Bài giảng Lịch sử thế giới cổ đại

lịch sử phát triển xã hội BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO DỰ ÁN ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC LỊCH SỬ THẾ GIỚI CỔ ĐẠI history of socia development Xem hướng dẫn E-mail: hoanganhkhiem@gmail.com Hoàng Anh Khiêm-CĐSP Đồng Nai Tel: 0919150189 history of social development Hệ thống hoá lịch sử thế giới theo niên đại. Hệ thống các vấn đề lớn của lịch sử theo phương pháp luận sử học. Hệ thống khái niệm lịch sử qua các thời đại. Những thành tựu lớn của lịch sử văn minh nhân loại. Các học phần lịch sử thế giới, lịch sử văn minh, quan hệ quốc tế... Minh họa các sự kiện quan trọng và các nhân vật lịch sử điển hình bằng hình ảnh, hyperlink, animation, vidéo clip tư liệu... Cơ sở dữ liệu & design thiết kế các phần mềm dạy học, CD ROM chương trình và các website khoa học... theo dòng lịch sử ARCHIVER timelineS CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY Giáo trình Lịch sử “Lịch sử không thể viết lại mà chỉ để suy ngẫm để rút ra bài học kinh nghiệm. Tuy nhiên có những vấn đề lịch sử dù đã được cho là hoàn chỉnh thì vẫn còn những góc khuất cần được rọi sáng bởi thời gian và những nỗ lực không mệt mỏi của chính con người”. “Quá khứ và hiện tại là phương tiện, chỉ có tương lai mới là mục đích của chúng ta” B. Pascan HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HỆ MẶT TRỜI – SOLAR SYSTEM BIG BANG HÌNH THÀNH VŨ TRỤ CHU KỲ 16.000.000.000 NĂM BIG BANG HÌNH THÀNH VŨ TRỤ CHU KỲ 16.000.000.000 NĂM CÁC HÀNH TINH TRONG HỆ MẶT TRỜI Hành tinh thứ 10 trong hệ mặt trời: Nhà du hành vũ trụ Mỹ nhìn thấy năm 2003 nay vừa được khẳng định là hành tinh với tên gọi là 2003 UB313 – đường kính 3.000km, là khối đá và băng, lớn hơn sao Diêm Vương và quỹ đạo hơi nghiêng. Các nhà khoa học phát hiện bằng kính thiên văn Samuel Oschin tại đài quan sát Palomar 7-2005.Tuy nhiên theo quy ước mới, hệ MT chỉ còn 8 hành tinh (trừ Diêm vương tinh) Mộc tinh Diêm Vương Hải Vương Trái đất Thổ tinh Thủy tinh Hoả tinh Thiên vương Kim tinh QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH SỰ SỐNG VÀ SỰ XUẤT HIỆN LOÀI NGƯỜI TRÊN TRÁI ĐẤT 4.650.000.000 năm đến 10.000 năm trước công nguyên CÔNG XÃ NGUYÊN THỦY CHIẾM HỮU NÔ LỆ PHONG KIẾN TƯ BẢN CHỦ NGHĨA CHỦ NGHĨA TB HIỆN ĐẠI CÁC HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI Kinh tế tước đoạt Kinh tế tự nhiên Kinh tế hàng hoá Kinh tế tự nhiên Kinh tế tri thức TNK BC XIII – TK AD I T K AD I – TK AD XVI T K AD XVII – TK AD XX Cách mạng khoa học kỹ thuật lần thứ I (XVIII - XIX) Cách mạng khoa học – công nghệ (1940 – 1970 & 1970 – nay) CHỦ NGHĨA CỘNG SẢN LỊCH SỬ THẾ GIỚI NGUYÊN THỦY CỔ ĐẠI Người homo sapiens xuất hiện cách ngày nay 100 ngàn năm đến 40 ngàn năm. 13.000 năm Tr.CN, khi chu kỳ băng hà kết thúc. Loài người được phân bố khắp thế giới & hình thành nên các chủng tộc Phát minh ra lửa-nhân tố quyết định quá trình tiến hoá Nghệ thuật, tín ngưỡng sơ khai Chu kỳ băng hà kết thúc 13.000 năm Tr.CN. Thủy tổ loài người xuất hiện 5- 6 triệu nămTCN Voi Mammoth & những con vật nuôi đầu tiên. Vượn người Hominid Sự đột biến tự phát và đột biến cảm ứng chuyển hoá vượn người thành người vượn khoảng 6.000.000-5.000.000 Tr.CN Người vượn Australopitex Lao động góp phần sáng ta ra con người và xã hội loài người. Khoảng 2.000.000 năm Tr.CN. Gồm các giai đoạn trung gian: Sinantrop Người Homo Sapiens: Cro-Magnon, Sơn Đỉnh Động Neandertal Pithecanthropus Skulls of Prehistoric Humans Neandertals were primitive ancestors of modern humans who lived in Europe and North Africa between 75,000 and 40,000 BC. They were hunter-gatherers who had brains somewhat larger than those of modern humans. German anthropologists Johann Fuhlrott and Hermann Schaaffhausen first found Neandertal fossils in 1856 in the Neander Valley near Düsseldorf, Germany. The skull of a Neandertal is shown here between that of Pithecanthropus (left) and Cro-Magnon . Các giai đoạn trung gian Pithecanthropus Neandertal Cro-Magnon Lao động góp phần sáng ta ra con người và xã hội loài người. Khoảng 2 triệu năm Tr.CN. Đá cũ 300-250.000 Tr.CN Đá mới 5000 Tr.CN Kim loại 3500 Tr.CN CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI LOÀI NGƯỜI BẦY NGƯỜI NT CÔNG XÃ THỊ TỘC ĐÁ CŨ 300-250.000 Tr.CN ĐÁ MỚI 5000 Tr.CN XÃ HỘI CỔ ĐẠI KIM LOẠI 3.500 Tr.CN Chế tạo công cụ đá cũ Săn bắt & hái lượm Phát minh ra lửa Hôn nhân quần hôn Hôn nhân một vợ một chồng Đồng – Thau – Sắt sớm Nông nghiệp-TCN-TN Bộ lạc-Thị tộc-Công xã NT Dáng đứng thẳng Bàn tay, khối óc phát triển Phát triển các khí quan Tiếng nói – Ngôn ngữ Chế tạo công cụ đá mới Săn bắn & hái lượm Chăn nuôi – trồng trọt Hôn nhân từng đôi một Người homo sapiens Chế độ thị tộc mẫu hệ Hình thành các chủng tộc tín ngưỡng, nghệ thuật Phân công lao động xã hội lớn Công xã thị tộc phụ hệ Chế độ tư hữu – Gia đình Xã hội giai cấp – Nhà nước Các nền kinh tế & các nền văn minh KINH TẾ CHÍNH TRỊ VĂN HOÁ XÃ HỘI Kinh tế tước đoạt Kinh tê tự nhiên Kinh tế hàng hoá Kinh tế tri thức Văn minh cổ đại Văn minh nông nghiệp Văn minh công nghiệp Văn minh trí tuệ BẦY NGƯỜI NGUYÊN THỦY CÔNG XÃ THỊ TỘC CXTT MẪU HỆ CXTT PHỤ HỆ NHÀ NƯỚC CỔ ĐẠI CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA CHẾ ĐỘ CÔNG XÃ NGUYÊN THỦY Kinh tế tước đoạt Thời đại đồ đá cũ Thời đại đồ đá mới Thời đại đá giữa Thời đại kim loại 300.000 – 250.000 năm Tr.CN 250.000 – 5000 năm Tr.CN 5.000 – 3500 năm Tr.CN Gia đình đồng huyết – Phân công lao động xã hội lớn: chăn nuôi – trồng trọt. Nông nghiệp – thủ công nghiệp – thương nghiệp . Nghệ thuật & Tín ngưỡng sơ khai... Chế độ tư hữu – Gia đình – Giai cấp & Nhà nước HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI history of social development CÁC NỀN VĂN MiNH TIÊU BIỂU Phương Tây cổ đại Video clip của Trung tâm Nghe Nhìn Giáo dục Việt Nam cổ đại HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI NỀN VĂN MINH LƯU VỰC SÔNG NILE Thuyền làm từ sậy papyrus – Chữ viết đầu tiên của nhân loại 3500 Tr.CN. Pharaoh Ramsès II– Nhân sư Xphins Nhóm tượng đền 4 vị Pharaoh. Tượng nhân sư Xphins tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc Ai Cập Kim tự tháp. Xphins. Tranh khắc. Xác ướp pharaoh. Tượng Pharaoh & Hoàng hậu… Kim tự tháp Pharaoh Cheops 2551-2528 Tr.CN Cao 146 m Rộng 228 m Xây ở Ghiza. Cao 146 m, rộng 280 m. 23 triệu khối đá 2,5 tấn. Trọng lượng 6.400.000 tấn Khối nặng nhất là 53 tấn. Thời gian hoàn thành 30 năm. Có 60 kim tự tháp được xây ở thời Cổ vương quốc 2800-2200 TCN Tranh khắc trong hành lang kim tự tháp Văn minh Ai Cập HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Bò là vật trao đổi trung gian Mesopotamia HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI ĐÁ XẾP KỲ LẠ STONEHENGE , ANH QUỐC (nguồn gốc, mục đích tôn giáo, đài thiên văn?) Stonehenge (mộ cự thạch) ở Wiltshire, Anh quốc 3000-1000 Tr.CN NỀN VĂN MINH SÔNG TIGRIS & EUPHRATES MESOPOTAMIA Chữ tiết hình viết trên đất sét & NAY XƯA Vườn treo Babylon – Cổng Isơta Văn minh Ả rập Vườn treo Babylon phục dựng Vỉåìn treo Babylon (Khuän viãn vuäng, cáúu trục kiãøu däúc báûc, 4 táưng vỉåìn cáy chäưng nhau cao 77m. Nhỉỵng táưng hiãn lạt phiãún âạ låïn phuí cọi vaì âáút träưng cáy). HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Văn minh Lưỡng Hà NỀN VĂN MINH ẤN ĐỘ CỔ – TRUNG ĐẠI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI TAJ MAHAL VĂN MINH SÔNG ẤN - SÔNG HẰNG Kiến trúc tiêu biểu của 3 tôn giáo lớn: Hindu - Hồi giáo - Phật giáo. Văn minh Ấn Độ HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI NỀN TẢNG VĂN MINH PHƯƠNG TÂY Triều đại Solomon Thành phố Athens cổ đại HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Viện nguyên lão Roma “Điều tôi biết là tôi không biết” Socrates HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Olympic đầu tiên được tổ chức tại Hy lạp Babylon bị vây hãm Bộ luật Draconian Tiền tệ xuất hiện HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Philippides chạy từ Marathon về Athens báo tin chiến thắng quân BaTư 490 tr.CN. HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI NỀN VĂN MINH LƯU VỰC SÔNG HOÀNG HÀ, DƯƠNG TỬ NỀN VĂN MINH CỦA NGƯỜI HOA HẠ Ở TRUNG NGUYÊN Sông Dương tử Sông Hoàng Hà Thượng lưu Hoàng Hà “Ngũ hành” Kim Thổ Thổ Kim Thủy Thủy Hỏa Hỏa Mộc Mộc Quan niệm duy vật về tự nhiên, tư tưởng biện chứng sơ khai của Trung Hoa cổ đại. “Âm dương”- Quan niệm trong thế giới sự vật, hiện tượng có hai mặt đối lập và thống nhất. Hai yếu tố âm, dương là điều kiện tồn tại của nhau và của mọi sự vật, hiện tượng, là động lực của mọi vận động và phát triển. “Ngũ hành”- 5 đại nguyên tố nguyên thủy tự nhiên: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ luôn chuyển động, có quan hệ mật thiết và chuyển hoá lẫn nhau, cái này sinh cái kia và cái này khắc cái kia theo chu trình: Thổ sinh Kim, Kim sinh Thủy, Thủy sinh Mộc, Mộc sinh Hỏa, Hỏa sinh Thổ... Thổ khắc Thủy, Thủy khắc Hỏa, Hỏa khắc Kim, Kim khắc Mộc, Mộc khắc Thổ… Thuyết “Âm dương, Ngũ hành” thừa nhận tính vật chất của thế giới, giải thích sự vận động và phát triển khách quan của thế giới vật chất. “Ââm dương”, Thuyết “Aâm dương”, “Ngũ hành” Khổng tử Lão tử Khổng tử “Tư cách người ta phát ra nhờ thi, ý chí vững vàng nhờ lễ, đức hạnh thành tựu được nhờ nhạc” Văn minh Trung Hoa HỆ TƯ TƯỞNG NHO GIÁO & TRIẾT HỌC PHƯƠNG ĐÔNG : Nhận định về Nho giáo - Nho học trở thành Nho giáo (tôn giáo chính thống). - Trở thành hệ tư tưởng phong kiến phương Đông. - Là đại diện của triết học phương Đông. Nội dung chủ yếu: Nền tảng tư tưởng Nho giáo của Khổng tử là “nhân, lễ” và chủ trương “lễ trị”, phản đối “pháp trị”. Những học thuyết chủ yếu của Khổng Tử như thuyết “chính danh định phận”, “quân tử, tiểu nhân” hoặc những chuẩn mực xã hội “tam cương, ngũ thường”, “tam tòng, tứ đức” là những quy ước đạo đức của con người dưới chế độ phong kiến. Đặc biệt, tiêu chí “tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”, trách nhiệm “bình thiên hạ” thể hiện tư tưởng nước lớn, chính sách bành trướng đại dân tộc (hay chủ nghĩa sôvanh Đại Hán) đã hình thành ngay từ thời cổ đại. Những ảnh hưởng tích cực hoặc còn hạn chế (thậm chí bảo thủ, suy đồi, kìm hãm sự phát triển xã hội) của Nho giáo đối với các quốc gia châu Á nhất là các quốc gia Đông Bắc Á, Đông Nam Á. Thủy mạc Thi pháp Nghệ thuật Vạn lý trường thành 6700 km HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Vạn lý trường thành ở Trung Quốc dài 6700km, xây dựng từ năm 210 Tr.CN đến 1246. “Bất đáo trường thành phi hảo hán” Mao Trạch Đông Nghệ thuật kinh kịch Trung Hoa Văn minh Trung Hoa HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI history of social development NỀN TẢNG VĂN MINH PHƯƠNG TÂY “Huyền thoại là giàn giáo cuả lịch sử. Nếu ta giỡ bỏ giàn giáo đó thì toàn bộ lịch sử sẽ sụp đổ” Heghens HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI VĂN MINH HY LẠP – LA MÃ CỔ ĐẠI “ Ta đã đến. Ta đã thấy. Ta đã thắng!” Gaius Julius Caesar HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Đế chế Roma “Đường nào cũng về Lamã” Venus Milo HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Thành phố Athens. Tháp nghiêng Pise 2. Đền Parthenon. 4. Đấu trường Colideum Thế kỷ XI-XIV HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI XÃ HỘI CỔ ĐẠI PHƯƠNG ĐÔNG XÃ HỘI CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY : Nông nghiệp Thủy lợi qđ Phụ thuộc thiên nhiên Nhà nước chuyên chế Vua uy quyền tối cao Bộ máy thô sơ Lãnh chúa Nông dân công xã Thợ thủ công Nô lệ, lệ nông (gia trưởng) Văn học, thơ ca Thiên văn, lịch pháp Hình học, số học, y học Kiến trúc, điêu khắc Tư tưởng, tôn giáo (đa thần) KINH TẾ CHÍNH TRỊ XÃ HỘI VĂN HÓA : Công thương nghiệp Kinh tế hàng hóa, Hàng hải Trang trại (latinfuldia) Nhà nước CHNL Thể chế dân chủ, cộng hòa Viện Nguyên lão Đại hội nhân dân Quý tộc chủ nô Bình dân (nd, ttc, tn) Nô lệ (ll lao động chủ yếu) Thần thọai, sử thi, kịch thơ Thiên văn, lịch pháp Khoa học tự nhiên, y học Kiến trúc (Doric), điêu khắc Tư tưởng, tôn giáo (KItô) KINH TẾ CHÍNH TRỊ XÃ HỘI VĂN HÓA từ mô hình xã hội cổ đại, thiết kế mô hình xã hội phong kiến phương đông và phương tây BẢY KỲ QUAN CỦA THẾ GIỚI CỔ ĐẠI Đền thờ nữ thần Actemis ở Ephèse thuộc Thổ Nhĩ Kỳ, có 450 tr.CN, xây dựng kéo dài 120 năm, bị phá hủy vào thế kỷ III tr.CN. 2. Tượng khổng lồ Rhodes (thần Mặt trời) ở Hy Lạp do Cherès cho tạo dựng từ 292-280 tr.CN, đã bị động đất phá hủy năm 224 tr.CN 3. Hải đăng ở Alexandria ở Ai Cập, xây cất từ năm 280 tr.CN, cao 134m, đã bị phá hủy năm 1302 trong một trận động đất. 4. Vườn treo Babylone thuộc Irắc, cao từ 23m – 92m, xây vào khoảng từ 604-502 tr.CN, đã bị phá hủy. 5. Lăng Halicamasse ở Thổ Nhĩ Kỳ, được xây dựng từ 377-353 tr.CN, cao 42m, đã bị phá hủy trong một trận động đất. 6. Tượng thần Zeus trên núi Olympe ở Hy Lạp, bằng vàng và ngà voi, cao tới 18m, được tạo dựng từ 456-447 tr.CN, đã bị phá hủy năm 475. 7. Kim tự tháp ở Ai Cập, xây dựng khoảng 2580 tr.CN BẢY KỲ QUAN CỦA THẾ GIỚI CỔ ĐẠI 1. Đền thờ nữ thần Actemis 2. Thần mặt trời ở Rhodes 3. Hải đăng ở Alexandria 4. Vườn treo Babylone 5. Lăng Halcanrnassus 6. Tượng thần Zeus 7. Khu lăng mộ Ai Cập Văn minh Phương Tây 2. Núi lửa Paricutin- Mexico 4â. Núi Everest ở Nepal 3. Cảng Rio de Janerio 5. Thác Vichtoria - Zimbabwe 1. Hẻm núi vĩ đại Arizona 7. Vành đai sáng phương Bắc 6. Vỉa đá ngầm ở Australia BẢY KỲ QUAN THIÊN NHIÊN THẾ GIỚI Hạ Long di sản TNTG Video clip của Trung tâm Nghe Nhìn Giáo dục Một số trang tư liệu của đồng nghiệp TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH  Giáo trình lịch sử văn minh – ĐHSP Hà Nội Giáo trình Lịch sử thế giới – ĐHSP Hà Nội I Tạp chí Almanach các năm. CD ROM các chương trình MICROSOFT ENCARTA Các Website khoa học trên mạng Internet... HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HISTORY OF SOCIAL DEVELOPMENT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI Chương trình giới thiệu các phần mềm dạy học của Dự án đào tạo giáo viên Trung học history of social development E-mail: hoanganhkhiem@yahoo.com