Bài giảng Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam - Chuyên đề 3: Đường lối xây dựng hệ thống chính trị

yền làm chủ của ND. ND là người làm chủ XH, làm chủ thông qua NN và các cơ quan đại diện, đồng thời làm chủ trực tiếp thông qua cơ chế “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”; làm chủ thông qua hình thức tự quản. -- Nhận thức mới về xây dựng Nhà nước pháp quyền trong hệ thống chính trị Hội nghị Trung ương 2 khoá VII (1991) Thuật ngữ “xây dựng nhà nước pháp quyền” lần đầu tiên được đề cập. Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khoá VII (1991) và các Đại hội VIII, IX và X, Đảng tiếp tục khẳng định nhiệm vụ xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN và làm rõ them nội dung : Nhà nước quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật; pháp luật giữ vị trí tối thượng trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội; người dân được hưởng mọi quyền dân chủ, có quyền tự do sống và làm việc theo khả năng và sở thích của mình trong phạm vi pháp luật cho phép. -- Nhận thức mới về vai trò của Đảng trong HTCT. Đảng Cộng sản cầm quyền là Đảng lãnh đạo Nhà nước nhưng không làm thay Nhà nước. Đảng quan tâm xây dựng củng cố NN Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, phát huy vai trò của các thành tố này trong quản lý, điều hành xã hội. Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng phải đồng bộ với đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị, đổi mới kinh tế. 2. Mục tiêu, quan điểm và chủ trươnga. Mục tiêu và quan điểm:Mục tiêu:xaây döïng vaø hoaøn thieän neàn daân chuû XHCN, ñaûm baûo quyeàn löïc thuoäc veà nhaân daân. ÑH VII khaúng ñịnh: Thöïc hieän daân chuû XHCN laø thöïc chaát cuûa vieäc ñoåi môùi vaø kieän toaøn HTCT.Quan điểm:Moät laø, duøng khaùi nieäm “heä thoáng chính trò” thay cho khaùi nieäm heä thoáng chuyeân chính voâ saûn vaø khaùi nieäm cheá ñoä laøm chuû taäp theå ñöôïc söû duïng trong caùc giai ñoaïn tröôùc ñaây.Hai laø, keát hôïp chaët cheõ ngay töø ñaàu ñoåi môùi kinh teá vôùi ñoåi môùi chính trò, laáy ñoåi môùi kinh teá laøm troïng taâm, ñoàng thôøi töøng böôùc ñoåi môùi chính trò.Quan điểm:Ba laø, ñoåi môùi toå chöùc vaø phöông thöùc hoaït ñoäng cuûa HTCT khoâng phaûi laø haï thaáp hoaëc thay ñoåi baûn chaát cuûa noù, maø laø nhaèm taêng cöôøng vai troø laõnh ñaïo cuûa Ñaûng, hieäu löïc quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc, phaùt huy quyeàn laøm chuû cuûa nhaân daânQuan điểm:Boán laø, ñoåi môùi HTCT moät caùch toaøn dieän, ñoàng boä, coù keá thöøa, coù böôùc ñi, hình thöùc vaø caùch laøm phuø hôïp.Naêm laø, ñoåi môùi moái quan heä giöõa caùc boä phaän caáu thaønh cuûa HTCT vôùi nhau vaø vôùi xaõ hoäi, taïo ra söï vaän ñoäng cuøng chieàu theo höôùng taùc duïng, thuùc ñaåy xaõ hoäi phaùt trieån; phaùt huy quyeàn laøm chuû cuûa nhaân daân.b. Chủ trương: Xây dựng Đảng trong HTCT:HTCT phaûi treân cô sôû kieân ñònh caùc nguyeân taéc toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Ñaûng, thöïc hieän ñuùng nguyeân taéc taäp trung daân chuû; thöïc hieän daân chuû roäng raõi trong Ñaûng vaø trong xaõ hoäi, ñaåy nhanh phaân caáp, taêng cöôøng cheá ñoä traùch nhieäm caù nhaân, nhaát laø ngöôøi ñöùng ñaàu.Phaûi chuû ñoäng, tích cöïc, coù quyeát taâm chính trò cao, ñoàng thôøi caån troïng, coù böôùc ñi vöõng chaéc, vöøa laøm vöøa toång keát, vöøa ruùt kinh nghieäm.Phaûi quaùn trieät caùc nguyeân taéc chung vöøa phaûi phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, yeâu caàu, nhieäm vuï cuûa töøng caáp, töøng ngaønh.HNTW5 khóa X về “Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HTCT”: mục tiêu giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo, nâng cao tính khoa học, năng lực và hiệu quả lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và toàn XH, sự gắn bó mật thiết giữa Đảng và nhân dân nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của nhà nước, chất lượng hoạt động của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội phát huy dân chủ, quyền làm chủ của nhân dân tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và trong XH nước ta phát triển nhanh và bền vững theo định hướng XHCN. Xây dựng Nhà nước trong HTCT: - Đặc điểm của NN pháp quyền VN: Nhaø nöôùc của daân,do daân vì daân, taát caû quyeàn löïc NNthuoäc thuoäc veà NDQuyeàn löïc NN laø thoáng nhaát, coù söï phaân coâng raønh maïch phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc cô quan NN trong vieäc thöïc hieän caùc quyeàn haønh phaùp, tö phaùp, laäp phaùpNN ñöôïc toå chöùc vaø hoaït ñoäng treân cô sôû Hieán phaùp, phaùp luaät vaø baûo ñaûm cho Hieán phaùp, caùc ñaïo luaät giöõ vò trí toái thöôïng trong ñieàu chænh caùc quan heä thuoäc taát caû caùc lónh vöïc ñôøi soáng XHNhaø nöôùc toân troïng vaø baûo ñaûm quyeàn con ngöôøi, quyeàn coâng daân; naâng cao traùch nhieäm phaùp lyù giöõa NN vaø coâng daân, thöïc haønh DC, ñoàng thôøi taêng cöôøng kyû cöông, kyû luaätNN phaùp quyeàn VN do 1 ñaûng duy nhaát laõnh ñaïo, coù söï giaùm saùt cuûa nhaân daân, söï phaûn bieän XH cuûa MTTQ vaø caùc toå chöùc thaønh vieân. Xây dựng Nhà nước trong HTCT: - Biện pháp xây dựng NN pháp quyền VN: Xaây döïng cô cheá vaän haønh cuûa Nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN, baûo ñaûm nguyeân taéc taát caû quyeàn löïc nhaø nöôùc ñeàu thuoäc veà nhaân daân.Hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät, taêng tính cuï theå, khaû thi cuûa caùc quy ñònh trong vaên baûn phaùp luaät.Tieáp tuïc ñoåi môùi toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Quoác hoäi.Đẩy maïnh caûi caùch haønh chính, ñoåi môùi toå chöùc vaø hoạt ñoäng cuûa Chính phuû theo höôùng xaây döïng cô quan haønh phaùp thoáng nhaát, thoâng suoát, hieän ñaïi.Xaây döïng heä thoáng cô quan tö phaùp trong saïch, vöõng maïnh, daân chuû, nghieâm minh, baûo veä coâng lyù, quyeàn con ngöôøi.Naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa HĐND vaø UBND, baûo ñaûm quyeàn töï chuû vaø töï chòu traùch nhieäm cuûa chính quyeàn ñòa phöông trong phaïm vi ñöôïc phaân caáp.Xây dựng Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội trong HTCT: - Vai trò: tập hợp, vận động, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp ND; đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của ND, đề xuất các chủ trương, chính sách về KT,VH,XH, an ninh và quốc phòng. Vai trò: giám sát và phản biện XH. - NN ban hành cơ chế để MT và các tổ chức CT-XH thực hiện tốt vai trò của minh. - Thực hiện tốt Luật MT, luật thanh niên, luật Công đoàn quy chế DC để MT,các tổ chức CT-XH, ND tham gia xây dựng Đảng, chính quyền, HTCT - Khắc phục những tiêu cực; nâng cao chất lượng hoạt động, làm tốt công tác dân vận theo phong cách: trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân, có trách nhiệm với dân, nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin3. Kết quả, ý nghĩa, hạn chế và nguyên nhânKết quả:Goùp phaàn xaây döïng vaø töøng böôùc hoaøn thieän daân chuû XHCN, baûo ñaûm quyeàn löïc thuoäc veà nhaân daânNhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc ñöôïc phaân ñònh roõ hôn, phaân bieät quaûn lyù nhaø nöôùc vôùi quaûn lyù saûn xuaát kinh doanh.Maët traän, caùc toå chöùc chính trò – xaõ hoäi ñaõ coù nhieåu ñoåi môùi veà toå chöùc, boä maùyÑaûng ñaõ thöôøng xuyeân coi troïng xaây döïng, chænh ñoán, giöõ vöõng vaø naâng cao vai troø laõnh ñaïo cuûa Ñaûng ñoái vôùi söï nghieäp CM cuûa nhaân daân trong ñieàu kieän môùi.Ý nghĩa:Đaõ khaúng ñònh ñöôøng loái ñoåi môùi noùi chung, ñöôøng loái ñoåi môùi HTCT noùi rieâng laø ñuùng ñaén, saùng taïo, phuø hôïp thöïc tieãn, böôùc ñaàu ñaùp öùng yeâu caàu cuûa tình hình môùi, khaéc phuïc daàn nhöõng khuyeát, nhöôïc ñieåm cuûa heä thoáng chuyeân chính voâ saûn tröôùc ñaây. Keát quaû ñoåi môùi HTCT ñaõ goùp phaàn laøm neân thaønh töïu to lôùn vaø coù yù nghóa lòch söû cuûa coâng cuoäc ñoåi môùi ôû nöôùc ta.Ý nghĩa:Đaõ khaúng ñònh ñöôøng loái ñoåi môùi noùi chung, ñöôøng loái ñoåi môùi HTCT noùi rieâng laø ñuùng ñaén, saùng taïo, phuø hôïp thöïc tieãn, böôùc ñaàu ñaùp öùng yeâu caàu cuûa tình hình môùi, khaéc phuïc daàn nhöõng khuyeát, nhöôïc ñieåm cuûa heä thoáng chuyeân chính voâ saûn tröôùc ñaây. Keát quaû ñoåi môùi HTCT ñaõ goùp phaàn laøm neân thaønh töïu to lôùn vaø coù yù nghóa lòch söû cuûa coâng cuoäc ñoåi môùi ôû nöôùc ta.Hạn chế:Trong thöïc teá HTCT nöôùc ta coøn nhieàu nhöôïc ñieåmVieäc ñoåi môùi neàn haønh chính quoác gia coøn raát haïn cheáPhöông thöùc toå chöùc, phong caùch hoaït ñoäng cuûa Maët traän vaø caùc toå chöùc chính trò – xaõ hoäi vaãn chöa thoaùt khoûi tình traïng haønh chính, xô cöùng; moät soá caùn boä bò “vieân chöùc hoùa”, chöa thaät gaén vôùi quaàn chuùngHạn chế:Vai troø giaùm saùt, phaûn bieän cuûa Maët traän Toå quoác vaø caùc toå chöùc chính trò – xaõ hoäi coøn yeáu, chöa coù cô cheá thaät hôïp lyù ñeå phaùt huy vai troø cuûa Maët traän vaø caùc toå chöùc chính trò – xaõ hoäiPhöông thöùc laõnh ñaïo cuûa Ñaûng ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa HTCT coøn chaäm ñoåi môùi, coù maët luùng tuùng.Nguyên nhân:Nhaän thöùc veà ñoåi môùi HTCT chöa coù söï thoáng nhaát cao, trong hoaïch ñònh vaø thöïc hieän moät soá chuû tröông, giaûi phaùp coøn coù söï ngaäp ngöøng, luùng tuùng, thieáu döùt khoaùt, khoâng trieät ñeå.Vieäc ñoåi môùi HTCT chöa ñöôïc quan tâm ñuùng möùc, coøn chaäm treã so vôùi ñoåi môùi k.teá