/11/2015 11:58 AM 40 4. NGUYÊN TẮC HUY ĐỘNG VỐN Tuân thủ pháp luật trong huy động vốn Hoàn trả gốc và lãi cho khách hàng vô điều kiện Tham gia bảo hiểm TG theo quy định hiện hành Không che giấu các khoản tiền lớn và bất thường Không được cạnh tranh bất hợp lý Thỏa mãn yêu cầu KD với chi phí thấp nhất Ngăn ngừa sự giảm sút bất thường của nguồn vốn huy động 6/11/2015 11:58 AM 41 III. VỐN ĐI VAY  1. KHÁI NIỆM Vốn đi vay là nguồn vốn giúp cho các NHTM bổ sung nguồn vốn ngắn hạn của mình để đảm bảo duy trì hoạt động một cách bình thường. 6/11/2015 11:58 AM 42 2. CƠ CẤU ĐI VAY Vay của các tổ chức tín dụng Mục tiêu: Giải quyết tình trạng thiếu vốn hay thừa vốn của một ngân hàng. Khi nguồn vốn huy động vào ít, không đáp ứng được nhu cầu thanh khoản của NH  NH phải đi vay NH khác. Nguồn vốn huy động nhiều, hạn chế đầu ra  NH cho NH khác vay để hạn chế thiệt hại cho phí trả lãi. Ưu điểm: Giúp ngân hàng tận dụng được nguồn vốn lớn trong thời gian ngắn. Nhược điểm: Phải trả lãi suất cao hơn vốn huy động. 6/11/2015 11:58 AM 43 2. CƠ CẤU ĐI VAY (TT) Vay của NHTW NHTW cho NH trung gian vay dưới các hình thức sau: Cho vay lại theo hồ sơ tín dụng: là hình thức tái cấp vốn của NHTW cho các NHTM đã cho vay đối với khách hàng. Chiết khấu các chứng từ có giá ngắn hạn. Cho vay có đảm bảo bằng cầm cố các chứng từ có giá. Ngoài ra: Cho vay bổ sung thanh toán bù trừ giữa các NHTM. Cho vay đối với các tổ chức tín dụng tạm thời mất khả năng thanh toán (được chính phủ chấp thuận). 6/11/2015 11:58 AM 44 IV. VỐN KHÁC 1. Vốn tiếp nhận: Là nguồn vốn tài trợ của Chính phủ, của các tổ chức tài chính tiền tệ,và được chuyển qua NHTM thực hiện. 2. Vốn khác Tiền đang chuyển. Vốn ủy thác đầu tư, tài trợ của Chính phủ, của các tổ chức tài chính tiền tệ, các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nước. Các khoản phải trả chưa đến thời hạn trả, các khoản tiền tạm gửi theo quyết định của tòa án,