Bài giảng Lập kế hoạch chương trình giáo dục sức khỏe

Ds. Trương Trần Nguyên Thảo Bô môn Tổ chức & Quản lý y tế Trường Đại học Y Dược Cần Thơ Lập được kế hoạch hoạt động chương trình giáo dục sức khỏe Lập được kế hoạch thực hiện 1 buổi truyền thông GDSK  Là một tiến trình liên tục nhằm giúp cho người dân có được một hành vi mới có lợi cho sức khỏe Giáo dục sức khỏe  Đó là một quá trình dài & việc lập kế hoạch GDSK cho các giai đoạn là cần thiết Làm thay đổi một thái độ hay hành vi của một cộng đồng: Điều không đơn giản Cần có thời gian & những bước đi thích hợp Quá trình dự kiến các công việc cần làm cho phù hợp với:  Thời gian  Kinh phí  Dự tính việc nên làm  Dự đoán khó khăn  Biện pháp khắc phục Lập KH đầy đủ, chi tiết giúp cho thực hiện công việc được chủ động, thuận lợi và kết quả hoạt động đạt được sẽ ở mức cao nhất so với mong muốn  Các hoạt động luôn hướng vào mục tiêu đã đề ra  Sử dụng tối đa và hiệu quả các nguồn lực sẵn có  Huy động được sự tham gia tích cực và có hiệu quả của cộng đồng Sau khi các nhóm đã tìm hiểu và xác định vấn đề sức khỏe (Sốt xuất huyết) dựa trên: Cơ sở thu thập số liệu, thông tin từ sổ sách, Quan sát, phỏng vấn CBT phụ trách chuẩn tại TYT, Phiếu điều tra hộ gia đình về sốt xuất huyết  Lập kế hoạch giáo dục sức khỏe về Phòng chống Sốt xuất huyết Viết tóm tắt lại các nội dung chính của phần chẩn đoán cộng đồng:  Tình hình sức khỏe cộng đồng, các vấn đề sức khỏe đã phát hiện  Xác định vấn đề ưu tiên – lý do chọn*  Đánh giá ban đầu về mức độ hiểu biết, hành vi SK liên quan và nguồn lực của cộng đồng  Nhận thức, thái độ, hành vi nào cần được thay đổi Xác định vấn đề ưu tiên Mức độ trầm trọng của vấn đề Tính phổ biến của vấn đề Lợi ích của chương trình can thiệp Được cộng đồng chấp nhận (được XH quan tâm) Kinh phí chấp nhận được(có khả năng giải quyết được)  Là điều muốn đạt được của chương trình giáo dục sức khỏe Cách viết mục đích: “ Mục đích chương trình này nhằm thuyết phục…, nhằm hướng dẫn…., làm giảm…, để tăng…” Ví dụ: mục đích của chương trình này nhằm giáo dục người dân biết cách phòng và xử trí tiêu chảy để làm giảm tỉ lệ tử vong vì mất nước do không biết uống bù nước khi tiêu chảy….  Xác định và mô tả đối tượng chính & phụ - Đối tượng là ai, giới tính, tuổi, trình độ VH... KABP điều tra ban đầu Lưu ý: Thu thập thông tin về đối tượng là một trong những thành phần quan trọng nhất của chu trình GDSK  Phân nhóm đối tượng để xác định mục tiêu, nội dung giáo dục phù hợp cho mỗi nhóm  Là những gì mà đối tượng đích cần biết, nghĩ hoặc làm được sau chương trình mà trước đó chưa biết Mục tiêu cần nêu rõ: - Kiến thức nào cần được chia sẻ? - Thái độ nào cần được thay đổi? - Cách làm nào cần được hướng dẫn?  Viết mục tiêu theo phương pháp ABCD* Kiểm tra theo tiêu chuẩn SMART  Mục tiêu là cơ sở để lượng giá lúc cuối chương trình. Phương pháp ABCD (A) AI? - Đối tượng tác động của chương trình là ai? Vd: Người dân xã..., các bà mẹ có con dưới 5 tuổi của xã... (B) BAO LÂU? (Thời gian ) (C) CÁI GÌ, CÁCH NÀO? Những gì bạn mong đợi họ có thể làm? Làm như thế nào? Vd: ...sẽ có thể nhận biết được các triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết... (D) MỨC ĐỘ THAY ĐỔI? Bao nhiêu?   (tốc độ, độ chính xác, chất lượng..) Ví dụ Duy trì được 75% các cặp vợ chồng tại xã X sử dụng các biện pháp tránh thai trong năm 2011” Tăng tỉ lệ học sinh trung học phổ thông tại quận X hiểu biết về tác hại thuốc lá từ 50% hiện tại lên 90% vào cuối năm 2011 Giảm tỉ lệ học sinh phổ thông tại quận X hút thuốc lá từ 50% xuống còn 20% vào cuối năm 2011”. Ví dụ Duy trì được 75% các cặp vợ chồng tại xã X sử dụng các biện pháp tránh thai trong năm 2011” A B C D Phương pháp SMART S-Specific Rõ ràng, đơn giản, ngắn gọn M-Measurable Có thể đo lường được A-Atainable Có khả năng thực hiện được R-Realistic Phù hợp, tính thực tế T-Timebound Có mốc thời gian qui định rõ Duy trì được 75% các cặp vợ chồng tại xã X sử dụng các biện pháp tránh thai trong năm 2011” Tăng tỉ lệ học sinh trung học phổ thông tại quận X hiểu biết về tác hại thuốc lá từ 50% hiện tại lên 90% vào cuối năm 2011 Giảm tỉ lệ học sinh phổ thông tại quận X hút thuốc lá từ 50% xuống còn 20% vào cuối năm 2011”.  Xây dựng nội dung các thông điệp cần truyền đạt dựa trên: - Mục tiêu GDSK đã xác định - Kết quả tìm hiểu KABP ở đối tượng Nội dung gồm: - Thông tin chính: NHỮNG VẤN ĐỀ PHẢI BiẾT - Thông tin bổ sung, hỗ trợ : NHỮNG VẤN ĐỀ NÊN BiẾT  Nội dung này sẽ được thử nghiệm với đối tượng đích để soạn ra những thông điệp  biên soạn ra các tài liệu GDSK  Xác định PP-PT phù hợp với các nhóm đối tượng khác nhau của chương trình Chú ý đến điểm mạnh, điểm hạn chế của từng loại phương tiện để xác định loại PT  Nội dung thông điệp càng được truyền đi trên nhiều kênh truyền thông khác nhau và được lập đi lập lại càng nhiều lần thì khả năng thành công càng cao  Truyền thông gián tiếp  Truyền thông trực tiếp Truyền thông gián tiếp qua PTTTĐC Báo, tạp chí Internet Truyền hình Phát thanh Truyền thông trực tiếp 1- Phương tiện bằng lời nói 2- Phương tiện bằng chữ viết 3- Phương tiện trực quan 4- Phương tiện nghe nhìn A: Ai làm? B: Bao giờ làm? C: Cái gì?  Dự trù nhân lực, vật tư, phương tiện, kinh phí cho mỗi hoạt động và cho toàn bộ kế hoạch (đầu vào)  Dựa trên nội dung, PP-PT đã chọn lựa để xác định cụ thể các hoạt động & thời gian hoàn thành  Dự kiến kế hoạch thử nghiệm & sản xuất TLTT ( loại tài liệu nào có thể tự làm/ cần hỗ trợ? ai làm? làm với ai?...)  Dự kiến kế hoạch huấn luyện những người tham gia chương trình GDSK (huấn luyện ai? Vấn đề gì?)  Dự kiến kế hoạch lượng giá chương trình Chủ đề : ……………………………………………………………….. Đối tượng :……………………………………………………………. Số lượng : ……………………………………………………………. Thời gian : ……………………………………………………. ……… Địa điểm : ……………………………………………………………… Cán bộ phụ trách: …………………………………………………… Nội dung :……………………………………………………………… Mục tiêu: 1) . …………………………………………………………. 2) ………………………………………………………….. 3) ……………………………………………………………    Xác định mục tiêu & lượng giá chương trình rất quan trọng thường bị bỏ quên  Lôi cuốn cộng đồng tham gia vào toàn bộ chương trình: phân tích vấn đề, lập kế hoạch, tham gia thực hiện, đánh giá/lượng giá  Phối hợp các phương pháp tác động vào KABP, dư luận XH…  Vận động càng nhiều người càng tốt tham gia công tác GDSK. Người lập kế hoạch Chủ đề truyền thông:…………………….. Địa điểm:…………………...... Đối tượng cần truyền thông:……………. Thời gian thực hiện: ……..... Mục tiêu Nội dung truyền thông Số người được TT Phương pháp truyền Thông Phương tiện & tài liệu Người làm chính/ người phối hợp Cách kiểm tra, đánh giá VÍ DỤ KẾ HOẠCH MỘT BUỔI TRUYỀN THÔNG GIÁO DỤC SỨC KHỎE VỀ CHĂM SÓC SỨC KHỎE TRẺ EM Chủ đề truyền thông: Nuôi con bằng sữa mẹ Địa điểm: Nhà Chi hội trưởng phụ nữ, ấp A, xã B Đối tượng cần truyền thông: Các bà mẹ mới có con đầu lòng trong ấp Thời gian thực hiện: 14 giờ đến 15g30 phút ngày 23/5/2012 Người lập kế hoạch Thông qua Trưởng trạm y tế Lập kế hoạch chương trình GDSK phòng bệnh SXH mà các nhóm vừa thực hành tại cơ sở. Thực hành Các bạn có câu hỏi nào không? Chúc các bạn thành công