Bài giảng Luật Hình sự Việt Nam - Chương XII: Trách nhiệm hình sự và hình phạt

CHƯƠNG XIITRÁCH NHIỆM HÌNH SỰVÀ HÌNH PHẠT Trang bị kiến thức về TNHSvà HP áp dụng những kiến thức ấyvào thực tiễnMỤC ĐÍCH Kh¸i niÖm vÒ TNHS MiÔn TNHS, miÔn HP Thêi hiÖu truy cøu TNHS Kh¸i niÖm h×nh ph¹t Môc ®Ých h×nh ph¹tNỘIDUNG1. TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, CƠ SỞ CỦA TNHS1.1.1. KHÁI NIỆMTNHS LÀ TRÁCH NHIỆM MÀ NGƯỜI PHẠM TỘI PHẢI CHỊU NHỮNG HQ PHÁP LÝ BẤT LỢI VỀ HV PHẠM TỘI CỦA MÌNH1.1.2. ĐẶC ĐIỂM CỦA TNHSTNHS PHẢI ĐƯỢC PHẢN ÁNH TRONG BẢN ÁN HAY QUYẾT ĐỊNH CÓ HIỆU LỰC PHÁP LUẬT CỦA TOÀ ÁNTNHS LÀ TRÁCH NHIỆM MÀ NGƯỜI PHẠM TỘI PHẢI CHỊU TRƯỚC NHÀ NƯỚCTNHS ĐƯỢC THỂ HIỆNỞ VIỆC NGƯỜI PHẠM TỘIPHẢI CHỊU HÌNH PHẠTTNHS CHỈ CÓ THỂ ĐƯỢC XÁCĐỊNH BẰNG TRÌNH TỰ ĐẶC BIỆTTHEO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT MÀ CÁC CƠ QUAN TIẾN HÀNH TỐ TỤNGPHẢI THỰC HIỆNTNHS LÀ HQ PHÁP LÝ MÀ NGƯỜI PHẠM TỘI PHẢI CHỊU5ĐẶC ĐIỂM1.1.3. CƠ SỞ CỦA TNHS CƠ SỞ CỦA TNHS LÀ CTTPTẠI SAO ?TP QUY ĐỊNHTRONG BỘ LUẬTBẰNG CÁCH MÔTẢ CÁC DẤUHIỆU THUỘC VỀ CTTP ĐÓĐIỀU 2 BLHS:CHỈ NGƯỜI NÀOPHẠM MỘT TỘIQUY ĐỊNH TRONGBỘ LUẬT NÀYMỚI PHẢICHỊU TNHSTỘI PHẠM XẢY RANHÀ NƯỚCNGHĨA VỤPHẢICHẤP HÀNHQUYỀN BUỘCNGƯỜI PTCHỊU TNHSXUẤT HIỆN QHPLHSNGƯỜI PTNHÀ NƯỚC THỰC HIỆNQUYỀN NÀYTHÔNG QUACQ ĐẠI DIỆNCỦA MÌNH CỤ THỂ HOÁ TNHS BẰNG BIỆN PHÁP HP CỤ THỂ VỚI MỨC HP CỤ THỂXÁC ĐỊNH CHÍNH THỨCCƠ SỞ CỦA TNHSNHƯNGCHỈ KHI TOÀÁN TUYÊNBẢN ÁN, QĐ VÀ CÓ HIỆU LỰCTNHS CHẤM DỨT KHI:NGƯỜI PT ĐƯỢC MIỄNTNHS HOẶC HPHẾT THỜI HIỆU TRUY CỨU TNHSCÓ ĐẶC XÁ HOẶC ĐẠI XÁNGƯỜI PT Đà CHẤP HÀNH XONG HPTOÀ ÁN ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP TÁC ĐỘNG XHHẾT THỜI HIỆU THI HÀNH BẢN ÁNGHI NHỚ* Khái niệm TNHS* Đặc điểm của TNHS* Cơ sở của TNHSKiểm traĐiền vào chỗ có dấu (...)1. TNHS là trách nhiệm mà người phạm tội phải chịu trước Nhà nước chứ không phải trước cá nhân - người mà người phạm tội đã gây thiệt hại.2. TNHS chỉ có thể được xác định bằng trình tự đặc biệt theo quy định của pháp luật mà các cơ quan tiến hành tố tụng phải thực hiện(...) (...)(...) (...)(...) (...) (...)(...) (...)(...) (...)(...) (...) (...) (...)MIỄN TNHS LÀ BIỆN PHÁP ĐƯỢC ÁP DỤNG KHI XÉT THẤY, NẾU KHÔNG TRUY CỨU TNHS, VẪN ĐẢM BẢO ĐƯỢC:MIỄN TNHS LÀ THỂ HIỆNCHÍNH SÁCH NHÂN ĐẠOCỦA NHÀ NƯỚCLÀ KHÔNG BUỘC MỘT NGƯỜI PHẢI CHỊU TNHS VỀ MỘT TỘI MÀ NGƯỜI ĐÓ Đà PHẠM2. Miễn TNHS, miễn HPMIỄN TNHSYêu cầu cảitạo, giáo dục ngườiphạm tộiYêu cầuđấu tranhphòng chốngtội phạmPHÂN BIỆT MIỄN TNHS VỚI KHÔNG CTTPKHÔNG ĐẦY ĐỦ HOẶC KHÔNG CÓ CÁC DẤU HIỆU CỦA CTTP CỤ THỂCÓ TNHS NHƯNG ĐƯỢC MIỄN VÌ CÓ CÁC ĐIỀU KIỆN CỤ THỂTOÀ ÁNTUYÊN BỐ MIỄN TNHSMIỄN TNHSTOÀ ÁNTUYÊN BỐ KHÔNG PTKHÔNG CTTPMIỄN HÌNH PHẠTLÀ KHÔNG BUỘC NGƯỜI PHẠM TỘI PHẢI CHỊU HÌNH PHẠT VỀ TỘIMÀ NGƯỜI ĐÓ Đà PHẠM.KHÔNGĐẠT ĐƯỢCMỤC ĐÍCHCỦA HPTRÁI VỚINGUYÊN TẮCNHÂN ĐẠO CỦA LHSKHÔNG CẦN THIẾTMIỄN HÌNH PHẠT CHỈ ĐƯỢC ĐẶT RA CHO NHỮNG TRƯỜNG HỢPMÀ VIỆC ÁP DỤNG HÌNH PHẠT LÀ:ĐIỀU 25 BLHS 1999KHI CÓ QUYẾT ĐỊNH ĐẠI XÁTRƯỚC KHI HVPTBỊ PHÁT GIÁC, NGƯỜI PHẠM TỘI:CỐ GẮNG HẠN CHẾ ĐẾN MỨC THẤP NHẤT HQ CỦA TPKHI ĐIỀU TRA,TRUY TỐ, XÉT XỬ,DO SỰ CHUYỂN BIẾNCỦA TÌNH HÌNH NGƯỜI PTKHÔNG CÒNNGUY HIỂMCHO XH ĐIỀU KIỆN MIỄN TNHSVIỆC MIỄN TNHS CÒNĐƯỢC QUY ĐỊNH Ở MỘTSỐ ĐIỀU LUẬT KHÁCĐIỀU 80ĐIỀU 314ĐIỀU 19ĐIỀU 289ĐIỀU 69ĐIỀU KIỆN MIỄN HP (ĐIỀU 54)ĐÁNG ĐƯỢCKHOAN HỒNGCHƯA ĐẾN MỨCMIỄN TNHSCÓ NHIỀU TTGN QUY ĐỊNH TẠIKHOẢN 1 ĐIỀU 46NHỮNG TRƯỜNG HỢPĐƯỢC MIỄN HP THƯỜNG LÀ:PT NGHIÊM TRỌNG NHƯNG THUỘC TRƯỜNG HỢP ÍT NGHIÊM TRỌNG, KHÔNG CÓHOẶC CÓ ÍT TTTN MÀ CÓ NHIỀU TÌNH TIẾT GIẢM NHẸPHẠM TỘI ÍT NGHIÊM TRỌNG Kh¸i niÖm vÒ miÔn TNHS, miÔn HP§iÒu kiÖn miÔn TNHS, miÔn HPGhi nhớKiểm traNhững khẳng định sau đây đúng hay sai ? Hãy giải thích1. Người được tòa án miễn hình phạt là người không phải chịu TNHS2. Miễn hình phạt là không buộc người phạm tội phải chịu hình phạt về tội mà người đó đã phạm.3. Điều kiện miễn hình phạt là: có nhiều tình tiết giảm nhẹ, đáng được khoan hồng nhưng chưa đến mức được miễn TNHSTHỜI HIỆU TRUY CỨU TNHSLÀ THỜI HẠN DO BLHS QUYĐỊNH MÀ KHI HẾT THỜI HẠNĐÓ THÌ NGƯỜI PHẠM TỘI KHÔNG BỊ TRUY CỨU TNHS.(ĐIỀU 23 BLHS99)3. THỜI HIỆU TRUY CỨU TNHSLÝ DO KHÔNG BỊ TRUY CỨU TNHSKHÔNG BỊ PHÁT HIỆN DO KHÁCH QUAN SỰ BỎ QUÊN CỦA CÁCCƠ QUANHỮU QUANThời hiệu truy cứu TNHSđược tính từ thời điểm HVPT được thực hiệnTrong khoảng thời gian nhất định, nếu không PT mới,làm ăn lương thiện, khôngtrốn tránh sự trừng phạt thì không bị truy cứu TNHSTỘI LIÊN TỤCTỘI KÉO DÀIKỂ TỪ KHI NGƯỜI PTTHỰC HIỆN HÀNH VI CUỐI CÙNGKỂ TỪ KHI HÀNH VI CHẤM DỨTLƯU ÝVỀ THỜI ĐIỂM COI LÀ TỘI PHẠM Đà ĐƯỢC THỰC HIỆN10NĂMTỘIPHẠMNGHIÊMTRỌNG15NĂMTỘIPHẠMRẤTNGHIÊMTRỌNG20NĂMTPĐẶCBIỆTNGHIÊMTRỌNG5NĂMTỘI PHẠM ÍT NGHIÊM TRỌNGĐIỀU KIỆN ĐỂ NGƯỜI PHẠM TỘIKHÔNG BỊ TRUY CỨU TNHSKHÔNG TRUY CỨU TNHS NẾU TÍNH TỪ NGÀY PHẠM TỘI Đà QUA:THỜI HIỆU CÓ THỂ BỊ KÉO DÀI THÊM NẾU:THỜI GIAN Đà QUA KHÔNG ĐƯỢC TÍNH VÀ THỜI HIỆU ĐƯỢCTÍNH LẠI KỂ TỪNGÀY PHẠM TỘI MỚITHỜI GIAN TRỐNTRÁNH KHÔNG ĐƯỢCTÍNH VÀ THỜI HIỆUĐƯỢC TÍNH LẠI KỂTỪ NGÀY NGƯỜI PTRA ĐẦU THÚHOẶC BỊ BẮTNGƯỜI PT LẠI PT MỚIMÀ BLHS QUY ĐỊNHMỨC CAO NHẤT CỦAKHUNG HP ĐỐI VỚITỘI ẤY LÀ TRÊNMỘT NĂM TÙNGƯỜI PHẠM TỘILẨN TRỐN VÀCÓ LỆNHTRUY NÃKHÔNG ÁP DỤNG THỜI HIỆUCÁC TỘI PHẠM QUY ĐỊNH TẠI CHƯƠNG XI (CÁC TỘI XÂM PHẠM AN NINH QUỐC GIA) CÁC TP QUY ĐỊNH TẠI CHƯƠNGXXIV (CÁC TỘI PHÁ HOẠI HOÀ BÌNH, CHỐNG LOÀI NGƯỜI VÀ TP CHIẾN TRANH)GHI NHỚ* Khái niệm về thờihiệu* Lý do không truycứu TNHS* Điều kiện để đượchưởng thời hiệuĐáp án đúng là: A-3; B-4; C-2; D-5; E-1KIỂMTRAB. 15 nămC. 5 nămD. 20 nămE. 10 nămA. Không áp dụng5. Tội đặc biệt nghiêm trọng3. TP chương 11 và 24 BLHS 2. Tội ít nghiêm trọng1. Tội nghiêm trọng4. Tội rất nghiêm trọngXắp xếp lại sao cho tương xứng giữa thời hiệu truy cứu TNHS và loại tộiHP CHỈ CÓ THỂÁP DỤNG ĐỐI VỚINGƯỜI CÓ HVPT2. KHÁI NIỆM VÀ MỤC ĐÍCH HP2.1. KHÁI NIỆMHP ĐƯỢC LHSQUY ĐỊNH VÀDO TOÀ ÁNÁP DỤNGHP LÀ BIỆN PHÁPCƯỠNG CHẾ NGHIÊM KHẮCNHẤT HP LÀ BIỆN PHÁP CƯỠNG CHẾ NGHIÊM KHẮC NHẤTCỦA NHÀ NƯỚC NHẰM TƯỚC BỎ HOẶC HẠN CHẾ QUYỀN,LỢI ÍCH CỦA NGƯỜI PHẠM TỘI. HÌNH PHẠT ĐƯỢC QUY ĐỊNHTRONG LHS VÀ DO TOÀ ÁN QUYẾT ĐỊNHHP LÀ BIỆN PHÁP CƯỠNG CHẾ NGHIÊM KHẮC NHẤT SỰNGHIÊM KHẮCCỦA HPQUYỀN TỰ DOQUYỀN VỀ TÀI SẢNQUYỀN VỀ CHÍNH TRỊQUYỀN SỐNGHẠN CHẾHOẶC TƯỚC BỎỞ NGƯỜI BỊ ÁNMỘTSỐ QUYỀNĐỂ LẠIÁN TÍCH CHO NGƯỜIBỊ KẾT ÁNTRONG MỘTTHỜI GIANNHẤT ĐỊNHHP ĐƯỢC LHS QUY ĐỊNH VÀ DO TOÀ ÁN ÁP DỤNGNGƯỜI CÓ HV NHƯNG ĐÓKHÔNG PHẢI LÀ HVPTTHÌ KHÔNG ĐƯỢC ÁPDỤNG HPHP KHÔNG ĐƯỢC QĐ TRONG BLHS HOẶC TRONGTỘI MÀ NGƯỜI PT Đà PHẠMTHÌ KHÔNG ĐƯỢC ÁP DỤNGĐỐI VỚI HỌ TOÀ ÁN LÀ CQ CÓ QUYỀNQĐHP. NGOÀI TOÀ ÁN KHÔNG MỘT CQ NÀO KHÁC CÓ QUYỀN QĐHPHP ĐƯỢC QUY ĐỊNH CẢỞ PHẦN CHUNG VÀ PHẦNCÁC TỘI PHẠMĐIỀU 28PHẦN CHUNGĐIỀU 45ĐIỀU 50ĐIỀU 51ĐIỀU 27PHẦN CTCQUY ĐỊNH CÁCHÌNH THỨC HP VỚI MỨC HP CỤ THỂ ĐỐI VỚI TỪNG TỘIHP CHỈ CÓ THỂ ÁP DỤNG ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ HVPT(THEO NGUYÊN TẮC "CÁ NHÂN CHỊU TNHS")KHÔNG ÁP DỤNG HP ĐỐI VỚI NGƯỜITHÂN CỦA NGƯỜI PT KỂCẢ KHI NGƯỜI PT LẨN TRỐNKHÔNG CHO PHÉP CHẤPHÀNH HP THAY CHO NGƯỜIPT KỂ CẢ KHI HỌ TỰ NGUYỆNHP TỊCH THU TÀI SẢN CHỈ ÁPDỤNG VỚI CHỦ SỞ HỮU KHIHỌ PT 2.2. MỤC ĐÍCH HÌNH PHẠTPHÒNG NGỪA CHUNGPHÒNG NGỪA RIÊNGTRỪNG TRỊ NGƯỜI PT GD NGƯỜI PTNGĂN NGỪA PT MỚIĐẤU TRANH CHỐNG VÀPHÒNG NGỪA TỘI PHẠMGIÁO DỤC NGƯỜI KHÁCTÔN TRỌNG PHÁP LUẬTGHINHỚ# Khái niệm hình phạt# Ba đặc điểm của HP# Hai mục đích của HPHẾT CHƯƠNG XIICÁM ƠN CÁC EM