Bài giảng Kinh tế quốc tế - Chương 2: Xu thế phát triển kinh tế thế giới

Chương IIXU THẾ PHÁT TRIỂN KINH TẾ THẾ GIỚI 1. Kinh tế thế giới 2. Các xu thế phát triển KTTG 3. Tác động của các xu thế phát triển KTTG đến các nước và Việt Nam Chương IINỘI DUNG CHÍNH 1. Khái niệm KTTG và phân loại các nền kinh tế 1.1. Khái niệm và các giai đoạn phát triển KTTG a. Khái niệm - Khái niệm - Các vấn đề cần lưu ý: + Chủ thể tham gia: Nền kinh tế dân tộc (các quốc gia, các vùng lãnh thổ độc lập về kinh tế). Biểu hiện cụ thể là Chính phủ các nước, các công ty quốc gia, các công ty quốc tế, các tổ chức KTQT + Nguyên nhân xuất hiện: Do sự phát triển của LLSX vượt ra khỏi biên giới 1 quốc gia + Bản chất: Do bản chất của PTSX bao trùm quyết định Chương II Chương II (tiếp) b. Các giai đoạn phát triển của KTTG - Giai đoạn 1: giai đoạn ra đời của KTTG + Thời gian tính + Đặc điểm cơ bản - Giai đoạn 2: giai đoạn tồn tại KTTG TBCN thống nhất trên phạm vi toàn thế giới + Thời gian tính + Đặc điểm cơ bản - Giai đoạn 3: giai đoạn KTTG TBCN thống nhất bị phá vỡ do sự xuất hiện của nhà nước XHCN đầu tiên trên thế giới + Thời gian tính + Đặc điểm cơ bản - Giai đoạn 4: giai đoạn tồn tại hai hệ thống KTXH đối lập TBCN và XHCN + Thời gian tính + Đặc điểm cơ bản Chương II (tiếp) 1.2. Đặc điểm phát triển của KTTG hiện nay - KTTG chuyển từ tăng trưởng theo chiều rộng sang tăng trưởng theo chiều sâu. - Phân công lao động và hợp tác kinh tế phát triển trên phạm vi toàn thế giới - KTTG phát triển không đều và phát triển cao ở 3 trung tâm Mỹ - EU - Nhật Bản Chương II (tiếp) 1.3. Phân loại KTTG: Theo các tiêu thức - Theo trình độ phát triển kinh tế: + Các nước phát triển + Các nước đang phát triển - Theo mô hình kinh tế: + Các nước có nền kinh tế thị trường phát triển + Các nước có nền kinh tế chuyển đổi + Các nước có nền kinh tế thị trường kém phát triển - Theo khu vực: + KT các nước khu vực Bắc Mỹ + KT các nước khu vực Tây Âu + KT các nước khu vực Đông Âu ... Chương II (tiếp) 2. Xu thế phát triển KTTG 2.1. Xu thế phát triển kinh tế tri thức a. Kinh tế vật chất và kinh tế tri thức - Kinh tế vật chất: + Khái niệm + Đặc điểm - Kinh tế tri thức: + Khái niệm + Đặc điểm: . Về công nghệ sản xuất . Về sản phẩm . Về vốn đầu tư . Về cơ cấu kinh tế . Về tính chất tăng trưởng Chương II (tiếp) b. Những biểu hiện của xu thế phát triển kinh tế tri thức - Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế: CCKT của VN: năm 2000: nông nghiệp là 24,5%, CN-XD là 36,7%, dịch vụ là 38,8% đến năm 2005 là 20,7%, 40,8%, 38,5%, năm 2006 là 20,4 %, 38,1%, 41,5% - Sự chuyển dịch cơ cấu đầu tư: Chi NSNN đầu tư cho GDĐT của VN như sau: năm 2000 là 15609 tỷ đ, 2001 là 20642 tỷ đ, năm 2002 là 22795 tỷ đ, năm 2003 là 32730 tỷ đ, năm 2004 là 41630 tỷ đ, 2005 là 55367 tỷ đ. - Sự chuyển dịch cơ cấu trao đổi sản phẩm Chương II (tiếp) 2.2. Xu thế toàn cầu hóa a. Quốc tế hóa và toàn cầu hóa - Quốc tế hóa - Toàn cầu hóa: Những vấn đề cần lưu ý: + Không phải chỉ diễn ra trong kinh tế + Diễn ra toàn diện trên các mặt: kinh tế, chính trị, xã hội - Phân biệt toàn cầu hóa và quốc tế hóa Chương II (tiếp) b. Những biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa - Lĩnh vực sản xuất - Lĩnh vực đầu tư - Lĩnh vực thương mại - Những vấn đề chính trị - xã hội mang tính toàn cầu Chương II (tiếp) c. Những tác nhân chủ yếu thúc đẩy toàn cầu hóa - Các công ty quốc tế - Chính phủ các nước - Các tổ chức quốc tế Chương II (tiếp) 2.3. Xu thế mở cửa kinh tế quốc gia a. Các chiến lược kinh tế - Chiến lược kinh tế “đóng cửa” - Chiến lược kinh tế “mở cửa” b. Cơ sở khoa học của xu thế - Cơ sở lý luận - Cơ sở thực tiễn Chương II (tiếp) c. Mục tiêu cơ bản khi mở cửa - Nhóm các nước phát triển - Nhóm các nước đang phát triển d. Những biểu hiện của xu thế - Mở cửa với các thành phần kinh tế trong nước - Mở cửa với bên ngoài Chương II (tiếp) 3. Tác động của xu thế phát triển KTTG đến các nước và Việt Nam 3.1. Tác động đến các nước a. Tác động tích cực - Thúc đẩy sự phát triển của LLSX và phân công lao động quốc tế - Thúc đẩy chuyển giao KHCN quốc tế - Tạo điều kiện khai thác có hiệu quả lợi thế của các nước - Thúc đẩy sự phát triển quan hệ chính trị - xã hội giữa các quốc gia Chương II (tiếp) b. Tác động tiêu cực - Xu thế phát triển kinh tế tri thức - Xu thế toàn cầu hóa - Xu thế mở cửa kinh tế quốc gia Chương II (tiếp) 3.2. Tác động đến Việt Nam a. Tác động tích cực - Thay đổi nhận thức, quan điểm, đường lối phát triển kinh tế - Thúc đẩy quá trình CNH - HĐH - Giải quyết được những khó khăn của các nguồn lực trong nước Chương II (tiếp) b. Tác động tiêu cực - Nền kinh tế dễ rơi vào tình trạng trì trệ, khủng hoảng - Chịu tác động tiêu cực từ những biến động của KTTG Chương II (tiếp) KT nước D KT nước C Khái niệm KTTG: KT nước E KT nước G KT nước A KT nước B Nền KT các nước Mối liên hệ giữa các nền KT Một số điểm cần lưu ý về KTTG THẢO LUẬN CHƯƠNG II ĐÁNH GIÁ 20 NĂM MỞ CỬA NỀN KINH TẾ VIỆT NAM