Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ - Chương 2: Tổng quan về tiền tệ

ẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.1 Các loại tiền tệ trong nền kinh tế hiện đại 5.2.2 Phép đo tổng lượng tiền 5.2.3 Mô hình định lượng cung tiền 5.2.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến mức cung tiền tệ 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.1 Các loại tiền tệ trong nền kinh tế hiện đại • Tiền có tính lỏng cao - Tiền pháp định - Tiền gửi không kỳ hạn hay các khoản tiền gửi trên các tài khoản thanh toán tại các ngân hàng 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.1 Các loại tiền tệ trong nền kinh tế hiện đại • Các loại tiền tài sản - Tiền gửi có kỳ hạn - Tài khoản tiền gửi ở thị trường tiền tệ - Các chứng từ nợ ngắn hạn, trung hạn được mua bán trên TTTT. - Các loại tiền tài sản khác: Trái phiếu kho bạc, thương phiếu, hối phiếu thương mại đã được ngân hàng chấp nhận, 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.2 Phép đo tổng lượng tiền • Phép đo tiền hẹp: M1 • Phép đo tiền rộng: M2 • Phép đo tiền mở rộng: M3 • Phép đo tiền tài sản: M4 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.2 Phép đo tổng lượng tiền • Phép đo tiền hẹp: M1 Bao gồm những phương tiện được sử dụng rộng rãi trong thanh toán chi trả về HH&DV, có tính lỏng cao nhất và là đối tượng kiểm soát trước hết của NHTW. M1 = M0 + D MS = M0 + D M0: Tiền mặt ngoài ngân hàng (cá nhân, tổ chức, kho bạc) D: Tiền gửi có tính thanh khoản cao nhất (Tiền gửi thanh toán, tiền gửi có thể phát hành séc) 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.2 Phép đo tổng lượng tiền • Phép đo tiền rộng: M2 M2 = M1 + T MS = M0 + D + T T: Chuẩn tệ, tiền gửi có tính thanh khoản sau D (Tiền gửi kỳ hạn) Khối tiền M2 kém linh hoạt hơn M1 nhưng sự kiểm soát đối với M2 là quan trọng vì tiền gửi có kỳ hạn là lượng tiền giao dịch tiềm năng và luôn có khả năng chuyển hóa thành tiền mặt và tiền gửi không kỳ hạn. Vì vậy đây là khối tiền được coi là chỉ tiêu kiểm soát chính. 5 9/19/2017 13 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.2 Phép đo tổng lượng tiền • Phép đo tiền mở rộng: M3 M3 = M2 + K MS = M0 + D + T + K K: Các khoản tiền gửi có tính thanh khoản thấp hơn D và T (Tiền gửi tại các định chế tài chính phi ngân hàng: quỹ đầu tư, bảo hiểm,) 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.2 Phép đo tổng lượng tiền • Phép đo tiền tài sản: M4 (L) M4= M3 + S MS = M0 + D + T + K + S S: Những chứng khoán ngắn hạn có tính thanh khoản cao 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.2 Phép đo tổng lượng tiền S K T M0 + D M4 M3 M2 M1 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.2 Phép đo tổng lượng tiền Phép đo cung tiền tệ Việt Nam • Phép đo tiền hẹp: M1 M1 = M0 + D M0: Tiền mặt ngoài ngân hàng D: TGKKH của các tổ chức kinh tế và dân cư tại các TCTD • Phép đo tiền rộng: M2 M2 = M1 + T T: Tiền gửi có kỳ hạn của VND + tiền gửi ngoại tệ của các tổ chức kinh tế và dân cư 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.2 Phép đo tổng lượng tiền: Phép đo cung tiền tệ Mỹ • M1: Tiền mặt ngoài NH + Tiền gửi thanh toán Tiền gửi có thể phát hành séc tại NH • M2: M1 + Tiền gửi có kỳ hạn ngắn Cổ phần quỹ tương trợ thị trường tiền tệ Hợp đồng mua lại qua đêm • M3: M2 + Tiền gửi kỳ hạn dài Hợp đồng mua lại dài hạn, • M4: M3 + Chứng khoán ngắn hạn (thương phiếu, chấp phiếu, tín phiếu kho bạc, trái phiếu tiết kiệm) 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.3 Mô hình định lượng cung tiền Định lượng cung tiền theo phép M1 MS = M0 + D MS = D x c + D = D(1+c) MS = MBx 1 + 𝑐 c + r + e MS = MB x m MB: Tiền cơ bản (cơ số tiền tệ) m: Số nhân tiền c: Tỷ lệ tiền mặt trên tiền gửi thanh toán r: Tỷ lệ dự trữ bắt buộc trên tiền gửi thanh toán e: Tỷ lệ dự trữ thừa trên tiền gửi thanh toán 5 9/19/2017 14 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.3 Mô hình định lượng cung tiền Định lượng cung tiền theo phép M2 MS = MB x m MS = MBx 1 + c + t c + r + e MB: Tiền cơ bản (cơ số tiền tệ) m: Số nhân tiền c: Tỷ lệ tiền mặt trên tiền gửi thanh toán r: Tỷ lệ dự trữ bắt buộc trên tiền gửi thanh toán e: Tỷ lệ dự trữ thừa trên tiền gửi thanh toán t: Tỷ lệ tiền gửi có kỳ hạn trên tiền gửi thanh toán 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: Nghiên cứu Mô hình định lượng cung tiền theo phép đo M3, M4? TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.2 Các khối tiền trong lưu thông 5.2.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến mức cung tiền tệ Nhân tố ảnh hưởng đến M1: MB, c, r, e Nhân tố ảnh hưởng đến M2: MB, c, r, e, t 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.3 Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế Tiền mặt Bút tệ Cung tiền tệ Ngân hàng trung ương Ngân hàng trung gian 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.3 Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế 5.3.1 Ngân hàng trung ương: phát hành tiền mặt. • Phát hành qua kênh ngân sách Nhà nước • Phát hành qua kênh tín dụng • Phát hành qua thị trường mở • Phát hành qua thị trường vàng và ngoại hối 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.3 Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế 5.3.1 Ngân hàng trung ương: phát hành tiền mặt. MB - Cơ số tiền tệ - Tiền trung ương - Tiền cơ bản Công thức 1: MB = M0 + R = M0 + RR + ER M0: Tiền mặt ngoài ngân hàng R: Tiền mặt dự trữ trong hệ thống ngân hàng RR: Tiền dự trữ bắt buộc ER: Tiền dự trữ thừa Công thức 2: MB = MBn + DL MBn: Cơ số tiền không vay (TT mở, TT ngoại hối) DL: Cơ số tiền vay (cho NHTM vay, cho CP vay) 5 9/19/2017 15 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.3 Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế 5.3.2 Ngân hàng trung gian: tạo bút tệ (D). Trên cơ sở khoản tiền mặt do NHTW phát hành (MB), các NHTG sử dụng cho vay và thanh toán bằng chuyển khoản thông qua hệ thống tài khoản tiền gửi của khách hàng tại NH, từ đó đã tạo ra bút tệ cho nền kinh tế, là một thành phần của cung tiền tệ. MB = M0 + R = M0 + RR + ER MB = Dx M଴ D + Dx RR D + Dx ER D MB = D x (c + r +e) D = MBx 1 c + r + e 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.3 Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế 5.3.2 Ngân hàng trung gian: tạo bút tệ (D). a) Cơ chế tạo tiền b) Mô hình định lượng tạo tiền tối đa c) Điều kiện tạo tiền tối đa d) Mô hình đầy đủ về tạo tiền 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 5.3 Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế 5.3.2 Ngân hàng trung gian: tạo bút tệ (D). a) Cơ chế tạo tiền: Với một khoản tiền, ngân hàng thương mại thông qua cho vay và thanh toán bằng chuyển khoản sẽ tạo ra được bút tệ. Ví dụ: Ngân hàng A nhận được khoản tiền gửi từ khách hàng là 1000, tỷ lệ dự trữ bắt buộc quy định là 10%. Thiết lập bảng mở rộng tiền gửi? CUNG CẦU TIỀN TỆ5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 5.3 Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế 5.3.2 Ngân hàng trung gian: tạo bút tệ (D). b) Mô hình định lượng tạo tiền tối đa 𝐷 = 𝑀 × 1 𝑟 ∆𝐷 = 𝑀 × 1 𝑟 − 1 D: Tổng tiền gửi mở rộng tối đa D: Số bút tệ tạo thêm tối đa CUNG CẦU TIỀN TỆ5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 5.3 Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế 5.3.2 Ngân hàng trung gian: tạo bút tệ (D). c) Điều kiện tạo tiền tối đa • Phải cấp tín dụng 100% số dư dự trữ. • Phải cấp tín dụng và thanh toán 100% bằng chuyển khoản. CUNG CẦU TIỀN TỆ5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 5.3 Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế 5.3.2 Ngân hàng trung gian: tạo bút tệ (D). d) Mô hình đầy đủ về tạo tiền 𝐷 = 𝑀 × 1 𝑟 + 𝑐 + 𝑒 ∆𝐷 = 𝑀 × 1 𝑟 + 𝑐 + 𝑒 − 1 CUNG CẦU TIỀN TỆ5 9/19/2017 16 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: • Hướng dẫn bài tập. • Slide bài tập chương 2. BÀI TẬP TẠO TIỀN TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 5.3 Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế 5.3.3 Các chủ thể khác • Nhà nước, doanh nghiệp (điều kiện: Thị trường tài chính phát triển, chứng từ có giá có tính thanh khoản cao). • NHTW của các nước và liên minh tiền tệ có đồng tiền mạnh. CUNG CẦU TIỀN TỆ5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.4 Quan hệ cung cầu tiền tệ 5.4.1 Quan điểm truyền thống 5.4.2 Quan điểm hiện đại 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.4 Quan hệ cung cầu tiền tệ 5.4.1 Quan điểm truyền thống Lưu thông hàng hóa quyết định lưu thông tiền tệ. Lượng tiền thực tế trong lưu thông phải phù hợp với nhu cầu tiền tệ của lưu thông hàng hóa. Ms = Md 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.4 Quan hệ cung cầu tiền tệ 5.4.1 Quan điểm truyền thống Nếu Ms < Md  Thiếu tiền  Giảm phát • Biểu hiện: Chỉ số giá cả chung HH giảm • Hậu quả: - Lưu thông HH trì trệ - Kinh tế suy thoái - Thất nghiệp gia tăng • Giải pháp: Kích cầu hàng hóa 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.4 Quan hệ cung cầu tiền tệ 5.4.1 Quan điểm truyền thống Nếu Ms > Md  Thừa tiền  Lạm phát • Biểu hiện: Chỉ số giá cả chung HH tăng • Hậu quả: - Lưu thông HH rối loạn - Sản xuất đình đốn - Đời sống người dân khó khăn • Giải pháp: - Thắt chặt cung tiền tệ - Mở rộng cầu tiền tệ 5 9/19/2017 17 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.4 Quan hệ cung cầu tiền tệ 5.4.2 Quan điểm hiện đại Lưu thông hàng hóa quyết định lưu thông tiền tệ và lưu thông tiền tệ cũng tác động chi phối tương đối đến lưu thông hàng hóa thông qua chi phối giá cả hàng hóa. Do đó, có thể sử dụng tiền tệ làm công cụ kích thích điều tiết hoạt động của nền kinh tế. 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: CUNG CẦU TIỀN TỆ 5.4 Quan hệ cung cầu tiền tệ 5.4.2 Quan điểm hiện đại Lãi suất Mức cung tiền L1 L2 Ms1 Ms2 Đầu tưĐ1 Đ2 S1 S2 Sản lượng 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: ÔN TẬP VÀ THẢO LUẬN Câu 1: Khái niệm, các chức năng của tiền tệ là gì? Câu 2: Nêu các hình thức tiền tệ? Câu 3: Thế nào là chế độ đơn bản vị, song bản vị, bản vị vàng? Câu 4: Nêu đặc điểm của chế độ tiền giấy khả hoán, bất khả hoán? Câu 5: Nêu một số đặc điểm của hệ thống tiền tệ ở Việt Nam từ khi thống nhất? Câu 6: Thế nào là cầu tiền tệ? Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu tiền tệ? Câu 7: Thế nào là cung tiền M1, cung tiền M2? Câu 8: Các nhân tố ảnh hưởng đến cung tiền tệ? Câu 9: Phân tích quá trình cung ứng tiền của các chủ thể trong nền kinh tế? TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: Thank You!