Bài giảng Cơ sở dữ liệu - Chương 2: Mô hình ER (Entity Relationship)

CÔ SÔÛ DÖÕ LIEÄUÛ Õ Ä Chöông 2 MOÂ HÌNH ER (ENTITY RELATIONSHIP) I. Caùc giai ñoaïn thieát keá CSDL II. Moät ví duï III. Caùc khaùi nieäm veà moâ hình Thöïc theå – Keát hôïp IV. Caùc kyù hieäu trong moâ hình ER V. Hoaøn chænh thieát keá cho ví duï NOÄI DUNG TRÌNH BAØYÄ Ø I. Caùc giai ñoaïn thieát keá CSDL Theá giôùi thöïc caàn tin hoïc hoaù PHAÂN TÍCH VAØ CHOÏN LOÏC YEÂU CAÀU THIEÁT KEÁ QUAN NIEÄM Caùc yeâu caàu sau khi phaân tích Moâ hình quan nieäm döõ lieäu THIEÁT KEÁ LOGIC Moâ hình döõ lieäu ôû möùc logic THIEÁT KEÁ VAÄT LYÙ Moâ hình döõ lieäu ôû möùc vaät lyù Phuïï thuoäcä vaøoø moätä DBMS cuïï theåå Ñoäcä laäpä vôùiù DBMS II. Tin hoïc hoùa vieäc QUAÛN LYÙ PHAÂN COÂNG ÑEÀ AÙN taïi moät coâng ty ) Coângâ ty coùù nhieàuà phoøngø ban: teânâ , maõõ soáá vaøø moätä nhaânâ vieânâ laømø tröôûngû phoøngø . Ngaøyø maøø nhaânâ vieânâ ñoùù baété ñaàuà laømø tröôûngû phoøngø cuõngõ ñöôïcï quan taâmâ . Moätä phoøngø ban coùù theåå ñònh vò ôûû nhieàuà ñòa ñieåmå khaùcù nhau. ) Moät phoøng ban phuï traùch moät soá ñeà aùn. Moãi ñeà aùn coù teân, maõ soá vaø nôi thöïc hieän ñeà aùn. ) Veà nhaân vieân, caàn quan taâm: teân, ñòa chæ, möùc löông, giôùi tính vaø ngaøy sinh. Moãi nhaân vieân thuoäc moät phoøng ban nhöng coù theå laøm vieäc cho nhieàu ñeà aùn. Moãi ñeà aùn do moät phoøng ban phuï traùch. ) Caàn löu laïi giôø laøm vieäc cuûa moät nhaân vieân laøm cho moät ñeà aùn. Ngoaøi ra cuõng caàn bieát ñöôïc ngöôøi phuï traùch tröïc tieáp cuûa moät nhaân vieân. ) Ñeå quaûn lyù caùc thoâng tin coù lieân quan ñeán baûo hieåm, ngöôøi söû duïng cuõng coù nhu caàu veà thoâng tin cuûa moái quan heä thaân nhaân (vôï, choàng, con) cuûa nhaân vieân. Caùc thoâng tin maø ngöôøi söû duïng quan taâm bao goàm teân thaân nhaân, giôùi tính vaø moái quan heä vôùi nhaân vieân. II. Tin hoïc hoùa vieäc QUAÛN LYÙ PHAÂN COÂNG ÑEÀ AÙN taïi moät coâng ty III. CAÙÙC KHAÙÙI NIEÄÄM VEÀÀ MOÂ HÌNH ERÂ Thöïïc theåå (Entity) Laøø 1 ñoáái töôïïng toààn taïïi trong theáá giôùùi thöïïc, coùù theåå laøø cuïï theåå hoaëëc tröøøu töôïïng vaøø coùù theåå nhaään bieáát. Ví duïï: 1 nhaânâ vieânâ coùù maõõ laøø NV010, 1 sinh vieânâ coùù maõõ laøø TH98020 Thuoäcä tính (Attribute) Moãi thöïc theå coù nhieàu ñaëc tröng, moãi ñaëc tröng ñöôïc goïi laø moät thuoäc tính. Ví duï: Maõ NV, Teân, Ñòa chæ, Naêm sinh, Ñieän thoaïi laø caùc thuoäc tính cuûa thöïc theå nhaân vieân, duøng ñeå nhaän bieát moät ñoái töôïng nhaân vieân cuï theå. Töøngø thöïcï theåå rieângâ bieätä coùù giaùù trò cho moãiã thuoäcä tính. III. CAÙÙC KHAÙÙI NIEÄÄM VEÀÀ MOÂ HÌNH ERÂ Phaânâ loaïiï thuoäcä tính: ¾ Thuoäcä tính ñôn (Single attribute) ¾ Thuoäcä tính hôïpï (Composite attribute) Giaù trò cuûa thuoäc tính: ¾ Ñôn trò (single-valued) ¾ Ña trò (multi-valued) ¾ Null Thuoäc tính daãn xuaát. III. CAÙÙC KHAÙÙI NIEÄÄM VEÀÀ MOÂ HÌNH ERÂ Loaïiï thöïcï theåå (Entity set) Laøø taäpä hôïpï caùcù thöïcï theåå coùù cuøngø caùcù thuoäcä tính. Ví duï: Loïai thöïc theå NHAN VIEN, loïai thöïc theå ÑEAN. Khoùa cuûa loaïi thöïc theå Taäp hôïp nhoû nhaát caùc thuoäc tính cuûa moät loaïi thöïc theå maø giaù trò cuûa taäp hôïp naøy laø duy nhaát ñoái vôùi moïi thöïc theå ñöôïc goïi laø khoùa cuûa loaïi thöïc theå. Khoùa duøng ñeå nhaän bieát töøng thöïc theå. Thieát keá sô löôïc ví duï ñaõ cho. III. CAÙÙC KHAÙÙI NIEÄÄM VEÀÀ MOÂ HÌNH ERÂ Moät moái keát hôïp (relationship) laø moái quan heä giöõa hai hay nhieàu thöïc theå mang moät yù nghóa naøo ñoù. Moái keát hôïp Ví duïï: Nguyeãnã Vaênê A tröïcï thuoäcä phoøngø Nghieânâ cöùuù . Traànà Thò B tröïcï thuoäcä phoøngø Kinh doanh. Loaïi moái keát hôïp Moätä loaïiï moáiá keátá hôïpï laøø taäpä taátá caûû caùcù moáiá keátá hôïpï cuøngø loaïiï . Ví duïï: Taäpä taátá caûû nhöõngõ moáiá quan heää tröïc_thuoäcï ä treânâ ñöôïcï dieãnã ñaïtï bôûiû loaïiï moáiá keátá hôïpï TRUC_THUOC. Thuoääc tính cuûûa loaïïi moáái keáát hôïïp III. CAÙÙC KHAÙÙI NIEÄÄM VEÀÀ MOÂ HÌNH ERÂ Giôø laøm vieäc cuûa nhaân vieân khi nhaân vieân tham gia laøm ñeà aùn. Löu giôø laøm vieäc ôû ñaâu? Laø soá löôïng loaïi thöïc theå tham gia vaøo moái keát hôïp. Baäc cuûa loaïi moái keát hôïp Loaïi moái keát hôïp baäc 2 coøn goïi laø moái keát hôïp nhò phaân. Haàu heát caùc loaïi moái keát hôïp trong CSDL laø nhò phaân. Caùcù raøngø buoäcä treânâ loaïiï moáiá keátá hôïpï coùù 2 loaïiï Raøngø buoäcä tæ leää löïcï löôïngï (Cardinality ratio constraint ) Raøngø buoäcä tham gia III. CAÙÙC KHAÙÙI NIEÄÄM VEÀÀ MOÂ HÌNH ERÂ (Participation constraint) Kyù hieäu (min, max) cho caùc raøng buoäc thuoäc loaïi naøy treân loaïi moái keát hôïp. Toaøn phaàn. Baùn phaàn. NHANVIEN QUANLY PHONGBAN QUANLY laø moät loaïi moái keát hôïp, NHANVIEN tham gia baùn phaàn vaø PHONGBAN tham gia toaøn phaàn vaøo moái keát hôïp naøy. Raøngø buoäcä tham gia III. CAÙÙC KHAÙÙI NIEÄÄM VEÀÀ MOÂ HÌNH ERÂ (Participation constraint) Loïïai thöïïc theåå yeááu III. CAÙÙC KHAÙÙI NIEÄÄM VEÀÀ MOÂ HÌNH ERÂ Loïai thöïc theå khoâng coù taäp thuoäc tính khoùa goïi laø loaïi thöïc theå yeáu (weak entity type). Loïai thöïc theå yeáu phaûi tham gia trong moät loïai moái keát hôïp xaùc ñònh (Identifying ralationship type) trong ñoù coù moät loïai thöïc theå chuû hay loïai thöïc theå xaùc ñònh (Identifying entity). Moät thöïc theå yeáu ñöôïc xaùc ñònh baèng söï keát hôïp cuûa: ¾ Khoùa rieâng phaàn (partial key) cuûa moät thöïc theå yeáu. ¾ Khoùa cuûa moät thöïc theå xaùc ñònh thöïc theå yeáu naøy. Loïïai thöïïc theåå yeááu III. CAÙÙC KHAÙÙI NIEÄÄM VEÀÀ MOÂ HÌNH ERÂ IV. CAÙÙC KYÙÙ HIEÄÄU DUØØNG TRONG MOÂ HÌNH ERÂ Loïai thöïc theå Kyù hieäu YÙ nghóa Loïai thöïc theå yeáu Loïai moái keát hôïp Loïai moái keát hôïp xaùc ñònh IV. CAÙÙC KYÙÙ HIEÄÄU DUØØNG TRONG MOÂ HÌNH ERÂ Kyù hieäu YÙ nghóa Thuoäc tính Thuoäc tính khoaù Thuoäc tính ña trò Thuoäc tính ña hôïp IV. CAÙÙC KYÙÙ HIEÄÄU DUØØNG TRONG MOÂ HÌNH ERÂ Kyù hieäu YÙ nghóa Thuoäc tính daãn xuaát E1 R E2 E2 tham gia toøan phaàn vaøo moái keát hôïp R R E (min, max) E tham gia vaøo R theo tæ leä laø min:max NGAYSINH DIACHI NHANVIEN MANV TEN HONV TENLOT TENNV PHAI LUONG PHONGBAN MAPB TENPB DIADIEM MADA DEAN TENDA DDIEM_DA THANNHAN TENTN PHAI NGSINH QUANHE TRUCTHUOC QUANLY (1,1) (1,n) COTHAN NHAN GIAMSAT PHANCONG (0,n) (0,1) (1,n) (0,n) (1,1) (1,1) (0,n) THOIGIAN PHUTRACH (0,1) (1,1) (0,n) NGAYBD