Bài giảng Kế hoạch sản xuất - Kế hoạch hóa sản xuất

Kh¸I niÖm kÕ ho¹ch ho¸ KÕ ho¹ch ho¸ lµ mét néi dung vµ lµ mét chøc n¨ng quan träng nhÊt cña qu¶n lý. KÕ ho¹ch ho¸ g¾n liÒn víi viÖc lùa chän vµ tiÕn hµnh c¸c ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng trong t­¬ng lai cña mét doanh nghiÖp. KÕ ho¹ch ho¸ v¹ch ra môc tiªu vµ ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng trong t­¬ng lai xa vµ gÇn cña doanh nghiÖp. KÕ ho¹ch ho¸ cã nghÜa lµ x¸c ®Þnh tr­íc ph¶i lµm g×; lµm nh­ thÕ nµo; lµm khi nµo vµ ai sÏ lµm? Néi dung cña kÕ ho¹ch ho¸ X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu vµ c¸c nhiÖm vô ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®ã; X©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu vµ nhiÖm vô ®· ®Ò ra; X¸c ®Þnh c¸c nguån lùc cÇn thiÕt vÒ vËt chÊt, c«ng nghÖ, vèn, lao ®éng,… X¸c ®Þnh c¸c mèc thêi gian b¾t ®Çu vµ kÕt thóc (hoµn thµnh) c¸c c«ng viÖc, c¸c nhiÖm vô cô thÓ nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu chung ®· ®Ò ra; Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm cho c¸c bé phËn, c¸c tæ chøc, c¸c tËp thÓ, c¸ nh©n,… Ph©n lo¹i kÕ ho¹ch Theo tiªu chÝ thêi gian: KÕ ho¹ch dµi h¹n (kÕ ho¹ch chiÕn l­îc) KÕ ho¹ch trung h¹n (kÕ ho¹ch tæng hîp) KÕ ho¹ch ng¾n h¹n (kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp) Theo tiªu chÝ lÜnh vùc ho¹t ®éng: KÕ ho¹ch tµi chÝnh KÕ ho¹ch marketing KÕ ho¹ch s¶n xuÊt KÕ ho¹ch mua s¾m KÕ ho¹ch nh©n sù …. môc tiªu chungcña kÕ ho¹ch ho¸ s¶n xuÊt KÕ ho¹ch ho¸ s¶n xuÊt th­êng ®­îc lËp nh»m môc ®Ých sö dông tèi ­u nguån lùc hiÖn cã cña doanh nghiÖp trªn c¬ së tho¶ m·n cao nhÊt nhu cÇu cña thÞ tr­êng vÒ c¸c lo¹i s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Ph©n lo¹i kÕ ho¹ch s¶n xuÊt KÕ ho¹ch dµi h¹n (kÕ ho¹ch chiÕn l­îc hoÆc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ tiªu thô): 3-5 n¨m; KÕ ho¹ch trung h¹n (kÕ ho¹ch chiÕn thuËt hoÆc kÕ ho¹ch tæng hîp): 1-3 n¨m (3-18 th¸ng); KÕ ho¹ch ng¾n h¹n (kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp): mét th¸ng, mét vµi th¸ng ®Õn mét n¨m. C¸c cÊp quyÕt ®Þnh QuyÕt ®Þnh chiÕn l­îc: dµi h¹n C¸c quyÕt ®Þnh ph­¬ng h­íng QuyÕt ®Þnh chiÕn thu©t: trung h¹n C¸c quyÕt ®Þnh chØ ®¹o QuyÕt ®Þnh t¸c nghiÖp: ng¾n h¹n C¸c quyÕt ®Þnh ®iÒu hµnh C¸c chØ tiªu cña kÕ ho¹ch s¶n xuÊt Danh môc mÆt hµng s¶n phÈm (hoÆc dÞch vô), chÊt l­îng quy c¸ch vµ sè l­îng s¶n phÈm tõng lo¹i sÏ s¶n xuÊt trong kú kÕ ho¹ch; Sè l­îng s¶n phÈm tõng lo¹i sÏ s¶n xuÊt trong tõng ph©n x­ëng, tõng xÝ nghiÖp,.. KÕ ho¹ch tån kho cuèi kú tõng lo¹i s¶n phÈm cuèi cïng (thµnh phÈm), tõng lo¹i b¸n thµnh phÈm, tõng lo¹i vËt t­; Møc ®é sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt (m¸y mãc thiÕt bÞ, lao ®éng, diÖn tÝch s¶n xuÊt,..) Nhu cÇu vËt t­ vµ c¸c lo¹i b¸n thµnh phÈm mua ngoµi cho s¶n xuÊt; KÕ ho¹ch hîp ®ång gia c«ng thuª ngoµi. C¸c tµI liÖu c¬ së cho viÖc lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt C¸c sè liÖu vËt chÊt Sè l­îng s¶n phÈm tån kho; Sè l­îng s¶n phÈm dë dang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ hoµn thµnh trong c¸c kú s¾p tíi; Nh÷ng ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng ch­a ®­îc tho¶ m·n ë kú tr­íc; Dù b¸o møc tiªu thô s¶n phÈm trong kú kÕ ho¹ch; KÕ ho¹ch dù tr÷ s¶n phÈm cuèi kú; Sè l­îng lao ®éng hiÖn cã vµ cã thÓ huy ®éng ®­îc ë kú kÕ ho¹ch; N¨ng lùc s¶n xuÊt cña tõng ph©n x­ëng vµ cña toµn xÝ nghiÖp; Quy tr×nh c«ng nghÖ gia c«ng s¶n phÈm (c¸c b­íc c«ng nghÖ, yªu cÇu vÒ dông cô, thêi gian gia c«ng,..); KÕt cÊu s¶n phÈm; ChÝnh s¸ch ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp (­u tiªn vÒ viÖc lùa chän s¶n phÈm hoÆc ­u tiªn tho¶ m·n kh¸ch hµng,…) C¸c tµI liÖu c¬ së cho viÖc lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt C¸c sè liÖu kÕ to¸n Chi phÝ s¶n xuÊt (chi phÝ ®­a vµo s¶n xuÊt, chi phÝ biÕn ®æi,…); Chi phÝ thay ®æi hÖ thèng s¶n xuÊt; Chi phÝ thay ®æi n¨ng lùc s¶n xuÊt (thay ®æi lao ®éng, b¶o d­ìng m¸y, chi phÝ thay ®æi kÕ ho¹ch ®Ó phï hîp víi n¨ng lùc m¸y,…); Chi phÝ dù tr÷ s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, vµ c¸c nguyªn nhiªn vËt liÖu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt; Chi phÝ th­¬ng m¹i liªn quan ®Õn viÖc kh«ng tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Kh¸i niÖm: KÕ ho¹ch dµi h¹n nh»m x¸c ®Þnh mét ®Þnh h­íng cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ kinh doanh mµ doanh nghiÖp cÇn theo ®uæi trong mét kho¶ng thêi gian t­¬ng ®èi dµi; th­êng ®­îc x©y dùng cho nhãm s¶n phÈm, hä s¶n phÈm. Môc tiªu: Tho¶ m·n chiÕn l­îc ph¸t triÓn mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän. Néi dung: - X©y dùng con ®­êng vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp; - X©y dùng ph­¬ng h­íng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm míi; - X¸c ®Þnh nhu cÇu thÞ tr­êng vµ x©y dùng gi¶i ph¸p ®Çu t­ trong mét giai ®o¹n kÐo dµi nhiÒu n¨m. QuyÒn tr¸ch nhiÖm: C¸c nhµ qu¶n lý cÊp cao cña doanh nghiÖp. KÕ ho¹ch dµI h¹n (kÕ ho¹ch chiÕn l­îc) KÕ ho¹ch trung h¹n(kÕ ho¹ch tæng hîp) Kh¸i niÖm: KÕ ho¹ch tæng hîp lµ mét quyÕt ®Þnh cã tÝnh chiÕn thuËt nh»m ®iÒu tiÕt trung h¹n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ cÇu nèi gi÷a c¸c quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc cã tÝnh chÊt dµi h¹n vµ c¸c quyÕt ®Þnh cã tÝnh chÊt ng¾n h¹n. KÕ ho¹ch trung h¹n (kÕ ho¹ch tæng hîp) ®Ò cËp ®Õn viÖc quyÕt ®Þnh vÒ khèi l­îng s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp sÏ s¶n xuÊt trong trung h¹n nh»m ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng. Môc tiªu: Phèi hîp sö dông c¸c nguån lùc mét c¸ch hîp lý vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm hoÆc dÞch vô cña doanh nghiÖp ®Ó cùc tiÓu ho¸ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi gi¶m tíi møc thÊp nhÊt biÕn ®æi lao ®éng vµ møc tån kho. KÕ ho¹ch trung h¹n(kÕ ho¹ch tæng hîp) Néi dung: - Ho¹ch ®Þnh tæng hîp vÒ møc dù tr÷ vµ s¶n xuÊt cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu thÞ tr­êng (®· x¸c ®Þnh trong dù b¸o) sao cho tæng chi phÝ dù tr÷ vµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt lµ nhá nhÊt; - Ph©n bæ møc s¶n xuÊt vµ møc dù tr÷ cho tõng lo¹i s¶n phÈm; - Huy ®éng tæng hîp c¸c nguån lùc, ®Æc biÖt lµ nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng. QuyÒn tr¸ch nhiÖm: C¸c nhµ qu¶n lý t¸c nghiÖp cña doanh nghiÖp X¸c ®Þnh sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu mÆt hµng s¶n phÈm Tr¶ lêi c¸c c©u hái: Cã thÓ dïng dù tr÷ ®Ó øng phã víi c¸c biÕn ®éng vÒ nhu cÇu trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch? NÕu nhu cÇu thay ®æi th× doanh nghiÖp cã nªn ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ®iÒu tiÕt lùc l­îng lao ®éng? (thuª thªm ng­êi lao ®éng lµm viÖc c«ng nhËt, b¸n thêi gian, lµm thªm giê, t¹m nghØ viÖc; tuyÓn thªm hoÆc sa th¶i lao ®éng; thuª gia c«ng ngoµi;..) Gi¸ c¶ s¶n phÈm vµ dÞch vô cã nªn thay ®æi ®Ó tiÕp cËn víi cÇu lu«n thay ®æi? KÕ ho¹ch trung h¹n(kÕ ho¹ch tæng hîp) KÕ ho¹ch trung h¹n(kÕ ho¹ch tæng hîp) X¸c ®Þnh nhu cÇu nguyªn vËt liÖu Tr¶ lêi c¸c c©u hái: Doanh nghiÖp cÇn ®Æt hµng hoÆc s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i nguyªn vËt liÖu, chi tiÕt, bé phËn g×? Sè l­îng tõng lo¹i lµ bao nhiªu? Khi nµo cÇn vµ trong kho¶ng thêi gian bao nhiªu? Khi nµo cÇn ph¸t ®¬n hµng bæ sung hoÆc lÖnh s¶n xuÊt? Khi nµo nhËn ®¬n hµng? KÕ ho¹ch ng¾n h¹n (kÕ hoach t¸c nghiÖp) Kh¸i niÖm: KÕ ho¹ch ng¾n h¹n (kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp) th­êng ®­îc x©y dùng cho thêi gian ng¾n h¹n (kÕ ho¹ch ngµy, tuÇn, th¸ng,..); lµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng x©y dùng lÞch tr×nh s¶n xuÊt, ®iÒu phèi, ph©n giao c¸c c«ng viÖc cho tõng ng­êi, nhãm ng­êi, tõng m¸y vµ s¾p xÕp thø tù c¸c c«ng viÖc ë tõng n¬i lµm viÖc nh»m ®¶m b¶o hoµn thµnh ®óng tiÕn ®é ®· x¸c ®Þnh trong lÞch tr×nh s¶n xuÊt trªn c¬ së sö dông cã hiÖu qu¶ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hiÖn cã cña doanh nghiÖp. Môc tiªu: Gi¶m thiÓu thêi gian chê ®îi cña kh¸ch hµng; Gi¶m thiÓu thêi gian s¶n xuÊt; Gi¶m thiÓu l­îng dù tr÷; Gi¶m thiÓu thêi gian chê ®îi v« Ých cña lao ®éng vµ m¸y mãc thiÕt bÞ; Sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc hiÖn cã cña doanh nghiÖp. KÕ ho¹ch ng¾n h¹n (kÕ hoach t¸c nghiÖp) Néi dung: X©y dùng lÞch tr×nh s¶n xuÊt, bao gåm c¸c c«ng viÖc chñ yÕu sau: X¸c ®Þnh sè l­îng vµ khèi l­îng c¸c c«ng viÖc Tæng thêi gian ph¶i hoµn thµnh tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc Thêi ®iÓm b¾t ®Çu vµ kÕt thøc cña tõng c«ng viÖc Thø tù thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc Dù tÝnh sè l­îng m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn liÖu vµ lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh khèi l­îng s¶n phÈm hoÆc c¸c c«ng viÖc ®· ®­a ra trong lÞch tr×nh s¶n xuÊt; X©y dùng kÕ ho¹ch ®iÒu phèi, ph©n giao c«ng viÖc vµ thêi gian ph¶i hoµn thµnh trong nh÷ng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh cho tõng bé phËn, tõng ng­êi, tõng m¸y,… X©y dùng kÕ ho¹ch s¾p xÕp thø tù c¸c c«ng viÖc trªn c¸c m¸y vµ n¬i lµm viÖc nh»m gi¶m thiÓu thêi gian ngõng m¸y vµ chê ®îi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt; QuyÒn tr¸ch nhiÖm: C¸c nhµ qu¶n lý t¸c nghiÖp ë xÝ nghiÖp, ph©n x­ëng, tæ s¶n xuÊt Ph­¬ng ph¸p tèi ­u côc bé: 700x40+50x52+50x72+700x40+50x50+150x70+700x40+50x50 = 105.700USD