Bài giảng Đau mắt đỏ - Tiêu Thị Cẩm Mai

1ĐAU MẮT ĐỎ BS.CKI. Tiêu Thị Cẩm Mai BVĐK Mỹ Phước • Những ngày qua, bệnh đau mắt đỏ đã bùng phát dữ dội và lây lan rất nhanh tại nhiều địa phương. • Theo các chuyên gia mắt, thời điểm giao thoa từ hè sang thu là lúc gia tăng bệnh đau mắt đỏ hằng năm. Có năm bệnh kéo dài, có năm chỉ xảy ra ngắn. 2 • Nguyên nhân gây ra dịch đau mắt đỏ (chuyên môn gọi là viêm kết mạc cấp) là do Adenovirus. • Bệnh thường tăng cao từ tháng 9 - 10, sau những đợt mưa dài ngày, đây là điều kiện thời tiết ẩm, chuyển mùa nên thuận lợi cho vi rút gây bệnh phát triển mạnh. 3 ADENOVIRUS 4   Khả năng gây nhiễm trong vòng vài ngày ở nhiệt độ phòng, nhiều tuần ở -4oC và nhiều tháng ở -25oC.  Adenovirus dễ bị tiêu diệt ở nhiệt độ cao và tia cực tím. Khả năng gây bệnh • Sự lan truyền của Adenovirus có thể bằng hít thở virus khí dung, bằng nhiễm truyền virus trong các túi của màng tiếp hợp và có thể xuất hiện tốt ở đường phân- miệng. • Ở mắt gây viêm kết mạc - củng mạc thành dịch, thường gặp nhất là do các typ 8, 19 và 37. • Dịch viêm đường hô hấp, tiêu chảy, viêm bàng quang xuất huyết. 5 Phòng bệnh • Adenovirus có sức đề kháng tương đối cao và lây lan bằng nhiều con đường, cho nên việc phòng bệnh là rất khó khăn. • Hiện nay, vẫn còn đang nghiên cứu vaccin chống Adenovirus. 6 Phòng bệnh 7  Các vaccin sống giảm độc lực cũng được sản xuất để chống Adenovirus types 3, 4 và 7, nhưng chưa được dùng rộng rãi. 8ĐAU MẮT ĐỎ • Mắt đỏ không đau nhức và không giảm thị lực. • Điều trị: từ 1- 3 tuần. 9◊ Viêm lớp màng lót mặt trong mi mắt và bao phủ tròng trắng. ◊ Nguyên nhân: Nhiễm trùng, virus (Adenovirus), gió bụi, sức nóng, dị ứng côn trùng 1. Viêm kết mạc  1. Viêm kết mạc (tt) • Đáng chú ý nhất là do Adenovirus, bệnh rất dễ lây lan trong cộng đồng, thường phát triển thành dịch, phổ biến ở nước ta, thường vào mùa mưa. • Dịch đau mắt đỏ thường xảy ra ở những nơi đông đúc: trường học, công sở, nhà máy, xí nghiệp... 10 1. Viêm kết mạc (tt) Lây lan: chất tiết, ghèn của người bệnh tiếp xúc qua người lành do Bắt tay, ho Trong hồ bơi, dùng chung khăn, mền, bàn ghế, các đồ dùng cá nhân khác... 11 12 1. Viêm kết mạc (tt) Triệu chứng : ◊ Đỏ 1 hoặc cả 2 mắt. ◊ Ngứa 1 hoặc cả 2 mắt. ◊ Chảy nước mắt và tiết nhiều ghèn. ◊ Cảm giác có sạn ở trong mắt. ◊ Thường khởi phát một mắt, vài ngày sau sang mắt thứ hai. 1. Viêm kết mạc (tt) • Các triệu chứng thường trầm trọng vào 3-5 ngày đầu, sau đó giảm dần và tự khỏi trong vòng 7 ngày. • Nên tránh tiếp xúc trực tiếp với người bệnh trong vòng một tuần đầu sau khi phát bệnh. 13 14 Viêm kết mạc 15 Viêm kết mạc 16 ◊ ĐMĐ do dị ứng thường bị ở cả hai mắt. ◊ Triệu chứng : ngứa, chảy nước mắt và đỏ mắt + Hắt hơi, sổ mũi, có thể phù nề kết mạc ◊ Thuốc tra corticoid thường được dùng nhưng cần có sự giám sát của bác sĩ nhãn khoa. ◊ Quan trọng là phải phát hiện được nguyên nhân gây dị ứng để loại bỏ. 2. ĐMĐ do dị ứng 3. ĐMĐ do nhiễm hóa chất, dị vật • Mắt kích thích do nhiễm hóa chất hoặc dị vật . • Đôi khi việc rửa để loại bỏ hóa chất hoặc dị vật cũng có thể gây đỏ mắt. • Triệu chứng : dịch nhày mắt, không có mủ. • Lấy dị vật, rửa mắt liên tục trong 5 phút bằng dung dịch đẳng trương Nacl 0.9% hoặc nước ấm 18 4. Xuất huyết dưới kết mạc • Chấn thương : Không nặng, che lấp một tổn thương trầm trọng hơn  Cần tìm kiếm vết thương xuyên thấu mắt hoặc dị vật. • Tự phát : do một số bệnh toàn thân như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn đông máu, thành mạch dễ bể  điều trị bệnh toàn thân là quan trọng. * Sẽ giảm dần đến tự khỏi trong vòng 10 ngày 19 Xuất huyết dưới kết mạc 20 XỬ TRÍ CHUNG KHI BỊ ĐMĐ Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Đến ngay cơ sở Y tế để được khám, tư vấn và điều trị. • Nghỉ ngơi, cách ly, uống nhiều nước. • Khi ra ngoài cần đeo kính râm, khẩu trang tránh gió bụi bẩn bay vào mắt • Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, các loại Vitamin tăng sức đề kháng cơ thể. XỬ TRÍ CHUNG KHI BỊ ĐMĐ (tt) • Điều trị nói chung chỉ cần rửa mắt thường xuyên với nước muối sinh lý 0,9% (Efticol, Natri clorid); kháng sinh nhỏ mắt. • Không nên tự ý pha nước muối để tra mắt bởi có thể bị bỏng, rát mắt nếu pha tỉ lệ không chuẩn, nồng độ muối quá đặc. • Không nên sử dụng chung một lọ thuốc nhỏ mắt hoặc nước muối bởi nguồn bệnh có thể lây qua phần nắp lọ. XỬ TRÍ CHUNG KHI BỊ ĐMĐ (tt) • Không tự ý mua thuốc về điều trị, đặc biệt là những thuốc có chứa corticoid (Neodex, Polymax, Dexacol, Tobradex, Maxitrol) sử dụng không đúng giai đoạn sẽ làm giảm khả năng miễn dịch, sau đó có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh. XỬ TRÍ CHUNG KHI BỊ ĐMĐ (tt) • Không nên dùng các bài thuốc dân gian để chữa bệnh như: xông, đắp nha đam, lá trầu, rau đắng, rau răm Vì có thể gây phù nề, bỏng kết giác mạc, xuất huyết kết mạc, bong tróc biểu mô giác mạc, loét giác mạc 23 24 PHÒNG BỆNH Vệ sinh tốt là cách tốt nhất để kiểm soát lây lan ĐMĐ : •Không dụi mắt bằng tay. •Rửa tay kỹ và thường xuyên với xà phòng, điều này rất quan trọng. •Lau rửa dịch rỉ mắt nhiều lần trong ngày bằng gạc tiệt trùng sau đó vứt ngay. •Giặt ga giường, vỏ gối, khăn tắm trong nước tẩy và ấm. 25 PHÒNG BỆNH 26 Rửa tay kỹ và thường xuyên với xà phòng PHÒNG BỆNH 27 PHÒNG BỆNH (tt) • Tránh dùng chung các vật dụng như khăn mặt, chậu rửa. • Rửa tay trước và sau khi tra thuốc mắt. • Không tra vào mắt lành thuốc nhỏ của mắt đang bị nhiễm khuẩn. • Không nên đến các bể bơi công cộng. PHÒNG BỆNH 29 PHÒNG BỆNH 30 • Đặc biệt, chính BV là môi trường phát tán dịch trong mùa dịch do tần suất gặp gỡ người bệnh-người lành trong BV là rất cao. • Vì vậy trong những ngày "đỉnh" dịch không nên đến BV khi không cần thiết, cũng nên tránh chỗ đông người như siêu thị, thang máy. *** Tuýp virus gây bệnh có thời gian miễn dịch rất ngắn (chỉ trong vòng hai tháng). Vì thế, người bệnh có thể mắc bệnh đến 2 lần trong một đợt dịch. 31 32 Tránh tập trung những nơi đông người khi đang mùa dịch