Bài giảng Lịch sử học thuyết chính trị phương Tây cổ đại

LỊCH SỬ HỌC THUYẾT CHÍNH TRỊ PHƯƠNG TÂY CỔ ĐẠI NHÓM THỰC HIỆN:1. Đoàn Văn Lân MSSV: 06690662. Nguyễn Thị Kim Điệp MSSV: 06690273. Nguyễn Thị Hà MSSV: 06690324. Phan Thị Huyền Trang MSSV: 06691585. Phan Thị Thuận MSSV: 06691376. Trần Văn Thành MSSV: 06691237. Lê Thị Trang MSSV: 06691568. Võ Thị Yến Trinh MSSV: 06691659. Nguyễn Thị Thẩm MSSV: 066912710. Bùi Thị Vịnh MSSV: 066918511. Mai Thị Lý MSSV: 0669080 MỤC LỤC:Bối cảnh hình thành các học thuyết.Nội dung triết thuyết chính trị phương tây cổ đại: 1. Nội dung, tư tưởng triết huyết chính trị của ARISTOTLE. 2. Nội dung, tư tưởng triết huyết chính trị của PLATON. 3. Nội dung, tư tưởng triết huyết chính trị của DEMOCRITUS. 4. Nghệ thuật quyền lực của học thuyết chính trị phương tây cổ đại.Kết luận.I. Bối cảnh hình thành các học thuyết chính trị phương Tây cổ đại:Quá trình hình thành, phát sinh, phát triển của tư tưởng phương Tây cổ đại gắn liền với sự ra đời của nền văn minh lớn đó là nền văn minh Hy Lạp cổ đại với chế độ chiếm hữu nô lệ.Vấn đề cơ bản nhất của lịch sử học thuyết chính trị phương tây cổ đại là vấn đề quyền lực và nghệ thuật quyền lực.Lý giải về quyền lực và nghệ thuật quyền lực của lịch sử các học thuyết phương Tây cổ đại đi theo một quy luật riêng chịu sự ảnh hưởng của đặc điểm, điều kiện kinh tế xã hội mà cụ thể ở đây nền chính trị chiếm hữu nô lệ.Vào thế kỷ XI đến thế kỷ thứ IX trước CN, các nhân tố giai cấp và nhà nước bắt đầu xuất hiện, mặc dù thương mại chưa phát triển rực rỡ nhưng nhân tố đặc biệt- tức là tầng lớp nô lệ thì đã xuất hiện.Tù binh là nguồn nô lệ chủ yếu. Điều đó đã trở thành một trong những mục đích chính của chiến tranh. Cũng như nhiều loại sản vật khác, nô lệ đã biến thành một món hàng để mua bán. Ví dụ: một nô lệ có giá ngang từ 4 đến 20 con bò.Mâu thuẫn giữa giai cấp chủ nô và giai cấp nô lệ và cuộc đấu tranh giữa hai giai cấp ấy gắn liền với cuộc đấu tranh của tầng lớp nhân dân khác chống các thế lực quý tộc bảo thủ là nguyên nhân chủ yếu làm cho các quốc gia thành thị Hy Lạp đi đến suy vong và dẫn tới sự phát triển tiến bộ của xã hội Hy Lạp cổ đại. Những cuộc đấu tranh ấy là mảnh đất hiện thực làm nảy sinh những mầm mống tư tưởng XHCN hoặc CSCN ban đầu đơn sơ tuy còn rất thô thiển, nhưng những nhân tố tư tưởng XHCN ấy đã lấp lánh như những hạt kim loại hiếm trong khối quặng.Có rất nhiều phong trào đấu tranh trong thời kì này nhưng tất cả đều có một nét chung là diễn ra cục bộ chứ chưa có phong trào nào quan tâm thật sự đến số phận những người nô lệ.→ Những điều kiện tự nhiên và xã hội với hệ thống nhà nước và pháp luật gắn liền với chế độ chiếm hữu nô lệ của nền văn minh Hi Lạp cổ đại đã có ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành các học thuyết chính trị phương Tây.→ Các học thuyết chính trị phương Tây cổ đại với những nhà tư tưởng nổi tiếng như: Platon, Arixtot, Democrit, đã có ảnh hưởng rất sâu sắc đến con người cũng như chính trị- pháp luật của Châu Âu và cả thế giới.II.1. Nội dung, tư tưởng triết huyết chính trị của Aristotle Aristotle (384-322 Tr.CN) là nhà triết học Hy lạp cổ. Các nhà sáng lập ra chủ nghĩa Mác coi Aristotle là bộ bách khoa nhất trong số các nhà tư tưởng cổ đại Hy Lạp.Tư tưởng của ông:Dù là học trò của Platon nhưng Aristotle đã phê phán và vứt bỏ lý luận duy tâm về các ý niệm của Platon.Trái với Platon, Aristotle khẳng định bản chất(ý niệm khái niệm) nằm ngay trong bản thân sự vật. Cái chung không tồn tại song song hay tách rời cái riêng.Ông cho rằng sự sống và thế giới đều đang vận động. Không có vận động thì không có thời gian, không gian và vật chất. Những điều này mang quan điểm biện chứng nhất định.Ông không tách đạo đức ra khỏi chính trị. Ông cho rằng không phải hi vọng vào thượng đế áp đặt để có người công dân hoàn thiện về đạo đức, mà việc phát hiện nhu cầu trên trái đất, phát triển những quyền lợi chính trị, khoa học mới tạo nên những con người hoàn thiện trong quan hệ đạo đức. - Aristotle coi nghệ thuật quyền lực của nhà nước chính trị được xây dựng trên cơ sở sự hiểu biết của con người về đức hạnh công dân và đức hạnh nói chung. Vì vậy, nhà chính trị trước hết phải là một công dân, có đức hạnh công dân vừa là một người có đức hạnh con người nói chungTiêu chuẩn xây dựng hình thức nhà nước kiểu mẫu là khả năng phụng sự lợi ích chung, đi tìm hạnh phúc cho xã hội.Aristotle cho nhà nước là hình thức chung sống của công dân. Ông đã phân biệt được trong thể chế chính trị có 3 bộ phận: cơ quan lập pháp, hành pháp và tòa án. Nó được gọi là tam quyền phân lậpTheo Aristotle có 6 loại hình thể chế chính trị. Trong đó có 3 loại hình thể chế chính trị đúng là: quân chủ, quý tộc và cộng hòa. 3 thể chế sai là: bạo chúa, tập đoàn chính trị và dân chủ.Aristotle phân chia nhà nước theo số đông, chất lượng và sức mạnh.Ông đã sai khi cho rằng địa vị xã hội của con người là bẩm sinh, do đó con người sinh ra đã là nô lệ hoặc là chủ nô. Ông có tư tưởng dân tộc khi muốn giải phóng tất cả những người Hy Lạp khỏi nô lệ.→ Về tư tưởng chính trị- xã hội của ông có nhiều đóng góp lớn cho nhân loại. Hậu thế đã kế thừa tư tưởng về tam quyền phân lập trong thể chế chính trị của ông. Sau này, Montesquier đã nghiên cứu nó một cách hoàn thiện hơn. Đa số các quốc gia hiện nay, dù ở chế độ nào thì thể chế chính trị cũng phân theo 3 bộ phận này.II.2. Nội dung, tư tưởng triết thuyết chính trị của PlatonPlaton(427-347 tr. CN) sinh ra ở Athena, là nhà triết học cổ đại Hy Lạp, được xem là thiên tài trên nhiều lĩnh vực đặc biệt là triết học. Từng bị bán làm nô lệ và được giải thoát bởi một người bạn. Năm 387 TCN sáng lập ra Viện Hàn Lâm và trường đầu tiên trong lịch sử nhân loại- nơi dành cho nghiên cứu giảng dạy khoa học và triết học.Học thuyết về ý niệm: đưa ra 2 quan niệm:Thế giới các sự vật cảm biết.Thế giới các ý niệm→ Nhận thức của con người không phải là phản ánh các sự vật cảm biết của thế giới khách quan mà là nhận thức về ý niệm.→ Từ quan niệm trên ông đưa ra khái niệm tồn tại và không tồn tại.Về mặt nhận thức:Tri thức là cái có trước các sự vật chứ không phải là sự khái quát kinh nghiệm trong quá trình nhận thức sự vật đó.Nhận thức con người không phản ánh các sự vật của thế giới khách quan mà chỉ là nhớ lại, hồi tưởng lại.Chia làm 2 loại: tri thức đúng đắn và tri thức mờ nhạt.Về mặt xã hội:- Đưa ra quan niệm về nhà nước lý tưởng trong đó sự tồn tại và phát triển của nhà nước dựa trên sự phát triển của sự vật vật chất, sự phân công hài hòa các ngành nghề và giải pháp mâu thuẩn giữa các nhu cầu xã hội.Ông đã đề xướng một chế độ cộng sản triệt để: tài sản chung, vợ chung, con chung nếu như không theo kiểu chế độ vợ con chung thì ít nhất luật pháp cũng đặt ra những quy tắc cho những cuộc hôn nhân mà theo đó những cặp hôn phối buộc với nhau lỏng lẻo hơn.Trong xã hội lý tưởng chia làm 3 giai cấp:+ giai cấp thống trị.+ Bọn võ sĩ được huấn luyện.+ Những người làm nghề nông và công thương, phải lao động để nuôi giai cấp thống trị và bọn võ sĩ.- Nô lệ thì không được xếp hạng trong xã hội.II.3. Nội dung, tư tưởng triết huyết chính trị của DemocritusDemocritus(460-370 TCN) sinh ra ở Apde- 1 thành phố thương mại lớn ở vùng Tơraxo.Là một nhà triết học duy vật lỗi lạc theo đường lối nguyên tử luận ở Hy Lạp cổ đại. Người được C.Mác coi là “ một bộ óc bách khoa đầu tiên trong những người Hy Lạp cổ đại”Ông hiểu biết sâu rộng về nhiều mặt, là đại biểu xuất sắc nhất cho CNDV thời cổ đại- đối lập triệt để với đường lối triết học duy tâm của Platon.Ông viết nhiều tác phẩm(70 tác phẩm) thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau.* Nội dung tư tưởng:Ông đứng trên lập trường của phái dân chủ , chủ nô. Kịch liệt chống lại phái chủ nô quý tộc, là người bảo vệ chế độ chiếm hữu nô lệ.Ông kêu gọi chủ nô đối xử với nô lệ như với những bộ phận trên cơ thể con người, ủng hộ dân chủ Athenes.Ông là người vô thần. Theo ông chỉ có những ảo tưởng về thượng đế.Democritus có thái độ tiêu cực với gia đình, trẻ em và phụ nữ. Ông đề cao tình bạn chân chính, con người phải biết sử dụng giàu có để phục vụ cho nhân dân.Ông coi chính trị là một thứ nghệ thuật vĩ đại.Democritus cho rằng đạo đức đòi hỏi phải có sự tuân thủ luật pháp, chính quyền và sự hơn hẳn về trí tuệÔng cho rằng con người ta trở nên tốt hơn là do có sự rèn luyện nhiều hơn so với lúc bẩm sinh. → Tư tưởng của ông còn nhiều hạn chế, còn thô sơ, chất phát, còn yếu tố siêu hình nhưng duy vật, có tiến bộ hơn so với thời đại.4. Nghệ thuật quyền lực của học thuyết chính trị phương tây cổ đại.Trong học thuyết chính trị phương tây cổ đại vấn đề được quan tâm đó là nghệ thuật quyền lực. Quyền lực ở đây có thể hiểu là quyền lực chính trị, biểu hiện ai là người phù hợp nhất để lãnh đạo vận hành các công việc của nhà nước.Quyền lực là cái được biểu hiện trong xã hội, trong một quan hệ nhất định mà một người hay một nhóm người có thể để buộc người khác phục tùng.Quyền lực là cái mà đó sở hữu nó thì có thể điều khiển hành vi của người khác vì lợi ích của họ. Quyền lực chính trị thể hiện ở mục đích trực tiếp là việc giành vị thế chính trị( có trở thành giai cấp cầm quyền không) và mục đích cơ bản là lợi ích kinh tế giữa các giai cấpĐể thực hiện mục tiêu nắm quyền lực chính trị, các giai cấp đã sử dụng mọi phương tiện, vô số phương pháp, tạo nhiều thủ đoạn, sách lược, chiến lược. Tính đa dạng của biểu hiện quyền lực chính trị và sức mạnh của nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có các đặc trưng kinh tế, vị trí, trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, của khoa học công nghệ, đạo đức người cầm quyền.Nghệ thuật quyền lực chính là những thách thức, sử dụng những phương tiện, phương pháp, sử dụng những thủ đoạn, sách lược, cách sáng tạo, phù hợp và phát huy những nhân tố có liên quan để nhằm đạt được mục tiêu, giành vị thế chính trị.Trong các học thuyết chính trị phương tây cổ đại, các nhà tư tưởng đề cập rất nhiều đến quyền lực, nhà nước ,chính trị+ Democritus coi chính trị là một thứ nghệ thuật vĩ đại, ông cho rằng những người nắm giữ quyền lực phải có trí tuệ hơn hẳn những người khác, có như vậy thì mới giữ được vị thế chính trị của mình.+ Platon có cương lĩnh chính trị nằm trong 2 thành phần lớn là nhà nước và các luật. Ông cho rằng khi lãnh đạo nhà nước cần gạt sang 1 bên ý chí cá nhân, trước tiên phải dựa vào tôn giáo và pháp luật mà giờ đây trở thành công cụ điều chỉnh tỉ mỉ nhất của toàn bộ đời sống công cộng và cá nhân của mọi công dân. Những ai có mưu đồ lật đổ sẽ bị tử hình.Aristotle đi nghiên cứu nền tảng, điều kiện cần thiets cho sự tồn tại nhà nước đó là chế độ nô lệ. Ông đề cập đến các vấn đề pháp luật trong các tác phẩm “ đạo đức học” và “thuật hùng biện”, ông đặt đạo đức là cơ sở cho pháp luật, cũng giống như ông cho đạo đức là 1 nghệ thuật quyền lực mang ý nghĩa quan trọng, người nắm quyền lực là phải có đạo đức hơn hẳn, bên cạnh năng lực cao hơn người khác.III. KẾT LUẬN:Học thuyết chính trị phương Tây cổ đại với những đại diện tiêu biểu như Platon, Aristotle, Democritus đã có góp phần làm phong phú đa dạng hơn vào hệ thống học thuyết chính trị của thế giới.Bối cảnh đương thời đã đẩy việc đi tìm những câu trả lời cho những vấn đề then chốt của chính trị xã hội phương Tây cổ đại đã thúc đẩy học thuyết nhà nước và pháp quyền của nhân loại đi lên. những luận điểm mà các nhà tư tưởng đưa ra rất quý báu, sáng suốt và quan trọng trong quá trình phát triển của xã hội loài người ( về sự nảy sinh và bản chất của các thiết chế nhà nước-pháp quyền, về các hình thức nhà nước, về việc tổ chức điều hành trong xã hội có giai cấpmà cái nổi bật nhất là nghệ thuật quyền lực)CHÂN THÀNH CÁM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠN !