Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Chương 3: Các đại lượng cơ bản của kinh tế vĩ mô

12/12/2010 1 Chương 3 CÁC ĐẠI LƯỢNG CƠ BẢN CỦA KINH TẾ VĨ MÔ N.A.§OµN –KTQL- §HBKHN Mục tiêu: Các chỉ tiêu đo lường Y,P và U? Cách đo lường? Ý nghĩa của các chỉ tiêu? Nội dung: 3.1. Dßng lu©n chuyÓn nÒn kinh tÕ gi¶n ®¬n vµ ph−¬ng ph¸p ®o l−êng s¶n l−îng cña nÒn kinh tÕ 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi 3.3. Tæng thu nhËp quèc d©n vµ thu nhËp quèc d©n rßng 3.4. §¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu GDP, GNP vµ NNP 3.5.. §o l−êng biÕn ®éng gi¸ 3.6. Tû lÖ thÊt nghiÖp 3.7. Kh¸i qu¸t vÒ m« h×nh tæng cÇu-tæng cung vµ c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« TỔNG QUAN N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 2 3.1. Dßng lu©n chuyÓn cña nÒn kinh tÕ gi¶n ®¬n vµ ph−¬ng ph¸p ®o l−êng s¶n l−îng cña nÒn kinh tÕ Các khái niệm - Các chủ thể của nền kinh tế - Doanh nghiệp - Gia đình Các doanh nghiệp Các gia đình Chính phủ Nước ngoài Nền kinh tế giản đơn Nền kinh tế đóng Nền kinh tế mở N.A.§ - KTQL - §HBKHN 3.1. Dßng lu©n chuyÓn cña nÒn kinh tÕ gi¶n ®¬n vµ ph−¬ng ph¸p ®o l−êng s¶n l−îng cña nÒn kinh tÕ Hé gia ®×nh doanh nghiÖp dÞch vô yÕu tè s¶n xuÊt l−¬ng, tiÒn thuª, lîi nhuËn,v.v. chi mua hµng tiªu dïng hµng ho¸ vµ dÞch vô cuèi cïng Hình 3.1. Dòng luân chuyển giữa các doanh nghiệp và các hộ gia đình Kết luận rút ra: + Sự thống nhất giữa sản xuất và tiêu dùng, giữa giá trị sản lượng và thu nhập + Các phương pháp đo lường sản lượng: - Tổng hàng hóa dịch vụ sản xuất ra - Tổng chi tiêu - Tổng thu nhập N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 3 Đo lường sản lượng của nền kinh tế như thế nào? Một số chỉ tiêu: GDP: Gross Domestic Product – Tổng sản phẩm quốc nội GNP: Gross National Product – Tổng thu nhập quốc dân (GNI: Gross National Income) NNP: Net --- ---- - Thu nhập quốc dân ròng NI: National Income - Thu nhập quốc dân Tham gia của nước ngoài Hoạt động ở nước ngoài 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi 3.2.1. Khái niệm GDP và phương pháp đo lường N.A.§ - KTQL - §HBKHN Phân biệt các chỉ tiêu Phân biệt tổng sản phẩm quốc nội và tổng thu nhập quốc dân GDP: Gross Domestic Product GNP: Gross National Product Phân biệt tổng thu nhập quốc dân và thu nhập quốc dân ròng GNP: Gross National Product NNP: Net National Product 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi Gross / Net ? N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 4 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi Ví dụ: Ông A đầu tư mua xe tải, 200 tr., tự chở thuê, xe sử dụng 5 năm Thu chi tiền hàng năm: Doanh thu: 120 tr. Chi tiền: xăng dầu, sửa chữa: 20 tr. Thu nhập gộp: 100 tr. Khấu hao: 40 tr. Thu nhập ròng: 60 tr. Tiêu dùng Tiết kiệm ròng Quỹ khấu hao Tiết kiệm gộp Đầu tư mới Đầu tư duy tr×Tổng đầu tư N.A.§ - KTQL - §HBKHN 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi Tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) ®o l−êng s¶n l−îng ®−îc s¶n xuÊt ra bëi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt n»m trong ph¹m vi l·nh thæ quèc gia trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th−êng lµ mét n¨m) kh«ng ph©n biÖt ai lµ chñ së h÷u c¸c yÕu tè ®ã. Cách tính: Ví dụ một nền kinh tế chỉ sản xuất quần áo Trång b«ng DÖt v¶i May quÇn ¸o Ng−êi b¸n hµng 100 200 400 450 H×nh 3.2. C¸c doanh nghiÖp tham gia vµo viÖc cung øng quÇn ¸o Các DN Bán ra Vậy giá trị sản lượng là bao nhiêu? Các khái niệm hỗ trợ: + Giá trị gia tăng + Hàng hóa trung gian/cuối cùng Khái niệm N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 5 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) Gi¸ trÞ gia t¨ng lµ gi¸ trÞ ®−îc t¹o ra bëi c¸c dÞch vô vèn vµ lao ®éng trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh cña tiÕn tr×nh s¶n xuÊt. GTGT lµ l−îng t¨ng thªm trong gi¸ trÞ cña hµng ho¸ do kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë mçi doanh nghiÖp GTGT ®−îc ®o b»ng chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ s¶n l−îng cña h·ng trõ ®i chi phÝ cho hµng ho¸ ®Çu vµo ®· ®−îc dïng hÕt trong viÖc s¶n xuÊt ra s¶n l−îng ®ã. Hµng ho¸ cuèi cïng lµ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô ®−îc s¶n xuÊt ra trong thêi kú xem xÐt vµ ®−îc ng−êi sö dông cuèi cïng mua. Hµng ho¸ trung gian lµ nh÷ng hµng ho¸ s¬ chÕ, ®ãng vai trß lµ ®Çu vµo cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña mét h·ng kh¸c vµ ®−îc sö dông hÕt trong qu¸ tr×nh ®ã. N.A.§ - KTQL - §HBKHN 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) N.A.§ - KTQL - §HBKHN Trång b«ng DÖt v¶i May quÇn ¸o Ng−êi b¸n hµng 100 200 400 450 Các DN Bán ra Giá trị gia tăng 100 100 200 50 450 Hàng hoá, dịch vụ cuối cùng 450 GTGT, HH, DV trung gian/ cuối cùng 12/12/2010 6 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) Các phương pháp tổng quát đo lường sản lượng: - Tổng hàng hóa dịch vụ sản xuất ra - Tổng chi tiêu - Tổng thu nhập Các phương pháp đo lường GDP: - GDP bằng tổng giá trị gia tăng - GDP bằng tổng chi tiêu cho hàng hóa, dịch vụ cuối cùng - GDP bằng tổng thu nhập (gộp), bao gồm tiền lương, thu nhập cho thuê, lợi nhuận lãi vay, thu nhập tự hành nghề, và khấu hao. N.A.§ - KTQL - §HBKHN Ví dụ về tính GDP Bµi 3.1 Cã 4 h·ng trong nÒn kinh tÕ gi¶n ®¬n: mét s¶n xuÊt thÐp, mét s¶n xuÊt m¸y mãc, thiÕt bÞ dïng trong c«ng nghiÖp « t«, mét s¶n xuÊt «t« vµ mét s¶n xuÊt lèp « t«. Gi¶ sö h·ng s¶n xuÊt thÐp kiªm c¶ viÖc khai th¸c quÆng vµ b¸n ra l−îng thÐp lµ 4.000 tr. VND, trong ®ã 1.000 tr. VND b¸n cho h·ng s¶n xuÊt m¸y mãc, thiÕt bÞ, 3.000 tr. VND b¸n cho h·ng s¶n xuÊt « t«. H·ng s¶n xuÊt m¸y mãc sö dông hÕt l−îng thÐp mua vµ b¸n ra l−îng m¸y mãc, thiÕt bÞ víi gi¸ 2.000 tr. VND cho h·ng s¶n xuÊt « t«. H·ng s¶n xuÊt lèp « t« kiªm c¶ viÖc s¶n xuÊt mñ cao su ®· s¶n xuÊt vµ b¸n ra l−îng lèp xe lµ 500 tr. VND cho h·ng s¶n xuÊt « t«. H·ng s¶n xuÊt « t« sö dông hÕt l−îng thÐp, lèp xe ®· mua vµ b¸n cho ng−êi tiªu dïng l−îng « t« trÞ gi¸ 5.000 tr. VND. Gi¸ trÞ gia t¨ng ®−îc ph©n phèi hÕt cho c¸c hé gia ®×nh d−íi c¸c h×nh thøc tiÒn l−¬ng, lîi nhuËn, l·i vay, tiÒn cho thuª. H·y tÝnh tæng gi¸ trÞ giao dÞch vµ GDP theo c¸c ph−¬ng ph¸p gi¸ trÞ gia t¨ng, chi tiªu cho hµng ho¸, dÞch vô cuèi cïng vµ thu nhËp tõ yÕu tè s¶n xuÊt. N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 7 Ví dụ về tính GDP Hàng hoá Người bán Người mua Giá trị giao dịch Giá trị gia tăng Chi tiêu cho HH, DV cuối cùng Thu nhập từ YTSX Thép Thép Máy móc Lốp xe Ôtô SX thép SX thép SX máy SX lốp xe SX ôtô SX máy SX ôtô SX ôtô SX ôtô Người TD 1000 3000 2000 500 5000 1000 3000 1000 500 1500 - - 2000 - 5000 1000 3000 1000 500 1500 Tổng giá trị giao dịch 11500 GDP 7000 7000 7000 Tính giá trị giao dịch và GDP N.A.§ - KTQL - §HBKHN 3.2.2. Đầu tư và tiết kiệm • Đầu tư §Çu t− lµ viÖc mua c¸c hµng ho¸ ®Ó dïng trong t−¬ng lai. §Çu t− trong h¹ch to¸n GDP bao gåm: ĐÇu t− cè ®Þnh vµo kinh doanh, ĐÇu t− cè ®Þnh vµo nhµ ë, ĐÇu t− vµo hµng tån kho. §Çu t− Tµi chÝnh Vèn ho¸ (§T SXKD) TSC§ Hµng tån kho ho¹ch Theo kÕ ho¹ch Ngoµi kÕ ho¹ch Theo kÕ §Çu t− (I) Hình 3.3. Phân loại đầu tư trong hạch toán thu nhập quốc dân 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 8 TiÕt kiÖm TiÕt kiÖm (S - Saving) lµ phÇn thu nhËp kh«ng ®−îc chi ®Ó mua hµng ho¸ vµ dÞch vô tiªu dïng ë thêi kú hiÖn t¹i. hµng ®Çu t− hµng tiªu dïng Chi ®Çu t− theo kÕ ho¹ch chi tiªu cho tiªu dïng TiÕt kiÖm Chi tiªu cho tiªu dïng I C Hµng ho¸, dv I = SThu nhËp I < S Thay ĐỔI tån kho ngoµi kÕ ho¹ch ĐẦU TƯ NGOÀI KẾ HoẠCH Quan hệ giữa đầu tư và tiết kiệm 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) 3.2.2. Đầu tư và tiết kiệm (tiếp) N.A.§ - KTQL - §HBKHN Quan hệ giữa đầu tư và tiết kiệm (tiếp) H×nh 3.4. Quan hÖ ®Çu t−, tiÕt kiÖm vµ s¶n l−îng c©n b»ng GDP (s¶n phÈm)GDP (thu nhËp) C C I ≡ I1 I2 DI Scn GBS Tõ GDP≡ C+Scn +GBS vµ GDP ≡ C+I;
Scn +GBS ≡I=I1 +I2 trong ®ã, I1 lµ ®Çu t− cã kÕ häach vµ I2 lµ ®Çu t− ngoµi kÕ ho¹ch. 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) GDP=C+I N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 9 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) H×nh 3.5. Dßng lu©n chuyÓn cã ®Çu t− vµ tÝch luü C¸c h8ng kinh doanh Y=1000 Chi tiªu tiªu dïng: C = 700 ThÞ tr−êng vènTiÕt kiÖm c¸ nh©n Scn =200 §Çu t−: I = 300 Thu nhËp kh¶ dông: DI=900 GBS=100 C¸c hé gia ®×nh Quan hệ giữa đầu tư và tiết kiệm (tiếp) N.A.§ - KTQL - §HBKHN Quan hệ giữa đầu tư và tiết kiệm và nguyên nhân xảy ra suy thoái, khủng hoảng kinh tế Đặc trưng của suy thoái, khủng hoảng kinh tế? Tại sao lại xảy ra suy thoái, khủng hoảng kinh tế? Tại sao hàng hóa sản xuất ra lại không bán hết? Hé gia ®×nh DOANH NGHIỆP: 1000 THU NHẬP: 800 C: 700 700 Hình 3.1. Quan hệ đầu tư, tiết kiệm và suy thoái kinh tế. Khi I<S
hàng hóa dư thừa. GBS: 200 HHĐT: 300 Scn: 100 I Y=Yn YYn N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 10 3.2.3. Ho¹t ®éng kinh tÕ cña chÝnh phñ vµ dßng lu©n chuyÓn • Tham gia cña chÝnh phñ. • Thu nhËp chñ yÕu cña chÝnh phñ lµ tõ thuÕ. ThuÕ (T-Tax) bao gåm thuÕ trùc thu (Td -direct Tax) vµ thuÕ gi¸n thu (Te - expenditure Tax, indirect Tax). • Thuế ròng: NT=Td +Te-Tr=T-Tr; (Tr – Transferpayments). Thu thuế Chi tiêu cho hàng hóa và dịch vụ (G) 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) Thuế Td Te P Giá có thuế - Giá thị trường Giá chưa có thuế GDPmp GDPfc N.A.§ - KTQL - §HBKHN Dòng luân chuyển có sự tham gia của chính phủ 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) H×nh 3.6. Dßng lu©n chuyÓn cã sù tham gia cña chÝnh phñ CÁC GIA ĐÌNH GDPmp =C+I+G GDPfc =C+I+G-Te Td C TeG Tr Scn DI=Y-GBS+Tr-Td I Y-GBS CÁC DOANH NGHIỆP GBS CHÍNH PHỦ GDP=C+I+G N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 11 • Do tæng thu nhËp b»ng tæng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, ta cã: • DI+GBS+NT=C+I+G
C+Scn +GBS+NT=C+I+G •
Scn +GBS+NT=I+G
(NT-G)+Scn +GBS =I Scông + Stư = I H×nh 3.7. Quan hÖ ®Çu t−, tiÕt kiÖm khi cã chÝnh phñ GDPmp (thu nhËp) C GDPmp (s¶n phÈm) C I ≡ G DI NT Scn GBS 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) Dòng luân chuyển có sự tham gia của chính phủ N.A.§ - KTQL - §HBKHN 3.2.4. Khu vùc n−íc ngoµi H×nh 3.8. Quan hÖ ®Çu t−, tiÕt kiÖm khi cã chÝnh phñ vµ xuÊt nhËp khÈu GDPmp (thu nhËp) C Scn GBS GDPmp (s¶n l−îng) C I ≡ G DI NT NX Tõ tæng thu nhËp b»ng tæng s¶n phÈm, khi cã xuÊt nhËp khÈu, ®¼ng thøc thu nhËp quèc d©n ®−îc ®iÒu chØnh l¹i nh− sau: DI+GBS+NT=C+I+G+NX
C+Scn+GBS+NT=C+I+G+NX
Scn+GBS+NT=I+G+NX
(NT-G)+Scn+GBS =I+NX 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) GDP=C+I+G+NX N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 12 3.2. Tæng s¶n phÈm quèc néi (tiếp) 3.2.4. Khu vùc n−íc ngoµi (tiếp) Tr=50 Td=50 Te=150 Td=50 600 (tiÒn l−¬ng, tiÒn cho thuª, l8i, lîi nhuËn) Doanh nghiÖp GDPmp =1000 Hé gia ®×nh DI=600 ChÝnh phñ NT=200 900 X=100 N−íc ngoµi C+I+G=1000 I=300 C=500 M=100 Scn=100 G=200 H×nh 3.9. Dßng lu©n chuyÓn nÒn kinh tÕ më GBS=200 N.A.§ - KTQL - §HBKHN GDP=C+I+G+NX 3.3. Tæng thu nhËp quèc d©n, thu nhËp quèc d©n rßng • GNP ®o l−êng tæng thu nhËp cña c¸c c«ng d©n cña mét n−íc, trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th−êng lµ mét n¨m), bÊt kÓ dÞch vô yÕu tè s¶n xuÊt cña hä ®−îc cung cÊp ë n−íc nµo. GNP = GDP + NIA • Thu nhËp quèc d©n rßng (NNP) lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm rßng cña nÒn kinh tÕ thuéc vÒ c¸c c«ng d©n cña mét n−íc. NNP ph¶n ¸nh phÇn gi¸ trÞ míi t¹o ra bëi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt cña c¸c c«ng d©n cña mét n−íc, trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th−êng lµ mét n¨m). NNP = GNP - KhÊu hao • Thu nhËp quèc d©n rßng theo chi phÝ cho yÕu tè s¶n xuÊt ®−îc gäi lµ thu nhËp quèc d©n, viÕt t¾t lµ NI (NI- National Income) N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 13 H×nh 3.10. Tãm t¾t h¹ch to¸n thu nhËp quèc d©n GDP theo gi¸ thÞ tr−êng GNP theo gi¸ thÞ tr−êng NNP theo gi¸ thÞ tr−êng ThuÕ gi¸n thu Thu nhËp quèc d©n theo chi phÝ cho yÕu tè s¶n xuÊt XuÊt khÈu rßng Chi tiªu cña chÝnh phñ §Çu t− t− nh©n Tiªu dïng cña c¸c hé gia ®×nh Thu nhËp tµi s¶n rßng tõ n−íc ngoµi GDP theo gi¸ thÞ tr−êng KhÊu hao NNP theo gi¸ thÞ tr−êng NI Thu nhËp cho thuª Lîi nhuËn, l·i vay Thu nhËp tù hµnh nghÒ TiÒn l−¬ng, tiÒn c«ng ThuÕ trùc thu TiÕt kiÖm DN rßng Thanh to¸n chuyÓn nh−îng DI N.A.§ - KTQL - §HBKHN 3.4. §¸nh gi¸ C¸c chØ tiªu GDP, GNP vµ NNP • Sö dông chØ tiªu nµo? • Møc ®é bao qu¸t vµ ®iÒu chØnh GDP – Hµng hãa vµ s¶n phÈm tù tiªu dïng – Thêi gian nghØ ng¬i – T¸c ®éng phi thÞ thÞ tr−êng • §¬n vÞ ®o l−êng – Tæng s¶n phÈm quèc néi danh nghÜa ®o l−êng s¶n l−îng theo møc gi¸ hiÖn hµnh (vµo thêi ®iÓm nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô nµy ®−îc s¶n xuÊt ra); tæng s¶n phÈm quèc néi thùc tÕ ®o l−êng s¶n l−îng theo gi¸ cè ®Þnh (gi¸ t¹i mét thêi ®iÓm cô thÓ ®−îc chän lµm n¨m gèc). - Chỉ số giảm phát GDP = GDP danh nghĩa GDP thực tế N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 14 Ví dụ về GDP danh nghĩa và thực tế Năm 01 Năm 02 So sánh Giá trị sản lượng 100 110 Tăng 10% Mức giá 10 11 Tăng 10% GDP danh nghĩa 10x100=1000 11x110=1210 Tămg 21% GDP thực tế (theo P01) 10x100=1000 10x110=1100 Tăng 10% + Chỉ số giảm phát GDP năm 02 = = 1,11210 1100 + Thường công bố GDP thực tế 3.4. §¸nh gi¸ C¸c chØ tiªu GDP, GNP vµ NNP N.A.§ - KTQL - §HBKHN 3.5. §o l−êng biÕn ®éng gi¸ KHÁI QUÁT • So sánh mức giá giữa các thời kỳ • Các chỉ tiêu so sánh – Chỉ số, hệ số – Tỷ lệ tăng, giảm Ví dụ về so sánh tiền lương W01= 3tr./tháng W02= 3,3tr./tháng
Tiền lương tăng gấp 1,1lần Tiền lương tăng 10% W01,W02 – Mức lương trung bình Cách tính? Về nguyên tắc, tính chỉ số giá và tỷ lệ lạm phát cũng tương tự như vậy N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 15 3.5. §o l−êng biÕn ®éng gi¸ (tiếp) CÁC ĐẠI LƯỢNG • ChØ sè gi¸ lµ t−¬ng quan so s¸nh gi÷a møc gi¸ cña mét thêi kú (n¨m) víi møc gi¸ thêi kú (n¨m) c¬ së, cho biÕt gi¸ cña thêi kú xem xÐt gÊp (hoÆc nhá h¬n) bao nhiªu lÇn gi¸ cña thêi kú c¬ së. – ChØ sè ®iÒu chØnh GDP – ChØ sè gi¸ hµng tiªu dïng (CPI- Consumer Price Index) – ChØ sè gi¸ s¶n xuÊt (PPI- Producer Price Index). • ChØ sè gi¸ tiªu dïng ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng gi¸ c¶ cña mét nhãm hµng ho¸ vµ dÞch vô tiªu biÓu cho c¬ cÊu tiªu dïng cña x· héi. • Tû lÖ l¹m ph¸t lµ tû lÖ thay ®æi møc gi¸ chung, ®−îc tÝnh so s¸nh gi÷a thêi sau víi thêi tr−íc, hoÆc tÝnh t−¬ng ®èi cho mét thêi kú nhÊt ®Þnh, cho biÕt møc gi¸ ë cuèi thêi kú t¨ng bao nhiªu phÇn tr¨m so víi møc gi¸ ®Çu thêi kú. • Tû lÖ gi¶m gi¸ ®−îc gäi lµ tû lÖ gi¶m ph¸t. N.A.§ - KTQL - §HBKHN 100% 1-t n¨m gi¸ møc 1-t n¨m gi¸ møc - t n¨m gi¸ møc t n¨m ph¸t l¹m lÖ Tû ×= Tốc độ tăng CPIt = x100% = Tỷ lệ lạm phát CPIt – CPIt-1 CPIt-1 3.5. §o l−êng biÕn ®éng gi¸ (tiếp) Trong ®ã: j tõ 1→ n, chØ n c¸c lo¹i hµng ij - chØ sè gi¸ c¶ cña tõng lo¹i hµng, nhãm hµng j dj - tû träng møc tiªu dïng cña tõng lo¹i, nhãm hµng j dj = 1 vµ nã ph¶n ¸nh c¬ cÊu tiªu dïng cña x· héi. ∑ = = n 1j jjdiCPI N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 16 Ví dụ về tính chỉ số giá, tỷ lệ lạm phát Hàng hoá Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 P (ngàn đồng/kg) Q (kg) P(ngàn đồng/kg) Q (kg) P (ngàn đồng/kg) Q (kg) Gạo Ngô Khoai 4 1 1 200 100 100 6 2 1 300 100 200 6 3 2 300 200 200 Bài 3.2.4. Giả sử người tiêu dùng chỉ sử dụng 3 loại hàng hoá: Chọn mức giá và cơ cấu tiêu dùng năm 2001 làm cơ sở. a. Tính CPI cho từng năm? b. Tính tỷ lệ lạm phát theo CPI cho các năm 2002 và 2003? c. Tính chỉ số điều chính GDP cho từng năm? Bảng 3.21. Giá và sản lượng hàng hoá N.A.§ - KTQL - §HBKHN Ví dụ về tính chỉ số giá, tỷ lệ lạm phát Bµi 3.24 §¸p ¸n: a. TÝnh CPI cho tõng n¨m Giá hµng ho¸ cè ®Þnh theo n¨m 2001. Chi tiªu dïng theo møc gi¸ n¨m 2001: 4×200+1×100+1×100=1000. Chi tiªu dïng theo møc gi¸ n¨m 2002: 6×200+2×100+1×100=1500. Chi tiªu dïng theo møc gi¸ n¨m 2003: 6×200+3×100+2×100=1700. ChØ sè gi¸ tiªu dïng: CPI n¨m 2001=1000/1000=1,0. CPI n¨m 2002=1500/1000=1,5. CPI n¨m 2003=1700/1000=1,7. b. Tû lÖ l¹m ph¸t theo CPI n¨m 2002: pi02 =[(1,5-1)/1]×100%=50%. Tû lÖ l¹m ph¸t theo CPI n¨m 2003: pi03 =[(1,7-1,5)/1,5]×100%=13%. N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 17 Ví dụ về tính chỉ số giá, tỷ lệ lạm phát Cách tính theo công thức: ∑ = = n 1j jjdiCPI Hàng hoá Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 P Q Tổng Tỷ lệ(%) P02 P02/P01 P03 P03/P01 Gạo Ngô Khoai 4 1 1 200 100 100 800 100 100 80 10 10 6 2 1 1,5 2 1 6 3 2 1,5 3 2 Tổng 1000 CPI02 = 0,8x1,5+0,1x2+0,1x1=1,5 CPI03 = 0,8x1,5+0,1x3+0,1x2=1,7 N.A.§ - KTQL - §HBKHN 3.6. Tû lÖ thÊt nghiÖp VÝ dô, nÕu tû lÖ t¨ng GDP tiÒm n¨ng hµng n¨m cña mét n−íc lµ 4%, hÖ sè β=2, tû lÖ thÊt nghiÖp gi¶m tõ 6% xuèng møc 5%, ta cã: % thay ®æi GDP thùc tÕ = 4% - 2× (5%-6%) = 6%. Tû lÖ thÊt nghiÖp = × 100% Sè ng−êi thÊt nghiÖp Lùc l−îng lao ®éng Tỷ lệ thất nghiệp Tỷ lệ thất nghiệp cho biết có bao nhiêu phần trăm lực lượng lao động chưa tìm được việc làm Quy luật OKUN ∆GDP ∆ Tỷ lệ thất nghiệp ∆ Sản lượng tiềm năng N.A.§ - KTQL - §HBKHN ∆Y = ∆Yn - β ∆U 12/12/2010 18 3.7. Kh¸i qu¸t vÒ M« h×nh tæng cÇu - tæng cung vµ c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« P* AD LAS AS E Y* Yn H×nh 3.12. Tæng cung, tæng cÇu quyÕt ®Þnh møc gi¸ vµ s¶n l−îng c©n b»ng. P* DD SS E Y* H×nh 3.0. Quan hÖ cung, cÇu quyÕt ®Þnh møc gi¸ vµ s¶n l−îng c©n b»ng. N.A.§ - KTQL - §HBKHN 3.7. Kh¸i qu¸t vÒ M« h×nh tæng cÇu - tæng cung vµ c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« Thu nhËp, Møc gi¸ ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ ChÝnh s¸ch tµi chÝnh XuÊt nhËp khÈu Tæng cÇu Tæng cung T¸c ®éng qua l¹i gi÷a tæng cung vµ tæng cÇu S¶n l−îng tiÒm n¨ng Møc gi¸ Møc chi phÝ Gi¸ c¶ vµ l¹m ph¸t S¶n l−îng (GDP thùc tÕ) ViÖc lµm vµ thÊt nghiÖp H×nh 3.11. Tæng cÇu vµ tæng cung quyÕt ®Þnh c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« chñ yÕu N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 19 Cấu trúc cơ bản của chương trình Chương 4. ĐK: Y<Yn; Sản lượng do cầu quyết định Yad=C+I+G+X-M P không đổi R không đổi
Mô hình số nhân (Thị trường hàng hoá) Tính chu kỳ và các tình trạng của nền kinh tế thị trường Y=Yn YYn N.A.§ - KTQL - §HBKHN Cấu trúc cơ bản của chương trình Chương 4. ĐK: Y<Yn; Sản lượng do cầu quyết định Yad=C+I+G+X-M P không đổi R không đổi
Mô hình số nhân (Thị trường hàng hoá) Tính chu kỳ và các tình trạng của nền kinh tế thị trường Y=Yn YYn Chương 5. Tìm hiểu cung - cầu về tiền
R
Mô hình cung - cầu về tiền Chương 6: Cho R thay đổi
Chương 4 mở rộng với I=ƒ(R)
Quan hệ Y và R (Thị trường hàng hoá và thị trường tiền tệ)
Môhình IS-LM Chương 7: Cho P thay đổi
Quan hệ P và Y: Y=ƒ(P)? Bỏ ĐK Y<Yn
Phân tích cung và thị trường lao động
mô hình AD-AS N.A.§ - KTQL - §HBKHN 12/12/2010 20 Chú ý • Nguyên nhân xảy ra suy thoái, khủng hoảng kinh tế N.A.§ - KTQL - §HBKHN