Bài giảng Giải phẫu siêu âm và CT gan

GIẢI PHẪU SIÊU ÂM VÀ CT GAN Ths-Bs Bùi Hoàng Tú ĐH Y Hải Phòng NHẮC LẠI GIẢI PHẪU • Gan là một tạng lớn, có hình quả dưa hấu bổ đôi • Chiếm phần lớn vùng hạ sườn phải và một phần thượng vị • Liên quan với dạ dày, cơ hoành, thận phải, đại tràng góc gan NHẮC LẠI GIẢI PHẪU • Được chia thành các thuỳ và các phân thuỳ, hạ phân thuỳ • Có nhiều cách phân chia : Couinaud, Tôn Thất Tùng • Việt Nam : sử dụng cách phân chia của Tôn Thất Tùng • Được giữ bởi hệ thống dây chằng: liềm, tròn, vành, tam giác NHẮC LẠI GIẢI PHẪU • Gan được chia thành gan phải và gan trái • Gan trái bao gồm cả thuỳ vuông và thuỳ đuôi • Rãnh Arantius phân chia giữa thuỳ vuông và thuỳ đuôi NHẮC LẠI GIẢI PHẪU • Gan trái : – Phân thuỳ cạnh giữa: Gồm HPT I (thuỳ đuôi) và HPT IV (Thuỳ vuông) – Phân thuỳ bên: Gồm HPT II, III • Gan phải : – Phân thuỳ trước : HPT V, VIII – Phân thuỳ sau : VI, VII NHẮC LẠI GIẢI PHẪU • Mỗi HPT gan đều có nhánh TMC đi vào • Các tĩnh mạch trên gan chia gan thành các phân thuỳ • Riêng HPT I : Nhánh dẫn lưu đổ thẳng vào TMCD NHẮC LẠI GIẢI PHẪU • Động mạch gan: tách ra từ động mạch thân tạng • Động mạch gan riêng đi vào cuống gan cùng với TMC và OMC • Hay gặp những thay đổi về giải phẫu của đ/m gan • Phân chia các nhánh vào các thuỳ, phân thuỳ và HPT NHẮC LẠI GIẢI PHẪU • Cấp máu cho gan: – ĐM gan: 25-30% – TMC: 70-75% • Thành phần cuống gan – TMC – OMC – Động mạch gan HPT II HPT III HPT IV IVa IVb HPT V HPT VI HPT VII HPT VIII GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN • Dựa trên các lớp cắt khác nhau • Các lớp cắt siêu âm: các lớp cắt dọc, cắt ngang, cắt chếch dưới sườn quặt ngược, cắt vuông góc với bờ sườn, cắt trên sườn • Trên mỗi lớp cắt sẽ có những cấu trúc giải phẫu khác nhau • Nguyên tắc làm siêu âm gan phải kết hợp với thăm dò ổ bụng GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN 1 2 3 III II 4 LỚP CẮT DỌC, CẠNH TRÁI ĐƯỜNG GIỮA • ĐMCB • ĐM THÂN TẠNG • ĐM MTTT • TÂM VỊ GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN LỚP CẮT DỌC CẠNH PHẢI ĐƯỜNG GIỮA 5. TMCD 6. NHÁNH TM GAN IV I 5 6 GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN DỌC ĐƯỜNG GIỮA ĐÕN PHẢI V TM VIII TMC GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN CẮT DỌC QUA ĐƯỜNG CẠNH BÊN PHẢI 1. KHOANG GAN THẬN (MORISSON) TP VI VII 1 GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN CẮT NGANG QUA THÂN TMC 1. THÂN TMC 1 III IV VI TMCD ĐMCB GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN CẮT NGANG QUA NHÁNH PHẢI VÀ NHÁNH TRÁI TMC 1. NHÁNH PHẢI TMC 2. NHÁNH TRÁI TMC VÀ CÁC PHÂN NHÁNH CỦA NÓ 3. TMCD 4. TMC NHÁNH II 2 3 4 II III IV 1 VI V I GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN CẮT NGANG QUA CUỐNG GAN 1. ĐỘNG MẠCH GAN TM TMC OMC 1 DD GAN T IV GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN IV III II VI VII VIII CẮT NGANG CHẾCH LÊN TRÊN GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN CẮT CHẾCH DƯỚI SƯỜN VUÔNG GÓC BỜ SƯỜN TM TMC OMC V VIII GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN CẮT CHẾCH DƯỚI SƯỜN QUA CUỐNG GAN 1. ĐẦU TUỴ 2. TÁ TRÀNG TMC TMCD OMC 2 V 1 GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN CẮT QUẶT NGƯỢC DƯỚI SƯỜN QUA 3 TĨNH MẠCH TRÊN GAN TMCD TMTGT TMTGG TMTGP IV V VIII VI VII GIẢI PHẪU SIÊU ÂM GAN CẮT NGANG QUA CUỐNG GAN 1. KHOANG GAN THẬN (MORISSON) IV PT TRƯỚC PT SAU GIẢI PHẪU CT GAN • Phương pháp chụp CT gan – Chụp 3 phase : Động mạch (sau 20 s), TMC hay nhu mô (sau 60-70s) và chụp thì muộn (sau 5-10 phút) – Lớp cắt dày 7 hoặc 8mm. Có thể cắt mỏng hơn nếu tổn thương nhỏ – Mở cửa sổ hẹp để xem, tránh sót tổn thương VII IVA II VIII VII ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?