Bài giảng Mạch máu ở chi dưới

I. MỤC TIÊU: Nêu được các nguồn cấp máu cho chi dưới bao gồm ĐM chậu trong và ĐM chậu ngoài Trình bày được nguyên ủy, đường đi, liên quan, phân nhánh của các động mạch cấp máu cho chi dưới Trình bày được các tĩnh mạch chi dưới Nêu được 1 số áp dụng trên lâm sàng Nguyên ủy : Là 1 trong 2 nhánh tận của ĐM chậu chung Đường đi : Xuống dưới, vào trong chậu hông bé Phân nhánh: Các nhánh cấp máu cho các TẠNG chậu hông, THÀNH chậu hông và ĐÁY chậu như: các Đm bàng quang, Đm trực tràng … Các nhánh cấp máu vùng MÔNG : Đm mông trên, Đm mông dưới, Đm bịt, Đm thẹn trong ĐM MÔNG TRÊN: Nguyên ủy: Thân sau ĐM chậu trong Đường đi, liên quan: Đi giữa thân TLC và S1 của ĐRTKC ở chậu hông sau đó cùng TK mông trên chui qua khuyết ngồi lớn, ở trên cơ hình quả lê ra vùng mông Phân nhánh: Nhánh sâu: Chạy giữa 2 cơ mông nhỡ và mông bé Nhánh nông : cơ mông to, tiếp nối với ĐM mông dưới TLC S1 II. ĐM MÔNG DƯỚI: Nguyên ủy : Thân trước ĐM chậu trong Đường đi, liên quan : Đi giữa ngành trước của S2, S3, cùng TK mông dưới qua khuyết ngồi lớn dưới cơ hình quả lê. Ở mông đm nằm ngoài bó mạch TK thẹn, nằm trong dây TK ngồi Phân nhánh: Nhánh cơ mông to, tiếp nối đm mông trên Nhánh cho các cơ ụ ngồi-mấu chuyển, tiếp nối với đm mũ đùi ngoài, mũ đùi trong, nhánh xiên I của đm đùi sâu Nhánh đi theo TK ngồi S2 S3 TKN TKT III. ĐM BỊT: Nguyên ủy : Là 1 nhánh của thân trước đm chậu trong Đường đi, liên quan: Chạy từ trên xuống dưới, chếch ra trước, dọc theo bờ trên cơ bịt trong, qua ống bịt chia làm 2 nhánh trước và sau , tiếp nối với nhau 1 vòng quanh lỗ bịt Phân nhánh: Nhánh cấp máu cho 2 cơ bịt Nhánh cấp máu 1 phần cho các cơ khép Nhánh ổ cối IV. ĐM THẸN TRONG: Nguyên ủy : Là 1 trong 2 nhánh tận của thân trước đm chậu trong Đường đi, liên quan : Từ trong chậu hông bé cùng với TK thẹn chạy ra vùng mông, qua khuyết ngồi lớn, dưới cơ hình quả lê, sau đó vòng quanh gai ngồi qua khuyết ngồi bé vào lại chậu hông Phân nhánh: Phân các nhánh cấp máu cho vùng đáy chậu và cơ quan sinh dục ngoài GN Nguyên ủy : Là 1 trong 2 nhánh tận của ĐM chậu chung Đường đi : Xuống dưới, ra trước, dọc theo cơ TL lớn, tới điểm sau giữa dc bẹn đổi tên thành đm đùi Phân nhánh: 2 nhánh bên Đm mũ chậu sâu Đm thượng vị dưới Nguyên ủy : Chạy tiếp đm chậu ngoài từ điểm sau giữa dc bẹn Đường đi : Xuống dưới, chếch ra ngoài, đi trước cơ TLC và các cơ khép đùi, chui qua vòng cơ khép đổi tên đm khoeo Liên quan: Phân làm 2 đoạn Đoạn trong tam giác đùi Đoạn trong ống cơ khép N A V Giới hạn: 3 đường, 3 thành Trên : nếp lằn bẹn Ngoài : bờ trong cơ may Trong: Bờ trong cơ khép dài Liên quan của đm đùi Thành trước : da, mạc đùi Thành sau ngoài : cơ may ở nông, cơ TLC ở sâu Thành sau trong: cơ khép dài, cơ lược Mạch, Tk : Tk đùi nằm phía ngoài và TM đùi nằm trong, bắt chéo sau đm từ trong ra ngoài Chạy tiếp theo tam giác đùi Liên quan với các thành của ống khép : Thành sau : cơ khép dài ở trên, cơ khép lớn ở dưới Thành trước ngoài: cơ rộng trong, vách gian cơ trong Thành trước trong: Do cơ may che phủ ở nông, dưới cơ may là mạc rộng khép Đầu dưới có vòng cơ khép Lq mạch, tk : TK hiển nằm trước đm bắt chéo từ ngoài vào trong, tm nằm sau đm bắt chéo trong ra ngoài Phân nhánh: Đm mũ chậu nông Đm thượng vị nông Đm thẹn ngoài nông Đm thẹn ngoài sâu Đm gối xuống: - Nhánh hiển - Nhánh khớp Đm đùi sâu : - Đm mũ đùi ngoài - ĐM mũ đùi trong - Các nhánh xuyên Vòng nối: Đm chậu ngoài: Đm thượng vị nông – Đm thượng vị dưới Đm mũ chậu nông – Đm mũ chậu sâu Đm chậu trong: Nhánh lên đm mũ đùi ngoài – nhánh sâu đm mông trên Nhánh ngang đm MĐN - MĐT - Xiên I- Mông dưới Đm khoeo : Nhánh xiên III- Nhánh xuống đm mũ đùi ngoài- Nhánh gối trên ngoài của đm khoeo Gối xuống – gối trên trong của đm khoeo Áp dụng : Nguyên ủy, tận cùng : Chạy tiếp đm Đùi từ lỗ gân cơ khép, tới bờ dưới cơ khoeo chia làm 2 nhánh tận Đường đi : Xuống dưới, đi qua trám khoeo, đoạn 1/3 trên chếch vào trong, 2/3 dưới chạy thẳng xuống Liên quan: Các thành phần trong trám khoeo Bờ trên ngoài: gân cơ nhị đầu đùi Bờ trên trong:cơ bán gân nông, bán màng ở sâu Bờ dưới ngoài: đầu ngoài cơ bụng chân Bờ dưới trong: đầu trong cơ bụng chân Thành trước: mặt sau khớp gối : cơ khoeo, dc, xương Thành sau: Da, tổ chức dưới da, mạc… Liên quan: Mạch, thần kinh ĐMK TMK TKC TKMC Nhánh bên: Đm gối trên ngoài Đm gối trên trong Đm gối dưới ngoài ĐM gối dưới trong Đm cơ bụng chân Đm gối giữa Vòng nối: 4 nhánh của Đm khoeo tạo thành 2 mạng nối là mạng khớp gối và mạng bánh chè Các mạng này còn nhận các nhánh của ĐM đùi, Đm chày trước, chày sau Áp dụng : Nguyên ủy, tận cùng : Là 1 trong 2 nhánh tận của Đm khoeo, từ bờ dưới cơ khoeo xuống dưới tận cùng ở mạc hãm gân duỗi Đm mu chân Đường đi : Chui ra trước qua bờ trên màng gian cốt, xuống dưới , đường định hướng từ hõm trước đầu trên x.mác tới giữa 2 mắt cá Liên quan: Chạy cùng TK mác sâu( phía trong), dọc theo bờ ngoài của cơ chày trước, xuống dưới bắt chéo sau gân duỗi ngón chân cái dài, chui dưới hãm gân duỗi Nhánh bên: Đm quặt ngược chày sau Đm quặt ngược chày trước Đm mắt cá trước ngoài Đm mắt cá trước trong Các nhánh nuôi cơ Vòng nối Đm khoeo : Đm quặt ngược chày sau, chày trước – Đm gối dưới ngoài Mạng mạch mắt cá ngoài : Đm mắt cá trước ngoài-Đm mắt cá ngoài ( Đm mác sâu) – Đm cổ chân ngoài ( đm mu chân) Mạng mạch mắt cá trong : Đm mắt cá trước trong- Đm mắt cá trong( đm chày sau) – Đm cổ chân trong Nguyên ủy, đường đi, tận cùng : Chạy tiếp theo đm chày trước dưới hãm gân duỗi, xuống mu chân theo đường nối giữa 2 mắt cá tới khoang gian đốt bàn chân I, chia thành 2 nhánh tận( đm mu bàn chân I và đm gan chân sâu Phân nhánh, vòng nối : Đm cổ chân ngoài – Đm mắt cá trước ngoài – mắt cá ngoài (Đm mác sâu) Các Đm cổ chân trong – Đm mắt cá trước trong Đm cung – Đm cổ chân ngoài – Đm gan chân ngoài Phân nhánh, vòng nối : Đm cung: Tách ra ngang vời nền đốt ngón chân I, chạy ra ngoài, bắt chéo đầu gần các xg đốt bàn chân, dưới gân duỗi các ngón chân dài và cơ duỗi cnc ngắn, cho các nhánh mu đốt bàn chân Đm mu bàn chân I: tách ra nhánh vào mặt trong ngón chân cái, nhánh đến kẽ ngón chân cái Đm gan chân sâu: Xuyên qua nguyên ủy cơ gian cốt mu bàn chân 1 ra vùng gan chân, nối với đm gan chân ngoài  Cung gan chân sâu Nguyên ủy, tận cùng : Là nhánh tận chính của Đm khoeo, từ bờ dưới cơ khoeo. Xuống dưới tận cùng ở mặt trong x.gót bằng 2 nhánh đm gan chân trong, gan chân ngoài Đường đi : Chạy vùng cẳng chân sau, 2/3 trên theo đường giữa nếp khoeo đến giữa 2 mắt cá. 1/3 dưới chếch vào trong Liên quan: Nằm giữa 2 lớp cơ khu cẳng chân sau, dưới mạc sâu cẳng chân, cùng đi có 2 TM chày và TK chày nằm phía ngoài Phân nhánh, vòng nối: Đm mũ mác Đm mác sâu: - Nhánh xiên - Nhánh nối - Nhánh mắt cá sau ngoài Các đm mắt cá trong Các đm gót Ngoài ra các nhánh cấp máu cơ vùng cẳng chân sau GAN CHAÂN : ÑOÄNG MAÏCH GAN CHAÂN NGOAØI Lôùp cô saâu Lôùp cô noâng Ñm gan chaân ngoaøi Ñoaïn goùt Lôùp cô giöõa Ñoaïn cheách Ñoaïn ngang (cung gan chaân) Ñm mu chaân Ñm GC saâu GAN CHAÂN : ÑOÄNG MAÏCH GAN CHAÂN NGOAØI CAÙC NHAÙNH BEÂN Ñm GC ngoaøi Ñm gan ñoát baøn Ñm gan ñoát ngoùn Caùc nhaùnh xuyeân Cung gan chaân GAN CHAÂN : ÑOÄNG MAÏCH GAN CHAÂN TRONG Ñm GC ngoaøi Ñm gan chaân trong Ñm gan ñoát ngoùn Caùc nhaùnh noái Ñm gan ñoát baøn Cung gan chaân HEÄ THOÁNG ÑOÄNG MAÏCH CUÛA BAØN CHAÂN