Bài giảng Luật Hình sự Việt Nam - Chương VII: Chủ thể của tội phạm

CHƯƠNG VIICHỦ THỂCỦATỘI PHẠMMỤC TIÊUBÀI HỌCCung cấp một trong nhữngcông cụ để xem xét vấn đềTNHS của người phạm tộiNộidung3. Tuổichịu TNHS4. Chủ thểđặc biệt củatội phạm2. Năng lựcTNHS1. Khái niệmvề chủ thểcủa tội phạm5. Vấn đề về nhân thânngườiphạm tội1. KHÁI NIỆMCT CỦA TPCONNGƯỜITUỔITNHSNLTNHSquaNgười điênPháp nhânTrẻ emẤn Độ: khởi tố con khỉ ăn cắp kính(Dân trí) Mấy ngày nay, mọi ngõ ngách thành phố Varanasi như thể bị xới tung khi cảnh sát ráo riết truy lùng một con khỉ bị khởi kiện với tội danh ăn cắp.Kim Dang Hoon - một khách du lịch người Hàn Quốc đã chính thức đâm đơn kiện lên tòa án thành phố hôm 12/7/2007sau khi có kết luận chắc chắn từ thanh tra Govind Singh, rằng con khỉ ranh mãnh đã lẻn vào phòng ông ở khách sạn và lấy đi cặp kính lão. Nằm cách thủ phủ Lucknow của bang Uttar Pradesh 300 km về phía đông nam, thành phố du lịch sặc mùi tín ngưỡng Varanasi nhiều khi như “loạn” bởi nạn khỉ hoang hoành hành. Trong đơn kiện của mình, Kim kể khi ông mở cửa sổ để đón gió trời, con khỉ đã nhân cơ hội tót vào phòng, “nó tiến thẳng đến bàn, quắp lấy cái kính và vù đi mất, nhanh như lúc nó xuất hiện vậy”. NĂNG LỰC TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ (NLTNHS)NLTNHSKHẢ NĂNGĐIỀU KHIỂNHÀNH VIKHẢ NĂNGNHẬN THỨCHÀNH VI NĂNG LỰC VỐN CÓ CỦA CON NGƯỜI, VÀ SẼ HOÀN THIỆN DẦN QUA QUÁ TRÌNH GIÁO DỤC VÀ TỰ GIÁO DỤCTÌNH TRẠNG KHÔNG CÓ NLTNHSBệnhkhácTâmthầnCHỦ THỂ MẮC BỆNHLàm mấtKhả năngđiều khiểnhành viKhả năngnhận thứchành viHOẶCHOẶCKHÔNGCÓNĂNGLỰCTRÁCHNHIỆMHÌNHSỰKhái niệmCĂN CỨĐÁNHGIÁTÌNHTRẠNGKHÔNGCÓNĂNGLỰCTNHSDẤUHIỆUYHỌCQuyết địnhBỆNHKHÁCBỆNHTÂM THẦNCác bệnh vềthể chất gâytổn hạivề TTCác bệnhrối loạnhoạt độngcủa nãoMẤT KHẢ NĂNG NTMẤT K.NĂNG ĐKHVTNHSQuyết địnhDẤUHIỆUTÂMLÝĐánh chết con vì tưởng là... maTưởng con mình là... ma, Hoàng Văn Chánh (SN 1974) đã dùng gậy đánh nhiều nhát vào đầu, vào người con mình là Hoàng Văn Ngôn (SN 1999), khiến Ngôn bị chết trên đường đi cấp cứu.Ngày 18/7/2007, Trưởng phòng PC14 CA tỉnh Lạng Sơn cho biết: Do bị bệnh tâm thần, hoang tưởng ngỡ con mình là “con ma” nên vào hồi 10 giờ ngày 27/6, Hoàng Văn Chánh (SN 1974) trú quán tại xã Hải Yến, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn đã dùng gậy đánh nhiều nhát vào đầu, vào người Hoàng Văn Ngôn (SN 1999), khiến Ngôn bị thương nặng và đã chết trên đường đi BV. Trong nhà tạm giam CA tỉnh LS, Chánh vẫn có những biểu hiện ăn nói lảm nhảm, nhiều đêm thức trắng. CA Lạng Sơn chuẩn bị đưa Chánh đi chữa bệnh và hoàn tất hồ sơ vụ án.ẤN ĐỀ TÌNH TRẠNG NLTN HS HẠN CHẾNLTNHSHẠN CHẾSUYGIẢMNHƯNGKHÔNGMẤTHẲNKHẢNĂNGNHẬNTHỨCKHẢ NĂNGĐIỀUKHIỂN HVTTGNTNHSCÓ LỖINHƯNGMỨC ĐỘHẠN CHẾVẤN ĐỀ NLTNHS CỦA NGƯỜI TRONG TÌNH TRẠNG SAY DO DÙNG RƯỢU HOẶC CHẤT KÍCH THÍCH MẠNH KHÁCSay dodùng rượuhoặc chất kíchthích mạnhkhácCó thể bịloại trừCó thể bịsuy giảmVẫnphảichịuTNHS(Đ.14)Năng lựcnhận thứcvànăng lựcđiều khiểnhành viCÓ LỖIVÌ THỰCHIỆN HVPTTỰ TƯỚC BỎKHẢ NĂNGĐIỀU KHIỂN HVTỰ TƯỚC BỎKHẢ NĂNGNHẬN THỨCCÓ LỖIVÌ TỰ ĐẶTMÌNH VÀOTÌNH TRẠNGSAYPHẢICHỊUTRÁCHNHIỆMHÌNHSỰ VÌ:KHÔNGCÓNLTNHSMẤT KHẢ NĂNGĐ/KH HVMẤT KHẢ NĂNGNHẬN THỨCSAYĐẾNMỨCKHÔNGCÓ LỖIĐỐI VỚITT SAYTình trạng không có NLTNHS; NL TNHS hạnchế và vấn đề NL TNHStrong tình trạng say dodùng rượu hoặc chấtkích thích mạnh khácGhi nhớKiểm traKhẳng định nào đúng? Hãy giải thích1. Người mắc bệnh tâm thần thì không phải chịu trách nhiệm hình sự2. Nếu một người có khả năng nhận thức nhưng mất khả năng điều khiển hành vi khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho XH thì không phải chịu TNHS.3. Tiêu chuẩn y học quyết định tiêu chuẩn pháp lý nhưng để xác định TNHS thì phải căn cứ vào tiêu chuẩn pháp lý20151053. TUỔI CHỊU TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰĐIỀU 12BLHS99VỀ TỘIRẤT NGHIÊMTRỌNG DOCỐ ÝHOẶC ĐẶCBIỆT NGHIÊMTRỌNGVỀ MỌITỘI PHẠMTỪ 14 TRÒNĐẾNDƯỚI 16TUỔITỪ 16TUỔITRÒNTRỞLÊNPHẢICHỊUTRÁCHNHIỆMHÌNHSỰGhi nhớ: Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 12 BLHS 19995Xử lý người phạm tộiVũ N. 15 tuổi, thực hiện hành vi trộm cắp tài sản của K. Tội mà N đã phạm quy định tại khoản 3 Điều 138 BLHS 1999. Hỏi: N đã đủ tuổi chịu TNHS theo quy định tại Khoản 3 Điều 138 BLHS 1999 hay chưa? Tại sao? Kiểm tra101520ĐỦ TUỔICHỊU TNHSCÓ NLTNHSCHỦTHỂTHƯỜNGGIỚI TÍNHNGHỀ,CÔNG VIỆCNGHĨAVỤĐỘTUỔIQUAN HỆGIA ĐÌNH...CHỨC VỤQUYỀN HẠNNHỮNGDẤUHIỆUKHÁCLIÊNQUAN:CHỦTHỂĐẶCBIỆTCỦATP4. CHỦ THỂ ĐẶC BIỆT CỦA TỘI PHẠMCHỦ THỂ BỊ TRUY CỨUTNHS KHÔNG PHẢI VÌ CÓDẤU HIỆU ĐẶC BIỆT MÀVÌ CÓ DẤU HIỆU ẤY CHỦTHỂ MỚI THỰC HIỆN ĐƯỢCTỘI PHẠM TƯƠNG ỨNGCần phải nhớKhái niệm, phântích về chủ thể đặcbiệt của tội phạm5. Nhân thân người phạm tộiCác đặc điểm TL, XHNLTNHSTuổi chịu TNHSNgười PTNhân thânngườiphạm tộiChủ thể của tội phạmQuan hệ chặt chẽ Ý THỨC PLTiền ánTuổiTiền sựNghề nghiệpLối sốngGiớiThái độ6. Ý NGHĨA CỦA NHÂN THÂN NGƯỜI PHẠM TỘILÀM SÁNG TỎ MỘT SỐ TÌNH TIẾT CỦA VỤ ÁNLÀ TÌNH TIẾT ĐỊNH TỘI HOẶC ĐỊNH KHUNG HPTRONG VIỆCQUYẾT ĐỊNHHP GIÚP CHO CÔNG TÁC ĐIỀU TRA TIẾN HÀNH NHANH CHÓNG, ĐÚNG HƯỚNG HẾT CHƯƠNG VII