Bài giảng Kế toán doanh nghiệp - Chương 7: Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp và xác định kết quả kinh doanh - Nguyễn Thị Vân Anh

Chương 7 KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH Mục tiêu Khái niệm, nguyên tắc, phương pháp tính và hạch toán về thuế thu nhập doanh nghiệp. Cơ sở tính thuế, đối tượng chịu thuế TNDN hiện hành và thuế TNDN hoãn lại. Phương pháp kết chuyển doanh thu, thu nhập và chi phí để xác định kết quả kinh doanh của một kỳ kế toán. 2 14.1. KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP HIỆN HÀNH 14.1.1. Khái niệm, phương pháp tính 14.1.1.1. Khái niệm: Thuế thu nhập hiện hành là số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp (hoặc thu hồi được) tính trên thu nhập chịu thuế và thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp của năm hiện hành. 14.1.1.2. Phương pháp tính: Thuế thu nhập hiện hành=Thu nhập chịu thuế (theo Luật thuế TNDN)xThuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành 3 14.1.2. Chöùng töø keá toaùn 14.1.3. Soå keá toaùn vaø hình thöùc ghi soå 14.1.4. Taøi khoaûn söû duïng Tài khoản 8211 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành 4 14.1.4. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá nghieäp vuï phaùt sinh chuû yeáu Sơ đồ 14.1: Một số nghiệp vụ chủ yếu liên quan chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành: 3334 8211 3334 (1a), (1b), (1c) (2a), (2b) 911 911 (1d) (2c) 5 14.2. KẾ TOÁN TÀI SẢN THUẾ THU NHẬP HOÃN LẠI 14.2.1. Các khái niệm, cở sở và phương pháp tính tài sản thuế TNDN hoãn lại Tài sản thuế thu nhập hoãn lại là thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ được hoàn lại trong tương lai tính trên các khoản: - Chênh lệch tạm thời được khấu trừ - Giá trị được khấu trừ chuyển sang các năm sau của các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng - Giá trị được khấu trừ chuyển sang các năm sau của các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng. 6 14.2.1.1. Tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ chênh lệch tạm thời được khấu trừ a. Khái niệm: Chênh lệch tạm thời là khoản chênh lệch giữa giá trị ghi sổ của các khoản mục tài sản hay nợ phải trả trong Bảng cân đối kế toán với cơ sở tính thuế thu nhập của các khoản mục này. Chênh lệch tạm thời được khấu trừ hoặc chênh lệch tạm thời phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp. 7 b. Cơ sở xác định chênh lệch tạm thời được khấu trừ (1) Chi phí trích trước: - Trích trước chi phí sửa chữa lớn TSCĐ; - Trích trước chi phí lãi vay trả sau - dài hạn (gồm cả lãi trái phiếu trả). (2) Chi phí khấu hao TSCĐ theo kế toán lớn hơn theo thuế: (3) Các khoản dự phòng phải trả: - Bảo hành sản phẩm; - Tái cơ cấu doanh nghiệp; - Các hợp đồng có rủi ro lớn; - Khác. 8 c. Phương pháp xác định tài sản thuế thu nhập hoãn lại từ chênh lệch tạm thời được khấu trừ: Taøi saûn thueá thu nhaäp Cheânh leäch x Thueá suaát thueá hoaõn laïi tính treân = taïm thôøi thu nhaäp cheânh leäch taïm thôøi ñöôïc doanh ñöôïc khaáu tröø khaáu tröø nghieäp hieän haønh 9 14.2.1.2. Tài sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh từ giá trị được khấu trừ chuyển sang các năm sau của các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng a. Cơ sở xác định giá trị được khấu trừ chuyển sang các năm sau của các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng: Cuối năm tài chính, căn cứ vào số lỗ hoạt động kinh doanh được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế các năm tiếp sau theo quy định chuyển lỗ của luật thuế thu nhập doanh nghiệp 10 b. Phương pháp xác định tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ các khoản lỗ chưa sử dụng Taøi saûn thueá thu = Giaù trò ñöôïc khaáu Thueá suaát nhaäp hoaõn laïi tröø vaøo caùc naêm x thueá thu tính treân caùc tieáp sau cuûa caùc nhaäp khoaûn loã tính khoaûn loã tính doanh thueá chöa söû thueá chöa söû nghieäp duïng duïng hieän haønh 11 14.2.1.3. Tài sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh từ các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng a. Cơ sở xác định giá trị các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng b. Phương pháp xác định giá trị tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng: Thueá suaát Giaù trò ñöôïc khaáu Taøi saûn thueá thu nhaäp thueá thu tröø cuûa caùc hoaõn laïi tính treân nhaäp = khoaûn öu ñaõi x caùc khoaûn öu ñaõi doanh thueá chöa söû thueá chöa söû duïng nghieäp duïng hieän haønh 12 14.2.2. Chứng từ 14.2.3 Sổ kế toán 14.2.4 Tài khoản sử dụng Tài khoản 8212 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại Tài khoản 243 – Tài sản thuế thu nhập hoãn lại 13 14.2.5. Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh chủ yếu Sơ đồ 14.1: 8212 243 (1) 243 (3) 14 14.3. KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP HOÃN LẠI PHẢI TRẢ 14.3.1. Khái niệm, phương pháp tính: Thuế thu nhập hoãn lại phải trả là thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ phải nộp trong tương lai tính trên các khoản chênh lệch tạm thời phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp trong năm hiện hành. - Phương pháp tính: Toång cheânh leäch Thueá suaát thueá Thueá thu nhaäp taïm thôøi chòu thu nhaäp hoaõn laïi = x thueá phaùt sinh doanh nghieäp phaûi traû trong naêm hieän haønh 15 14.3.2. Chứng từ 14.3.3. Sổ kế toán sử dụng 14.3.4. Tài khoản sử dụng Tài khoản 347 – “Thuế thu nhập hoãn lại phải trả” 16 14.3.5. Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh chủ yếu: Sơ đồ 14.2: Tóm tắt sơ đồ hạch toán chi phí thuế thu nhập hoãn lại (TNHL): Taêng CP thueá thu nhaäp hoaõn laïi (TNHL)do TS thuế TNHLPsinh< TS thueá TNHLH.nhaäp 347 8212 243 Giaûm CP thueá TNHL do TSPsinh>TSH.nhaäp Taêng CP thueá TNHL do PTPsinh>PTH.Nnaäp 911 Giaûm CP thueá thu nhaäp hoaõn laïi (TNHL)do PTraû thueá TNHLPsinh< PTraûthueá TNHLH.nhaäp PSNôï 8212>PSCoù 8212 PSNôï 8212<PSCoù 8212 17 14.4. KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH 14.4.1. Khái niệm: Kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh và kết quả thu nhập khác. 14.4.2. Chứng từ 14.4.3. Sổ kế toán: 14.4.4. Kết cấu của TK 911 TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh 18 14.4.5. Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh chủ yếu: Sơ đồ số 14.4: Một số nghiệp vụ chủ yếu liên quan đến xác định kết quả kinh doanh: 511, 512 632 TK 911 (2) (1) 635, 811 515, 711 (4) (3) 8211 8212 (5) (6b) 8212 421 (6a) (9b) 641 (7) 642 (8) 421 (9a) 19