Bài giảng Dinh dưỡng trẻ em - Chương V: Công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu - Thân Thị Diệp Nga

Tên bạn là gì?5- GIÁO DỤC DINH DƯỠNGCâu đố thơ ca, đồng dao giáo dục dinh dưỡngVí dụ:Quả gì màu tím trên giàn Từng chùm chín mọng mang toàn chữ O?Hoặc:Quả gì lòng đỏ Không kết từ hoaMẹ nó là gà Cho ta nhiều đạm?MỞ RỘNGBạn biết những câu đố, thơ ca, đồng dao nào nói về các loại rau quả? Hãy kể các loại quả giàu vitamin A –  caroten thông qua câu đố, thơ ca, đồng dao ấy?5- GIÁO DỤC DINH DƯỠNGĐối với phụ huynh học sinhTổ chức hội thi “Nuôi con khoẻ, nấu ăn”.Góc tuyên truyền tại trường Mầm non.Phát tờ tranh có các nội dung về nuôi dạy trẻ, cách chăm sóc và phòng bệnh cho trẻ.Gặp gỡ trao đổi giữa Giáo viên – Phụ huynh học sinh.Mở phòng, góc tham vấn cho Phụ huynh học sinh về cách chăm sóc nuôi dưỡng trẻ ngay tại trường.Đối với các cấp lãnh đạo chính quyền, đoàn thểMời tham quan trường lớp.Mời dự các hội thi “Giáo viên dạy giỏi”, “Người đầu bếp giỏi”, bé khoẻ bé ngoan các cấp5- GIÁO DỤC DINH DƯỠNG Giám sát dinh dưỡng là tập hợp thường kì, có hệ thống các chỉ tiêu quan trọng nhất để đánh giá các hiện trạng, trước mắt là các đối tượng bị đe doạ như bà mẹ và trẻ em.Giám sát dinh dưỡng là công cụ khoa học để:- Xây dựng kế hoạch sức khoẻ và phát triển xã hội.- Đánh giá hiệu quả các chương trình hành động, lựa chọn các can thiệp thích hợp và kịp thời.5- GIÁM SÁT DINH DƯỠNG, CAN THIỆP DINH DƯỠNG Công tác điều tra khẩu phần ăn của trẻ ở gia đình và bếp ăn tập thể tại nhà trẻ và trường mẫu giáo nên làm mỗi quý một lần để kịp thời điều chỉnh chất lượng dinh dưỡng của khẩu phần ăn Có 2 cách tính toán;Ghi lại số lượng lương thực trẻ thực ăn trong ngày để tính toán- Phương pháp cân đong chính xác tại nhà bếp tù 5- 7 ngày Dựa theo các nguyên tắc đã học để tính toánSo sánh với nhu cầu cần đạt của trẻ về năng lượng và các chất dinh dưỡng-5- GIÁM SÁT DINH DƯỠNG, CAN THIỆP DINH DƯỠNGCan thiệp dinh dưỡng là các hình thức, biện pháp can thiệp thích hợp, kịp thời với đối tượng có nguy cơ.Các loại can thiệp dinh dưỡng hay gặp nhất là:- Ăn bổ sung: thường nhằm vào các đối tượng bị đe doạ bằng cách cho ăn bổ sung vào khẩu phần ăn bình thường.-Giáo dục dinh dưỡng để khắc phục các tập quán sai lầm không sử dụng hợp lí các nguồn thực phẩm sẵn có.5- GIÁM SÁT DINH DƯỠNG, CAN THIỆP DINH DƯỠNGCác loại vắc xin dùng trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia 1. VẮC XIN BẠCH HẦU-HO GÀ-UỐN VÁN (DPT)2. VẮC XIN SỞI 3. VẮC XIN BẠI LIỆT UỐNG (OPV)4. VẮC XIN UỐN VÁN (UV) 5. VẮC XIN PHÒNG LAO (BCG) 6. VẮC XIN VIÊM GAN B7. VẮC XIN VIÊM NÃO NHẬT BẢN (JE) 8. VẮC XIN TẢ9. VẮC XIN THƯƠNG HÀN CHỦNG NGỪACHỦNG NGỪA- Trẻ ăn dặm là một giai đoạn chuyển tiếp quan trọng đối với trẻ từ việc bú sữa mẹ (ăn sữa ngoài) hoàn toàn sang bữa ăn có một phần thực phẩm. Nếu bé được cho ăn dặm đúng thời điểm, đúng cách, bé sẽ có những khởi đầu tốt đẹp.- Thời điểm cho trẻ ăn dặm tốt nhất là từ 4-6 tháng tuổi. Nếu cho ăn sớm (trước 4 tháng), cơ thể trẻ chưa có đủ men amylase để tiêu hóa chất bột, gây mệt cho bé; nếu cho trẻ ăn dặm muộn, sau 6 tháng tuổi, có nhiều khả năng trẻ sẽ đứng cân và tăng trưởng chậm, vì lúc này sữa mẹ không cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ.ĂN DẶM1. Nguyên tắc khi cho ăn dặmTheo tư vấn của bác sĩ Đẹp, cho trẻ ăn dặm cũng cần theo nguyên tắc: ăn từ thứ lỏng đến đặc, từ ít đến nhiều và ăn xen kẽ với các cữ sữa. Tùy thể trạng từng bé, bạn có thể tập cho con bắt đầu chỉ vài muỗng bột để bé làm quen, ăn xen kẽ với các cữ sữa, sau đó mới tăng dần thành bữa chính.ĂN DẶM2. Ăn những gì và ăn như thế nào?Trẻ dù nhỏ cũng cần cho ăn đủ 4 nhóm thực phẩm. Đó là nhóm bột đường (gạo, bắp, khoai); nhóm đạm (thịt, cá, trứng, tôm, cua, đậu); nhóm rau, củ (các loại rau xanh, củ quả, như: khoai tây, cà rốt, bí đỏ) và dầu mỡ để giúp hấp thu các vitamin tan trong chất béo, đồng thời làm cho chén bột mềm, dễ nuốt.Thời kỳ ăn dặm của bé chia thành 3 giai đoạn:- Giai đoạn ăn bột (bắt đầu từ 4 -8 tháng tuổi): Hiện có nhiều loại bột dinh dưỡng đóng hộp sẵn đã có đủ  dưỡng chất cần thiết cho trẻ.ĂN DẶMGiai đoạn ăn cháo (bé được 9 - 10 tháng): Mẹ nên nấu cháo cho bé ăn. Không chỉ dùng nước hầm xương không, mà nên cho bé ăn cả xác thịt, cá, rau củ tán hoặc bằm nhỏ. Nên nấu sẵn một nồi cháo riêng, mỗi bữa múc cháo ra và cho thịt, cá, rau củ vào nấu chín, bắc ra thì cho một muỗng dầu ăn. Nếu cần xay nhuyễn hoặc rây thưa thì làm trước rồi mới nấu. Tránh nấu rồi mới đem xay hoặc tán sẽ mất chất. Nên cho bé ăn lạt.- Giai đoạn ăn cơm (từ sau 1 tuổi): Khi bé đã có gần đủ hàm răng để có thể nhai cơm.  Cơm cần nấu mềm, các loại thịt, cá xé nhỏ, canh rau cắt ngắn để bé nhai không  bị hóc.ĂN DẶMNgoài ra, đối với bé gần 1 tuổi, mỗi ngày có thể bổ sung cho bé nửa hũ sữa chua, 1 miếng phô mai nhỏ. Ngoài ra, bé cũng cần được cho ăn thêm chuối, đu đủ và những trái cây mềm để giúp tiêu hóa tốt, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể trẻ.ĂN DẶM1. Một số nguyên tắc chung- Cho trẻ uống nước ngay từ lần tiêu chảy đầu tiên, ngay cả khi trẻ chưa khát nước, cho uống sau mỗi lần trẻ đi đi ngoài.-  Nếu trẻ còn bú mẹ hoàn toàn thì cho bú tăng thêm, cho uống Orezon hoặc nước trắng sẽ tốt hơn là các dung dịch pha chế từ thức ăn.-  Nếu trẻ đã ăn sam (ăn dặm) thì bên cạnh việc cho uống Orezon cần cho ăn lỏng hơn như cháo loãng, bột loãng hoặc nước cơm có pha thêm tí muối, sữa chua-  Cho trẻ uống nhiều tùy theo khả năng, nếu trẻ vẫn muốn uống thì nên cho uống thêm.-  Tiếp tục cho uống các dung dịch trên tới khi hết tiêu chảy.-  Nếu có sốt cao cần cho uống nhiều hơn.BÙ NƯỚC KHI TIÊU CHẢY2. Kĩ thuật và liều lượng cho uống-  Với trẻ em dưới 2 tuổi, cho uống bằng thìa, cứ 1 – 2 phút lại cho uống một thìa.-  Với trẻ lớn hơn cho uống từng ngụm nhỏ bằng cốc.-  Cho uống từ từ nhưng liên tục, đều đặn để trẻ kịp hấp thu, không nên cho uống ồ ạt dễ gây chướng bụng và nôn BÙ NƯỚC KHI TIÊU CHẢY2. Kĩ thuật và liều lượng cho uống-  CÁCH SỬ DỤNG GÓI ORESOLĐấy là gói bột trắng có chứa muối natri, muối kali và đường glucoz. Khi dùng mới mở ra, hòa tan gói Oresol trong một lít nước đun sôi để nguội và cho uống liên tục trong ngày. Mục đích là bù nước và các chất điện giải trong dung dịch sinh lý của cơ thể bị mất đi khi tiêu chảy. Tùy theo tình trạng mất nước nhiều hay ít mà lượng nước uống vào trung bình như sau :Sơ sinh dưới 6 tháng : 250-500ml, từ 6 đến 24 tháng : 500-1000ml, từ 2-5 tuổi : 750-1500ml, trên 5 tuổi : từ 1000-2000ml theo yêu cầu. BÙ NƯỚC KHI TIÊU CHẢY2. Kĩ thuật và liều lượng cho uống-  Những điều cần lưu ý khi dùng gói oresol- Một gói thuốc pha trong một lít nước sôi để nguội và cung cấp cho cơ thể một dung dịch nước điện giải chứa các ion Natri, clor, kali, citrat, bicarbonat, glucoza khan phù hợp với dịch sinh lý của cơ thể.- Sau khi pha xong, dung dịch đuợc dùng trong 24 giờ, quá thời hạn thì bỏ phần thuốc còn lại.- Không pha thuốc với nước khpáng vì trong nước khóang có sẵn các ion điện giải làm sai lệch tỉ lệ các chất điện giải được qui định.- Không nên dùng các lọai nước ngọt có gaz để bù nước. BÙ NƯỚC KHI TIÊU CHẢY3. Theo dõi khi trẻ uống nước-  Khi lượng nước bù đã đủ, trẻ thường đi tiểu nhiều.-  Nếu mi mắt trẻ nề lên thì ngừng cho uống Orezon và chỉ cho uống nước hoặc bú mẹ. Khi hết phù nề mi mắt mà vẫn còn tiêu chảy thì lại cho uống Orezon tiếp.-  Nếu trẻ nôn, đợi 10 phút rồi lại cho uống Orezon nhưng tốc độ chậm hơn.-  Nếu sau 6 giờ cho uống đủ nước mà tình trạng mất nước không tiến triển tốt như trẻ vẫn tiếp tục tiêu chảy nhiều, bụng chướng, đi tiểu ít hoặc không đi tiểu, háo khát thèm uống dữ dội, da khô nhăn nheo, mắt trũng, môi se, đi ngoài ra nhầy máu, thì phải cho trẻ đến cơ sở y tế khám ngay.BÙ NƯỚC KHI TIÊU CHẢY THÂN ÁI CHÀO TẠM BIỆTCHÚC CÁC EM HỌC TỐTdiepnga@gmail.com