Bài giảng Kế toán tài chính - Chương 2: Kế toán các khoản phải thu - Nguyễn Quốc Nhất

CHƯƠNG 2:KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU Nguyễn Quốc Nhất 1 1 Keá toaùn caùc khoaûn phaûi thu ThS. Nguyễn Quốc Nhất Chöông 2: MỤC TIEÂU Giúp SV hiểu được: Nội dung các khoản nợ phải thu. Xử lý của kế toán đối với các nghiệp vụ kinh tế liên quan đến các khoản nợ phải thu. Nguyên tắc lập dự phòng nợ phải thu khó đòi và cách xử lý việc xóa nợ. Trình bày thông tin nợ phải thu trên các báo cáo tài chính. SV sẽ có thể thu thập chứng từ và hạch toán vào các sổ sách kế toán liên quan. Có khả năng tự lực nghiên cứu tài liệu với thái độ yêu thích. 2 TÀI LIỆU THAM KHẢO 3 Quốc hội,Luaät keá toaùn, 2003 TT 200/2014/TT-BTC ngaøy 22/12/2014 Thoâng tö 228/2009/TT-BTC Thoâng tu 89/2013/TT-BTC VAS 14 “Doanh thu vaø thu nhaäp khaùc” VAS 15 : “Hôïp ñoàng xaây döïng” 4 Noäi dung Khaùi nieäm vaø nguyeân taéc Keá toaùn phaûi thu khaùch haøng Keá toaùn phaûi thu noäi boä Keá toaùn phaûi thu khaùc Keá toaùn döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi 5 Khaùi nieäm Caùc khoaûn phaûi thu ngaén haïn laø giaù trò cuûa moät boä phaän taøi saûn cuûa doanh nghieäp ñang bò caùc caù nhaân, ñôn vò khaùc chieám duïng, bao goàm:  Khoaûn phaûi thu cuûa khaùch haøng: Caùc khoaûn phaûi thu thöông maïi vôùi khaùch haøng veà giaù trò saûn phaåm haøng hoaù ñaõ baùn, lao vuï, dòch vuï ñaõ cung caáp chöa thu tieàn.  Phaûi thu noäi boä: Khoaûn voán ñôn vò caáp treân caáp cho ñôn vò caáp döôùi; Soá tieàn bò caáp treân, caáp döôùi hoaëc caùc ñôn vò tröïc thuoäc cuøng caáp chieám duïng.  Caùc khoaûn phaûi thu khaùc: Laø caùc khoaûn phaûi thu ngoaïi tröø phaûi thu khaùch haøng vaø phaûi thu noäi boä. 6 Nguyeân taéc Nôï phaûi thu thöôøng ñöôïc trình baøy treân BCTC theo giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc:  Caùc khoaûn phaûi thu hoaøn toaøn coù khaû naêng thu hoài, seõ ñöôïc trình baøy baèng vôùi giaù trò soå saùch (giaù goác) cuûa noù;  Caùc khoaûn phaûi thu chæ coù khaû naêng thu hoài moät phaàn seõ ñöôïc laäp döï phoøng ñeå trình baøy theo giaù trò coù theå thu hoài. CHƯƠNG 2:KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU Nguyễn Quốc Nhất 2 7 Nhieäm vuï keá toaùn Theo doõi caùc khoaûn phaûi thu chi tieát theo töøng ñoái töôïng, töøng hôïp ñoàng, thaäm chí töøng hoùa ñôn, töøng ñôït giao haøng. Phaân tích tuoåi nôï ñeå xaùc ñònh thôøi gian thanh toaùn treã haïn cuûa caùc ñoái töôïng Ñoái chieáu coâng nôï vôùi caùc ñoái töôïng phaûi thu töøng thaùng, töøng quyù, töøng naêm. Laäp döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi theo qui ñònh 8 2. Keá toaùn phaûi thu khaùch haøng Chöùng töø söû duïng Taøi khoaûn söû duïng Höôùng daãn haïch toaùn caùc NVKTPS chuû yeáu 9 Chöùng töø söû duïng Hoaù ñôn GTGT, hoùa ñôn baùn haøng thoâng thöôøng Phieáu thu Giaáy baùo coù Caùc chöùng töø lieân quan khaùc: Bieân baûn ñoái chieáu coâng nôï, Bieân baûn buø tröø coâng nôï, 11 Taøi khoaûn söû duïng TK 131- Phaûi thu khaùch haøng Noäi dung vaø keát caáu: Trang 49 Treân soå caùi toång hôïp vaø soå chi tieát töøng khaùch haøng, soá dö beân Nôï (Phaûn aùnh soá coøn phaûi thu khaùch haøng), beân Coù (Soá tieàn ñaõ thu lôùn hôn soá phaûi thu, phaûn aùnh soá tieàn öùng tröôùc cuûa ngöôøi mua) Treân BCÑKT, toång soá dö chi tieát beân Nôï caùc ñoái töôïng phaûi thu seõ ñöôïc trình baøy trong phaàn taøi saûn, toång soá dö chi tieát beân Coù caùc ñoái töôïng phaûi thu seõ ñöôïc trình baøy trong phaàn nôï phaûi traû. 12 Nhaän tieàn öùng tröôùc TK 131 Nhaän tieàn öùng tröôùc TK 111, 112 CHƯƠNG 2:KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU Nguyễn Quốc Nhất 3 13 Haïch toaùn taêng phaûi thu khaùch haøng Baùn thaønh phaåm, haøng hoùa chöa thu tieàn TK 511 TK 131 TK 3331 Giaù baùn chöa thueá GTGT VAT ra Toång giaù thanh toaùn Xuaát kho 1.000 tp baùn chöa thu tieàn, giaù baùn chöa thueá GTGT laø 20.000ñ/sp, thueá GTGT 10%. Giaù voán cuûa thaønh phaåm xuaát kho 15.000ñ/tp. 14 Haïch toaùn taêng phaûi thu khaùch haøng Baùn thaønh phaåm, haøng hoùa traû goùp: TK 511 TK 131 TK 3331 Giaù baùn chöa thueá GTGT theo giaù traû ngay VAT tính treân giaù traû ngay Toång giaù thanh toaùn TK 3387TK 515 Toång laõiLaõi pboå 1 kyø Xuaát kho 1.000 tp baùn traû goùp, giaù baùn traû ngay chöa thueá GTGT laø 20.000ñ/tp, thueá GTGT 10%. Giaù baùn traû goùp chöa thueá GTGT laø 25.000ñ/tp, thôøi gian traû goùp laø 12 thaùng. Giaù voán cuûa thaønh phaåm xuaát kho 15.000ñ/tp. 15 Xuaát khaåu tröïc tieáp TK 511 TK 131 Giaù xuaát khaåu Loâ haøng ngoaøi caûng ñaõ laøm thuû tuïc xuaát khaåu xong, giaù xuaát khaåu laø 100.000USD, TGBQLNH laø 18.500ñ/USD, thueá xuaát khaåu 2%. DN ñaõ noäp thueá XK baèng TGNH. Tieàn haøng chöa thu. TK 333 Thueá xuaát khaåu Thueá tieâu thuï ñaëc bieät TK 111,112 Noäp thueá 16 Hôïp ñoàng xaây döïng Ttoaùn theo tieán ñoä TK 337 TK 131 CCöù vaøo hoùa ñôn phaùt haønh theo tieán ñoä thu tieàn TK 511 Ghi nhaän theo tyû leä hoaøn thaønh cuûa coâng trình do DN xaùc ñònh TK 3331 17 Ñaùnh giaù laïi soá dö goác ngoïai teä Cuoái nieân ñoä keá toùan,ñaùnh giaù laïi khoûan phaûi thu coù goác ngoïai teä theo tyû giaù giao dòch bình quaân lieân NH. TGTT cuoái nieân ñoä < TGGS 131 TGTT cuoái nieân ñoä > TGGS 4131 (Cheânh leäch Laõi) (Cheânh leäch Loã) 18 Haïch toaùn giảm phaûi thu khaùch haøng TK 131 TK 111,112,113 TK 521,531,532 Caùc khoaûn giaûm tröø DT ghi giaûm nôï phaûi thu ngöôøi mua Thöïc thu tieàn TK 3331 TK 635 Chieát khaáu ttoaùn 413Ñaùnh giaù laïi soá dö goác ngoïai teä TGTT cuoái nieân ñoä < TGGS CHƯƠNG 2:KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU Nguyễn Quốc Nhất 4 19 3. Keá toaùn phaûi thu noäi boä Chöùng töø söû duïng Taøi khoaûn söû duïng Höôùng daãn haïch toaùn 20 Chöùng töø söû duïng Phieáu thu, phieáu chi Giaáy baùo Nôï, Giaáy baùo Coù Hoaù ñôn GTGT, hoùa ñôn baùn haøng thoâng thöôøng Phieáu xuaát kho kieâm vaän chuyeån noäi boä Leänh ñieàu ñoäng Bieân baûn giao voán 21 Taøi khoaûn söû duïng TK 136 – Phaûi thu noäi boä  TK 1361 – Voán kinh doanh ôû ñôn vò tröïc thuoäc: Taøi khoaûn naøy chæ ñöôïc môû ôû ñôn vò caáp treân  TK 1362-Phải thu nội bộ về chênh lệch tỷ giá  TK 1363- Phải thu nội bộ về chi phí đi vay đủ điều kiện được vốn hoá  TK 1368 – Phaûi thu noäi boä khaùc: Môû caû ôû ñôn vò caáp treân vaø caáp döôùi. Keát caáu vaø noäi dung: Trang 62 22 Höôùng daãn haïch toaùn Quan heä caáp voán, ñieàu chuyeån noäi boä Quan heä thanh toaùn vaõng laïi Quan heä phaân phoái lôïi nhuaän 23 Quan heä caáp voán Cấp trên cấp phát vốn cho đơn vị cấp dưới hoạt động dưới các hình thức:  Cấp phát trực tiếp hoặc điều động nội bộ  Ghi nhận vốn Ngân sách cấp trực tiếp cho cấp dưới,  Ghi nhận vốn bổ sung từ lợi nhuận của đơn vị cấp dưới. Tài khoản sử dụng:  Cấp trên: TK 1361  Cấp dưới TK 411 Yêu cầu:  Phải theo dõi chi tiết vốn cấp cho từng ĐVPT  Số liệu của TK 136 (cấp trên) phải khớp với tổng số dư các TK 411 các ĐVPT 24 Quan heä caáp voán baèng vaät tö, hhoaù 111, 112, 152, 156... 1361 411 111, 112, 152, 156... Cấp trên Cấp dưới CHƯƠNG 2:KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU Nguyễn Quốc Nhất 5 25 Quan heä caáp voán baèng taøi saûn cñònh Cấp trên Cấp dưới 211 1361 214 211411 214 26 Ñieàu chuyeån noäi boä Cấp trên Không ghi tổng hợp, chỉ phản ảnh trên chi tiết TK 1361 ĐVPT bị chuyển vốn đi Ghi giảm tài sản và giảm nguồn vốn kinh doanh (TK 411) ĐVPT nhận vốn chuyển đến Ghi tăng tài sản và tăng nguồn vốn kinh doanh (TK 411) 27 Ghi nhaän voán NS vaø caáp cho caáp döôùi 411 1361 111, 112, 152, 156, 211...411 Cấp trên Cấp dưới 28 Ghi nhaän voán boå sung töø LN cuûa caáp döôùi 411 1361 421411 Cấp trên Cấp dưới 29 Quan heä thanh toaùn vaõng lai Các loại quan hệ:  Vay mượn tài sản  Thu hộ  Chi hộ Tài khoản sử dụng:  TK 1368, 336 Yêu cầu:  Phải theo dõi chi tiết cho từng đối tác, theo từng khoản.  Số liệu của hai bên có quan hệ thanh toán vãng lai phải khớp nhau 30 Vay möôïn taøi saûn 111, 112,152, 156... 1368 Bên cho vay Bên vay 336 111, 112,152, 156... CHƯƠNG 2:KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU Nguyễn Quốc Nhất 6 31 Thu hoä 336 111, 112 Bên thu hộ Bên nhờ thu hộ 13*, 3331, 511, 1368 32 Chi hoä 111, 112 1368 Bên chi hộ Bên nhờ chi hộ 336 13*, 33*, 6**, 8** 33 Baùn haøng trong noäi boä 511, 3331 1368 Beân baùn Beân mua 336 152, 153, 133 34 Quan heä veà phaân phoái lôïi nhuaän Các loại quan hệ:  Trích lập quỹ quản lý cấp trên  Quan hệ về phân phối lợi nhuận  Quan hệ về phân phối quỹ xí nghiệp. Tài khoản sử dụng:  Cấp trên: TK 1368, TK 336  Cấp dưới TK 336, TK 1368. Yêu cầu:  Phải theo dõi chi tiết cho từng ĐVPT  Số liệu của TK 1368 (cấp trên) phải khớp với tổng số dư các TK 336 các ĐVPT và ngược lại (TK 336 cấp trên khớp đúng với TK 1368 ở ĐVPT) 35 Trích quyõ quaûn lyù cuûa caáp treân 511 1368 642336 Cấp trên Cấp dưới 36 Lôïi nhuaän caáp döôùi phaûi noäp 421 1368 421336 Cấp trên Cấp dưới CHƯƠNG 2:KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU Nguyễn Quốc Nhất 7 37 Loã caáp treân phaûi buø cho caáp döôùi 336 421 1368421 Cấp trên Cấp dưới 38 Caáp döôùi phaûi noäp quyõ 414, 415, 431 1368 336 414,415, 431 Cấp trên Cấp dưới 39 Caáp treân phaûi caáp quyõ cho caáp döôùi 336 414, 415, 431 414,415, 431 1368 Cấp trên Cấp dưới 40 3. Keá toaùn caùc khoaûn phaûi thu khaùc Chöùng töø söû duïng Taøi khoaûn söû duïng Höôùng daãn haïch toaùn 41 Chöùng töø söû duïng Phieáu thu, phieáu chi Giaáy baùo Nôï, Giaáy baùo Coù Bieân baûn kieåm keâ Bieân baûn xöû lyù taøi saûn thieáu 42 Taøi khoaûn söû duïng TK 138 – Phaûi thu khaùc  TK 1381- Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù  TK 1385 – Phaûi thu veà coå phaàn hoùa  TK 1388 – Phaûi thu khaùc Keát caáu vaø noäi dung: Trang 137 CHƯƠNG 2:KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU Nguyễn Quốc Nhất 8 43 Höôùng daãn haïch toaùn Taøi saûn thieáu chôø xöû lyù Phaûi thu khaùc 44 Keá toaùn taøi saûn thieáu chôø xöû lyù TK 1381 111,112,152,... 111, 334 Tieàn, vaät tö, haøng hoùa thieáu chôø xöû lyù 211, 213 214 NG HMLK GTCL Thu hoài baèng tieàn, tröø löông 632 DN chòu 1388 Baét boài thöôøng nhöng chöa thu 45 Keá toaùn phaûi thu khaùc TK 1388 111,112,152,... 334 Cho vay, cho möôïn vaät tö, haøng hoaù 515 Khoaûn boài thöôøng tröø löông 111, 112 Thu hoài baèng tieàn 2293 Xoaù nôï phaûi thu Laõi cho vay, coå töùc ñöôïc chia nhöng chöa thu 1381 Taøi saûn thieáu ñaõ xlyù nhöng chöa thu 46 Soá dö ñaàu kyø:  TK 131: 30trñ (Trong ñoù: 131A: 10trñ, 131B: 20trñ)  TK 138(1): 0,5trñ (Haøng thieáu chöa roõ nguyeân nhaân)  TK 138(8): 1trñ (Tieàn baét boài thöôøng vaät chaát taøi xeá ) Trong kyø coù caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh sau: 1. Xuaát kho haøng hoùa baùn cho khaùch haøng B, giaù baùn chöa thueá GTGT laø 15trñ, thueá GTGT thueá suaát 10%, tieàn haøng chöa thu, giaù voán haøng hoùa xuaát kho laø 10trñ. 2. Nhaän ñöïôc giaáy baùo Coù cuûa ngaân haøng ñaõ thu ñöôïc tieàn nôï cuûa khaùch haùng A: 10trñ 3. Khaùch haøng B traû nôï baèng tieàn maët 20trñ. 4. Mua moät soá CCDC cuûa ngöôøi baùn C, tieàn haøng chöa thanh toaùn, giaù mua chöa thueá GTGT laø 10trñ, thueá GTGT thueá suaát 5%. 5. Soá haøng thieáu thaùng tröôùc xaùc ñònh laø do loãi cuûa thuû kho quyeát ñònh baét boài thöôøng toaøn boä. 6. Taøi xeá ñaõ noäp cho DN 1 trñ tieàn boài thöôøng laøm maát haøng khi vaän chuyeån. Thí duï 47 4. Döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi Döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi laø döï phoøng phaàn giaù trò döï kieán bò toån thaát cuûa caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi, coù theå khoâng ñoøi ñöôïc do con nôï khoâng coøn khaû naêng thanh toaùn. Caên cöù laäp döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi laø phaûi coù nhöõng baèng chöùng tin caäy veà caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi, doanh nghieäp ñaõ ñoøi nôï nhieàu laàn vaãn khoâng coù keát quaû. Vieäc xaùc ñònh soá trích laäp döï phoøng veà caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi vaø vieäc xöû lyù xoaù nôï khoù ñoøi phaûi ñöôïc Ban Giaùm ñoác quyeát ñònh, caên cöù vaøo caùc thoâng tin coù ñöôïc trong thöïc teá. 48 Xaùc ñònh khoaûn döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi Keá toaùn seõ laäp döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi khi coù daáu hieäu khoâng thu hoài ñöôïc nôï phaûi thu ñeå trình baøy trong saïch taøi saûn, keát quaû kinh doanh trong kyø keá toaùn phuø hôïp vôùi chuaån möïc keá toaùn. Theo thoâng tö 228/2009/TT-BTC, nhöõng khoaûn nôï quaù haïn töø 3 naêm trôû leân ñöôïc coi nhö laø khoaûn nôï khoâng coù khaû naêng thu hoài. Doanh nghieäp seõ trích laäp:  30%: Khoaûn nôï quaù haïn töø 6 thaùng ñeán döôùi 1 naêm  50%: Khoaûn nôï quaù haïn töø 1 naêm ñeán döôùi 2 naêm  70%: Khoaûn nôï quaù haïn töø 2 naêm ñeán döôùi 3 naêm  Tuyø öôùc löôïng döï phoøng: DN nôï ñaõ giaûi theå, phaù saûn, ngöôøi nôï ñaõ boû troán hoaëc ñang bò thi haønh aùn. CHƯƠNG 2:KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU Nguyễn Quốc Nhất 9 49 Taøi khoaûn söû duïng TK 2293 – Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi Keát caáu vaø noäi dung: 50 Sô ñoà haïch toaùn döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi Laäp DP nôï phaûi thu khoù ñoøi Hoaøn nhaäp döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi TK 2293 TK 642TK 131, 138, Giaù trò soå saùch Soá ñaõ laäp döï phoøngXoùa soå nôï khoù ñoøi Laäp döï phoøng theâm TK 711 TK 111 Thu ñöôïc nôï tröôùc ñaây ñaõ xoùa soå xxx 51 Soá dö ngaøy 1/12/N cuûa moät soá TK: TK 131: 200trñ - chi tieát nôï phaûi thu khoù ñoøi: 131A: 120trñ, 131B: 80trñ TK 1388: 10trñ (Tieàn boài thöôøng vaät chaát cuûa anh X) TK 2293: 30trñ; : 20.000: Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù naêm tröôùc cuûa khaùch haøng KChi tiết khoản xoá sổ Caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh trong thaùng 12: 1. Khoaûn nôï cuûa KH A: thu hoài ñöôïc 1 taøi saûn coá ñònh, theo ñaùnh giaù laïi taøi saûn naøy coù giaù trò coøn laïi 80trñ, boài thöôøng cuûa coâng ty baûo hieåm baèng tieàn maët 20trñ. Soá nôï coøn laïi xöû lyù xoaù soå. Bieát khoaûn nôï naøy tröôùc ñaây chöa laäp döï phoøng. 2. Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù cuûa khaùch haøng K nay ñoøi laïi ñöôïc baèng tieàn maët 10trñ. 3. Laäp döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi naêm keá hoaïch goàm nhöõng khoaûn sau: Ngoaøi phaàn laäp döï phoøng cho naêm cuõ vaãn tieáp tuïc Laäp döï phoøng theâm:  Khoaûn nôï cuûa anh X veà boài thöôøng vaät chaát phaùt sinh töø ñaàu naêm, anh X ñaõ töï yù boû vieäc, ñôn vò ñaõ nhaén tìm nhieàu laàn nhöng khoâng thaáy, khaû naêng thu hoài nôï naøy laø khoâng cao, doanh nghieäp laäp döï phoøng toaøn boä soá tieàn nôï phaûi thu cuûa anh X.  Khoaûn phaûi thu cuûa KH B, theo giaáy xaùc nhaän nôï, chæ coù khaû naêng thu hoài 40%, laäp döï phoøng cho soá khoâng coù khaû naêng thu hoài. Thí duï BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN Tại ngày tháng năm Taøi saûn MS Phöông phaùp laäp Số cuối năm III. Caùc khoaûn phaûi thu ngaén haïn 130 1/Phaûi thu KH 131 2/Traû tröôùc N/baùn 132 3/Phaûi thu noäi boä 133 4/Phaûi thu theo tieán ñoä 134 5/Phaûi thu khaùc 135 6/Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi 2293 SDCK (Nôï) TK 331 Thuyeát minh V.03 SDCK TK? SDCK (Nôï) TK 131 SDCK TK 1368 SDCK TK 1385,1388 SDCK TK 2293 CHÚC CẢ LỚP THÀNH CÔNG