Bài giảng Luật Hình sự Việt Nam - Chương XIII: Hệ thống hình phạt và các biện pháp tư pháp

CHƯƠNG XIIIHỆ THỐNG HÌNH PHẠTVÀCÁC BIỆN PHÁP TƯ PHÁPMục tiêu:Nội dungTính chấtPhạm viCủa hình phạt và các biện pháp tư phápLàm rõ1. Hệthốnghình phạt2. CácbiệnpháptưphápNỘIDUNG1. HỆ THỐNG HÌNH PHẠT1.1. KHÁI NIỆMTẬP HỢP CÁC HÌNH PHẠTCÓNỘI DUNGCÓPHƯƠNGTHỨCLIÊN KẾTĐƯỢCQUY ĐỊNHTRONGLHSCÁC HÌNH THỨC HÌNH PHẠT CỤ THỂ ĐIỀU KIỆNÁP DỤNGNỘI DUNGÁP DỤNGCÁC YẾU TỐCẤU THÀNHHỆ THỐNGHÌNH PHẠT (iii) Kinh nghiệmlập pháp HStrong nướcvà QTHệ thống hình phạtphụ thuộc vào:(ii) Yêu cầuđấu tranhphòng chốngtội phạmHiệu quảcủa hình phạtphụ thuộc vào:(i) Hoàn cảnh và điều kiện xã hội(ii) Mối quan hệvới cácbiện pháp TP(i) Tính hệ thốngcủa các hìnhthức hình phạtHỆ THỐNG HÌNH PHẠTHP CHÍNH:PHẠT TIỀNCẢI TẠO KHÔNG GIAM GIỮTRỤC XUẤTTÙ CÓ THỜI HẠNTÙ CHUNG THÂNTỬ HÌNHCẢNH CÁOHP BỔ SUNG:CẤM CƯ TRÚQUẢN CHẾTƯỚC MỘT SỐ QUYỀN CDTỊCH THU TÀI SẢNTRỤC XUẤT PHẠT TIỀNCẤM ĐẢM NHIỆM CHỨC VỤ,CẤM HÀNH NGHỀ HOẶCCÔNG VIỆC NHẤT ĐỊNHCẢNH CÁO1.2. CÁC HP TRONG LHSCẢNH CÁO LÀ KHIỂN TRÁCH CÔNG KHAI CỦA NHÀ NƯỚC DO TOÀ ÁN ÁP DỤNG ĐỐI VỚI NGƯỜI PHẠM TỘI ÍT NGHIÊM TRỌNG VÀ CÓ NHIỀU TÌNH TIẾT GIẢM NHẸ.KHÁI NIỆMTỘI ÍT NGHIÊM TRỌNG VÀ CÓ NHIỀUTTGN (KHÔNG CHỈ LÀNHỮNG TTGN NÊUTẠI ĐIỀU 46)PHẠM VI ÁP DỤNGCẢNH CÁOPHẠT TIỀNTước của người bị án mộtkhoản tiền nhất định sungcông quỹ Nhà nướcKHÁI NIỆMTÍNH CHẤTTƯỚC LỢI ÍCHVẬT CHẤT VỚIMỨC KHÁC NHAUTUỲ THEO TÍNHCHẤT MỨC ĐỘ, NGUY HIỂM CỦATỘI ĐÃ PHẠMVỪA LÀHP CHÍNH,VỪA LÀHP BỔ SUNGPHẠT TIỀN* Trật tự QL kinh tế,* AT, TTCC, * Trật tự QLHCPHẠM VIÁP DỤNGKHI LÀ HPCHÍNHTội ítnghiêm trọngTội khác doBLHS quy địnhPHẠT TIỀNPHẠT TIỀN(ii) Gấp một sốlần giá trịhàngphạm pháp(I) MỨC TỐI THIỂUVÀ TỐI ĐACỦA KHOẢNTIỀN PHẠTQUY ĐỊNHTRONG BLHSDƯỚI DẠNG:CẢI TẠO KHÔNG GIAM GIỮKHÁINIỆMLÀ HP CHÍNH KHÔNG TƯỚC TỰ DO CỦA NGƯỜI BỊ KẾT ÁN VÀ NGƯỜI BỊ ÁN ĐƯỢC GIAO CHO CƠ QUAN, TỔ CHỨC GIÁM SÁT GIÁO DỤC ĐỂ TỰ CẢI TẠOCẢI TẠO KHÔNG GIAM GIỮTÍNH CHẤTLÀ HP CHÍNHNHẸ HƠN HP TÙVỚI MỨC PHẠTTỪ 6TH. ĐẾN 3NKHÔNG BUỘCNGƯỜI BỊ KẾTÁN PHẢI CÁCHLY XÃ HỘICẢI TẠO KHÔNG GIAM GIỮTỘI ÍT NGHIÊM TRỌNG HOẶCNGHIÊM TRỌNGCÓ NƠI LÀM VIỆC ỔN ĐỊNHHOẶC NƠI THƯỜNG TRÚRÕ RÀNGPHẠM VIÁP DỤNGCẢI TẠO KHÔNG GIAM GIỮQUY ĐỊNH TRONG BLHS DƯỚI DẠNG:MỨC TỐI THIỂU VÀ TỐI ĐA CẦN PHẢI ÁP DỤNGTRỤC XUẤTLà hình phạt chính hoặc hình phạtbổ sung buộc người nước ngoàiphạm tội phải rời khỏi lãnh thổViệt Nam trong thời hạn nhất địnhTự chịuchi phíxuất cảnhNộp cácgiấy tờcần thiếtđể THAKhông đượctự ýrời khỏinơi QLChịu sự QL,giám sátcủa cơ quanxuất, nhậpcảnh VNRời khỏilãnh thổViệt Namđúnghạn5nghĩa vụNgười bị trục xuất có các nghĩa vụ:Người bị án trục xuất có thểđược kéo dài thời hạn rakhỏi lãnh thổ VN nếu:Có lý do chính đángkhác cản trở việc rời khỏi lãnh thổ VNĐang phải chấp hànhcác hình phạt khácĐang ốm nặng hoặcđang bị cấp cứuCó 3 lý doTÙ CÓ THỜI HẠNLÀ HÌNH PHẠT CHÍNH BUỘC NGƯỜI BỊ KẾT ÁN PHẢI CÁCH LY XHMỘT KHOẢNG THỜI GIAN TỐI THIỂU LÀ 3 THÁNG VÀ TỐI ĐA LÀ 20 NĂMKHÁINIỆMNẾU PHẠMNHIỀU TỘIHPTỔNG HỢP CÓ THỂĐẾN 30NĂM TÙNGƯỜI BỊ ÁNPHẢI CÁCHLY XH ĐỂKHÔNG CÓĐ/KPT MỚIHỌCVĂN HOÁ,HỌC NGHỀTrong thời gian chấp hành hình phạt tù giam người bị án có nghĩa vụ:THAM GIALAO ĐỘNGTHEOQUY ĐỊNHCHẤP HÀNHNQ, QCCỦATRẠI GIAMThời gian tạm giam được trừvào thời gian chấp hànhHP tù giamNếu cải tạo tốt có thể đượcgiảm hoặc miễn thời gian cònlại của HP tùTÙ CHUNG THÂNTÍNH CHẤTRẤTNGHIÊM KHẮCCHỈ SAUHÌNH PHẠTTỬ HÌNHPHẠM VIÁP DỤNGĐỐI VỚINGƯỜI PT ĐẶC BIỆTNGHIÊM TRỌNGKHÁI NIỆMTÙ CHUNGTHÂN LÀ HPCHÍNH BUỘCNGƯỢI PT PHẢI CÁCH LYXH VÔTHỜI HẠNTỬ HÌNHÁP DỤNG ĐỐI VỚI TRƯỜNG HỢP PHẠM TỘI ĐBNTHP CHÍNH NGHIÊM KHẮC NHẤT TƯỚCBỎ QUYỀN SỐNG CỦA NGƯỜI BỊ ÁNLOẠI BỎKHẢ NĂNGPHẠM TỘIMỚIRĂN ĐE,NGĂN NGỪANHỮNG NGƯỜICÓ Ý THỨCPHÁP LUẬT KÉMNGƯỜI BỊ ÁNTỬ HÌNHCÓ QUYỀN XINCHỦ TỊCH NƯỚCÂN GIẢM ÁNKHÔNG NHẰMMỤC ĐÍCHCT, GDNGƯỜI BỊKẾT ÁNNgười chưa thành niên phạm tội; Phụ nữ có thai hoặc nuôi con dưới 36tháng tuổi khi xét xử hoặc khi tuyên ánKHÔNG ÁP DỤNGHOÃN THI HÀNHPhụ nữ có thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổiCẤM ĐẢM NHIỆM CHỨC VỤ, CẤM HÀNHNGHỀ HOẶC LÀM CÔNG VIỆC NHẤT ĐỊNHHPBỔ SUNGNHẰM LOẠI BỎĐ/K PHẠM TỘIMỚILỢI DỤNG NGHỀ NGHIỆPLỢI DỤNG CÔNG VIỆCLỢI DỤNG CVQHÁP DỤNGĐỐI VỚINGƯỜI PT ĐÃ:TỪ KHI BẢN ÁN CTKGG HOẶC BẢNÁN TREO CÓ HIỆU LƯCTÍNH TỪ KHI CHẤP HÀNH XONGHÌNH PHẠT TÙTHỜI HẠNTỪ 1 ĐẾN5 NĂMCẤM CƯ TRÚHP BỔ SUNG BUỘC NGƯỜI BỊ ÁNKHÔNG ĐƯỢC TẠM TRÚ, THƯỜNG TRÚ Ở MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG NHẤTĐỊNH TỪ 1 ĐẾN 5 NĂMHP ĐƯỢC ÁP DỤNG NHẰMTƯỚC BỎ ĐIỀU KIỆN THUẬNLỢI VỀ CƯ TRÚ MÀ NGƯỜIPHẠM TỘI CÓ THỂ LỢI DỤNGĐỂ PHẠM TỘI LẠIUBND XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN CHỊU TRÁCH NHIỆM QL, GIÁM SÁT, GIÁO DỤC NGƯỜI BỊ ÁN QUẢN CHẾHP BUỘC NGƯỜI BỊ KẾT ÁN PHẢI LÀM ĂNSINH SỐNG TẠI MỘT ĐỊA PHƯƠNG NHẤT ĐỊNHXÂM PHẠM ANQG, TÁI PHẠM NGUY HIỂM HOẶC TRONG NHỮNGTRƯỜNG HỢP KHÁCMÀ BLHS QUY ĐỊNHPV ÁP DỤNGUBNDXÃPHƯỜNGTHỊ TRẤNQL, GIÁM SAT, GDTỪ1 NĂMĐẾN5 NĂMTHỜI HẠNTước một số quyền công dân Là HP bổ sung, áp dụng đối với công dân ViệtNam bi kết án tù về các tội xâm phạm ANQGhoặc các tội khác do LHS quy định Các quyền có thể bị tước là: Quyền ứng cử, bầu cử; Quyền làm việc trong cơ quan Nhà nước; Quyền phục vụ trong các LLVT Bị cáo có thể bị tước một hoặc một số quyền.Thời hạn tước quyền từ 1 đến 5 năm tính từ khichấp hành xong HP tù hoặc từ khi bản án có hiệulực pháp luậtTịch thu tài sản Là HP bổ sung tước một phần hoặc toàn bộtài sản thuộc sở hữu củangười bị án để sung côngquỹ TTTS áp dụng đối vớingười phạm tội nghiêmtrọng, rất nghiêm trọng,đặc biệt nghiêm trọng. TTTS thường được áp dụng đối với các tộixâm phạm ANQG,sở hữu, KT, ma tuý... Khi quyết định HP toà án vẫn phải đảmbảo để người bị án vàgia đình họ có điều kiện sinh sốngNéi dung cña c¸c lo¹i HPGHI NHỚPh¹m vi ¸p dông c¸c lo¹i HPC¸c lo¹i HP: ChÝnh Bæ sungTïCHUNGTH¢NCÊMC¦TRóC¶NHC¸OPH¹TTIÒNQU¶NCHÕTöH×NHTïCãTHêIH¹N6453721Bài tập2. CÁC BIỆN PHÁP TƯ PHÁP(BPTP)Là những biện pháp được quy định trong BLHS do các cơ quan tư pháp áp dụng đối với người thực hiện hành vi nguy hiểm cho XH có tác động bổ trợ hoặc thay thế hình phạt2.1. KHÁI NIỆM Các BPTP cũng thể hiện chính sách HS của NN Hỗ trợ cho HP Góp phần loại bỏ điều kiện phạm tộiCác BPTP có điểm giống với hình phạt:Đều là biện pháp cưỡng chếĐều được quy định trong luật hình sự ÁP DỤNG ĐỐI VỚI TẤTCẢ NHỮNG NGƯỜI PT CÓ MỤC ĐÍCH TRỪNGTRỊ GÂY RA ÁN TÍCH DO TOÀ ÁN QĐHÌNH PHẠT Chỉ áp dụng đối vớimột số người PT Không có mục đíchtrừng trị Không gây ra án tích Không chỉ do toàán QĐBIỆN PHÁPTƯ PHÁPĐiểm khác nhau:2.2. Các biện pháp tư phápTỊCH THU VẬT, TIỀN BẠC TRỰC TIẾPLIÊN QUAN ĐẾN TỘI PHẠMKhái niệmTước đoạt vật, tiền bạc sungquỹ NN Các loại bị tịch thu gồm: Trả lại vật, tiền cho chủ sởhữu hoặc người QL hợp phápnếu những thứ đó người PTchiếm đoạt hoặc SD tr/phép Công cụ, phương tiện dùng vàoviệc phạm tội Vật thuộc loại Nhà nước cấmlưu hành Vật hoặc tiền do PT hoặc do mua,bán, đổi chác những thứ ấy mà có; Vật, tiền thuộc tài sản của người khácnếu người này có lỗi trong việc để chongười PT sử dụng vào việc thực hiện PTTrả lại tài sản (TLTS)Sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại (SCBTTH)Buộc công khai xin lỗi (BCKXL)NGƯỜI PTLàm hưhỏngTSsửachữa,bồithườngHuỷhoạiTSbồithườngGây t/htinhthầnBCKXLhoặcbồithườngChiếmđoạt TSTrảlạiTLTS, SCBTTH LÀ BPTP DO TA ÁP DỤNG ĐỐI VỚI NGƯỜI PT GÂY RA THIỆT HẠI VẬT CHẤT CHO NGƯỜI BỊ HẠIBCKXL LÀ BPTP DO TA ÁP DỤNG ĐỐI VỚI NGƯỜI PT GÂY THIỆT HẠI VỀ TINH THẦNBẮTBUỘCCHỮABỆNH(BBCB)BBCB là BPTP do TA hoặcVKS áp dụng đối với ngườithực hiện HV nguy hiểmcho XH không có NLTNHS BBCB là biện pháp thaythế hình phạt có mụcđích phòng ngừa là chính,có nội dung nhân đạo BBCB do TA hoặc VKSáp dụng căn cứ vào KLcủa Hội đồng giám địnhtâm thầnCó thể giao người bị BBCBcho cơ sở chuyên khoahoặc gia đình chăm sóc GHI NHỚNội dungcủa các BPTPPhạm viáp dụng các BPTPHẾT CHƯƠNG XIIICám ơnCác em