Bài giảng Các bước đọc phim X quang ngực

DR. NGUYEN XUAN THUCCÁC BƯỚC ĐỌC PHIM X QUANG NGỰCGiải phẫu lồng ngựcCÁC BƯỚC ĐỌC PHIM X QUANG NGỰC1- Kiểm tra tên và tuổn BN.2- Kiểm tra ngày chụp3- Chú ý tư thế chụp : thẳng, tại giường, nghiêng, chếch, nằm nghiêng.4- Xem các đánh dấu trên phim5- Xem chất lượng phim: - Quá sáng hay quá tối, hít vào đủ sâu không? - bất động tốt không? - Tư thế có ngay không?6- Đường thở7- XươngCÁC BƯỚC ĐỌC PHIM X QUANG NGỰCTư thế thẳng, tia đi từ sau ra trướcTư thế thẳng, tia đi từ sau ra trướcChụp tư thế nằmPhim chụp đứng so với nằmTư thế nằm nghiêngChụp phổi đứng nghiêngChụp chếch1- Kiểm tra tên và tuổn BN.2- Kiểm tra ngày chụp3- Chú ý tư thế chụp : thẳng, tại giường, nghiêng, chếch, nằm nghiêng.4- Xem các đánh dấu trên phim5- Xem chất lượng phim: - Quá sáng hay quá tối, hít vào đủ sâu không? - bất động tốt không? - Tư thế có ngay không?6- Đường thở7- XươngCÁC BƯỚC ĐỌC PHIM X QUANG NGỰCXem các đánh dấu trên phim1- Kiểm tra tên và tuổn BN.2- Kiểm tra ngày chụp3- Chú ý tư thế chụp : thẳng, tại giường, nghiêng, chếch, nằm nghiêng.4- Xem các đánh dấu trên phim5- Xem chất lượng phim: - Quá sáng hay quá tối, hít vào đủ sâu không? - bất động tốt không? - Tư thế có ngay không?6- Đường thở7- XươngCÁC BƯỚC ĐỌC PHIM X QUANG NGỰCVòm hoành ngang mức cung sau xương sườn 8-10 và cung trước 5-6HÍT VÀO ĐỦ SÂUTrên phim nghiêng, quan sát cốt sống ngực rõ dần khi đi từ trên xuống dướiHÍT VÀO ĐỦ SÂUPhim bên trái BN hít vào không đủ, bờ tim bên phải không rõ nghĩ tới viêm thuỳ giữa phổi phải. Chụp lại hình bên phải và BN hít vào đủ sâu, bờ tim phải bình thườngHÍT VÀO ĐỦ SÂUĐộ đâm xuyên của tiaCột sống với các khe đĩa đệm phải thấy được (tuy nhiên cấu trúc xương không thể rõ) Phế huyết quản phải thấy được sau bóng timĐộ đâm xuyên của tiaSự hấp thụ tia X khác nhau của vật chất.Mức xuyên thấu của tia X pụ thuộc vào độ dày và độ đặc của mô:-Vật thể càng đặc = hấp thụ nhiều tia = chùm tia đến phim càng giảm = phim càng trắng (càng mờ)-Vật thể ít đặc hơn = hấp thụ tia ít hơn = chùm tia đến được phim càng nhiều = làm phim đen hơn (càng sáng).Độ đâm xuyên của tiaTư thế có ngay không?Tư thế có ngay không?BN xoay tạo nếp gấp da trên phim, dễ nhầm với tràn khí màng phổi áp lực dương.  1- Kiểm tra tên và tuổn BN.2- Kiểm tra ngày chụp3- Chú ý tư thế chụp : thẳng, tại giường, nghiêng, chếch, nằm nghiêng.4- Xem các đánh dấu trên phim5- Xem chất lượng phim: - Quá sáng hay quá tối, hít vào đủ sâu không? - bất động tốt không? - Tư thế có ngay không?6- Đường thở7- XươngCÁC BƯỚC ĐỌC PHIM X QUANG NGỰCKhí quản bị đẩy lệch do TKMP áp lực dươngĐường thở1- Kiểm tra tên và tuổn BN.2- Kiểm tra ngày chụp3- Chú ý tư thế chụp : thẳng, tại giường, nghiêng, chếch, nằm nghiêng.4- Xem các đánh dấu trên phim5- Xem chất lượng phim: - Quá sáng hay quá tối, hít vào đủ sâu không? - bất động tốt không? - Tư thế có ngay không?6- Đường thở7- XươngCÁC BƯỚC ĐỌC PHIM X QUANG NGỰCXươngDi căn xươngGãy xương đònXươngGãy cung sườnXươngXoay phim 90° để đánh giá cung sườnCác bước đọc phim x quang ngực8- (Cardiac silhouette )Bóng tim9- (Diaphragms )Vòm hoành10- (Edges of heart; External soft tissues) Bờ tim, mô mềm 11- (Fields of the lungs ) Các trường phổi: Xem xét sự cân xứng, các huyết quản, khối u, nốt, thâm nhiễm, cắt cụt phế quản . . .12- (Gastric bubble) Bóng hơi dạ dày13- Hila (rốn phổi)14- Instrumentations (các thiết bị)Chỉ số tim – lồng ngựcCác bước đọc phim x quang ngực8- (Cardiac silhouette )Bóng tim9- (Diaphragms )Vòm hoành10- (Edges of heart; External soft tissues) Bờ tim, mô mềm 11- (Fields of the lungs ) Các trường phổi: Xem xét sự cân xứng, các huyết quản, khối u, nốt, thâm nhiễm, cắt cụt phế quản . . .12- (Gastric bubble) Bóng hơi dạ dày13- Hila (rốn phổi)14- Instrumentations (các thiết bị)Vòm hoànhVòm hoànhCác bước đọc phim x quang ngực8- (Cardiac silhouette )Bóng tim9- (Diaphragms )Vòm hoành10- (Edges of heart; External soft tissues) Bờ tim, mô mềm 11- (Fields of the lungs ) Các trường phổi: Xem xét sự cân xứng, các huyết quản, khối u, nốt, thâm nhiễm, cắt cụt phế quản . . .12- (Gastric bubble) Bóng hơi dạ dày13- Hila (rốn phổi)14- Instrumentations (các thiết bị)SILHOUETTE SIGNDấu hiệu bóng bờĐường bờ tim, mạch máu phổi, vòm hoành được thấy rõ vìcác phế nang chứa khí bao quanh. Nếu như khí quanh cácđường bờ này được thay thế bởi tổn thương bệnh lý, cácđường bờ này se bị xóa mờ, và như vậy ta cũng biết được vị trí của tổn thương (tiếp xúc đường bờ, cùng mặt phẳng)Nếu như tổn thương chồng lên đường bờ (đường bờ vẫn còn rõ), tổn thương sẽ nằm ở phía trước, hoặc sau đường bờ.SILHOUETTE SIGN (+)SILHOUETTE SIGN (-)Các đường bờ tim và vòm hoànhĐường bờ /cấu trúc Vị trí phổi tiếp xúcBờ trên bên phải tim /ĐMC lên Bờ phải tim Bờ trên bên trái tim Bờ trái tim Cung ĐMC Vòm hoành Phân thùy trước của thùy trên phổi PThùy giữa phổi P (phân thùy 6)Phân thùy trước của thùy trên phổi tráiThùy lưỡi Phân thùy đỉnh của thùy trên phổi TThùy dướiDấu hiệu bóng bờBờ trái bị xoá mờ (Silhouette sign)Dấu hiệu bóng bờBờ timDấu hiệu bóng bờBờ timDấu hiệu bóng bờMô mềmTràn khí dưới da – tràn khí trung thấtCác bước đọc phim x quang ngực8- (Cardiac silhouette )Bóng tim9- (Diaphragms )Vòm hoành10- (Edges of heart; External soft tissues) Bờ tim, mô mềm 11- (Fields of the lungs ) Các trường phổi: Xem xét sự cân xứng, các huyết quản, khối u, nốt, thâm nhiễm, cắt cụt phế quản . . .12- (Gastric bubble) Bóng hơi dạ dày13- Hila (rốn phổi)14- Instrumentations (các thiết bị)Các trường phổi – có cân xứng không?Mạch máu phổiMạch máu phổiNốt hay khối u ở trường phổiSự thâm nhiễmPhế quản bị cắt cụtCác bước đọc phim x quang ngực8- (Cardiac silhouette )Bóng tim9- (Diaphragms )Vòm hoành10- (Edges of heart; External soft tissues) Bờ tim, mô mềm 11- (Fields of the lungs ) Các trường phổi: Xem xét sự cân xứng, các huyết quản, khối u, nốt, thâm nhiễm, cắt cụt phế quản . . .12- (Gastric bubble) Bóng hơi dạ dày13- Hila (rốn phổi)14- Instrumentations (các thiết bị)Bóng hơi dạ dàyCác bước đọc phim x quang ngực8- (Cardiac silhouette )Bóng tim9- (Diaphragms )Vòm hoành10- (Edges of heart; External soft tissues) Bờ tim, mô mềm 11- (Fields of the lungs ) Các trường phổi: Xem xét sự cân xứng, các huyết quản, khối u, nốt, thâm nhiễm, cắt cụt phế quản . . .12- (Gastric bubble) Bóng hơi dạ dày13- Hila (rốn phổi)14- Instrumentations (các thiết bị)Rốn phổiHình bên trái là ĐM phổi dãn hai bên.Hình bên phải hạch rổn phổiCác bước đọc phim x quang ngực8- (Cardiac silhouette )Bóng tim9- (Diaphragms )Vòm hoành10- (Edges of heart; External soft tissues) Bờ tim, mô mềm 11- (Fields of the lungs ) Các trường phổi: Xem xét sự cân xứng, các huyết quản, khối u, nốt, thâm nhiễm, cắt cụt phế quản . . .12- (Gastric bubble) Bóng hơi dạ dày13- Hila (rốn phổi)14- Instrumentations (các thiết bị)Các thiết bị trên người BNCác thiết bị trên người BNCác thiết bị trên người BNWhat is abnormal?Thực hành đọc phim một cách hệ thốngVà luôn so sánh phim trước nếu có thể.Phim ngựcTiếp cận một cách hệ thốngTừ trong ra ngoàiBat thuongDang ton thuongChan doan pbNhững vùng khuất trên phim: -Đỉnh phổi -Rốn phổi -Sau tim -Sau bóng hoànhViêm phổi ở thuỳ dưới phổi phải, ngang mức vòm hoành.Những vùng khuất trên phimTổn thương lớn đáy phổi phải, khó phát hiện trên phim phổi thẳng, trừ khi quan sát kỹNhững vùng khuất trên phim