Bài giảng Mô hình nguyên nhân tử vong ở Việt Nam

MÔ HÌNH NGUYÊN NHÂN TỬ VONG Ở VIỆT NAM NGUYỄN VĂN LƠ Giảng viên chính Mục tiêu bài học Trình bày được khái niệm thống kê tử vong và nguyên nhân tử vong Trình bày điểm cơ bản mô hình NN tử vong toàn cầu và mô hình nguyên nhân tử chuyên biệt Trình bày được mô hình NNtử vong ở Việt nam Trình bày được nguy cơ tử vong và nguy cơ của nhân loại Khái niệm 1.Vai trò thống kê tử vong Chỉ ra xu hướng tử vong Phân biệt sự khác biệt vùng ,quốc gia Giúp ra quyết định phân bổ ngân sách Lựa chọn chương trình can thiệp Đánh giá hiệu quả của chương trình Quyết định ưu tiên trong lĩnh vực y tế 2.Các dạng thống kê tử vong Thống kê tử vong theo tuổi Khoảng cách tuổi 1 năm 5 năm (năm đầu tiên phải để riêng) 10 năm(năm đầu tiên phải để riêng) Các giai đoạn tử vong dưới 1 tuổi 3 tháng cuối thai kỳ Trước khi đạt 7 ngày Từ 7 ngày đến trước 28 ngày Từ 28 ngày đến trước khi được 1 tuổi Cách trình bày khoảng tuổi 5 năm Thống kê tử vong theo tuổi và giới tính Tuổi chia khoảng cách như trên Thêm cột nam và nữ Thống kê tử vong theo nguyên nhân Xác định nguyên nhân tử vong Thống kê tử vong theo vùng,theo giới theo nguyên nhân. 3.Nguyên nhân tử vong Định nghĩa nguyên nhân tử vong Tất cả các bệnh,tình trạng bệnh tật hoặc chấn thương là nguyên nhân dẫn đến tử vong hoặc góp phần gây nên tử vong và các trường hợp tai nạn hay bạo lực gây tử vong. Một trường hợp tử vong có thể do một nguyên nhân hoặc nhiều nguyên nhân Khi trường hợp tử vong có nhiều nguyên nhân thì việc qua trọng là xác định NGUYÊN NHÂN TỬ VONG CHÍNH Lý do cần xác định nguyên nhân tử vong chính Về mặt thống kê Sự thống nhất của các bảng thống kê Không trùng lắp số liệu Đưa vào ICD Về mặt sức khỏe cộng đồng Xác định ĐÚNG công việc phải làm Chọn được vấn đề y tế ưu tiên Đánh giá hiệu quả của chương trình y tế 4.Nguyên nhân tử vong chính Định nghĩa nguyên nhân tử vong chính Bệnh tật hay chấn thương bắt đầu chuỗi sự kiện trực tiếp dẫn tới tử vong hoặc bạo lực hay tai nạn gây chấn thương dẫn tới tử vong. 5. Một số thí dụ về nguyên nhân tử vong chính Những sự kiện của trường hợp tử vong Xuất huyết tiêu hóa trên Vỡ tĩnh mạch thực quản Xơ gan Viêm gan siêu vi mãn tính Nguyên nhân gây tử vong chính Xh t hóa Hậu quả của Vỡ tĩnh mạch thực quản Hậu quả của Xơ gan Hậu quả của Viêm gan siêu vi mãn Những sự kiện của trường hợp tử vong Nhồi máu não Viêm phổi Hôn mê Thở nhanh Nguyên nhân tử vong chính: Thở nhanh Hậu quả của Viêm phổi Hậu quả của Hôm mê kéo dài Hậu quả của Nhồi máu não Những sự kiện của trường hợp tử vong Ung thư vú Ung thư giai đoạn II xương đùi Gãy thân xương đùi Tắc mạch phổi Nguyên nhân tử vong chính: Tắc mạch phổi Hậu quả của Gãy thân xương đùi Hậu quả của Ung thư giai đoạn II xương đùi Hậu quả của Ung thư vú Những sự kiện của trường hợp tử vong Cao huyết áp Viêm đài bể thận mãn tính Ung thư biểu mô tuyến tiền liệt Xuất huyết não Nguyên nhân tử vong chính: Xuất huyết não Hậu quả của Cao huyết áp Hậu quả của Viêm đài bể thận mãn tính Hậu quả của Ung thư biểu mô tuyến tiền liệt Những sự kiện của trường hợp tử vong Shock chấn thương Gãy 2 xương đùi Xe cán khi đang lưu thông trên đường Nguyên nhân tử vong chính: Shock Hậu quả của Chấn thương đùi Hậu quả của Tai nạn giao thông Những sự kiện của trường hợp tử vong Mất máu nặng Shock Chấn thương đứt lìa cánh tay phải Bị chém Nguyên nhân tử vong chính: Shock Hậu quả của Mất máu nặng Hậu quả của Chấn thương tay phải Hậu quả của Bạo lực Những sự kiện của trường hợp tử vong Ngạt nước Lên cơn động kinh Tự ngã xuống hồ Nguyên nhân tử vong chính: Đuối nước Hậu quả của Tai nạn Hậu quả Động kinh 6.Nguyên tắc xác định nguyên nhân tử vong chính Kết hợp nhiều nguồn Lâm sàng Pháp y Phỏng vấn tại cộng đồng Mô hình tử vong Thế giới Việt nam Nguyên nhân tử vong chuyên biệt Nguy cơ tử vong MÔ HÌNH NGUYÊN NHÂN TỬ VONG TOÀN CẦU Mô hình nguyên nhân tử vong trên thế giới năm 2004 10 Nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới 2004 1. Coronary heart disease 7.20 12.5 2. Stroke and other cerebrovascular diseases 5.71 9.7 3. Lower respiratory infections 4.18 7.1 4. Chronic obstructive pulmonary diseas 3.02 5.1 5. Diarrhoeal diseases 2.16 3.7 6. HIV/AIDS 2.04 3.5 7. Tuberculosis 1.46 2.5 8. Trachea, bronchus, lung cancers 1.32 2.3 9. Road traffic accidents 1.27 2.2 10. Prematurity and low birth weight 1.18 2.0 Mô hình tử vong những nước nghèo và giàu MÔ HÌNH NGUYÊN NHÂN TỬ VONG Ở ViỆT NAM NĂM 2008(%) Mô hình tử vong ở nam  Nam từ 0 – 14 tuổi Nam ,15-59 tuổi Nam 60+ Mô hình tử vong ở nữ Nữ 0-14 tuổi Nữ 15-59 tuổi Nữ 60 tuổi trở lên Nguyên nhân tử vong Việt Nam theo ICD-10 Một số mô hình tử vong nguyên nhân chuyên biệt Mô hình nguyên nhân tử vong mẹ Nguồn who(2005) Mô hình nguyên nhân tử vong sơ sinh Who(2009) Mô hình chết trẻ em Who(2008) Nguy cơ tử vong High blood pressure is the leading risk factor for mortality, responsible for 13% of deaths globally Childhood underweight is the leading risk factor for burden of disease and is responsible for over 2 million children dying per year, mainly in low-income countries Environmental risks such as unsafe water, sanitation and hygiene and indoor smoke from solid fuels cause around 2 million children deaths per year Low fruit and vegetable intake, lack of exercise, alcohol and tobacco use, high body mass index, high cholesterol, high blood glucose, and high blood pressure are risk factors responsible for more than half of the deaths due to heart disease, the leading cause of death in the world Unsafe sex, which leads to transmission of human papillomavirus, is responsible for virtually all deaths due to cervical cancer. Cervical cancer is responsible for 11 percent of global unsafe sex deaths and is the leading cause of cancer death in Africa. Tobacco is a leading risk factor for mortality, responsible for 5.1 million deaths. Almost 1 in 8 deaths of adults over the age of 30 is due to smoking. Being overweight or suffering from obesity is the fifth leading risk for death. It responsible for 7 per cent of deaths globally - 8 per cent in high income countries and 7 per cent in middle income countries. Who(2010) Nguy cơ toàn cầu của nhân loại Bùng nổ dân số Ô nhiễm môi trường >>biến đổi khí hậu trái đất Nguy cơ xung đột-chiến tranh Sự xuất hiện các bênh dịch tối nguy hiểm