Bài giảng Kế toán doanh nghiệp - Chương 5: Kế toán tài sản cố định - Nguyễn Quốc Nhất

CHƯƠNG 5: KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH Hình ảnh cần nhận biết TSCĐ CHƯƠNG 5 KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH GV: ThS.Nguyễn Quốc Nhất 1 Mục tiêu chương 5: Nội dung chương Sau khi nghiên cứu xong chương này sinh 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình viên có thể:  Hiểu được thế nào là TSCĐ 5.2. Kế toán TSCĐ vô hình  Phân biệt được tài TSCD với các đối tượng khác 5.3. Kế toán Khấu hao TSCĐ  Nhận biết nguyên tắc, điều kiện và phương pháp ghi nhận tài sản cố định 5.4 .Kế toán tài sản cố định thuê tài chính  Xử lý các trường hợp liên quan đến TSCĐ  Biết được phương pháp tính và hạch toán khấu hao TSCĐ 3 4 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.2. Tiêu chuẩn ghi nhận Ba tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ hữu hình: 5.1.1.Khái niệm a. Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó; • Tài sản cố định hữu hình là những tài b. Có thời gian sử dụng trên 1 năm trở lên; sản có hình thái vật chất do doanh nghiệp nắm giữ để sử dụng cho hoạt c. Nguyên giá tài sản phải được xác định một động sản xuất, kinh doanh phù hợp với cách tin cậy và có giá trị từ 30.000.000 đồng tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ hữu hình. (mười triệu đồng) trở lên. 5 6 NguyenQuocNhat-nhatnq.faa@gmail.com 1 CHƯƠNG 5: KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.3. Caùc nguyeân taéc tính giaù TSCÑ höõu hình: TSCĐ hữu hình do đầu tư xây dựng cơ bản TSCĐ hữu hình mua sắm: theo phương thức giao thầu Nguyên giá :  Nguyên giá Giá mua (trừ các khoản được chiết khấu thương  Giá quyết toán công trình đầu tư xây dựng mại, giảm giá) Các khoản thuế (không bao gồm các khoản thuế  Các chi phí liên quan trực tiếp khác được hoàn lại)  Lệ phí trước bạ (nếu có). Các chi phí liên quan trực tiếp đến việc đưa tài sản vào trạng thái sẵn sàng sử dụng 7 8 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình TSCĐ hữu hình mua trả chậm TSCĐ hữu hình tự xây dựng hoặc tự chế  Nguyên giá TSCĐ đó được phản ánh theo giá  Nguyên giá gồm mua trả ngay tại thời điểm mua  Giá thành thực tế của TSCĐ tự xây dựng hoặc tự  Khoản chênh lệch giữa giá mua trả chậm và giá chế mua trả tiền ngay được hạch toán vào chi phí  Chi phí lắp đặt, chạy thử theo kỳ hạn thanh toán,  Trường hợp doanh nghiệp dùng sản phẩm do mình  Hoặc chênh lệch đó được tính vào nguyên giá sản xuất ra để chuyển thành TSCĐ: TSCĐ hữu hình (vốn hóa) theo quy định của  Nguyên giá gồm: Chuẩn mực “Chi phí đi vay”. Kieåm keâ ñònh kyø  Chi phí sản xuất sản phẩmKieåm keâ ñònh kyø  Các chi phí trực tiếp liên quan đến việc đưa TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng 9 10 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.4. Chứng từ kế toán  TSCÑ höõu hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi:  Chứng từ phản ánh tăng giảm TSCĐ bao gồm:  Nguyeân giaù TSCÑ höõu hình mua döôùi hình thöùc  Hóa đơn, phiếu chi,UNC, liên quan đến việc trao ñoåi vôùi moät TSCÑ höõu hình khoâng töông mua TSCĐ töï hoaëc taøi saûn khaùc ñöôïc xaùc ñònh:  Các hợp đồng kinh tế ( Mua, trao đổi, liên doanh, – Theo giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ höõu hình nhaän nhượng bán,) veà,  Biên bản giao nhận TSCĐ;  Biên bản thanh lý TSCĐ; – Hoaëc giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn ñem trao ñoåi,  Thẻ TSCĐ sau khi ñieàu chænh caùcKieåmkhoaûn keâ tieànñònh hoaëckyø töông  Biên bản đánh giá lại TSCKieåmĐ keâ ñònh kyø ñöông tieàn traû theâm hoaëc thu veà 5.1.5.Sổ Kế Toán (Xem SGK 246) 11 12 NguyenQuocNhat-nhatnq.faa@gmail.com 2 CHƯƠNG 5: KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.6. Tài khoản sử dụng 5.1.7.Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh chủ yếu: TK 211 “Tài sản cố định hữu hình” có 6 TK cấp 2 5.1.7.1. Phương pháp hạch toán các nghiệp vụ kinh TK 2111: Nhà cửa vật kiến trúc tế chủ yếu vế tăng TSCĐ TK 2112: Máy móc, thiết bị  Trường hợp TSCĐ mua ngoài TK 2113 :Phương tiện vận tải, truyền dẫn; 111,112,331 211 TK 2114: Thiết bị dụng cụ quản lý; Mua TSCĐ TK 2115: Cây lau năm, súc vật làm việc và 241 cho sản phẩm TSCĐ phải qua quá Đưa TS vào TK 2118: TSCĐ khác trình lắp đặt lâu dài sử dụng Kieåm keâ ñònh kyø 133 Kieåm keâ ñònh kyø 13 14 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.7.1. Phương pháp hạch toán các nghiệp vụ kinh tế 5.1.7.1. Phöông phaùp haïch toaùn caùc nghieäp vuï kinh teá chuû chủ yếu về tăng TSCĐ yeáu veà taêng TSCÑ  Trường hợp TSCĐ mua từ nước ngoài  Löu yù: Caùc doanh nghieäp noäp thueá GTGT theo phöông phaùp tröïc tieáp thì khoaûn thueá GTGT, TTÑB, thueá nhaäp 111,112,331 211 (1) khaåu (neáu TSCÑ nhaäp khaåu) ñöôïc tính vaøo nguyeân giaù. 3333  TSCÑ ñöôïc mua töø caùc quyõ chuyeân duøng thì keá toaùn caên (3) cöù vaøo NG ñeå chuyeån caùc quyõ naøy thaønh nguoàn voán kinh (2) doanh: 33312 Nôï TK 414 – Quyõ ñaàu tö phaùt trieån Kieåm 133keâ ñònh kyø Kieåm keâ ñònh kyø (4) Nôï TK 441 – Nguoàn voán ñaàu tö XDCB Coù TK 411 – Nguoàn voán kinh doanh 15 16 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình  Trường hợp TSCĐ mua dưới hình thức trao đổi  Trường hợp TSCĐ mua dưới hình thức trao đổi với với TSCĐ hữu hình tương tự TSCĐ hữu hình không tương tự (qua 4 bước)  Khi giao TSCĐ hữu hình cho bên trao đổi (bước 1) 211_TSCÑ trao ñoåi 811 211_TSCÑ trao ñoåi Giaù trò coøn laïi 211-TSCÑ nhaän veà Giaù trò coøn laïi 214 214 Giaù trò khaáu hao Giaù trò khaáu hao Kieåm keâ ñònh kyø Kieåm keâ ñònh kyø 17 18 NguyenQuocNhat-nhatnq.faa@gmail.com 3 CHƯƠNG 5: KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình  Ghi tăng thu nhập do trao đổi TSCĐ (bước 2)  Ghi tăng TSCĐ khi nhận được do trao đổi (bước 3) 711 131 131 211-TSCÑ nhaän veà (giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ (giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ ñöa ñi trao ñoåi) nhaän ñöôïc do trao ñoåi) 3331 (thueá GTGT ñöôïc 133 Thueá GTGT phaûi khaáu tröø (neáu coù) noäp (neáu coù) Kieåm keâ ñònh kyø Kieåm keâ ñònh kyø 19 20 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình  Xử lý chênh lệch do trao đổi (bước 4) 5.1.7.2. Phương pháp hạch toán các nghiệp vụ kinh tế chủ yếu về giảm TSCĐ  Khi nhượng bán TSCĐ (giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ ñi trao ñoåi < giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ nhaän veà ) Ghi giảm TSCĐ 111,112 131 211 214 (giaù trò hao moøn) (giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ ñi trao ñoåi < giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ nhaän veà ) 811 (giaù trò coøn laïi) Kieåm keâ ñònh kyø Kieåm keâ ñònh kyø 21 22 5.1.Kế toán TSCĐ hữu hình 5.2.Kế toán TSCĐ vô hình  Khi nhượng bán TSCĐ 5.2.1. Khaùi nieäm TSCÑ voâ hình laø taøi saûn : Chi phí bán TSCĐ Thu nhập do bán TSCĐ – Khoâng coù hình thaùi vaät chaát; 111,112,. 811 . (chi phí do – Xaùc ñònh ñöôïc giaù trò; nhöôïng baùn) 711 111,112,131, – Do doanh nghieäp naém giöõ, söû duïng trong 133 Thueá GTGT (thu nhaäp do nhöôïng baùn) SXKD, cung caáp dòch vuï hoaëc cho caùc ñoái (neáu coù) töôïng khaùc thueâ phuø hôïp vôùi tieâu chuaån ghi 3331 Kieåm keâ ñònh kyø nhaän TSCÑ voâ hình. Kieåm keâ ñònh kyø Thueá GTGT phaûi noäp (neáu coù) 23 24 NguyenQuocNhat-nhatnq.faa@gmail.com 4 CHƯƠNG 5: KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH 5.1.Kế toán TSCĐ Vô Hình 5.2.Kế toán TSCĐ vô hình 5.2.2. Tieâu chuaån ghi nhaän 5.2.3.Taøi khoaûn söû duïng Moät taøi saûn ñöôïc ghi nhaän laø TSCÑ voâ hình phaûi  Taøi khoaûn 213 - TSCÑ voâ hình coù 7 taøi khoaûn caáp 2: thoûa maõn ñoàng thôøi: . TK 2131 – Quyeàn söû duïng ñaát Ñònh nghóa veà TSCÑ voâ hình; . TK2132 – Quyeàn phaùt haønh vaø 3 tieâu chuaån ghi nhaän sau: . TK2133 – Baûn quyeàn, baèng saùng cheá  a. Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai . TK2134 – Nhaõn hieäu haøng hoùa từ việc sử dụng tài sản đó; . TK 2135 – Phaàn meøn maùy vi tính  b. Có thời gian sử dụng trên 1 năm trở lên; . TK 2136 – Giaáy pheùp vaø giaáy pheùp nhöôïng quyeàn  c. Nguyên giá tài sản phải được xác định một cách tin . TK2138 – TSCÑ voâ hình khaùc cậy và có giá trị từ 30.000.000Kieåm đồng keâ (mườiñònh kyø triệu Kieåm keâ ñònh kyø đồng) trở lên.  Caùc nguyeân taéc tính giaù vaø phöông phaùp haïch toaùn töông töï nhö TSCÑ höõu hình. 25 26 5.3.Kế toán khấu TSCĐ 5.3.Kế toán khấu hao TSCĐ 5.3.1. Caùc khaùi nieäm 5.3.1.Caùc phöông phaùp khaáu hao TSCÑ  Khaáu hao laø söï phaân boå moät caùch coù heä thoáng giaù trò phaûi khaáu hao cuûa TSCÑ trong suoát thôøi gian söû  Phöông phaùp khaáu hao ñöôøng thaúng: duïng höõu ích cuûa taøi saûn ñoù. Giaù trò phaûi khaáu hao laø nguyeân giaù cuûa TSCÑ höõu  Phöông phaùp khaáu hao theo soá dö giaûm daàn; hình ghi treân baùo caùo taøi chính, tröø (-) giaù trò thanh lyù öôùc tính cuûa taøi saûn ñoù.  Phöông phaùp khaáu hao theo soá löôïng saûn phaåm.  Thôøi gian söû duïng höõu ích laø thôøi gian maø TSCÑ phaùt huy ñöôïc taùc duïng cho saûn xuaát, kinh doanh.  Giaù trò thanh lyù laø giaù trò öôùc tính thu ñöôïc khi heát thôøi gian söû duïng höõu ích cuûa taøi saûn, sau khi tröø chi phí thanh lyù öôùc tính. Kieåm keâ ñònh kyø Kieåm keâ ñònh kyø 27 28 5.3.Kế toán khấu TSCĐ 5.3.Kế toán khấu TSCĐ 5.3.1.1.Phöông phaùp khaáu hao ñöôøng thaúng: 5.3.1.2.Phöông phaùp khaáu hao theo soá dö giaûm daàn: Möùc trích khaáu hao Giaù trò coøn laïi cuûa Tyû leä khaáu Möùc trích khaáu hao Nguyeân giaù TSCÑ haøng naêm cuûa = x TSCÑ hao nhanh trung bình haøng = TSCÑ naêm cuûa TSCÑ Thôøi gian söû duïng Tyû leä khaáu hao TSCÑ Tyû leä khaáu hao Heä soá ñieàu = theo phöông phaùp x nhanh (%) chænh Möùc trích khaáu hao trung bình ñöôøng thaúng Möùc trích haáu hao haøng naêm trung bình haøng = - Heä soá ñieàu chænh thaùng 12 Kieåm keâ ñònh kyø Thôøi gian söû duïng TSCÑ Heä soá ñieàu chænh T < hoaëc = 4 naêmKieåm keâ ñònh1,5 kyø 4 < T < hoaëc = 6 naêm 2,0 T > 6 naêm 2,5 29 NguyenQuocNhat-nhatnq.faa@gmail.com 5 CHƯƠNG 5: KẾ TOÁN TÀI SẢN CỐ ĐỊNH 5.3.Kế toán khấu TSCĐ 5.3.Kế toán khấu TSCĐ 5.3.2. Phöông phaùp haïch toaùn khaáu hao 5.3.1.3.Phöông phaùp khaáu hao theo soá löôïng saûn phaåm Taøi khoaûn söû duïng Möùc trích TK 214 “Hao moøn TSCÑ” Soá löôïng saûn Möùc trích khaáu khaáu hao phaåm saûn hao bình quaân trong thaùng = x xuaát trong tính cho 1 ñôn 214 623,627,641,642 (naêm) cuûa thaùng (naêm) vò saûn phaåm TSCÑ trích khaáu hao Möùc trích khaáu hao Nguyeân giaù TSCÑ bình quaân tính cho = Saûn löôïng theo coâng suaát 1 ñôn vò saûn phaåm Kieåm keâthieát ñònh keá kyø Kieåm keâ ñònh kyø 31 32 5.4.Kế toán TSCĐ thuê tài chính 5.4.Kế toán TSCĐ thuê tài chính (Tham khảo) 5.4.1. Khaùi nieäm 5.4.2. Tiêu chuẩn ghi nhận tài sản cố định thuê tài Thueâ taøi chính: chính  Taøi saûn maø beân cho thueâ coù söï chuyeån giao phaàn Ñeå ñöôïc coi laø thueâ taøi chính khi hôïp ñoàng thueâ lôùn ruûi ro vaø lôïi ích gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu taøi thoûa maõn ít nhaát 1 trong 5 ñieàu kieän: saûn cho beân thueâ.  Quyeàn sôû höõu taøi saûn coù theå chuyeån giao vaøo cuoái 1. Beân cho thueâ chuyeån giao quyeàn sôû höõu TS cho thôøi haïn thueâ. beân thueâ khi heát thôøi haïn thueâ; 2. Taïi thôøi ñieåm khôûi ñaàu thueâ TS, beân thueâ coù quyeàn Kieåm keâ ñònh kyø löïa choïn mua laïi TS thueâKieåmvôùi möùc keâ ñònhgiaù öôùc kyø tính thaáp hôn giaù trò hôïp lyù vaøo cuoái thôøi haïn thueâ; 33 34 5.4.Kế toán TSCĐ thuê tài chính 5.4.Kế toán TSCĐ thuê tài chính 5.4.2. Tieâu chuaån ghi nhaän TSCÑ  Hôïp ñoàng thueâ TS cuõng ñöôïc coi laø hôïp ñoàng thueâ taøi chính neáu thoûa maõn ít nhaát moät trong 3. Thôøi haïn thueâ toái thieåu phaûi chieám phaàn lôùn thôøi ba (3) tröôøng hôïp sau: gian söû duïng kinh teá cuûa TS cho duø khoâng coù söï 1. Neáu beân thueâ huûy hôïp ñoàng vaø ñeàn buø toån thaát chuyeån giao quyeàn sôû höõu; phaùt sinh lieân quan ñeán vieäc huûy hôïp ñoàng cho beân 4. Taïi thôøi ñieåm khôûi ñaàu thueâ, giaù trò hieän taïi cuûa cho thueâ; khoaûn thanh toaùn tieàn thueâ toái thieåu chieám phaàn lôùn 2. Thu nhaäp hoaëc toån thaát do söï thay ñoåi giaù trò hôïp lyù cuûa giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn thueâ gaén vôùi beân (töông ñöông) giaù trò hôïp lyù cuûa TS thueâ; thueâ; 5. TS thueâ thuoäc loaïi chuyeânKieåmduøng keâmaø ñònhchæ kyøcoù beân thueâ 3. Beân thueâ coù khaû naêng tieápKieåmtuïc keâthueâ ñònhlaïi kyøTS sau khi coù khaû naêng söû duïng khoâng caàn coù söï thay ñoåi, söûa heát haïn hôïp ñoàng thueâ vôùi tieàn thueâ thaáp hôn giaù chöõa lôùn naøo. thueâ thò tröôøng. 35 36 NguyenQuocNhat-nhatnq.faa@gmail.com 6